ئەدەب و کارەسات پەیوەندیێ کۆنی هێقمشا هەن، سەرەمڕ چکۆ کارەسات بیەبۆ گەر ویژدانی زیندە بیەبۆ و ئیحساس جما بۆ ئەدەب وەش بییەن و فرەو سەردەما ئەدەب ئەوەگێڵنوو کارەساتەکا بییەن جە دووێ لایەناوە هەم دیمەنێ دۆکیۆمێنتێ گومنەبییە و هەم بەروزوو دیمەنوو دلێ تاکەکا، ڕەهەندی دەروونی، جمای، تێکشییەی ناخی، ورشیەی سۆزی، کسپەو دڵی، ... تاد، هەرمانەو شاعیرینە ئانە کە بە چەمی ئاسایی چەموو سەرەی نمەوینیۆن بوینۆش و پەیما بەر بوزۆن، شاعیر هەرمانەش نیشانەدای نەوینیایەکاو بەرنەوزیایەکان، سەرنجەتا پەی شیعریوە شاعیر ئیبراهیم هەورامانی کێشمێ بە نامێ " من یانەم ئینا هەڵەبجە".

دیای شاعیرانە شیعرەکێنە چەنینا؟

دیای هەورامانیی تەنیا دیاێوە دۆکیۆمێنتی وێنەگرانەی ڕووت نیا، دیاێوە ئینسانانەی خەیاڵکارانەن، کە ئەودیموو چیوەکایچ موینۆ، ڕەخنێوە ئینسانانەی ویژدانجمنا، وەختێ ماچۆ" مازڵۆخەشا جە مزگیی تۆرنا" ئەوپەڕوو نیشانەدای دیمی دەروونی شاعیرین ئاخر مازڵۆخە و مزگی کەلتووری دینینە دوێ دوانێ جە یۆی نەبڕیێنی و سەرەمڕ ئینێ ئامێزەو یۆترینینە، حەرپاسە ئاماژەن پەی کەلتووری دینییانە و هەڵەبجەی و ڕەخنەیچا، جە بکەراو کارسەساتەکەی کە فرەو وەختا دژوو کوردینە دینێ کەرا بەهانێ کۆکوشی.

یانەم جە هەڵەبجە بۍ

ئاۋمېوو درەختەکېشاسۊچنێ

ڕوبارشاژەهراۋی کەرد

گوڵۍ

باخچەکاشاهور پرونێ

یانەکېشاخاپوری کەرڎێ

یادگارېیەکېشا کاڵۍ کەردێ

مازڵۊخەشا

جەمزگیەکانەتۊرنا

شاعیر بە دڵیوی حەزینو مەراقێوە قووڵۆ، دیمەنەکاو دلێ هەڵەبجەیما پەی وێنە گێرۆ و بەرش وزۆ کە جە ڕووە دەروونییەکێوە ئینسانوو دماو کارەساتی و ژیوگەی ئەوەمەنەو دماو کارەساتی چەنینا، ئاماژە پانەیە مدۆ چیگە مرۆچە و پەپوولە و گەڵا.... گرد قەبرەشاهەنە، خەیاڵشا پەنەما بواچۆ کارەسات تەنیا مرۆیی نیا یەکڕاس وێرانکەردەی و جینۆسایدی تەمامەتیی ژیوگەین، یەکڕاس کوشتەی ژیواین بە گردوو هومێدەکاشۆ، دایپۆوەو بەرەکان ڕووەو عەشقیرە، وەڵاتیرە و ئاوەدانیرە، هورپڕوونای باخچەی دالێوا مەدلوولەکەش ژیوگە و ژیوایدۆسیی هەڵەبجەییەکان سەردەموو وەڵێ کارەساتینە خەیاڵشا پنەما بواچۆ تۆ ئەی ئەوی تەری کۆکوش چەنی تاوات سەوزایی جە شاری بسانیوە، یادگاری ئێمەی هەڵەبجەیی بە خەردەل پۆژنیرە، ئاوێ ژەهراوی کەری و مازڵۆخێ تۆرنیی جە مزگی.

من یانەم

ئینا هەڵەبجە

دماو ئی گرد ساڵەیە

نەفەسە

بۋەوساۋۍ مڎۊ

ۋاران

بۋەو گرەۋای

گوڵ

بۋەو چڵاکیارەی

دیمێ تەروو نیشانەدای شاعیرانەو شاعیری ڕسمگێرتەی دیمەنوو ئیساتێ شارەکەین وەختێو، مدیۆ شارەکە جە سادەتەرین مافەکاشنە بێبەشا وچەمێش وێرانەییەکا دماو کارەساتەکەی یەکڕاس موینا و دڵش جۆشیۆ پەی زارۆڵا و ئیساتێ و کە بیێنێ قوربانی و ئادێچێ حەرچند پەیدابیێ دماو کارەساتینێ وەلێم بێبەشێ نیەنێ جە مەراقا و دماو کارەساتی، گەنجێ کوڕێ، کناچێو دماو کارەساتەکەی کە چندە مەحروومێ ژیوایێوە ئینسانانەی کوردانەینێ، زوانێ هەورامییانەی وێمانەی وێڕسکا، وەلێ حەر ئە پی زوانەیە تاوانش دیمێ تەروو ویناێوە تەر بەر وزۆ، پی زوانەیە تەنیا بووەو چیوە واقیعییەکاش بەرە نەوستێنە پێسە ساوێ و خەردەلی و نۆعەکاو کیماوی ئامان شاعیرانە بووەو گرەوای و بووەو چلاکیایرەیچش پەی گێڵنێنمێ و نیشانە دێنمێ و دانش لووتەمارە.

چی شارەنە چاڤی لاندو

سینەماو

ماجېدی مۆڵو

ئوتوبانو

پارکی گەورەو

باڵەخەنەش چەنەنیا

زاڕۊڵی

گەمەشا ۋیر شیەنۊ

ئیبراهیم هەورامانی کێن؟

ساڵەو1963 شارو هەڵەبجەینە جەئەدا بییەن.

ساڵەو1984ئامادەیی پیشەیی هەڵەبجەیش تەمامنان.

ساڵەو1984' یەکەم جار بەرهەمش وەڵا کەردەنۆ.

تا ئیساتێ بە زوانەکا فارسی و عەرەبی و کرمانجی شیعرەش وەڵا کەردێنۆ.

نموونە شیعرییەکێ هەورامانیی بە نامێ 'من یانەم ئینا هەڵەبجە'

"من یانەم ئینا هەڵەبجە"

یانەم جە هەڵبەجە بۍ

ئاۋمېوو درەختەکېشاسۊچنێ

ڕوبارشاژەهراۋی کەرد

گوڵۍ

باخچەکاشاهور پرونێ

یانەکێشا خاپووری کەرڎێ

یادگارېیەکېشا کاڵۍ کەردێ

مازڵۊخەشا

جەمزگیەکانەتۊرنا

تاتەو

ئەڎاو

واڵیو

براو

ژەنیو

زاڕۊڵەکۍ گردیماشا جەژیانی هۊرگېرتېۋە

ۋەروئانەیە یانەم جەهەڵەبجەنە نەبۊ

بەدۋی چەمۍ کۊرېۋەو

لاشېۋە بڵق بیە بەخەردەل و

دەسېۋجلۍ تەڕبېی بەسیانیدو

گڵۋیۋە پەڕجە ڤی ئێکس

بەتەنیا

تەنیا

تەنیا.......

پاڵو دۊزەخیەنە

ترازیانۍ

پەی وڵاتی دوری

٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

پەی ئانەی یانەم هەڵەبجەبۊ

شەۋەبۍ

مانگە دەسش گېرتا

وەرەتاۋ

ۋەڵېمەنە کۊت ڕا

درەخت واتش

من ئینانۍ چێ

گۊش جە هۊربڕای سیرۋانی گېروو

ۋارانی ۋاتش

یاگەپاو گڵیاۋو سەرۋازەکام شتەنۊ

شەهیدی ۋاتش

من ئینانۍ چێ

تۊبۊرێ

پەی ئانەی یانەت هەڵەبجەبۊ

ئامانېۋە

تایانەم هەڵەبجەبۊ

٭٭٭٭٭✫٭٭٭٭٭٭٭٭

ژەهر

ڕەنگوو بەرەو حەوشەکېماش

کەردەبۍ بەبووڵە

بلۊکەو دیۋارەکاش

فېرو غەریبۍ کەردېبۍ

هەریۊ جەلایۋ

ۋەڵتەر

یانەکەو ئېمە

سەروبانیش بۍ

ئیسە ئاسمان

بیەن بەسەرو بانی پەیش

پېسە ۋاچۍ

چەمش بڕیەنەنە

ڕۊحو شەهیڎی

ئیشارە هەرگیس شەهیڎش چەنە مەبڕیۊ

ئانا

سەیەو لاشەو پېشمەرگەی شەهیڎا

پاڵو

لادیۋارو یانە شەهیڎیۋیەنە زینېنۍ

من ئی دیۋارەیە مژناسوۋە

ساڵانۍ چێۋەڵتەر

بەعسیەکۍ ئامێو سەرشاۋە نۋیست

الخزي والعار للعملاء الاستعمار

ئانا هیشتای پیتە ڕەنگ سورەکە مەنەن

پېسە ۋەنەوشەی چېرو ۋەرۋی

گەش

گەش بۊۋە

بەڵۍ ئاپیتۍ مەنېنۍ

کەدەنگ شایاۋی ئەنجومەنو شۆڕشی

لسناعملا يا من علمتم دنيا العمالة

٭٭٭٭٭٭٭٭٭

چېگە

چی شارەنە

تەنیا ئینسان

جە قەبرسانەنە مەژیۋۊ

گەڵا

قەبرەش هەنە

گوڵ

ۋاران

پاساریو

مەیەو بزەو

مرۊچە

پەپولە

دارهەنارو

گوڵە بەیبونیچ قەبرەشا هەنە

چېگە

قەبرسان تەنیا ئینسانش چەنەمەژیۋۊ

تەنانەڎ

مەمکدانو

ۋەهاریچ قەبرەشاهەنە

من یانەم ئینا چی شارەنە

پەنەش ماچا هەڵەبجە

شارو شەهیڎی

شارو شاعېراو

پایتەختوئاشتی

پڕی جاریچ پەنەش ماچا شارو هەناری

چی شارەنە چاڤی لاندو

سینەماو

ماجېدی مۆڵو

ئوتوبانو

پارکی گەورەو

باڵەخەنەش چەنەنیا

زاڕۊڵی

گەمەشا ۋیر شیەنۊ

کناچەکېش

شەرم کەرا عاشقۍ با

گەنجەکېش

گەرەکشانە فېرو خۋەی با

بەڵام

کەخۋا

تەرېقۍ باۋە

پایزو ئی شارەیە

مەبڕیۊۋە

ساڵېۋە یەک فەسڵا

فەسڵو پایزی

ئی شارە

یانەو منش چەنەن

تەنیا  وەرەتاۋ شکە بەرو

وەرتاۋیۋ

کەبەرمێۋ

ئاۋا مەبۊ

٭٭٭٭٭٭٭٭

من یانەم

ئینا هەڵەبجە

دماو ئی گرد ساڵەیە

نەفەسە

بۋەوساۋۍ مڎۊ

ۋاران

بۋەو گرەۋای

گوڵ

بۋەو چڵاکیارەی

درەخت

بۋەو ونی تازۍ

پېسە ونەو

ئا پەنج هەزار شەهیڎەی

کە ۋېرەگا مێ

جادەو

کۊڵانەکا پیاسەکەرا

دەمەو بەیانی

یۊ دماو یۊی

ملاۋە ئاسمان

بابەوەرەتاو

شاری پەڕکەرا ڕۊشنای

ئی شارە

هەتا شاربۊ

چرکېۋ

شەهیڎو

وەرەتاۋش چەنە مەبڕیۊ

پەوکای من یانەم ئینا هەڵەبجە