هۆرۋچنایەکۍ تورکیای تا چنڎە دیمۆکراسیانە بێنۍ و کێ و کام لایەن سەرکەوت و بنکەوت (٢)

جە هۆرۋچنایەکانو تورکیایەنە، کێ و کام لایەن سەرکەوتە و بنکەوتە بۍ؟ ئایا هەدەپە دۊڕیا و ئاکەپە سەرکەوت؟ پڕۆسەکە جە بانگەشەوە تا دەنگدای تا چنڎە دیمۆکراسیانە و هامسەنگیانە بۍ و ئایا ساختەکاریشان چنە کریا؟

جە ٢٠٢٣/٠٥/١٤یەنە، جە تورکیا و سەرنیشتو کوردستانی هۆرۋچنیایەکۍ سەرۆکایەتیی کۆماری و پارلەمانی ئەنجامۍ دریۍ و نزیکەو سەڎەنە ٨٩و دەنگدەرکان بەشداریشان جە پڕۆسەکەنە کەرد. جە دمای ئەنجامدای هۆرۋچنیایەکان و ئاشکرابییەی ئەنجامە سەرەتاییۍ و نافەرمیەکان، ئیتر قسۍ و باسۍ فرۍ سەبارەت کەس و لایەنی سەرکەوتە و دۆڕیاکان مکریانۍ. بەڵام ئایا ڕاستی هۆرۋچنایەکان و ئەنجامەکان چەنینەن و  لایەنە سەرکەوتە و بنکەوتەکۍ پڕۆسەکەی کامێنۍ؟ ئایا هەدەپە و لایەنەکۍ تەرۍ دۆڕیۍ و ئاکەپە و ئەردۆغان سەرکەوتۍ؟ یان پێچەۋانەکەش ڕاستەن؟ فرە بەئاسانی بە ئەۋەگێڵای پەی ئەنجامەکانو ئیسەی و ۋیەردەو هۆرۋچنیایەکانو تورکیا و سەرنیشتو کوردستانی و بەرئاوردکەیشان بە یەکتری، بە سانایی وەڵامەکەمان دەست بگنۆنە و کەس و لایەنە سەرکەوتە و بنکەوتەکێمان پەی ئاشکرۍ ببانۍ و ڕاستینەو بانگەشەکاچ بەربگنۆنە.

ئایا پڕۆسەکە دیمۆکراسیانە و هامسەنگیانە بۍ؟

جە بەشی یەکەمەنە بە ١١ خاڵۍ باسمان جە شێۋازو ئەنجامدای پڕۆسێسو هۆرۋچنیایەکان کەرد کە ئایا پڕۆسەکە تا چنڎە دیمۆکراسیانە و هامسەنگیانە و یەکسانانە بریاڕاوە. جە بەشی دوەمینە دیسان پەیوەست بە ئانەیە ئاماژە بە چنڎین خاڵۍ تەرۍ بڎێمۍنە.

١٢- دەسەڵاتو ئاکەپەی نزیک بە پەنج ملیۆنۍ ڕەگەزنامێ تورکیایش دێنێ بە هاموڵاتیایە کۆچبەرەکانو (سوریای، ئۆگوورو چینی، مسری، ئازەربایجانی، چیچانی، لیبیای و کوردۍ نشور (باشور)و کوردستانی) وڵاتۍ جیا جیۍتەرێ کە جە هۆرچنیایەکانە بە قازانجو ئاکەپەی بەشداریشان کەردەن و دەنگشاندان.

١٣- پەشتیۋانی فراۋانی دارایی و میدیایی و مانەوی جە  لاو ئیخوان موسلمینی جیهانی، وڵاتگەڵێ چوون، قەتەر و ڕووسیا.

١٤- ئەۋەفاڕای دەنگدەرەکان جە شار یان ناوچە پەی شار و ناوچێۋی تەری بە مەبەستو دەنگدای بە ئاکەپەی.

١٥- ۋەر جە ئەنجامداری هۆرۋچنیایەکان، ئامادەکەردەی سەڎان کارتۍ دەنگدای بەمۆرکریای کە سەرجەمشان دەنگدای بییەن بە ئاکەپەی و هامپەیمانەکانش.

بەتاڵکەردەی دەنگەکانو هەدەپەی (چەپی سەوز)

چوون ۋەرتەر جە ١١مین خاڵەنە باسش کریا، بە پاو کۆمسیۆنو هۆرۋچنای سەر پە هەدەپەی و سەرچەمە باوەڕپنەکریایەکان، جە هۆرۋچنیایەکانە، نزیک بە ٢ ملیۆنۍ و ٥٠٠ هەزار دەنگۍ هەدەپە (چەپی سەوز)ی یان پوچەڵۍ کریێنێوە، یان سۊچنیۍ یاخۊد دریێنۍ بە ئاکەپەی و مەهەپەی و یا خود بەشێۋازێ جەشێۋازەکان ئاستەنگیشان پەی دروست کریان چەپی سەوز بێسود بییەن چنەشان. پەی نموونەی تەنها ئاماژە بە بەتاڵکەردەیۆ دەنگەکانو هەدەپەی (چەپی سەوز)ی جە کوردستانەنە مڎێمێنە کە تەرسناکی و ناپاکی پڕۆسەکەی ئاشکرا بکەرۆنە کە ئەگەر تورکیاچش بوزینە سەر ئانڎەی تەر پڕۆسەکەی ببەرۆنە چێرو پرسیاری. پەیوەست بە ئانەیە جە ١٧ پارێزگایۍنە بە ئی جۆر و ڕێژە دەنگەکۍ کوردی بەتاڵۍ کریێنێۋە کە لانی کەم بایی ئانەی هەنۍ کە جە هەر پارێزگایێۋەنە پارلەمانتارێ ڕەوانەو پارلەمانی بکەرانۍ.
 
دەنگە بەتاڵکریاکۍ:

ئاگری...5٫11٪
چەولیک...4٫95٪
وان...4٫85٪
سیرت...4٫81٪
جۆلەمێرگ...4٫54٪
ئەردەهان...4٫39٪
ئامەد...4٫35٪
ڕها...4٫34٪
باتمان...4٫22٪
قارس...4٫16٪
بەدلیس...4٫16
ئیغدیر...4٫04٪
مووش...3٫8٪
سەسوور...3٫39٪
خارپێت...3٫69٪
مێردین...3٫64٪
شەرنەخ...3٫49٪

کە جە سۆنگەو ئی دەنگاوە کە بەتاڵۍکریێنێۋە، بەربگنۆنە جە ستەمێۋە گەورە جە لایەنی کوردی کریان و لانی فرە کەم  هەدەپە (چەپی سەوز) تەنها جە ئی ڕاوە ١٧ کورسیۍ پارلەمانو تورکیاش جەدەستۍدێنۍ.
درێژەش هەن....

هەندرێن هەورامی