مسەفا قەرەسوو جە بەرنامێوە تایبەتی مەدیا خەبەر تیڤیینە ڕۆژەڤەکێش هۆرسەنگنۍ و ناڕەزایش جە ۋەرا ۋەرو ئا هۊرسەنگنایانە نیشانەدا کە باس جە هۊرگێرتەی گۆشەگیری مکەرا جە دماو ئانەی دیدار چنی رابەر ئاپۆی ئەنجامدریا و چا ڕوانگۆ جەختش کەردۆ کە گۆشەگیری هەڵای بەردەواما.

هۆرسەنگنایەکۍ ئەندامو دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی مستەفا قەرەسوی پی جۆرەنۍ:

وەڵۍ گرڎ چێوێنە ساڵەی تازۍ زایینی جە گرڎ لێوە مبارەک مکەرو. هیواڎەرەنا کە پەی گرڎ کەسی بۆ بە مایۍ ئارامی و ئاشتی.

گەشمەرڎا مانگەو کانونو دووەمی

جە مانگەو کانونو دووەمینە ژمارێوە فرە جە هەڤاڵا بە قیمەتیما گەشمەرڎۍ بیێنۍ. چی مانگێنە و جە ٤ کانونو دووەمینە پاکیزە نایرە، فاتمە ئویارە، سێڤێ دەمیر گەشمەرڎۍ بیێنۍ. ٦و کانونو دووەمی هەڤاڵو رابەر ئاپۆی، هەڤاڵ خەلیل، هەڤاڵ موراد گەشمەرڎۍ بیێنۍ. ٩و کانونو دووەمیچ سارا، رۆژبینە و هەڤاڵێوەشا گەشمەرڎۍ بیۍ. ٢٣ۍ کانونو یووەمی هەمڕا ئەڤینە، عەبدولرەحمان کزل و میر پەروەر گەشمەرڎۍ بیۍ. گرڎو ئا گەشمەرڎا مانگەو کانونو دووەمی بە رێز و پنەزانایۆ یاڎ مارووە.

بێگومان ماناو ئا گەشمەرڎا لاو ئێمۆ گۊرێنە، مەعنێوە تاریخیشا هەن. هەڤاڵ سارا بێگومان جە ئەرەمەرزنەرا پارتەکەیما بۍ، چڼین ساڵۍ جە زینانەنە پێوەرە بێنمۍ. هەمڕاو رابەری، هەڤاڵ خەلیلیچ دلۍ ئەۋەکۊشایمانە ئەرکی گرنگش ۋېیەرنا. هەمڕا ئەڤینە ئەندامەو دەسەو ڕاوەبەریما بۍ. پی جۆرە چی مانگێنە چڼین هەڤاڵۍ بەقیمەتێما گەشمەرڎۍ بیۍ.

ژیۋای سارۍ تاریخو ئەوەکۊشای ئازادیی ژەنان

هەمڕا سارا کە جە ئەرەمەرزنەرا پارتەکەیما بۍ،جە هەمان کاتەنە یووە جە سەرمەشقا مڎرامانوو زینانەکا بۍ. جە زینانەنە پەی ئانەی مڎرامان بەشێوێوە بەهێز ئەنجام بڎریۆ، پەی ئانەی بەهای رۆحی و مەعنەوی مڎرامانی وەش بۆنە هەڤاڵ سارا دەوری گرنگش بۍ. بێگومان پېسە رابەر ئاپۆیچ واتش، گرنگتەرین چێوۍ ئانەن، کە ژیۋای سارۍ جە لێوە تاریخو ئەوەکۊشای ژەنان جە کوردەسانەنە. ئەوەکۊشای ئازادیی ژەنان، تاریخو ئازاڎ بیەیا. ئینە مشۊم پا جۆرە هۆرسەنگیۆنە.

ئا هێڵەو ئازادیی ژەنۍ جە سەیەو سارێوە دەسشپنەکەرڎ، دماتەریچ بە بەشداربیەی هەزاران، بە دەیان هەزار ژەنا دلۍ ریزەکانە، بە گەشمەرڎەبیەو هەزاران ژەنا، هەڵای بە شێوەو ئەرەکۊشایۍ گۆرەی بەردەواما. هەرپۊکەی هەڤاڵ سارا جە ئەرەکۊشای ئازادیی ژەنانە، جە فاڕیای دیموکراتیکی گلێرگەو کوردینە بە راسی دەوری گرنگش هەن. هێڵۊو ئازادیی ژەنۍ بە ماناو قووڵبیەیۆین سەرو ئەوەکۊشای ئازادی و دیموکراتیکبیەی جە کوردەسانەنە. هێڵۊو ئازادی ژەنۍ بەهێوە گۆرۍ پی جۆرەیشە ئامێتەو ئەوەکۊشای ئازادیی گەلوو کوردی کەرد. چا مژارەنە بێگومان هەمڕا سارا خاوەن دەورێوە گرنگەنە.

رابەر ئاپۆ هەرپاسە جە بارەو گەشمەرڎەبیەو سارێوە واتش، کۆمکوژی دووەمو دێرسیمین. بە راسیچ هرووژمێوە بۍ پەی دلێنەبەردەی دێرسیمی، کە سەرجەنۆ هۊرئێستەبێوە سەرو پەیا و ۋێڕاگری کەرۍ. ۋەرو ئانەی رابەر ئاپۆ واتش، "کۆمکوژی دووەمو دێرسیمین، 'قڕکەردەی دێرسیمین'.

راسەوخۆ هەڤاڵ سارا کریا ئامانج، میت پلانەش نیارە. کۆمکوژیەکە کە جە لایەنو هاکان فیدانیوە پلانەش پەی نریارە و پەسینیا، کە ئیساتۍ ئاڎ شالیارو جبەرو دۆڵەتو تورکین. راسی دۆڵەتو تورکی پا جۆرەنە. جە لێوە هاکان فیدان ئاما بۍ ئۆسلۆ پەی ئانەی دیدار چنی ئێمە بکەرۆ. پېسە کاراکتەرێوە کە جە چارەسەری پرسو کوردینە بە شێوەی سیاسی دەور گێڵنۆ، جمێوە. جە لێوەتەریچۆ کۆمکوژیێوە ئیمزا کەرۍ کە بە ماناو قڕکەردەی کوردا بۍ. نمەبۆ حەجگیز ئانە جە یاڎ بکریۆ. چا ڕووەدایانە مرۆڤ متاوۆ بوینۆ کە راسی دۆڵەتو تورکی چێشا.

سارا جە جەهانەنە بیە بە هێماو هێڵۊو ئازادیی ژەنۍ

ئەوەکۊشای هەمڕا سارۍ ئیساتۍ فرە وەڵۍ کۊتەن. جە جەهانەنە بەرەو وەڵۍ ملۆ. رابەر ئاپۆ هێڵۊو ئازادیی ژەناش سەرو پایەو تیۆریکی نیارە، کۊڵەکە تاریخیەکۍ و هێڵۊو ئازادیی ژەناش فرە پەرەپنەدا. هەرپۊکەی سارا ئیتر نەک جە کوردەسانەنە بەڵکم جە ۋەرکۊتوو مېیامینی و جەهانینە فاڕیا پەی هێماو هێڵۊو ئازادیی ژەنا. هەرپۊکەی گەشمەرڎێما جە کۆستێوە و زەرەرۍ گیانی زیاتەری ئا هەمڕێمانۍ کە بەهای گۊرێشا خوڵقنا. گرڎو گەشمەرڎاما پی جۆرەنۍ.

هەمڕا ئەڤینەیچ جە کۆمکوژی دووەمو پاریسینە گەشمەرڎۍ بیە. ئاڎەیچ هەمڕێوە بۍ کە دلۍ جەرگەو بۆتانینە جە ئەڎۍ بیێبۍ، بەهاکۍ کوردایەتی، بەهاکاۍ بۆتانیش جە کەسایەتیشەنە بەرجەسە کەردە بۍ. ئینە چێوۍ فرە گرنگا. پا جۆرە بۆتان کانگێوە ئێرو ئەۋەکۊشای ئازادیمانە، جە هەمان کاتەنە جە روو هێڵۊو ئازادیی ژەنێچۆ بە هەزاران ژەنی بۆتانی پېسە ئەڤین گۆیۍ بەرەو دلۍ ریزەکاو ئەوەکۊشای خرۆشیۍ و جە هۊرچەرخنای کۆمەڵایەتی جە کوردەسانەنە دەوری تاریخیشا گێڵنا.

گەشمەرڎا ٦و کانونو دووەمی روبار، خەلیل، موراد بێگومان جە ئەوەکۊشاینە ساڵانێوە دوور و درێژو تەمەنو ۋێشا بەخشا. جە ساڵۊو ١٩٧٦ی بەدماوە دیلۆکەنە هەڤاڵ روبارم ئشناسا. ساڵۊو ١٩٧٦ هەڵای بە تەمامی بەشدارە نەبیێبۍ. کرێکار بۍ، کرێکارو بیناسازی بۍ. شۆڕشگێڵنێوە سەرد بۍ. ئا کاتە هەڵای جوان بۍ ، دماتەر بەشداربی. جە جوانیۆ تەمەنو ۋێش بە ئەوەکۊشای بەخشا. بنەیانەکەیچش بەشدارۍ بێنۍ جە ئەۋەکۊشاینە. دووۍ واڵێچش گەشمەرڎۍ بێنۍ. یووەیچشا زیاتەر جە ١٥ ساڵا جە زینانەنە مەنۆ. ئەڎاو ئاڎیی یووە چا ئەڎایانە کە تا ئیساتێچ جە بەهاکاو ورەی و مۆراڵو ئەۋەکۊشایمانە.

سێڤێ دەمیر، پاکیزە نایرە و فاتمە ئویاریەیچ جە مڎرامانوو ۋێڕاوەبەرینە تیرۆرۍ کریۍ. ئاڎێچ دلۍ بۆتانیوە بەرکۊتۍ. بێگومان هەڤاڵ سەڤێ دەمیری ئشناسێنمۍ.جارێوە ئاما پەی کەشی، ئاڎما دی. بەڵام نەتاواما هەڤاڵا تەری بشناسمۍ. سێڤێ دەمیر فرە پڕ جۆش و خرۆش، سەپماتیک و زیرەک بۍ. جارێوەتەر پی بۆنۆ یاڎو گرڎو ئا هەمڕایا بە رێز و پنەزانایۆ بەرز نرخنو.

گۆشەگیری ئیمراڵینە بەردەواما

جە تشرینو یووەمو ٢٠٢٤ینە دیدارێوە ئەنجامدریابۍ. دیدار چنی بنەیانەی. چا رابەر ئاپۆ بە ئاشکرا واتەبێش، گۆشەگیری بەردەواما. هەرپاسە عومەر ئۆجالانیچ واتش، ' گەرەکشا بۍ ئێگەی جەمن بکەرا بە جەحەنەم '. رابەر ئاپۆ پەی ۋێش بە عومەر ئۆجالانیش واتەبۍ کە بە چ شێوێوە مامەڵەش چنی مکەرا.

دماتەر مودێوە فرەش سەرەرە ۋېیەردەبۍ. دیدار ئەنجامدریا. ئشیۍ زووتەر ئەنجام دریابیۍ. بەڵام دماو ئانەی جە سوریانە رژێمو ئەسەدی وڕا، کاتۍ جە سوریانە ئاژێوە ناڕۆشن ئاما ئاراوە، ویرشا کەرڎۆ کە ڕەنگە پەیامەکۍ رابەر ئاپۆی پەی ئاڎیشا نەرێنیۍ با، هەرپۊکەی سەرەتا ناستشا دیدار ئەنجام بڎریۆ.

ئیساتۍ ئێمە وەڵۍ گرڎ چێوێنە ماچمۍ. گۆشەگیری بەردەواما. دیدارێوە چنی رابەر ئاپۆی ئەنجامدریا. بە پەشت بینای پا دیداریە مرۆڤ نمەتاوۆ واچۆ، گۆشەگیری هۊرگیریان. ئیساتۍ ڕا بە دیدارو پارێزنەرا نمەڎریۆ. ڕا بە دیدارو بنەیانەکا نمەڎریۆ. چی ڕا نمەڎریۆ؟ ۋەرو چێشی؟ ئەر گۆشەگیری هۊرگیریان، چی ڕا بە دیداری نمەڎریۆ؟ مشۆم گرڎ کەسۍ چانەی پەرسۆ.

جە لێوەتەرۆ هەڤاڵێوە ئینا لاو رابەر ئاپۆیۆ، ٣٠ ساڵێن ئینا زینانەنە. بە پاو یاساکا کاتو مەنەیۆیش جە زینانەنە تەمام بیەن، مشۆم ئازاد بکریۆ، بەڵام ئازادش نمەکەرا. چی ئازادش نمەکەرا؟ ئانەیچ گۆشەگیرییا. ۋەرو ئانەی ئازادش نمەکەرا. رابەرایەتی قسێش چنی مکەرۆ، دیدارشا پێوەرە هەن. فکرو رابەرایەتیش هۆرگێرتەن. ماچا، کاتێ بۍ جبەرۆ ماچۆ رابەرایەتی سەرو ئا مژاریە پی جۆرە ویر مکەرۆوە، فڵانە مژارەنە پێسە ماچۆ، چانەینە فکرو ئاڎیی بیاونۆ بە گلێرگەی. ۋەرو ئانەینە ئا هەڤاڵیە ئازاڎ نمەکەرا. چنی واتەی 'شاند لووان لاو رابەرایەتی و دیدارش چنی کەردەن' مشۆم مرۆڤ ئا حەقەتینایچە جە یاڎ نەکەرۆ. واچێوە هەن ماچۆ، بە تەنیا گوڵێوە وەهار نمۍ. ئەما بە سازکەردەی دیدارێوەیچ گرچێو خاس نمەبۆ نزیکایەتیێوە ناتەماما. بەتایبەتی کاتێ مژارەکە راسی دۆڵەتو تورکی بۆ، مشۆم مرۆڤ زیاتەر بە وریاییوە جمۆوە. سیاسەتو ئا دۆڵەتیە دیارا. سیاسەتەکێش جە دژو کوردەکا دیارێنۍ. ٢٦ ساڵێن ستەم جە رابەرایەتی مکەرۆ.

باخچەلی واتش، 'با دەم پارتی بلۆ، ئیمراڵی با بۍ جە گلێرۆبیەو فراکسیۆنو دەم پارتینە قسۍ بکەرۆ' بەڵام تەماشە کەردۍ هێزی چێش بە دەم پارتی واچێنۍ. واچێنۍ، دلێشانە بەردۍ، دمایشا پنە باردۍ، ئاڼنەش نەمەنە بۍ واچا سەرەشا پڕندۍ، گێردێشا. کتوپڕ چێش ڕووەشدا؟ ، ئاخۆ چێوۍ دانش سەرەشا؟ کاتێ مژارەکە مۍ سەرو دۆڵەتی، کاتێ مژارەکە سیاسەتەکۍ دۆڵەتینۍ سەرو پرسو کوردی، بێگومان غەڵەت نمەبۆ ئەر مرۆڤ بە وریاییوە مامەڵە بکەرۆ. ئینە مژارو گەشوینی یاخود سیاو وینای نییا. ئانە نیشانۍ ئانەینە کە کاتێ مژارەکە مەبۆ بە پرسو گەلێوە جدی، مشۆم مرۆڤ بە ۋەرپرسیاریۆ مامەڵە بکەرۆ.

بێگومان دیدار چنی رابەرایەتی عال بۍ. عال بۍ کە زانیاری ئاما. تەندروستی ئاڎیی عالا. هەرپاسە ئەرەیاۋناو سەرنجەکا رابەرایەتی گرنگێنۍ. نیەت و نیازو دۆڵەتی چێشا با بۆ، مامەڵەو دۆڵەتی چێشا با بۆ، ئێمە بە ئەرزشۆ تەماشەو دیدارۍ چامنەی مکەرمۍ، مانا پا دیدارەیە مڎەیمۍ. فرە گرنگا کە رابەرما دیدارش چنی شاندەکەی کەردەن و سەرنجەکۍ ۋێش وستێنۍ ڕووە.

نزیکایەتی ڕابەرایەتی گرڎ وەختۍ پەی چارەسەری دیموکراتیکی پرسەکەین

پۍ چی چەمپنەکۊتەی چنی ڕابەرایەتی مکەرا؟ باس جە پرۆسێوە مکەرا، بەڵام نامێش نییەنە. گرڎ کەسێ بە نامەکێش مزانۆ. گەل زاناش، هێزە سیاسییەکۍ زاناشا، جەهان زاناش. پۍ چی چنی ڕابەرایەتی چەمپنەکۊتەی ئەنجام مڎریۆ؟ ئینە عیلاقەش بە چێشیۆ هەن؟ ڕابەرایەتی زینانیێوە ئاسایی نییا. نوێنەرو گەلێوەن، ڕابەرو گەلێوەن، ۋەرو ئانەی گەلش هۆشیار کەردەنۆ و بە ڕێکوزیاش کەردەن. کۊشش کەرۍ ئاڎشا وست زینان و گۆشەگیری سەختشا سەرەرە سەپنا. ۋەرو ئانەی گەلێوەش جە قڕکەردەی زیڼە کەردۆ، ئی هەرمانۍ جە دژوو ڕابەرایەتی ئەنجام مڎریا. پۊکەی بێگومان چەمپنەکۊتەی پی جۆرە پەیوەندیش بە پرسو کوردیوە هەن، بەڵام چڼۍ پەیوەندیش پۊشۆ هەن گرنگا ئانە بزانیۆ. چنی ۋېیەردەی کاتی چانەی مېیاومێنە. چنی کاتی مزانمۍ کە ئەی چەمپنەکۊتەیە سەرو پرسو کوردی چ جۊرە کاروەدایێش هەن، پۍ چی چەمپنەکۊتەی پی جۆرە ئەنجام مڎریۆ. چنی وەختی ئینە ڕۊشن بۆوە. بەڵام ئینە ئاشکران؛ ڕابەر ئاپۆ بە دڵنیاییوە ئەوەکۊشای ۋێش گرڎ پەی ئازادی گەلوو کوردی ڕاوەبەر کەردەن و پەی ئانەی ئی ئەوەکۊشایە بە چارەسەریێوە دیموکراتیک ئەنجام گیر بۆ جە کۊششۍ گۆرەنە بۍ.

جە ساڵۊو ١٩٨٨ینە چنی محمەد عەلی بریاندی چەمپنەکۊتەیش کەرد. گرڎ کەسێ متاوۆ ئانەی وانۆوە. نزیکایەتی ئا کاتەو ڕابەرایەتی چێش بیەن جە ئیساتێچەنە هەمان چێوا. ڕابەر ئاپۆ جە چوارچێوێوە گونجیانە، جە چوارچێوێوە دیموکراتیکەنە، سەرو بناغەو واڵە و برایەتی گەلا تورکیای هەوڵ دۍ ئی پرسەیە چارەسەر بکەرا. گرڎو ژیۋای ۋێش پەی ئینەی تەرخان کەردەن. مشۊم بە چ شێوێوە نزیکایەتی چنی ڕابەر ئاپۆی ئەنجام بڎریۆ؟ هەڤاڵ جومعە واتش، ڕابەر ئاپۆ چێوۍ جە دژو گەلا نمەکەرۆ. بەرژوەندی گەلا چێش بۆ بە پاو ئانەی نزیکایەتی نیشانە مڎۆ. وەڵۍ گرڎ چێوێنە پەنەوازا گرڎ کەسۍ ئینەش زانابۆ. نزیکایەتی ڕابەر ئاپۆی پی جۊرەنە. ڕابەر ئاپۆ پرۆسێوە تاریخی هۆر مسەنگنۆ، ئاژەو سیاسی ئیساتۍ هۊرمسەنگنۆ، بە پاو ئانەی نزیکایەتی درووس چێش بۆ ئانەی نیشانە مڎۆ. ڕابەر ئاپۆ گرڎ کاتێ دلۍ نزیکایەتی چارەسەرکەردەی پرسەکانە بیەن سەرو بنەماو واڵە و برایەتی. ئارۆیچ ئانەی ڕاوەبەر مکەرۆ. بێگومان هێڵۊو ئەوەکۊشای، سیاسەت بە پاو کاتی و شۊنۍ متاوۆ فاڕیایۍ ۋېیەرنۆ.

جە ئیساتێنە ئی چەمپنەکۊتەیە چنی ڕابەر ئاپۆی گرنگا. بێگومان گرڎ کەسۍ چا ڕوانگۆ هۊرش مسەنگنۆ. ڕابەرایەتی چا یاگێنە چێش ماچۆ؟ ماچۆ، 'پارادیمێوە نریانەرە. پەشتگیری ئی پارادایمەیە مکەرو، بەشدارش بوو'. بەڵام ڕابەرایەتی گەرەکشا چێش واچۆ؟ مەبەس جە پارادایمی؛ ئی پرسە بەبێ جەنگ و تنوتیژی چارەسەر بکریۆ. ئینە جاری یووەم نیا ئینە وچیۆ. ماوەو چل ساڵان ئینەی ماچۆ. جە پارێزنامەکەشەنە بەرش بڕیەن. جە گرڎو یاداشتو چەمپنەکۊتەکاشەنە ئینەش وات. بەڵێ، ماچۆ با ئی پرسە بەبێ جەنگ و کوشتوبڕ چارەسەربکریۆ. ڕابەر ئاپۆ گرڎ کاتێ ئینەش واتەن. ئانەی ڕابەر ئاپۆ ئارۊنە ماچۆشۆ هەمان چێوا. مەبەس جە پارادایمی تازەی ئینەنە. گەرەکشا ئی پرسەیە دوور جە جەنگی، سەرو بنەماو دیموکراتیکی چارەسەر بکەرۆ.

ئامەنجەکە پێکئاوردەی فاڕیای دیموکراتیکین جە تورکیانە

جە چەمپنەکۊتەکەو ڕابەر ئاپۊینە بە تایبەتی بناغەو ٧ خاڵا دەسنیشانکریا. چێگەنە مژاری هەرە گرنگ ئینەنە؛ فاڕیای دیموکراتیک. بە پەیلواو من قسۍ یەکلاکەرەوۍ فاڕیای دیموکراتیکیین. ئامانج پێکئاوردەی فاڕیای دیموکراتیکین جە تورکیانە. ساڵۊو ٢٠١٥ی نزیکایەتی ڕابەر ئاپۆی پی جۆرە بۍ. بناغەو ڕێککەوتەی دۆڵمەباخچەی ئانە بۍ. جە ئیساتێنە بڕۍ ماچا، 'ئی پرۆسە جە لایەنو پەکەکەیۆ جە بەین بریا'. یانی چێوی فرەشا گەرەک بۍ پۊکەی جە بەین بریا. چێوە پا جۆرە نیا. کێ ئا پرۆسەشە شێونا؟ پرۆسێوە بۍ. بەڵێ. پرۆسێوە کە دەسەڵاتدارا ئاکەپەی وزۆ دلۍ پرۆسێوە چارەسەری. بە ڕێککەوتەیەکا دەۆڵـمەباخچەیرە لوا دلۍ پرۆسەکەی، بەڵام کیشیاوە. حەقەتینەکە ئینەنە. دماتەر چێش بۍ؟ هۊرچنیەو ٧و حوزەیرانی بۍ. وەڵۍ ئانەیچەنە کۆمکوژییەکەو داعشی بۍ. جە ٢٤و تەمموزینە بە دەیان فڕۆکۍ بۆردمانشا کەردیمۍ. هەر ۋێش داودئؤغلۆ واتەبێش ' ساڵێ چاوەڵتەر ۋێما ئاماڎە کەردەبۍ'.

ڕابەر ئاپۆ ئی پرۆسەیە بە جۆرێوە هۊرسەنگنۆ کە فاڕیای دیموکراتیکی بارۆنە ئاراوە. بنەما ئینەنە. پێکئاوردەی فاڕیای دیموکراتیک کە بەماناو دیموکراتیزەکەردەی وڵاتی مۍ. ئینە پەنەوازیش بە چێشین؟ مشۆم هەنگامە بنریۆ و پرسو کوردی چارەسەر بکریۆ. ئاخۆ بەبێ چارەسەرکەردەی پرسو کوردی فاڕیای دیموکراتیکی مېنە ئاراوە؟ مەگەر چێوۍ پی جۆرە بۆنە؟ هەر ۋێش چی جە تورکیانە دیموکراسی پێکنمۍ، چی دژمنایەتی دیموکراسی مکریۆ؟ چی ئاکەپە، مەهەپە، دەوڵەت دژمنایەتی دیموکراسییشا کەرد؟ ۋەرو ئانەی ئاماڎۍ نەبێنۍ. واچێنۍ ئەر دیموکراسی بێنەئاراوە گەلو کوردی ئیسفاڎەش چنە هۆرگێرۆ و پرسو کوردی چارەسەر بۆ. پەروەردە بە زۋانی ئەڎایی مڎریۆوە، زۋان، ئشناسنامە و کولتوور پەسەنۍ مکریا. ۋەرو ئی مەڵامەتیە دژمنایەتی دیموکراسیشا کەرڎ.

نەبیەی ئاوەزیەتو دیموکراتیکی پرۆسەی وەڵینش جە بەین بەرد

جە ئیساساتێنە پەرسمێ؛ پەیئانەی کورد ئیسفاڏە نەکەرۆ دژایەتی دیموکراسیشا کەرد، جە ئیساتێنە بیێ بە خاوەن ئاوەزیەتێ دیموکراتیکی پەی ئانەی ئیسفاڏە جە کوردی هۆرگێرا؟ بێگومان چینەی پەرسمێ و ڕۆشنش بکەرمێوە. پۆکەی تەماشەو پراکتیکی مکەرمێ. ئانەی دمایی بە چارەسەری پرسو کوردی مارۆ فرەبیەو داواکا تەڤگەرو ئازادی نییا. چێوێوە پی جۆرە بیەیش نییا. نەک وەرو فرەبیەی داواکا، وەرو نەبیەی زیهنیەتین. زیهنیەتی دیموکراتیکی نییا، زیهنیەتێوە کە لایەنگرو چارەسەرکەردەی پرسو کوردی نییا. هەرپۆکەی چارەسەر نمەکریۆ. ئیلاقەش بە فرەیی داواکاریەکاوە نیا. ڕابەر ئاپۆ نزیکایەتیێوە هەرە مەعقوڵش نیشانەدا. تەڤگەریچما نیشانەش دا. بەڵام زیهنێتەکە نمەفاڕیۆ و نکۆڵیکەردەی بەردەواما.

مشۆم بە چەمێ دیموکراتیکبیەیۆ تەماشەو مژارەکەی بکەرمێ

جە ئیساتێنە ئەحمەد تورک واتش 'ئێمە سەودا و بازاڕی نمەکەرمێ'. جەمێ چێوێ هەنێ نمەبۆ سەوداو مامەڵەشا پۆوە بکریۆ. جە زینانەنە خەباتما کەرد. بە ئیرادۆ پێوەرە گلێرێ بیەیمێوە. هەرپاسە چا سەردەمەنە جە ئەنجامو مڏرامانو زینانیانە چەمپنەکۆتەیما چنی شالیاری ئەنجامدا. واتما، مەگەر سات و سەودا سەرو مافەکا مرۆڤی مکریۆ؟ سەودا سەرو مافەکا مرۆڤی نمەکریۆ. واچێنمێ چنی بنەیانەکاما چەمپنەکۆتەی مکەرمێ، مەگەر سەودا سەرو ئینەی مکریۆ؟ واچێنمێ با ئەشکەنجە نەکریۆ و ژیوایێ ئاسایی بۆ. مەگەر سەودا سەرو ئینەی مکریۆ؟ کوردێچ مافشا هەن جە دیموکراسینە. ئینە مافێوە سروشتی کوردان.

مشۆم مرۆڤ بە چەمێ دیموکراسییوە تەماشەو چێوەک بکەرۆ. نزیکایەتی ڕابەرایەتی پی جۆرەنە. وەڵێ ٢٠١٥ ینە چەمپنەکۆتەی ئەنجامدریا، جە گرڏو چەمپنەکۆتەکانە کۆششو ئاڏیی پەی دیموکراتیککەردەی تورکیای بێ. هەوڵ دێ هێزە دیموکراتیکەکا جە تورکیانە کوێ بکەرۆوە. وەرو ئانەی رابەر ئاپۆ ئینەی وینێ، تا تورکیا دیموکراتیک نەبۆ، تا فاریای دیموکراتیکی نێ ئاراوە پرسو کوردی چارەسەر نمەبۆ. وەرو ئانەی فاریای دیموکراتیکی و مافە بنەڕەتییەکێ پرسو کوردی جە یۆترینی مەبڕیارە.

پاڵپەشتی کۆششەکا رابەریما مکەرمێ. وەرو ئانەی ڕابەرما گرد کاتێ پەی خاسی و بەرژەوەندییەکا گەلا هەوڵ دان. ڕبەر ئاپۆ پەی دیموکراتیکبیەو تورکیای و پەی چارەسەرکەردەی پرسو  کوردی ئی هەرمانێشە کەردە. پۆکەی گەرەکشا بەرەش ڕووەرە بکەرۆوە. ماچۆ، 'بەڵی بانگەوازیێوە کریان، ئەر نیازتا خاسا، نیازو چارەسەرییتا بۆ خاسا، منیچ هەنا'. وەرو ئانەی داواکەردەی جە ڕابەر ئاپۆی ئیلاقەش بە پرسو کوردیوە هەن.

نزیکایەتی کوردا پەی چارەسەری پرسو کوردین

ڕابەر ئاپۆ نەک بە تەنیا پەڕلەمان بەڵکم گەرەکشا گرڏو هێزە دیموکراتیکییەکا وزۆ دلێ پرۆسەکەیۆ. هەڵای چێوێ نیا ئارانە، بڕێ بەرێ گنا ماچا نمەزانمێ جە ١٥و کانوونو دووەمینە، جە ١٤و شوباتینە چێش ڕووە مڏۆ. ڕابەر ئاپۆ چی پەڕلەمانش نیشانەدا؟ پەڕلەمان چێشا؟ پەڕلەمان پێوەسا بە گەلیۆ. پیمەرەکەش چێشا؟ نویستەیۆ یاسێن. مەگەر پاسە نیا؟ مەگەر جگە چینەی پەرلەمان چ هەرمانێش هەنە ئەر پەرلەمان بە ئەرکو وێش هۆربێزۆ چێش بۆ؟ ئەنجومەن بڕێ یاسێ مارۆنە. ئەر پەنەواز بکەرۆ دەستووری بنەڕەتیچ فاڕۆ. کاتێ باسو فارای دەستووری بنەڕەتی مکریۆ، بڕێ کەسێ سەرو هۆرچنیەو ئەردۆغانی یان چێوێ تەری مشتومڕ مکەرا. چ ئیلاقێوەش هەن؟ پەی کوردا و پەی ئازادی کوردا، پەی چارەسەری پرسو کوردی، پەی دیموکراتیکبیەو تورکیای فاڕیایۍ دەستووری بنەڕەتی وەش نەبۆ، جە دەستوری بنەرەتیینە فاڕیای نمەبۆ، نمەزانو پەی سەرۆککۆماری ئەردۆغانی دەستور هەموار مکریۆ، دەنگ مڎۆ. مەگەر چێوۍ چامنە بۆ؟ بە پەیلواو من ئینە مشتومڕێوە ئاساییا. ئەر کورد نزیکایەتی نشانە بڎا، ئانە پەیوەندیدارا بە چارەسەری پرسو کوردیوە.

ڕەنگە ئامانجو ئاکەپە-مەهەپەی جیاواز بۆ. دلۍ کوردانە گومانە هەنە. ئێمەیچ ماچمۍ مشۆم هەنگامەکا بوینمۍ. ئینە مژارێوە جیاوازا. ئا کاتە ئەرکو ئۆپۆزسیۆنی چێشا؟ ئەرکو لابەردەی ئاستەنگییەکان ۋەردەمو چارەسەری کوردینە و ئەر نیازی جیاواز بۆنە، ئاشکراکەردەی ئا نیازەیە جیاوازا. ئەر ویستەکە ئانە بۆ پرسو کوردی و ڕابەرایەتی پېسە ئامرازێوە بەکاربۍ، ئانە مشۆم چێش بکەرا؟ ئاڎۍ چارەسەری پرسو کوردی پەی دیموکراتیکبیەی نیشانە بڎا و ڕووەو حەقەتینەکا بەروزا. جە ئاژێوە پا جۆرەنە چێوۍ بکریۆ هەر ئانەنە.

مشۆم ئی پرۆسە بەشێوێوە درووس دەسش پێوە گیریۆ. کەس تەماشەو قسەکا نمەکەرۆ. ئەر قسێوە بۆ بکریۆ. چەمپنەکۊتەی پێکمۍ. چنی گرڎو پارتەکا چەمپنەکۊتەی و کۊبیەیۆ ئەنجام مڎریۆ. مشۆم ڕەئیەو گرڎی هۆربگیریۆ.

چی چوارچێوەنە، جە کاتو چەمپنەکۊتەی جە پەڕلەمانەنە گفتوگۆ سەرو چێشی بکریۆ؟ دەم پارتی ملۆ چنی پارتەکا تەری چەمپنەکۊتەی ئەنجام مڎۆ، مشۆم ئەنجومەنیچ گنۆ دەورۆ، چێش واچۆ؟ ئەر گفتوگۆیۍ جدی بۆ، ئەر پارت و پەرلەمان دەور وینا، سەرو دەستووری بنەڕەتی و داواکا ڕەنگە قسۍ بکریۆ. مەر ئانە تەنیا پەی قسەکەردەی بۆ. کام یاسا هۆربگیریۆ ئانە گرنگا. مشۆم سەرو ئی مژاریە هەڵوێسە بکریۆ.

ڕابەر ئاپۆ واچۍ، "نە کەسی هۊرخەڵەتن و نە خەڵەتنانیچم." یۆ جە ڕەگەزە بنەڕەتییەکا ئەرەکۊشای ڕابەر ئاپۆی ئینەنە. ڕابەر ئاپو کەسایەتیێوە پی جۊرەشە هەن. گرڎ کەسێ پاسە هورش گێرۆ و نزیک بۆوە. ڕابەر ئاپۆ ئەرەکۊشایۍ سیاسی ڕاوەبەر مکەرۆ. بەراسیچ سەرکوتکەردەیۍ هەن، بێ چارەسەریێوە هەن، گەرەکشا ڕا پەی ئینەی بکەرۆوە. ئینە شێوازو ڕابەر ئاپۆیا.

مشۆم گۆشەگیری لابریۆ

مشۆم بزانیۆ کە گۆشەگیری هەڵای بەردەواما، نەمەڕیان. وچیۆ هەلومەرجو ڕابەرایەتی عالتەر بکریۆ، مەرجی یەکسان بۆنە، ئەر نیەتەکە عال بۆ و بەڕاسی گەرەکشانە هەرمانێوە عالە بکەرا، ئانە چی ئاژەو ژیۋای ڕابەرایەتی نمەفاڕیۆ؟ ئینەیچ مشۆم فاڕیۆ. ڕابەر ئاپۆ جە پڕۆسەی یووەمەنە پەی تاقیکەردەیۆ نیەتەکاشا واتش، "با سکرتێرەکەم بۍ، با چنی بڕۍ کەسا کۆبووە، با هەمڕاکۍ تەرۍ بەیا. چنی لایەنە جیاوازەکا کۊبووە”. ڕابەر ئاپۆ ۋەرپرسیاریۍ تاریخیش هۊرگێرتەن. پەی ئازادی گەلو کوردی خاوەنو ۋەرپرسیاریا. چی ڕوانگۆ بێگومان مشۆم ئی گۆشەگیرییە مەڕیۆ. پەنەوازا پەی ئینەی ئەرەکۊشمۍ.

ئانەی ئاکەپە و مەهەپەش یاونا ئی خاڵۍ، ئەرەکۊشای جەهانییا. دماو ٢٠١٥ پلانەشا نیارە پەی دلێنەبەردەی، گەرەکشا بۍ دلێشەنە بەرا، بەڵام ئانە ڕووەش نەڎا. جە لێوەتەرۆ  ئەرەکۊشایۍ گۊرە بۍ. کۊششۍ جەهانی بۍ. ئەرەکۊشای گەلوو کوردی پەی ئازادی وزۆشا چێرو فشاریۆ. ئەرەکۊشای گرڎی وزۆشا چێرو فشاریوە. ئیساتۍ سیاسەتێوەشا وست پڕاکتیکۆ. سیاسەت چێشا؟ بەڵێ. ئینەنە کە گرڎما جە ئیسەنە ئەزموونش مکەرمۍ. پرۆسەکە چنین بۆ؟ ڕابەر ئاپۆ بڕۍ چێو ماچۆ، ئایا پێکمۍ؟ ئایا ملانە دلۍ پرۆسەو فاڕیای دیموکراتیکیوە؟ ئەنداماو دەم پارتی باسو پاککەردەیۆ ڕێکۍ کەرێنۍ. هەزاران کەسۍ ئینۍ زینانەکانە. سەبارەت بە ئەحمەد تورکی، یەرۍ جارێن بە بەهانۍ تیرۆریۆ قەیومشا یاگێشەنە سەپنان. ئیساتۍ بە نامۍ مەعقوڵتەرین کەسی، وزاش دلۍ شاندەکەی. پینەیچ دەوڵەت سیاسەتو قەیومی وزۆ ڕووە کە چێشا. دیارا ئا قەیومۍ پەی ماڕای ئیرادەو خەڵکی سەپیێنۍ. نمەزانو کێ سزاش هەنە، ئینۍ گرڎ بەهانێنۍ. ئیسە ئینە زیاتەر بەرکۊت. چنی بەشداربیەی ئەحمەد تورکی پەی شاندەکەی، بەرکۊت کە گرڎو ئا قەیوما سیاسەتێوە پوچ و بێ بنەمێنۍ. با گەل و گرڎ کەسۍ ئی حەقەتینیە بوینا. حەقیقەتو ئاکەپەی بوینا.

مشۆم هامسەرۆکاو دەم پارتی بەشدارۍ بانە شاندەکەنە

با ئینەی پەی شاندەکەی واچمۍ. شاندو ئیساتۍ وەڵتەر چنی ڕابەر ئاپۆی کوۍ بیێوە. هەرپاسە سری سورەیا، پەروین بوڵدانە و ئەحمەد تورکیچ چا شاندەنە بێنۍ کە لوۍ ئیمراڵی و متاوا بەشدارۍ با. بەڵام دەوڵەت باخچەلی بانگەوازیێوەش کەرد. واتش با دەم پارتی بلۊ ئیمراڵی. پۍ چی هامسەرۆکاو دەم پارتی نیەنۍ شاندەکەنە؟ بەڕاسی چی نیەنێش چنە ؟ ئەر دەم پارتی بلۆ، ڕاوەبەرا دەم پارتی هەنۍ. ئانڼەی من بزانو سری سورەیا ئۆندەر جە ئیسەنە نیا دلۍ ڕاوەبەرا دەم پارتینە. پەروین بوڵدانە هامسەرۆکۊو هەدەپەینە. هەرپاسە ئەحمەد تورک هامسەرۆکو شارەوانییا. گەرەکما واچو بانگەوازێوە پەی دەم پارتی کریان. وچیۍ دەم پارتی بلۆ ئیمراڵی. چی هامسەرۆکاو دەم پارتی نیەنۍ شاندەکەنە؟ لاو کەمیۆ با یۆشا شاندەکەنە بۆ. هیچ نەبۆ واچمۍ هامسەرۆکێوە ئینا شاندەکەنە.

گەرەکما ئی مژاریە باروونە ئاراوە. ئێمە ماچمۍ ئەرێنییا، بەڵام لاوازیێوە هەن. بەڵێ، ئەگەر گەرەکشانە هەنگامێوە دیموکراسیانۍ جە چارەسەرکەردەی کێشەو کوردینە بنریۆ، پەنەوازا گرڎ لایۍ هامکارۍ با. بێگومان ئێمە یاردیدەرۍ بیمۍ. ئێمە ئامادێنمۍ پەشتگیری جە گرڎو ئا قسا و هەنگاما بکەرمۍ کە ڕابەر ئاپۆ گێرتێنێشەنە ۋەر. هیچ کێشێوە جە لاو ئێمۆ نییا. بەڵام حەجگیز نمەبۆ واقیعو دۆڵەتو تورکی جە یاڎ بکەرمۍ. ئێمە بە مەڵامەتی تاریخی ئینەی ماچمۍ. ئێمە بەمەڵامەتوو پراکتیزەکەردەیشاوە ئینەی ماچمۍ. ئینە تەنیا گومان و هەستیاری نییا، بەڵکم حەقەتینیچا. چی ڕوانگۆ کاتێ باس جە واقیعو دۆڵەتو تورکی مکریۆ، پەنەوازا هەمیشە ڕوانگێوە وردبینانە بۆ. ڕابەرایەتی ئی پرۆسەیە بەرۆ وەڵێوە و بە شێوێوە هەستیار مامەڵە مکەرۆ. نمەبۆ کەس پاڵدۆوە. پرسێوە تاریخیا. بێ گومان هەوڵ و هاندای چی پڕۆسەنە پەنەوازا پەی دیموکراتیکەردەی تورکیای، پەی چارەسەری پرسو کوردی. بەڵێ متاویۆ هانی بڎریۆ. پەنەوازا گرڎ کەسۍ هانی بڎریۆ پەی بەشداریکەردەی. ئینە غەڵەت نییا، بەڵام گرنگ ئانەنە ئارۆ حساباتش بۆ.

سەرەکیتەرین چێو ئانەنە کە ئەرەکۊشای نمەبۆ مردۆ. کۊشش مشۆم بەردەوام بۆ. هەڵای هیچ چێوۍ نییا. هیچ مەڵامەتێوە نییا پەی هێواشکەردەیۆ کۊششیما. پۊکەی پەنەوازا هەڵمەتەو ئازادی ڕابەرایەتی جە لایەنو گەلەکەیماوە جە گرڎ بوارێوەنە بەردەوام بۆ بەبێ ئانەی کۊششا هێواش بکەرۆوە.

چێوی بنەڕەتی ئانەنە مشۆم ئەرەکۊشای بەردەوام بۆ. هەڵای هیچ چێوۍ نیا ئارانە. هیچ مەڵامەتێوە نییا پەی لاوازکەردەی ئەرەکۊشایما. پەی ئینەیچ مشۆم هەڵمەتەو ئازادی ڕابەرایەتی بەردەوام بۆ.

مەڵامەتو وڕنای ڕژێمەکەو ئەسەدی نە ئێستەیۆ چارەسەری پرسەکا بۍ

وەڵتەر لوای پەی دیمەشقو هەتەشەی هۊرسەنگیان. حەقەتینەکە سەرکۆتەی هەتەشەی نییا جە لوای پەی دیمەشقی. چڼین لایەنۍ دەورشا بۍ چینەینە و دیمەشقشا وڕنا . هەروێش وەڵتەر لاواز بیەبۍ، دیمەشق نەتاواش چارەسەریێوە پەی پرسەکا بارۊنە ئاراوە. پەی پرسو کۆچبەری چارەسەریێوەش نارد ئاراوە. نە پەی پرسو ئۆپۆزسیۆنیچ. نە پەی پرسو سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریای چارەسەریێوەش نارد ئاراوە.

ئەر سوریا یاوا پی ئاستیە، دەورو تورکیای چێنە فرە کاریگەرا. تورکیا گەرەکش بۍ دەمودەس بلۊنە دلۍ سوریای و وزۆش چێرو دەسەڵاتو ئیخوان موسلیمنی و کۆنترۆڵو ۋێشۆ. هەر پۊکەی ئڼە هەڵپەش کەرد. هەرپاسە گەرەکش بۍ کورد ئیسفاڎە چانەی نەکەرۆ، هەرپاسە گەرەکش بۍ وڕنای حکومەتو سووریای بە خێرایی ڕووە بڎۆ. پۊکەی ئانڼە فرە دەسوەردایش جە پرسو سووریاینە کەرد. پەرەش بە جەنگو دلێینەی دا. هەرپاسە ماچا ٤-٥ ملیۆن پەنابەرێش کێشتێنۍ لاو وێشەرە. بە زانابیەیۆ پلانڕێژیش پەی ئینەی کەرد. بە ئەنقەس کیشیێوە پەی ئانەی سیاسەتشا سەر بنیارە. ئینەیچ ئارۆ موینیۆ. پۊکەی هەرپێسە چنی تورکیا دەورش هەن جە ئازەو ئیساتۍ سوریاینە کە وڕان، تورکیایچ کاریگەریش هەن جە گەورەکەردەی هەتەشەینە. چا ناوچانە کە چێرو سەروەری تورکیاینە بۍ هەتەشە بیەیش بۍ. هەتەشە جە عەفرین و ئیدلبەنە بۍ. تورکیا چا سەردەس بۍ. ئایا ئەر تورکیا نەبیۍ کریۍ مەنۆوە؟ نەتاوۍ. هەرپاسە بەبێ پەشتیوانی هامپەیمانی نەتاوۍ مەنۆوە. کاتێ ڕووسیا و سووریا ئێنۍ هەرێمەکە، ئەمریکا دەسوەردای کەرۍ و قبوڵش نەکەرۍ. هەرپاسە تورکیا پاڵپەشتی لۆجیستی پێشکەش کەرۍ.

بە دڵنیاییوە ڕژێمو ئەسەدی وڕا. بەریتانیا ئینا پەشتەو ئینەیۆ، هامپەیمانی هەن، تورکیایچ چی مژارەنە بەکارمۍ. ئیساتۍ تورکیا بەردەوام دژایەتی ئیسرائیلی مکەرۆ. ئیساتۍ سووریا، ڕژێمو ئەسەدی پەی ئاسایشو ئیسرائیلی وڕان. باوەڕ نەکەرۍ. حەقەتینەکە ئانەن کە ئاڎۍ هەڵوێسێوە تا ڕادێوە سازشکارانەشا بۍ، بەڵام ۋەرو ئانەی باوەڕی تەمامشا نەبۍ، حکومەت جە سووریانە وڕا. هەتەشە بی بە حاکم جە دیمەشقەنە. پەی سووریایۍ کە ئاسایشو ئیسرائیلی مکەرۆ بە بنەما، دیمەشق وڕا هەتەشە لوا دیمەشق، ئارۊنە تورکیا چڼە دژایەتی ئیسرائیلی بکەرۆ گرنگ نییا، جە وڕنای سووریاینە کریا بە گەمەکەرو گەمەکەی کە سەرو بنەماو ئاسایشو ئیسرائیلی ئەرەمەرزیان. ئانەی ئاشکران ئینەنە. هەتەشە هەر پی جۊرەنە. جە ئیساتێنە ترەمپ واچۍ، 'ئەردۆغان ئینسانێوە ژیرا' و وەسفش کەرۍ. پېسە ئانەی هەڤاڵ عەباس واتش، 'پېسە قڕواقێوە ۋێش هۆرخەڵەتنا'.

ئیساتۍ، جەمۍ کۆمیدیۍ جەلال بوجاکی هەنۍ. ئانەی قسێش پنەواچۆ، زلـلێوەش دەونە، ئاڎیچ ماچۆ 'ئانە زلـێت ئەو من دا'. بە هەر کوڕو هەری نامێش بەردا'. ئینە حاڵەتو ئێیشان. ترەمپ بە ئەردۆغانیش وات تۆ زیرەکەنی، بەڵام مەبەسش ئانە بۍ واچۆ زیرەک بە. ئێمە سیاسەت جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە پەی ئاسایشو ئیسرائیلی ڕاوەبەر مکەرمۍ. جەنگ کەرا. ۋەردەمو ئانەینە مەبە بە لەمپەر'. ئەردۆغان ۋێش بە هیچ شێوێوە ڕێبازێوەش نیشانە نەڎا کە بۆ بە ڕاگیر جە ئاسایشو ئیسرائیلینە. بەڵێ، هەر پۊکەی بە ئەردۆغانیش وات ژیر بە. گەرەکش بۍ واچۆ تۆ ژیرەنی، غەڵەت نمەکەری. تۆ نمەبی بە لەمپەڕ ۋەردەمو سیاسەتەکامانە'. ئاکەپەییەکۍ ئامۍ و ئانەشا بەرد ئاسمان و گۊرەشا کەردۆ. ئەردۆغانیچ ۋێش پنەنەگیریا. واتش: 'جە سوریانە دەوری تایبەتی ۋێش هەنش'. واتش: کاریگەریش سەرو سوریای هەن. کە سوریا نمەتاوۆ سوریایۍ بۆ کە ئاسایشو ئیسرائیلی وزۆ خەتەرۆ. سوریایۍ بۆ کە ئاسایشو ئیسرائیل مسۆگەر مکەرۆ. ئێمە سوریایێوە پی جۊرەما گەرەکا. تۆ بەرز بیوە پەی ئی دەورەیە'. واتە دەورێوەش بەخشا. بە ئەردۆغانیش وات سوریای تازە پی جۆرە بۆنە. تۆ ۋەرپەرسەنی چی مژارەنە'. ئەردۆغان و تورکەکۍ ئینەشا شارتۆ. دیارا پەنەوازشا بە کەسێوەن کە ستایشش مکەرا. هەر ئا سەرۆکەو ئەمریکای ئانەی پنەش وات کە وەڵتەر پنەش واچۍ پی جۆرە و پا جۆرەنە. گەرەکشا واچۊ ئەردۆغان تۆ زیرەکەنی. شمە بەپاو ئێمە مامەڵە مکەردۍ. تۆ شێت نمەبی ۋەرا ۋەر بە بە سیستمەکەیما. تۆ پیای ژیرو سیستەمەکەیمانی'. گەرەکم بۍ ئینەی واچو. ترۆلەکۍ دەسشا کەرڎ بە پروپاگەندە پەی ئەردۆغانی. پنەش واچێنۍ  ئیمپرالیزم، واچێنۍ ئەمریکا چامنەنە و نمەزانو چێش. هۊرئێستۍ و ماچا سەرۆکو ئەمریکای وەسفو ئەردۆغانیش کەرد؛ ئاڎشا یاونا ئاسمان. بەڕاسی ئینە ئاڵۆزا.

تورکیا مەرکەزیەت سەرو سووریایرە مسەپنۆ

سووریای تازە چنین بۆ؟ وەڵۍ گرڎ چێوێنە ئا چێوەی جە سوریانە مەترسی سەرو ئاسایشو ئیسرائیلی وەش مکەرۆ نمەمەنۆ. هەروێش جۆلانی ماچۆ، 'نمەبیمۍ بە هەڕەشۍ پەی سەرو کەسی." تا ئانەی قبوڵبکریۆ خاوەنداری جە باسوخواسو دادگاینە مکەرۆ. هەروێش بینای بۆینباخی نیشاندەرو ئانەین پەی ئانەی قبوڵبکریۆ کۊتەن چ ئاژێوە. ئا چێوا ماچۆ پەی ئانەی پەسینیۆ. جە ئیساتێنە بە جۆلانی ماچا، "عاقڵبە و بە پاو سیستەمی جمۆ."جە حەقەتینەنە شەرتە پەی تورکیای منیارە. ئیبراهیم کاڵن ئاما، دماتەر شالیارو دلېینەی ئاما، دماتەر یاگەگیرو کاڵنی ئاما و جە دیمەشقەنە کوۍ بیێوە. گرڎ شەرتو مەرج پەی دیمەشقی منیارە. بنەماو ئاگاڎارکەردەیۆ دیمەشقی ئینەن: تۆ چنی نزیکو سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریای بیوە؟ چنی پێشوازی چا هەرێمەیە مکەری؟ چنی دمایش پنەماری؟ هەر ۋێش تورکیا بە جۆلانی ماچۆ 'پېسە من بە بە حکومەتێوە ناوەندی'. 'ماف مەڎە بە هیچ گروپ و گلێرگێوە'، هەڵبەتە سووریایۍ پی جۆرە وەش نمەبۆ. ئەر سووریا دیموکراتیزە نەبۆ و گلێرگەکا پېسە کورد، عەلەوی و دورزی نەبا بە خاوەن مافو کۆمەڵایەتی، ئانە جە سووریانە سەقامگیری نمۍ ئاراوە. دەوڵەت-نەتەوە پاسە مکەرۆ کە بەش بەش بۆ. ڕژێمو ئەسەدی نەتاواش ئینەی بارۊنە ئاراوە پۊکەی وڕا. ڕژێمو سەدامیچ هەر پا مەڵامەتۆ وڕا. پەنەوازا پاسە بوینیۆ. بە جۆلانی ماچا، "ئەر مافو گلێرگەکا بڎەیی، ئانە پی جۆرە سووریای بەش مکەری." ئینە ئاوەزیەتو تۆن، ئاوەزیەتو تۆ سووریای بەش مکەرۆ.

جۆلانی نمەتاوۆ بە تەنیا ۋێش سووریای تازەی مەرزنۆرە. گەرەکیچش بۆ دەرەنجامێوەش نمەبۆ. تەنیا ڕاش ئانێنە بێ لایەن بۆ و گۊش جە قسەکا تورکیای نەگێرۆ. دڎان بە مافو کۆمەڵایەتی و ئاینی کورد، عەرەبی و دورزیەکارە بنیۆ. پی جۆرە سووریا یۊگێرتە بۆ. پێچەوانەو ئینەی هەر جەنگ و ئاڵۆزییا. ئاخۆ چنی کوردەکا جەنگ بکەرو، چنی عەلەوییەکا جەنگ بکەر و چنی دورزییەکان جەنگ بکەرو.

جە ئیساتێنە گۆشما ئینا چنە کە ئەنجومەنو گەلی ئەرەمەرزنۆ. کۆنگرەو گەلی یان پەڕلەمان ئەرەمەرزنۆ؟ گوایە ۋێش وەشش مکەرۆ. مەگەر پاسە بۆ؟ ئەر نوێنەرو گەلا کوردی، عەلەوی، دورزی و بە تایبەت ژەنا نەبۆ چێش بۆ؟ مشۆم ژەنی چا سیستەمەنە یاگێشا بۆ. مشۊم جە بنەمانە جە هۆشمەندی سەردەسی پیا سالاری تەرسمێنە.. مشۊم ژەنی، کورد، عەلەوی، دورزی و نوێنەرەکێشا جە کۆنگرەو گەلینە یاگێشا نەبۆ! بێگومان چێوۍ چامنە نمەبۆ.

ئەر هەڵوێستێوە عال سەرو حەقیقەتو سووریای نیشانە بڎۆ، ڕەنگە ئاژەو سووریای خاس بۆ. پێچەوانەو ئینەی سەقامگیری جە سووریانە نمۍ ئاراوە. هۊرسەنگنای ئێمە چیمنەن: کورد جە سەرنیشتوو ۋەرکۊتوو سووریاینە خاوەنو سیستەمێوە ۋێڕاوەبەرینۍ. جە تەمامو قۆناغەکا جەنگینە هەرێمی ئارام سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریای بۍ. هیچ ئیمکانێوە نییە بە بێ ئانەی حکومەتو دیمەشقی چنیشا ڕێگگنۆ سووریایۍ تازە ئەرەمەرزیۆ. جارێوەتەر ماچوشۆ؛ چی ڕژێمو سووریای هۊرشێویاوە، چی شکسش ئارڎ، چی نەتاواش سەرکۊتەبۆ؟ با ئینەی جە ۋێما پەرسمۍ، ئا جوابەما دەسگنۆ.

ئانەی جەنگ مکەرۆ دۆڵەتو تورکین نەک سووپاو نەتەوەیی سووریای

وەڵۍ گرڎ چێوێنە سووپاو نەتەوەیی سووریای (SNA) چێشا؟ چەتۍ پارامیلیتەر و کرێگرتێوەنۍ. هەرمانەو عەرەبەکا نییەنە. گرووپێ چەتێنۍ کە بەدەسو تورکیای ئەرەمەرزیێنۍ. پرسو سەرەکی تورکیای چێشا؟ دژمنایەتیکەردەی کوردا و دلێنەبەردەی ئەرەکۊشای ئازادی کوردین. ئی چەتاۍ چی هرووژم مکەرا؟ ۋەرو ئانەی تورکیا پنەشا ماچۆ .تورکیا گەرەکش نیا جە هیچ یاگێنە کورد بۆ بە خاوەنو ستاتۆیۍ و ۋەرو ئی مەڵامەتیە هرووژم مکەرۆ. هێزێوە کۆکراوەن و فرەیشا جە چیچانۆ ئامێنۍ، چیلاو چەولاوە ئامێنۍ. ئەر تەماشە کەرمۍ جە تورکیاوە کەسێوە لوان و بیەن بە مەیجەر جەنەراڵو هەتەشەی. جە سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریای چنی گەلی، هۆزۍ هەرێمەکەی، منبج، کۆبانێ و ڕەقەی جەنگ مکەرا. جەنگێوە چامنە چا هەن. هەر ۋێش وەرو ئی مەڵامەتیە گرڎ ڕووۍ چێرو پارێزنای فڕۆکەی بێفرۆکەوانی جەنگی و چەمڎاری دۆڵەتو تورکینە جەنگ مکەرا. دۆڵەتو تورکی جەنگ مکەرۆ. چەتە و مەتە نییا. با یەک ڕۆ ئا باڵەفڕۍ نەیا جا بزانە چنی ئا چەتۍ بڕەما. پۊکەی ئینە جەنگو دۆڵەتو تورکین.

وەڵتەریچ باسم کەرد، مشۆم گەلاو سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریای سیستەمە دیموکراتیکەکەو ۋێشا پارێزنا. بێگومان ئیساتۍ کورد، عەرەب و سووریانی مشۊم ئا سیستەمە ئەرەمەرزیایە پارێزنا. سیستەمێوە دیموکراتیکا. ۋێش عەرەب جە هەرێمەکاو ۋێشانە ۋێشا ڕاوەبەر مکەرا. ۋەننگەو ۋێشا هەن، کولتوورو ۋێشا هەن، ۋێشا هەرمانو کارو ۋێشا ڕاوەبەر مکەرا. پۊکەی مشۊم ئی هرووژمۍ مەریا. هەروێش مەڕیێنۍ. تەمامو گەلو سەرنیشتی و ۋەرکۊتوو سووریای ئینۍ دلۍ ئی جەنگەینە. پۊکەی مشۊم ئی سیاسەتەو دۆڵەتو تورکی مەڕیۆنە. تا ئی جەنگۍ ڕووەی حەقەتینەو دۆڵەتو تورکی هۊرماڵا. گوایە واچێنۍ سووریا ئاراما. ئانەی جە ئیسەنە هەرەشۍ جە ئارامی سووریای مکەرۆ و جەنگ درێژمکەرۊوە دۆڵەتو تورکین. ئەگینا جە مێڎانەکەنە جەنگۍ نیا ئارانە. ئەر دۊڵەتو تورکی هانی چەتەکاش نەڎۆ، جە سووریانە جەنگ نییا. گرڎ کەسێ ئینەی موینۆ. پی بۆنۆ بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎو گرڎو ئا کەسا بەرز ڕاگێرو کە چی مڎرامانەنە گەشمەرڎۍ بیێنۍ. هیواو سەرکۊتەی پەی گرڎو جەنگەوانا موازو.

مشۆم گرڎو لایەنەکا بەشدارۍ ڕاپیماو پارێزنای ۋەرنیشتی با

ئا چالاکیۍ پەی ۋەرنیشتی ئەنجام مڎریا نەریتێوەن. جە ئەرەکۊشای دژ بە داعشینە، جە مڎرامانوو کۆبانێنە گرڎو گەلوو کوردی، گەلاو تورکیای، هێزە دیموکراتیوازەکۍ تورکیای، ژەنی، عەلەوی و گرڎو ڕێکوزیا دیموکراتیکییەکا ئامۍ پیرسوس و پاڵپەشتیشا جە مڎرامانوو کۆبانۍ کەرڎ. هەرپاسە جە ٦-٧-٨و تشرینو یووەمینە گرڎو گەوی سەرنیشتی پاڵپەشتیێوە گۊرەشا بەربڕی. جەهان پاڵپەشتیش کەرد. پی مۆراڵ و پەشتگیریاوە ئا جەنگە سەرکۊت.

جە ئیساتێنە ئا نەریتە جارێوەتەر بەرکۊتەنۆ. هەم جە نسێبینەنە هەمیچ جە پرسووس گەل پەشتیوانی مکەرا. بەراسی ڕاپیمایەکۍ عالۍ بێنۍ. سڵام ۋنەو گردیشا مکەرو مشۊم ڕاپیمایەکابەهێزتەرێ بکەرمۍ. مشۊم گرڎو بازنە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکا پەشتگیری بڎا پا ئیشکگیریە کە پرسووسنە ئەنجام مڎریۆ. مشۆم دژو سیاسەتەکا دۆڵەتو تورکی مرداوە. دۆڵەتو تورکین ئی جەنگیە ڕاوەبەر مکەرۆ. چی ڕوانگۆ هەڵوێسو پرسووسی بەڕاسی هەڵوێسێوە عالا. هەڵوێسو نسێبینیچ فرە گرنگا. مشۊم بەردەوام بۆ. مشۊم جە گرڎ لێوە بەشداربیەی بۆنە، کەس پاڵ نەڎۆوە. هەتا ئانەی جەنگ چا مردۆ و دڎان بە گەلوو سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سووریایرە منریۆ مشۊم ئا چالاکیۍ بەردەوامۍ با. پی مەڵامەتۆ سڵام جە گرڎو مڎرامانەکا مکەرو.

زینانەکۍ دۆڵەتو تورکی هیچشا کەمتەر نییا چانیشا ڕژێمو ئەسەدی

چی ڕاونگۆ پەنەواز نمەکەرۆ ئینسان واچۆ زینانەکۍ دۊڵەتو تورکی چنینێنۍ. ئامان و باسو خراپەکارییەکا ڕژێمو بەعسی مکەرۆ. تۆ ئەوەڵجار تەماشەو ۋێت بکەرە. تورکیا وڵاتو ستەمیا. جە زینانەکانە ستەم هەن. گرڎ ڕوۍ هەواڵو مەردەی زینانیۍ وەڵا مەبۆوە. ڕەنگە بەپاو ئەرەنیستاش فرەتەرین زینانیۍ ژەنۍ جە جەهانەنە ئینۍ گێرتەخانەکا تورکیاینە. حەقیقەتو دۆڵوتو تورکی ئاشکران و دژمنی سەرسەختو ژەنان. پەی ئانەی ستەم و فشارەکا ۋێش بشارۊوە، ۋێش بە خراپەکارییەکاو ئەسەدی مقارنە مکەرۆ. نمەزانو جە فڵان گێرتەخانەنە چێش بیەن و چێش گوزەریان. گرڎ کەسێ مزانۆ جە زینانەکا تۆنە چێش گوزەر مکەرۆ.

جە قەرەقۆلەکا تورکیاینە هەڵای ئەشکەنجەدای ئینا ئارانە. جە ساڵانی ۋېیەردەنە بە تایبەت جە دماو ساڵۊو ٢٠١٥یۆ جە بنەکەکا پۆلیسینە دەسدرێژی مکریۆ سەرو جوانا. چڼین نموونۍ هەنۍ. سولەیمان سۆیلو ئەمرەش پینەی کەردێبۍ. گرڎ جۆرە خراپەکاریێوە کەرێنۍ.

پۊکەی تورکیا خراپەکارییەکاو ئەسەدی تەنیا پەی شارتەیۆ خراپەکارییەکاو ۋێش بەکار مارۆ. هەڵبەت ئێمە نمەواچمۍ ڕژێمو ئەسەدی ڕژێمێوە عال بیەن. هیچ چێوۍ چامنە نیا ئارانە. تورکیا تەنیا پروپاگەندەو ۋێش مکەرۆ

دیار نییا تورکیا چێش سەرو عێراقیرە مارۆ

بەڕاسی حکومەتو عێراقی نمەزانۆ چێش مکەرۆ. تورکیا لوا بن کڵێشەشا، ۋەرو ئانەی دۆڵەتو تورکی نمەشناسا، هۊرخەڵەتیۍ. بڕۍ کەسۍ باس چانەی مکەرا دلۍ حکومەتو ‌عێراقینە بڕۍ ڕشوەشا هۊرگێرتەن. چنی متاوی ڕەوایەتی بڎەی بە دۆڵەتو تورکی؟ حکومەتی وەڵین واتش با سەرەتا جە بەعشیقەنە بەرکریا، تورکیایچ واتش، 'جیانمازو'. جە ئیساتێنە بەرکۊتەن جە بڕۍ لایەنێوە چالاک بیەن، چا یاگێنە پەروەردە موینا. ئینۍ دلۍ غەفڵەتینە. دیار نیا سەبای تورکیا چێش سەرو عێراقیرە مارۆ. هەروێش ئیلاقەش چنی داعشی هەن. ئیلاقەشا چنی چن لایەنێوە سوونی هەن. ئیلاقەش چنی پەدەکەی هەن. دیار نییە چ بەڵێوە سەرو عێراقیرە مارا. عێراق ئاگاش چانەی نیا چێشش کەردەن. پاسشە پنەئامان نەتاوۆ ویر بکەرۆوە. مشۆم پی جۆرە باس چی مژارەیە بکریۆ.

بەڵام نەیاوایمێنە چانەی چی ئەرەمەرزیاکۍ ژەنا جە سلێمانینە وزیێرە. چنین بۆ؟ خۆ ۋێڕێکوستەی ژەنا مافێوە دیموکراتیکین. بە پەیلواو من ئینە چێوێوە خاس نییا. هەر ۋێش ڕەخنەش ۋنە گیریا. چی مژارەنە چێوۍ  جیاواز نمەواچو. قەناعەتما هەن یەنەکە یان ئیدارەو سلێمانی چی مژارەنە غەڵەتێوەتەر نمەکەرۆ. بەڵام هەوڵمڎەیمۍ بیاومێنە چانەی چنی و چی کریان.

ساڵۊو ٢٠٢٥ بەسەرکۊتەیۍ گۆرەتەرەرە موییەرۆ

ساڵۊو ٢٠٢٤ پەی ئێمە پېسە ساڵێوە پەڕ جە ئەرەکۊشای گۆرەی وېیەردە. بەراسیچ پېسە ساڵێوە ئەرەکۊشای سەختیچ وېیەردە. چڼین گەشمەرڎێما دۍ، زامڎارێما بێنۍ. گرڎو گەشمەرڎاما بەڕێز و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرمێوە. بە تایبەت جە کەسایەتی ئاسیۍ و ڕۆژگەرینە گرڎو گەشمەرڎاما بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرووە. هەپەگە نامۍ ئا هەڤاڵاشە ئاشکرا کەردە کە جە ساڵۊو ٢٠٢٤ینە گەشمەرڎۍ بیۍ. گرڎی بە ڕێزو حورمەتۆ یاڎۍ مکەرووە.

بېیە بە ساڵێوە گۊرۍ جە ئەرەکۊشای. هەرپاسە جە مژارو خاوەنداریکەردەی جە ڕابەرایەتینە بیە بە ساڵێوە گۊرۍ ئەرەکۊشای. بەراسی جە سەرنیشتوو کوردەسانی و هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە گەریلا مڎرامانێوە گۊرەش ئەنجامدا. دۆڵەتو تورکی چا شۆنێنە کە چنەشنە بنەش وستێنە گیرش کەردەن. ئی ئیرادە و مڎرامانەو ساڵۊو ٢٠٢٤ ئەرەکۊشایما جە ساڵۊو ٢٠٢٥ینە بەهێزتەر مکەرۆ.

با گرڎ کەسێ زانابۆش. هێڵۊو ڕابەرایەتی، ئاپۆی، هێڵۊو پەکەکەی گرڎ ساڵێ ئەرەکۊشای گۊرەتەر مکەرۆ. جە ئیساتێنە گەلوو کوردی بیەن بە گەلێوە پا جۆرە کە پەی ئازادی ۋێش ئینا ئەرەکۊشاینە. حەقیقەت گەلێوە پی جۆرە هەن. ڕێکوستەیۍ پی جۆرە هەن. هێڵێوە ئایدۆلۆژی پی جۊرە هەن. هێڵێوە سیاسی پی جۊرە هەن. بێگومان ئینە ئەرەکۊشای بەهێزتەر مکەرۆ. ساڵۊو ٢٠٢٥ مشۆم بۆ بە ساڵێوە جە سەرکۊتەی گۊرەتەری. سەرو ئی بنەمایۍ جارێوەتەر ساڵۊو ٢٠٢٥ جە گرڎ کەسێ پیرۆز مکەرو. هیواو سەرکۊتەی پەی گرڎو هێزە کۊششکارەکا موازو."