ئەنڎامو ۋێڕاۋەبەری پەکەکەی موراڎ قەرەیلان ئەرەیاۋناش؛ چی وەختەنە ھەرمانکەرڎەی پەی ئاکەپە-مەهەپەی و دەنگدای بە ئاکەپە-مەهەپەی پېسە ئانەینە ئینسان سوکایەتی بە ۋێش کەرۊ و ئانەش وست ڕوۋە کە چی وەختەنە بەتایبەتی ئەڎاکۍ دەس وزانۍ سەرو ویژدانیشا و دەنگ بڎا. قەرەیلان ۋاتش، "بەڵۍ مشۊ گرڎ کەسۍ دەنگ بە ۋێش بڎۊ". موراڎ قەرەیلان ئانەیچش وست ڕوۋە کە گەلوو وڵاڎپارێزو کورڎسانی، لایەنە دیموکراتیکەکۍ، هێزەکۍ هامپەیمانی کورڎسانی و تورکیایی مشۊ حۊڵ بڎا و کۊشیانە و ۋاتش، "مرۊڤەکېما هەستیارېنۍ؛ مشۊ یانە بە یانە و دەگا بە دەگا سەرشا ۋنە دریۊ. بەتایبەتی مشۊ سەرداو ئا مرۊڤا کریۊ کە تا ئیسە دەنگشا بە ئاکەپەی دان، مسوڵمانۍ راستەقینېنۍ و هەستۍ مرۊڤانەشا ھەن. مشۊ سەرشا ۋنە دریۊ و چایێۋەشا جە لا وریۊۋە".

ئەنڎامو ۋێڕاۋەبەری پەکەکەی موراڎ قەرەیلان بەشڎارو 'بەرنامەو تایبەت'ی ستێرک تی ڤی بۍ و جواب و پرسیارەکاش جە بارەو ئی قۊناغیۊ داۋەو. دەقو چەمپنەکۊتەکەی پی جۊرەنە:

جە دژوو گۊشەگیری رابەر ئاپۊی چالاکیۍ ئەنجام دریۍ، حەرپاسە گلېرۊبیەی سەرو ئاستی میان نەتەوەیینە ئەنجام دریۍ. جە دماین نمونەنە گەلوو کورڎی جە دۊسێلدۊرف پەی مسۊگەرکەرڎەو ئازاڎیی جەستەیی ئۊجالانی گلېرۊبیەیێش ساز کەرڎ. چا بارۊ گەرەکتانە چېش واچدۍ؟

راسا، گەلەکەما گرڎ ڕوۍ ئینا مەیڎانەکانە. چی دماییەنە جە دۊسێلدۊرف گلېرۊبیەیۍ عال سازکریا. حەرپاسە جە لەندەن و ڤیەنانە گلېرۊبیەی بۍ. گەلەکەما و وڵاڎپارێزا کە بەشڎارۍ چالاکیەکا بېنۍ سڵامشا ۋنە کەرو. دیارا هێزە هەژمونوازە پیلانگېڵەکۍ و دۊڵەتو  ترکی جە ژنیەی و ۋەڵابیەیۊ هزر و روانگەو رابەر ئاپۊی متەرسا. ۋەرو ئانەی سەرەڕاو ئا گرڎ چالاکی و ڕاپیمایایچە سیستمو ئەشکەنجەی دەرونی و گۊشەگیری سەرو ئیمراڵی کەم و سوک مەکەراوە. گەرەکشا نیا کە دەنگ و پەیامەکۍ رابەر ئاپۊی جبەرۊ بژنەۋیا. ئینە تەنیا سیاسەتو دۊڵەتو ترکی نییا، ھاموەخت جە سیاسەتو هێزە پیلانگېڵەکان. ۋێش جە ۋێشەنە سی پی تی ئانەی شارۊۋە و حەقش پنەمڎۊ. ئینە ئاشکران کە جە هزر و فکرەکا رابەر ئاپۊی فرە تەرسا.

بەڵام سەرەڕاو گرڎ ڕاوشۊنەکا کە گېراشەنە ۋەر مەتاۋا ڕا جە هزر و تېزەکا رابەر ئاپۊی گېرا. ئانا فەلسەفە و پاڕادیگماو فکر و تېزەکۍ رابەر ئاپۊی جە سەرانسەرو جەهانی جەلایەنو پسپۊڕا و مامۊسایا زانشتگەی ۋەنەیۊشا پۍ کریۊ. فکرو رابەر ئاپۊی فاڕیان پۍ پاڕادیگمایۍ گەرڎونی. رابەر ئاپۊ پا فکر و پاڕادیگماو ۋێشۊ سنوورەکۍ کورڎسانی و ۋەرکەوتوو میامینیش ۋیەرنېنۍ.

جە کۊنفڕانسەکەو هامبۊرگینە ۋیناما. ۋەڵۍ گرڎ چېۋێنە پیرۊزبایی جە گرڎو ئا کەسا مکەرو کە جە کۊنفڕانسەکەنە دەورشا گېڵنا. بە راسی رەنج و مانیابیەیۍ فرە عال و بەنرخ بۍ. سەرەڕاو دەسوەرداو دۊڵەتو ئەڵمانیای و حۊڵەکېش پۍ ئەنجام نەڎاو کۊنفررانسەکەی بەڵام بە شێۋێۋە عال و جە یاگۍ ۋێشەنەو شۊنۍ تەرە دەسنیشان کریا و بە بەشڎاربیێۋە فرەو ۋەر چەم سازکریا. گفتوگۊکۍ ئاگەی فرە گرنگۍ بێنۍ. ئانەڎەی کە شۊنیرە لوایما پۍ کەرڎ جە مەنتیقە جیاجیاکا جەهانیۊ کەسۍ ئەکادیمیۍ جە بارەو ئاژەو ئیسەیۊ، سەرو فکرو رابەر ئاپۊی تێڕاماو ۋێشا پێشکەش کەرڎ. یۊ جە بەشڎاربیەکا کە مامۊساو زانشتگەی بۍ جە قسەکاشنە ۋاتش، "پی جۊرە منیچ بیا بە شاگرڎ و خۊنکارۍ عەبدوڵا ئۊجالان"ی. ئینسانۍ کە خەڵکو ئەو پەڕو دنیێن ئینەی ماچۊ.

فکرو کەسایەتیۍ کە جە کورڎسانۊ بەرکەوتو جە تەمامو جەهانینە جە لایەنو زانایاوە گفتوگۊش سەر کریۊ و پەسەنڎ کریۊ. ئانە ۋەڵۍ گرڎ چېۋێنە پۍ ئێمە خۊنکارا و ھامڕایا رابەر ئاپۊی، پۍ گەلەکەیما و تەمامو گەلا ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی مایەو شانازی و سەربەرزییا. فکرو رابەر ئۊجالانی پۍ چارەسەرکەرڎەو کێشەکا جە جەهانەنەو سەرو ئاستی گەرڎونینە بیەن بەیاگۍ هیوای، ئینەیچ مایەو سەربەرزیا پۍ ئێمە، پارادیگماو رابەر ئاپۊی سەرو بنەماو مۊدێرنیتەی دیموکراتیکی و ۋیرکەرڎەیۊکاش جە بارەو ئاخېزی کە پەشتی بە ئازاڎیی ژەنۍ و ئیکۊلۊژیکی و دیموکراتیکی بەسۊ، جە جەهانەنە بیەن بە یاگۍ هیوای. حەر ۋەرو ئانەیچا شۊنیرە لوایش پۍ کەرا، گفتوگۊش سەر کەرا، کۊنفڕانسش سەر بەسا و خۊتانکەرڎەیش ۋنەکەرا.

پوختەکەش ئانەن کە فکرو رابەر ئاپۊی جە ئەمریکای لاتین، ئەفریقا، ئاسیانە ۋەڵابیەنۊ و موستەحیلا ۋەرش پنە گیریۊ. فکر و رامانو رابەر ئاپۊی ئارۊ سەرو ئاستۍ میان نەتوەینە جە لایەنو فرەو کەساوە قەبوڵ کریۊ و پۍ گەلە چەوەسیاکا دلۍ سیستمی سەرمایەداری بیەن بە ھومېڎۍ گۊرە.

ئا جەنگەی جە زاپ دەسشپنەکەرڎ ساڵێۋەش ۋیەرنا. دەرئەنجامو ئا جەنگیە چېش بۍ؟ هاموەخت پۍ رای گرڎیچ ۋەڵاکریاۋە کە گلېرۊبیەی دەسەو فەرمانڎەیی هەپەگەی لوۋان ڕاۋە. جە قۊناغۍ چانەنە لوۋای ڕاۋەو ئا گلېرۊبیەیە ئەھەمیەتش چنا؟ چ تائسیرێش نیانەرە؟

بەڵۍ، ساڵۍ سەرو مەرحەلەو ئیسەو جەنگیرە ۋیەرڎ. دوژمن جە ١٤و نیسانو ٢٠٢٢ێنە ھجومۍ دژواری ئاسمانیش پۍ سەرو مەیڎانەکا مدرامانی دەسپنەکەرڎ. دماو یەرۍ ڕوۋا واتە جە ١٧و نیسانیەنە جە ڕاو ئاسمانیۊ هێزەکۍ ۋێش وەزنېرە و سەرو زەمینیچۊ دەسش بە جەنگی کەرڎ. ئیسە ساڵێش پەڕکەرڎەنۊ و ھەڵای جەنگ بە دژواری ۋەردەواما. دیارا جە تاریخو تورکیای و جە تاریخو کورڎسانینە ئینە چېۋۍ تازە نییا. ئا ھجومۍ کە دوژمن نامۍ 'ئۊپەراسیۊن'یش ۋنەنیېنۍ ساڵێۋەن سەرەمڕەو بۍ مرڎای ۋەردەوامېنۍ. پۍ نمونەی، جە وەختېنە کە ئێمە ئەنجامداو چالاکیما مرڎنان، گرڎ ڕوۋۍ دوژمن جە ۋەرکەوتوو زاپی جە مەیڎانەکا سیدای و چەمچۊی، جە ۋەرنیشتوو زاپی سەرو خەتەو کەشو ئێف ئێمی ۋەردەوام ھجوم کەرۊ. خاسا چی ھجوم کەرۊ؟ ۋەرو ئانەی ئا مەنتیقۍ گەریلاشا ئینا چنە و مەتاۋا گەریلای چا بەرکەرا. ھجومەکۍ ئیسەی ئانەی سەلەمنا. دۊڵەتو ترکی ئیسە گرڎ ڕوۋۍ بە چەکی قورس، تانک و چەکی جیاجیا ھجوم کەرۊ سەرو سەنگەرەکا گەریلای و مدرامان چاگە ھەڵای ۋەردەواما. راسا چن مەنتیقېۋە ۋەرکەوتوو زاپیشا ئەرەگیرکەرڎەن. بەڵام جە ۋەرنیشتوو زاپی ئا مەنتیقۍ کە ئەرەگیرشا کەرڎۍ بێنۍ ۋەرو ئانەی نەتاۋاشا چنەشەنە مەناوە چنەش کیشیێۋە. حەرپۊکەی ئیسە تەنیا کەشو ئێف ئێم- ینە هەنۍ. بە دڵنیایۊ جە ئێف ئێم سەنگەرۍ گەریلایچ هەنۍ و چا نزیکۍ یۊترینینۍ. ۋەرو ئانەی گرڎ ڕوۋۍ بە تانک و چەکی جیاجیا ھجوم کەرۊ.

ئینە گرڎ نیشانۍ دۊڕیاو شکس و سوپاو ترکین. ئا سوپۍ کە بە ۋێش ماچۊ 'دوۋەم هێزو گۊرەو ناتۊینا' سەرەڕاو ئانەی کە وەڵێکەوتەتەرین چەکەکۍ سەردەمیش ئینا دەسۊ، حەرپاسە سەرەڕاو ئانەی بۊمبی ئەتۊمی تاکتیکی و چەکی کیمیایی قەڎەغە بەکارمارۊ، جگە چانەی کە جەلایەنو گلادیۊو ناتۊی و چن هێزۍ پانیشتوو کورڎسانی پەشتیوانیش ۋنەکریۊ، دۊڵەتو ترکی مەتاۋۊ گەریلای چا مەنتیقانە بەرکەرۊ. بێگومان ئینۍ گرڎ تەنیا جە ماوەو ساڵێنە ڕوۋەشا نەڎان. چی ساڵاو ئاخرینە بۍ مرڎای جەنگ جە هەمان سەنگەرەکانە ۋەردەوام بیەن. ئەگینا پېسە مزانیۊ ئی جەنگە جە بنەڕەتنە جە ساڵەو ٢٠٢١یۊ دەسشپنەکەرڎەن. واتە دۊڵەتو ترکی دوۋۍ ساڵېن گەرەکشا زاپ، ئاڤاشین و مەتینای ئەرەگیرکەرۊ، بەڵام مەتاۋۊ. پۍ دیعایا ئینەی مەواچو. ئینە راسیەکېنۍ و چا مەیڎانانەی کە نامێم ئارڎۍ گرڎ ڕوڤۍ جەنگ ڕوۋە مڎۊ. ئاڎۍ گرڎ ڕوۋۍ ھجوم ئەنجام مڎا و ئا شۊنێچە دیارېنۍ کە چنەش کیشیېنۍ. رەنگە دۊڵەتو ترکی و دۊسەکېش ئیسفاڎە جە تواناو یاۋنەریەکاشا ھورگېرا و نازا راسیەکۍ ۋینیا، بەڵام دۊڵەتێۋە کە پا ئیمکاناتەیۊ کە ھەنش گەرەکش بۍ ئا مەیڎانا جە ماوەو دوۋۍ پۍ یەرۍ حەفتانە ئەرەگیر کەرۊ، دماتەر بلۊ پۍ قەندیلی و شەنگالی و ۋەرنیشتی، بەڵام جە زاپەنە گیرشکەرڎ و عاسی بی، چا چەقا و ھەڵای چا مەنتیقەنە جەنگ وەردەواما. ئینە راسین. بێگومان ئانە چېۋۍ ئاسایی نییا. فرەو جارا ئا ئاژەما شرۊڤەکەرڎەن.

جە پرسیارەکېتانە باستا جە کۊبیەیۊ دەسەو فەرمانڎەیی کەرڎ. بەڵۍ، گلېرۊبیەیۍ فرە گرنگ و مانادار بۍ. بە بەشڎاریۍ ۋەرفراوان ئەنجامدریا و حەرپاسە ئا پراتیکەی باسما کەرڎ بە تەمامی ھورسەنگنایش پۍ کریاو پلانەو ساڵەی تازۍ نریارە، دەسکۊتەکېما دەسنیشان کریۍ. راسیچەنە جە رووی تاکتیکیۊ ئا ۋەڵێۋەلوایۍ کە گەریلاکا ئازاڎیی کورڎسانی خوڵقنانشا دەردەو تەمامو مرۊڤایەتی وەرا. سەلەمیا کە ئیراڎە، غیرەت و ئازایەتی ئینسانی چنی متاۋۊ تەکنەلۊجیاو سەردەمی شکس پنە بارۆ. ئانەی ئاما ئاراوە چی چۋارچێۋەنە فرە گرنگېنۍ. رەنگە ئا ۋەڵێۋەلوایە گرڎ دلۍ راو گرڎینە وەڵانەبیێباوە- کە ئینەیچ کەموکوڕین- بەڵام ئا مدرامانەی کە کریا تاریخۍ تازەش نۋیستۊ.

بێگومان ئینە ئاسان نەبۍ. ۋەڵۍ گرڎ چېۋێنە چینەنە رەنج و هەڵۋێسو رابەر ئاپۊی دەورش بۍ. دەورو گیانبازی و مدرامانو گەلەکەیما بۍ. حەرپاسە دەورو سیاسەتو کورڎی و سیاسەتو چەپو تورکیای هەن کە ۋێشا نەڎا دەسۊ و هەڵۋێسشا ئەرمانا. بە پوختی گەلەکەما و رابەرەکەما جە ۋاران ۋەرو ھجومە فاشیستی و-قڕکەرییەکا دۊڵەتو ترکینە ۋێڕاگریشا کەرڎ. بێگومان گەریلایچ پەشتیش بە گرڎو ئانیشا بەست و مدرامانۍ تاریخیش ئەنجامدا. بەتایبەتی جە مژارو گیانبازینە ۋێش یاۋنا ئاستێۋە فرە باڵا. راسا قوربانیما پۍ ئانەی دا. ئامارەکېچ ئەرەیاۋیۍ. جە ماۋەو ئۍ ساڵینە تەنیا چا یەرە مەیڎانەنە ٢٥٩ گەشمەرڎێما بەخشېنۍ. حیچ کام چانیشا کەسایەتیۍ ئاسایی نەبیېنۍ؛ گرڎ قارەمانۍ سەردەمو ئێمەنۍ. گرڎو ئا گەشمەرڎا کە چی مەرحەلەو جەنگینە گیانشا بەخشا، جە ۋەرکەوتوو زاپیەنە ھامڕێما "باگەر گەڤەر، ئاڤزەم چیا، مزگین رۊناهی، جیگەر مەلازگرد، رۊژدا ماکو، دۊغان ژیرکی"، جە ۋەرنیشتوو زاپیەنە هامڕێما "دەلیل زاگرۊس، نالین فرات، گوڤەن، زەمانی، ئۊزگور و ئامانج"، جە خەتەو مەتینا/جۆلەمێرگ-ینە ھامڕێما "نوری یەکتا، بەرفین رێباز، رۊزا و حەکیم"ی ۋیرمارووە. بێگومان مدرامانو ئاڤاشینی بەتەنیا مەرحەلېۋەن. جە کەسایەتی  هامڕا "هەڵبەست کۊچەرین و فەدایی کۆبانێنە" تەمامو گیانبازا ئاڤاشینی ۋیرماروە. حەرپاسە جە کەسایەتی "ماهیر مەزڵوم، رۊناهی دەڤریم، باران چراڤ و رێزان ئامەڎینە" گرڎو قارەمانا ۋێڕاگریما ۋیرماروە کە پېسە ئەنڎاما یەکینەو گېڵای قەرارگەی ناۋەنڎی جە گرڎو مەیڎانەکانە بەشڎارییشا جە ھجومەکانە کەرڎ.

ئا هەڤاڵۍ کە بەشڎاریشا چی مدرامانەنە کەرڎ گرد تاریخشا نۋیستۊ. ئێمە ئا وەعدەی کە پایشاما دان واوەیش کەرمېۋە و ماچمۍ کە ئێمە خۊتانکەرڎەی جە یاڎو ئاڎیشا مکەرمۍ. ئا میراسەی کە دماو ۋێشا جیاشا ئاست بناغېۋە گرنگ و تاریخېۋە ناوازە پۍ گەلوو کورڎی و گەلا هەرێمەکەی خولقنۊ. جە ئایندەیچەنە دەورێۋە گرنگشا بۊ ۋەرو ئا مدرامانەو ئاڎیشا بۍ کە بە راسی دوژمنشا مرڎنا.

ئەگەر بەمەڵامەتو ئا مدرامانەیۊ نەبیۍ و دوژمن تاوابیێش گەریلای شکس پنە بارۊ، سەردەمێۋە تاریک پۍ گەلوو کورڎی دەسپنەکەرە. ۋەروئانەی دوژمن نیازش بۍ دەس سەرو دەسکەۊتەکا گەلوو کورڎیرە گێرۊ. حەرپاسە گەلۍ مەنتیقەکەیچ بە مەغزێۋە عوسمانی تازۊ پا وزێنۍ سەردەمێوە مەترسیڎار و تاریک. بەڵام مدرامان ۋەرش پانەی گېرت. رژێمو ئاکەپە-مەهەپەی جە ڕاو ئا ھجوماوە نیازش بۍ سیستمی فاشیستی کەرۊنە بەهەمیشەیی. بەڵام ئی مدرامانە بی بە بەربەستۍ ۋەرو دەمیشەنە. بەڵۍ، ھجومەکۍ سەرو گەلەکەیما فرە دژوارۍ بېنۍ و گەلەکەما بە مەڵامەتو ئا ھجوماوە فرە زەرەرش ۋەرکەوت. دوژمنیچ هەزاران کوشیێش چی ڕێنە دۍ. ئێمەیچ بە سەڎان گەشمەرڎێما دۍ. ئاخۊ کۍ ۋەرپەرسا چانەی. بێگومان تەیب ئەردۊغان و دەوڵەت باخچەلی ۋەرپەرسێنۍ چانەی.

درێژەش ھەن..

ھ.ش