سەرۆکی وەڵینوو سی پی تی ماورۆ پالما باسش چانەی کەرڎ، ئا هەلومەرجەی عەبدوڵا ئۆجالان چنەشەنە مژیۋۆ، دژوو مرۆڤایەتین و ئەرەیاۋناش، "داواو ئازاڎیی ئۆجالانی کەروو، ۋەروو ئانەی عەبدوڵا ئۆجالان نوێنەروو حەقیقەتېوە تاریخیا".
سەرۆکی وەڵینوو کۆمیتەو ڕاگېرتەی جە ئەشکەنجەی سەر بە ئەنجومەنوو ئەوروپای (سی پی تی) ماورۆ پالما کە یەرۍ جارۍ زینڎانوو ئیمراڵینە سەردای ڕابەر ئاپۊیش کەرڎەن، بەشداریش جە بەرنامەو ' روانگەو ئەوروپای' جە کەناڵوو مەدیا خەبەرینە کەرڎ و جوواب و پرسیارەکا سەرکان دەمیرەلیش داوە.
پرۆفیسۆر ماورۆ پالما جە سەرەتاو قسەکاشەنە باسش جە تایبەتمەندییەکاو زینڎانوو ئیمراڵی کەرڎ و واتش، "دلۍ زینڎانەکاو ئەوروپاینە زینڎانێوە هامشێوەو زینڎانوو ئیمراڵی بیەیش نییا. تاکە زینڎانیېوە کە فرەتەرین ماوە چا زینڎانەنە ئازیانۆ، عەبدوڵا ئۆجالانا، دماتەر جە ئاکاموو سەرونەدای ئێمە پېسە ئەنجومەنوو ئەوروپای، سی پی تی کاربەدەسا تورکی ئەرەیاۋناشا کە گۆشەگیریېوە درێژمەودای پا جۆریە مەکریۆ بەردەوام بۆ. جە ئاکامەنە ئیمراڵینە زینڎانێوە گولانە جە جۆروو ئێفی وەش کریان.
جۆرەکۍ ئێفی تورکیانە ئا زینڎانانېنۍ کە ئاسایش و چەمڎاریۍ چڕشا هەن. ئیسە جە ئیمراڵی بە ئۆجالانیوە، چوار زینڎانیۍ تەرېش ئینۍ چنە. بەڵام ئینەیچ تایبەتمەندی دەگمەنوو ئیمراڵیش نەفاڕان، ۋەروو ئانەی پاڕێزنەرۍ و بنەیانەکۍ مەتاوا بە ئاسانی بلانۍ ئیمراڵی، بە تایبەتی جە زمسانەنە.
ۋەروو ئانەی شەپۆلەکۍ بەحری بەرزۍ باوە و شۊنېوە دیاریکریا پۍ وەستەیرەی جە ئیمراڵینە بیەیش نییا، من بە هەلیکۆپتەر لوېنا پۍ دورگەکەی. ئاژەو ئیمراڵی ۋېش جە ۋېسەنە کێشەن. ۋەروو ئانەی سەردای و دیڎار جە ڕووۍ دیاریکریاو حەفتەینە بۆ، وەختۍ شەپۆلەکۍ بەحری بەرزۍ بیېوە یاخوڎ ۋەروو مەڵامەتی جیاجیای، ئشیۍ ڕووۍ تەر لوېنۍ پۍ ئیمراڵی. وەڵتەر بڕۍ جارۍ ناچارۍ بېنمۍ حەفتېوە مردمۍ.
گرڎوو ئا تایبەتمەندیا کە جە لایەنوو پێودانگەکاو ئەنجومەنوو ئەوروپایۆ جە بارەو زینڎانیکەرڎەیۆ بانۍ بە مایەو ئەرەبڕیای درێژمەودای و شیاوو قبوڵ کەرڎەی نییا. زیاڎکەرڎەی ژمارەو زینڎانیا جە ئیمراڵی جە کەسێوە تا پەنج کەسۍ جە ڕوو خاسکەرڎەی هەلومەرجوو ئیمراڵیوە حیچ چېۋۍ جە ۋەرپەرسی کاربەدەسا کەم مەکەرۊوە.
عەبدوڵا ئۆجالان چنی سزادریایا تەری دلۍ حەفتەینە تا ئاستێوە چنی زینڎانیا تەری ئینا پەویەندینە و وەختەکا تەریش بە شێوېوە تەنیا ۋیەرنۆ. پەیوەندی سنووردار چنی زینڎانیا تەری مەکریۆ پېسە کۆمەڵایەتی بیەی پێناسە کریۆ. بە پاو پیمەرەکا زینڎانەکاو ئەوروپای کە تورکیایچ بەشێن چاگەی، پەیوەندیی سنووردار چنی سزادریایا تەری بە ماناو رەخسنای هەلومەرجی کۆمەڵایەتی نییا".
جە بارەو ئی مژاراوە کە جە دیڎارەکا ئیمراڵینە هۊرسەنگیېنۍ پرۆفیسۆر پالما واتش، "ئا وەختەی سەروو هەرمانەکېمۆ بېنا سەردای ئیمراڵیم کەرڎ، پەیوەس بە هەلومەرجوو عەبدوڵا ئۆجالانی دووۍ یا خوڎ یەرۍ مژارۍ تایبەتۍ ئارانە بېنۍ.
یۆ چانیشا هەلومەرجوو زینڎانیکەرڎەی عەبدوڵا ئۆجالانی بۍ، واتە ئەرەبڕیەی رەها کە ئیناش چنە، شیاوو قبوڵکەردەی نییا. حەرپاسە لە سەردای یوۋەم و دووەم و منەنە ئاژەو تەندروستی ئۆجالانی جە مژارە گرنگەکاو سەرداکەیم بۍ. پۍ زانای ئاژەو تەندروستی ئۆجالانی ئشیۍ وشکنای ئەنجامدریۍ و دکتۊرۍ جیاجیۍ چەمشا پنەش کۊتۍ.
مژارېوە گرنگی تەریچ ئانەبۍ کە کارمەندەکۍ دلۍ زینڎانەکەی بە حیچ جۆرێوە نەتاوېنۍ چنی عەبدوڵا ئۆجالانی قسۍ کەرا.
پرسێوەتەریچ ڕاگېرتەی بۍ جە مافوو عەبدوڵا ئۆجالانی پۍ ئانەی رادوېن یاخوڎ تەلەڤزیۆنش بۆ. ساڵەو ٢٠١٢ وەختۍ پۍ دمایین جاری سەردای ئۆجالانیم کەرڎ، تەلەڤزیۆنش نەبۍ. مەزانوو ئیسە هەنش یان نا . زینڎانیەکۍ تەرۍ جە زینڎانەکەنە تەلەڤزیۆنشا بۍ، بەڵام ئاڎ تەنیا رادوېنێوەش بۍ کە تەنیا یەک ئیزاعە هۊرگېرۍ".
وەختوو ئانەی ئامان کە ئەنجومەنوو ئەوروپای و سی پی تی جە بارەو هەلومەرجوو ئیمراڵییوە هەڵوێسی ڕۊشن نیشانە بڎا
پرۆفیسۆر. ماورۆ پالما ئانەش وست ڕووە کە وەختوو ئانەی ئامان کۆمیتەو ڕاگېرتەی جە ئەشکەنجەو ئەنجومەنوو ئەوروپای (سی پی تی) و ئەرەمەرزیاکۍ تەروو ئەوروپای جە پرسوو هەلومەرجوو زینڎانیکەرڎەی ئۆجالانینە هەڵوێسی ڕۊشنشا بۆ و پەیوەس بە دەوروو ئازاڎیی ئۆجالانی جە چارەسەرکەرڎەی کێشەو کوردی پی جۆرە دوا:
"جە هەلومەرجێوەنە کە دیڎاروو پارێزنەرایچ چېروو چەمڎاری چڕینە بۆ، ئاسان نییا کە بتاوۆ پۍ چارەسەری پرسوو کوردی دلۍ زینڎانینە دەوروو ۋېس گېڵنۆ.
بە بڕواو من ئازاڎیی عەبدوڵا ئۆجالانی متاوۆ جە چارەسەری پرسوو کوردیەن دەورېوە گرنگ گېڵنۆ. بەڵام مەبۊ ئینسان چارەسەری پرسوو کوردی تەنیا جە ئازاڎیی عەبدوڵا ئۆجالانینە بۋینۆ. بە راو من ئۆجالان چا مژارەنە فرە ڕۊشنا.
چنی ئاڎیی جە بارەو پرسی سیاسیوە قسۍ نەکەرېنمۍ، جە ڕاسینە چېنە باس چا چېوا کەروو کە مەگنانە دلۍ خانەو پەنهانیۆ. چنی ئۆجالانی بە گرڎی جە بارەو زینڎانی و بڕۍ چېوۍ چا جۊرەیۆ قسۍ کەرېنمۍ ".
'پەیوەس بە مژاروو ئۆجالانیوە مشۊم سی پی تی زیاتەر چالاک بۆ'
پاڵما ئانەیچش وست ڕووە کە ۋیرسا ماوېوە سی پی تی جە پرسوو ئاژەو عەبدوڵا ئۆجالانینە دەورېوە کاریگەر گېڵنۍ و واتش: "ساڵەو ٢٠٠٨ مژاروو ژەعرواردکەرڎەی ئۆجالانی ئارانەبۍ، مزارېوە پا جۊرە بیەبۍ بە رۆژەڤ. سی پی تی ئە وەختە جە وشکنای (تاقیگەی) جیاجیانە جە بارەو نموونەکاوە کە جە ئۆجالانی هۊرگیریۍ بېنۍ، ئەوەکۊڵیای و وشکنای ۋەرفراوانش ئەنجامدابۍ.
دەوروو سی پی تی پېسە بەریتانیەکۍ ماچا زیاتەر دەورش قایلکەرڎەی ئەخلاقییا. واتە حۊڵ مڎۆ کە دەوڵەتا قایل بە ئەنجامدای فاڕیای کەرۆ.
مشۊم ئانەما ۋیرنەشۆ، وەختۍ سی پی تی ساڵەو ١٩٨٩ی دەسش بە ئەرکوو ۋېش کەرڎ، ئاژەو زینڎانەکا تورکیانە جە ئاژەو ئیسەی خراپتەر بۍ.
جیای ئانەی کە سەروو شێوازە مەترسیڎارەکا قسۍ کەرمۍ، سی پی تی مەیلوو ئانەیش هەن کە ئا هەنگاما بنیۆ کە وەڵېکۊتەیشا بۆ. سەرەڕاو ئانەی بە بڕواو من مشۊم سی پی تی جە پرسوو ئۆجالانیەنە زیاتەر چالاک بۆ".
'ئا هەلومەرجەی ئۆجالانش ئینا چەنە، دژوو مرۆڤایەتین و کردەوېوە بێڕێزانان'
پرۆفیسۆر ماورا پالما سەبارەڎ بە هەلومەرجوو زیندانیکەرڎەی ئۆجالانی پی جۆرە قسېش کەرڎۍ، "گۆشەگیری ئاژېوە فرە جددیین. خاڵەو یەرەموو پەیماننامەو مافەکاو مرۆڤوو ئەوروپای ئەشکەنجە، کردەوە نامرۆڤانەکۍ تەرۍ و بێڕێزیش قەڎەغەکەرڎەن. مشۊم ئانە ۋیر وزیۊوە. من فرە رووەدایۍ ئەشکەنجەیم دیېنۍ، حەرپۊکەی ئا پێناسەیە بە وریاییوە بە کارماروو. ئا هەلومەرجەی کە عەبدوڵا ئۆجالانش چنەن ئینا بەروو مرۆڤایەتیۆ و کردەوە و مامەڵېوەن دژوو شکۆو ئینسانی".
ئا ئاژەیە پېسە کردەوېوە جە بەروو مرۆڤایەتی وینوو. هەم ئینا بەروو مرۆڤایەتیۆ، هەمیچ سوکایەتی و بێڕێزییا. ئینا بەروو مرۆڤایەتیۊ چونکیم پەیوەندییەکا پڕچنۆ.
مرۆڤایەتی واتە نیایرەو پەیوەندی، نیشتەیرەی. ۋەرو ئانەی ئا هەلومەرجەی ئۆجالانش ئینا چنە کردەوېوە نامرۆڤانەن. جە هەمان وەختەنە سوکایەتیکەرڎەین، ۋەروو ئانەی گۆشەگیرکەرڎەی ئینسانېوە بە شێوەی هەمیشەیی، بەرش وزۆ کە شکۆو ئا کەسیە گولانە کریۊوە. حەرپۊکەی ئا هەلومەرجەی ئۆجالانش چنەن پېسە بەروو مرۆڤایەتی و کردەوېوە گولانەکەرڎەیۊ وینوش".
'هەڵمەتەو ئازاڎیی گرنگەنە'
سەبارەڎ بە هەڵمەتەو میان نەتەوەیی 'ئازاڎیی پۍ عەبدوڵا ئۆجالانی و چارەسەری سیاسی پۍ پرسوو کوردی' پرۆفیسۆر ماورۆ پالما واتش، "ئا کەمپینەیە بە گرنگ موینۆ و بە عالی ملۊڕاوە. بەڵام متاوو واچوو پۍ ئانەی بیاوۆ ئەنجام، پەنەوازش بە قۆناغێوە بێ جەنگی هەن. جە پرۆسەو ئازاڎیی ماندێلاینە جە ئەفریقای پانیشت، جەنگ بیەیش نییا. تا جەنگ بۆ، کەمپین و هەڵمەتەکۍ کەمۍ دماوە مەنۊوە و وزیۊ کەنارۆ".
'من داواو ئازاڎیی ئۆجالانی کەروو، ۋەروو ئانەی ئۆجالان نوێنەروو حەقیقەتېوەن'
جە جوابوو ئانەینە کە ئایا پېسە ۋېش داواو ئازاڎیی ئۆجالانی کەرۆ؟" سەرۆکی وەڵینوو سی پی تی واتش، "بەڵێ، بە دڵنیاییوە داوا کەروو".
ماورۆ پالما پی جۆرە مەڵامەتوو ئا داواکارییەیشە ڕۊشنکەرڎۆ، "بە بڕواو من ئۆجالان نوێنەروو حەقیقەتېوەن. متاوو هامڕابوو چنی شرۆڤەکاش یاخوڎ هامڕا نەبوو، بەڵام بە بڕواو من حەقیقەتېوە تاریخین مافوو ئانەیش هەن کە بە شێوېوە ئازاڎانە گوزارشت جە ۋېش کەرۆ".
'مشۊم ئەوروپا ۋەرپەرسی وېش جابەجۍ کەرۆ'
پېسە دما پەیامی پرۆفیسۆر ماورۆ پالما واتش، "حۊڵ مڎەیمۍ گرڎوو ئاژەو ئەرێنی هەرێمەکەی، کە باس جە هەرێموو چوار پارچەو کوردا کەروو، وزمېش ڕووە و سەروو ئاستوو ئەوروپاینە ئەنەیاوایۍ بارمېنە کایۆ. پېسە ئەوروپای مشۊم ئێمە ئا ئاژە ئەرێنیە بە ڕسمی بشناسمۍ. ئا ئاژە جە هەمان وەختەنە پۍ ئازاڎیی ئۆجالانی و مسۆگەرکەرڎەی میانجی و ئەرەنیشتەکایچ بۊ بە یاردیدەر".
ماورۆ پالما کێن؟
مافناس و پسپۆڕوو بیرکاریا، نویسەری ئیتالی ماورۆ پالما ئیسە سەرۆکایەتی ئەرەمەرزیېوە میانجیکەری میان نەتەوەیی کەرۆ پەی مافەکا ئازاڎیی ئا کەسا کە جە مافوو ئازاڎیی ۋېشا بێبەش کریېنۍ. هاموەخت جە زانشتگەو رۆمای دەرسوو مافەکا مرۆڤی و مافەکا ئەوروپای ماچۊوە.
ماورۆ پالما کە جە ساڵەکا ٢٠٠٠-٢٠١١ ئەنداموو کۆمیتەو ڕاگېرتەی جە ئەشکەنجەی ئەوروپا (سی پی تی)نە بۍ جە بەینوو ساڵەکا ٢٠٠٧-٢٠١١ سەرۆکایەتی سی پی تیش کەرڎەن.
