ئەنجومەنوو ئەورووپای سەبارەت بە ئۆجالانی، قەراروو 'پاشێلکاری' تاوتۆ مکەرۆ

کۆمیتەو وەزیراو ئەنجوومەنوو ئەوروپای، دماو کۆبییەوەو مانگەو تشرینوو دووەم– کانوونوو دووەموو ٢٠٢١، جارێوی تەر قەراروو 'پاشێلکاری'ی DMME سەبارەت بە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان موزۆنە بەرنامەو هەرمانێشۆ.

ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان ساڵەو ١٩٩٩ بە پیلانێوە میاندەوڵەتییە پەی تورکیای ئڕفانیا و چا وەختۆ زیندانی ئەمنیی باڵاو ئیمرالیینە چێروو بارودۆخوو گۆشەگیریی سەختینە گیریان. کۆمیتەو وەزیراو ئەنجومەنوو ئەوروپای قەرارش دا قەراروو 'پاشێلکاری' پەیوەندیداری بە عەبدوڵا ئۆجالانی بوزۆنە بەرنامەو هەرمانێشۆ و تاوتۆش بکەرۆ.  

ڕابەروو گەلوو کوردی، عەبدوڵا ئۆجالان سزاو زیندانی تاهەتاییش ملەرە سەپیێنە و مافوو ئازادییش چەنە سنیانۆ. دادگاو مافوو ئینسانوو ئەورووپا (ECHR) ١٨و ئادارو ٢٠١٤ ئی  سزێشە بە پاشێلکەردەی ڕێککەوتەینامەو ئەورووپای  پەی مافەکاو ئینسانی (ECHR) نامێ نیان. DMME واتش، کە سزای قورسەو زیندانیکەردەکەی چەنی ماددەو ٣ێ PMME کە ئەشکەنجەدای و کردەوەی خراپش قەدەغە کەردەن ناکۆکا.

هەرپاسە PMME بە پاو قەرارەکاو ناوەندەکەیش بەمەبەسوو چەسپنای بنەماو "مافوو هومێدی داواو هەموارکەردەی یاساکا و فاڕای داواکارییەکاشا تورکیانە کەرد. وەروو ئینەیچە ​​پرۆسەو سەردایەکاش جە پێوەندیی چەنی تورکیاینە دەس پەنە کەردێنێ. بەڵام کۆمێتەو وەزیرا ئا ئەو بابەتەشە نەوست بەرنامەو  هەرمانەو کۆبییەیۆکەیوە.

کۆمەڵەو پارێزنەراوئازادیی (OHD)، ڕێکوزیاو ئەوەکۆڵیای کۆمەڵایەتی و یاسێ (TOHAV)، کۆمەڵەو مافوو ئینسانی (İHD) و ڕێکوزیاو مافوو ئینسانوو تورکیای (TIHV) ب تا ەمودەس قەراروو DMME بیاویۆ یاگێ  و بلاوە بە نویسیای ٢٩و تەموزوو ٢٠٢١ێرە، داواکارییشا ئاراستەو کۆمیتەو وەزیرا کەردەن،  کۆمیتەکە دمایی داواکارییەکەش وست بەرنامەو هەرمانێشۆ، هەرپاسە کۆمیتەکە جە ٣٠ی تشرینوو دووەم-٢ی کانوونی دووەموو ٢٠٢١ کۆ بییۆ. دلێشنە کۆمیتەکە داواو زانیاریی سەبارەت بە زانیاریی ڕێکوزیای گلێرگەی مەدەنییش تورکیانە و یاونای یاگێ قەرارەکاش کەرد.

تورکیا ٧و ئەیلولوو ٢٠٢١ جوابش داوە و بانگەشەو ئانەیشە کەرد، کە ساڵەو ٢٠٠٩یوە تا ئیساتێ هیچ پاشێلکاریێوە ئیمرالیینە ڕووەش نەدێنە. تورکیانە هۆشدارییەکاو "خاستەرکەردەی مافوو هومێدی" و "فاڕیایەکا پێوەس بە سزای حەتاحەتاییێ قورس"ێش نەیاونا یاگێ و جوابش نەداوە.

ڕێکوزیایەکاو مافوو ئینسانی و یاسێ دماو بانگەشەکاو تورکیای ١٢و تشرینوو یوەمینە زانیارییشا بەتایبەت سەبارەت بە "مافوو هومێدی" بە کۆمێتەو وەزیرا دا و ئاماژەشا پانەیە دا هیچ هەنگامێوە پەی بەیاگەیاونای  قەرارەکا نەنریێنە.

نوسیگەو یاسای سەدەی جارێوی تەر ٩و ئابوو ٢٠٢٢  پەی بەیاگەیاونای قەرارەکاو DMME داواش کەردە جە کۆمیتەو وەزیرا کەرد. سەروو ئی داواکارییە تورکیا جوابش داوە و واتش: "ئەگەروو ئانەیە هەن سزاو زیندانییە قورساشا ملەرە ئازادێ بکریا، بەڵام بڕێو تاوانێ جیاوازێ هەنێ چی مافەیە بێبەشێنێ. تورکیا  جوابەکەشنە ددانش نیان پانەیرە،  کە عەبدوڵا ئۆجالان جە "مافوو هومێدی" بێبەش کریان.

کۆبییەیوەو مانگەو حوزەیرانوو کۆمیتەو وەزیرانە قەرار دریا، کە گردوو ئا دۆسیا کە عەبدوڵا ئۆجالان-یچ مگێرۆ وێ، بوزیانە بەرنامەو هەرمانێشاوە. کۆمیتەو وەزیرا جەمۆبییەی  بەینوو ١٧-١٩و ئەیلولینە کۆنترۆڵ دەس پەنە مکەرۆ کە ئایا قەراروو پاشێلکاری و مەرجەکاو  DMME  یاویێنێ یاگێ یا نا. ئەگەر کۆمیتەکە بە خاسش زانا، داوا جە تورکیا مکریۆ ڕۆشنش بکەرۆوە، کە چی قەرارەکەش نەوستەن هەرمانەوە.

هەرپاسە  DMME فەرمانەو ئازادکەردەی سەلاحەدین دەمیرتاشی هامسەرۆکی وەڵینوو هەدەپەی و کارساز عوسمان کاڤالایش بەرەکەردە، کۆمیتەو وەزیرا قەرارش دان دەمیرتاش و کاڤالا بوزیا بەرنامەو هەرمانەو  کۆبییەوەکاوە.