با پیٛوەرە سەرنجەو ئی دووە دەسە واتەیە phrase بڎەیمیٛ (زوانو ئەڎای- زوانو ئەڎێ) یام (زوانی ئەڎایی). جە بارو واتچنسازیوە-ڕستەسازیەوە زوانو گوران-هەورامینە ئەگەر دویٛ نامیٛ بوزیان سەرو یوٙی، یام بگنانیٛ پاڵو یوٙترینی کە بەعەرەبی (مزاف و مزاف الیە) بە کوردی (خستنە سەر )، ئی دووە نامیٛ هەکە مەوزمیٛشا سەرو هەنترینی هەورامینە بە یاردی (و) مەگنا سەرو هەنترینی کە مڵکداری و خویٛشی و قەومایەتی مرمانانیٛ، پەی نمونەی:
نامیٛ (کتیٛب) چەنی نامیٛ (کاوان) مەوزمیٛ سەرو یوٙی (کتیٛبو کاوانی)
قەڵەمو نویستەی
بانو یانەی
دەسەو تەوەری
هەلچەو لوٙی
سوٙبەو هیٛزما. مەڕەو گاوا.
کوڕو من... ئەگەر هەورامینە نامیٛ (زوان) چەنی نامیٛ (ئەڎا) بوزیان سەرو هەنترینی مەشوٙ بواچمیٛ (زوانو ئەڎای) یام زوانو ئەڎێ، ئینە یاسا و قاعدەن زوانو ئیٛمەنە هەر جوٙریٛ لا بدەی چەنەش هەڵەن پاشیٛل و زوانو ویٛت مکەری چون جە یاساو زوانەکەیت نمەزانی. پەی ئانەی دویٛ جوٙریٛ متاومیٛ بواچمیٛش چون دما دەنگو (ئەڎا) ی دەنگێوی بیٛگیرەن-ڤاوڵ، بڕێ یاگیٛ هەورامانی پیٛسەش مەواچان، وەلێم زوانو ئەڎای ڕاستەرەن و قاعدەپەسەندەن.
با بزانمیٛ زوانو فارسینە ئیزافەو دویٛ ناما چەنەی مەکریوٙن، فارسینە بە کەسرە یام هیچ نمەگنوٙ بەینشان (زبان مادر) زبان مادری، کاتو واتەیشنە دەنگو کەسرەی مژنەویوٙنە. هەرپاسە زوانو کوردینە ئیزافەو دویٛ ناما بە (ی) مەکەریوٙن، پیٛسەو:
زمانی دایک. قەڵەمی نوسین
بانی مزگەوت. قارچکی لۆ
سۆپای دار.
کوڕی من.
ئەگەر جوان سەرنجە بڎەیمیٛ کوگیری- کاریگەری زوانو فارسی و زوانو کوردی ئەچی دنیای جەهانگیرینە دیارەن سەرو زوانو گوران- هەورامیوە، پیٛسەو نمونەو زوانی ئەڎایی جیاتی زوانو ئەڎای، چون چەودیم و چیدیمیچ زوانو دەسەڵاتینی، زوانو نویستەی و زوانو میدیای و یاوناینیٛ، هەریاگێ ملی هەریاگیٛ مڎەیەی بە زوانو ئاڎیشان، تاقە واتێوە نمەوینی بە زوانو ویٛت بنویسیوٙ یام بواچیوٙ میدیاکانە، جا ئینە بیەن بایسو ئانەی کە ئێمەیچ زوانما بێرە ئەپی جوٙرە واتەیە، نویستەیە. شونیەرە بڕێچ هەنیٛ هەڵای سەنگەرت وەنە مەگیٛران، لوٙمەیچشا نمەکەرون، چون یەک زەرە جە ویارو زانسشت و زوانی وگرامەرو زوانیوە نمەزانانیٛ. گیروٙڎەیی هەورامانی ئانەن هەکە هەڵای کار زانشتیانە نەکریان سەرو زوانەکەیماوە، هەرکەس ویٛش بە دلسوٙچنو زوانەکەیش مزانو، هوٙرمیٛزو قەڵەمەکەیش تیژ مەکەروٙ و پیٛسەو یانەو ویٛشا، کوجیەکیٛ، گەڕەکەکیٛ ویٛشا، دەگاکیٛ ویٛشا دەس مکەروٙ بە نویستەی، بیٛ هاگا چانەی هەکە زوانو دەگای، هەردەگێوەما کوٙمێوە هەڵیٛش هەنیٛ کە لازمەن ڕاسیٛ بکریانوە، ئینەیچ هەرمانەی زانشتیەش گەرەکەنە، کە هەڵای دارە دارە مەکەروٙنە، گومان نیەن کە ئیسە هەورامیەکیٛ هایشا بیەنوە و خەریکەن بە قەڵەمو ویٛشا منویسانیٛ، وەلێم ئی جوٙرە نویستەیە هەر ملوٙنە یانەو قسیٛکەردەیوە، یانی بە نویستەی زانشتی-پەخشانە، ئەرەمتەی ئەژمار نمەکریوٙنە، چون تەماشەو گردو زوانەکانو جەهانی بکەرە هیچکامشان نویستەیشان پیٛسەو قسیٛکەردەیشان نیەن. ئومیٛڎو وەشی پەی گردیتان.

نۋیسەر/ د. ناجح گوڵپی 1/3/2023