زوانو هۆرامی یوٙن جە زوانە کۆنەکا ناوچەکەیی و مێژووش گیڵووە پەی هەزاران ساڵا چێوەڵی. ماویوی فرە زوانو ئیداریی و ئەدەبیی و فەرهەنگی و سیاسی بەشێوە کوردستانی بییەن. وەلی بە داخۆ ماویوی فرەن ئی زوانە کۆتەن دماوە، بەتایبەتی جە روەو نویستەیۆ . دیارەن ئینێچە کومەڵیو سەبەبیش بینی کە پاسشە کەردەن زوانو هۆرامی چەمو زوانەکا تەریەنە دماگنوٙنە، وەڵی گردیەنی هۆکاری سیاسی بییەن.

هەر وەختیو دەسەڵاتی سیاسی یاگیوەنە بەهێز بی، لایەنو ئەدەبیی و فەرهەنگی و زوانەوانیش بەهێز بوٙنە. بە حوکمو ئانەیی هۆرامانەنە دەسەڵاتیویی سیاسی فرە بەهێز نەبیەن، بەتایبەتی دمای نەمەنەی میرنشینو ئەردەڵانی، ئیتر زوانو هۆرامی جە گرد ناحیۆوە کۆت دماوە.

نەبیەی دەزگێوە میدیایی گۆرە کە گرنگی بڎوٙنە بە زوانو هۆرامی، یوٙن جە سەبەبا گۆرەکا. چونکەتەی  هەتاوەکو ئیسە دەزگێوە گۆریٛ نییەنە کە گرنگی بڎوٙنە بە زوانو هۆرامی و نویسەرا هۆرامی کوکەرەوٙوەو هانیشا بڎوٙنە تاوەکو بە هۆرامی بنویسانە و کتێبیشا بە زوانو هۆرامی پەی چاپ کەروٙنە. وەرو ئانەیە بیەی دەزگێوە میدیایی کە گردو نویسەر و قەڵەم بەدەس و رۆشنبیرا هۆرامانی کووکەروٙوە، هەرمانیوە فرە خاسەنە و هەر کەس یان حزبیو ئی هەرمانیٛ کەروٙنە، یاگیٛو دەسوەشی کەردەیەنە و مشوٙ هەرچی نویسەری هۆرامانییٛ هەنی، پشتگیری ئی دەزگایە  کەرانە.

بە بڕواو من حاڵی حازر بیەی گۆڤار یان رۆژنامیوە کە بە هۆرامی چاپکریوونە، فرە گرنگا، چونکەتەی  ئینە بوونە پسە بەریویی پێ وەڵکۆتەی زوانو هۆرامی. ئیمە موشکیلیٛو نەبیەی چاپەمەنی هۆرامیما هەن ، چونکە فرە نویسەرا هۆرامی زوانی، یاگیو یان دەزگێوە یان چاپخانێوە نیا هانیشا بڎوٙنە و یارمەتیشا بڎوٙنە پەی ئانەیی کە بە زوانو هۆرامی بنویسانە. ئیسە فرە نویسەری هۆرامیی پۆکەتەی بە سۆرانی منویسانە، چونکەتەی مەجالو چاپ بیەی کتیبی فرەتەرا و جە رووی ماددیچەوە هاوکاری کریانە.  

هەرپاسە نویستەی بە زوانو هۆرامیچ کەمتر خەڵکی پشتگیریت کەروٙنە. من چنڎ ساڵیو چێوەڵ نامیلکیویم بە زوانو هۆرامی نویست کە کۆمەڵیو کوڵە رازی بیینی. بەداخۆ ئانڎەی خەڵکی دژایەتیشا کەردانی ئانڎە پشتگیریشا نەکەردانی، گردو ئا رەخنەیا کە جە منشا گیرت، سەرو زوانەکێم بی، ئیمە هیشتای موشکیلو نویستێما هەن بە هۆرامی، مشوٙ خەڵکی پشتگیریش کریونە تا بە هۆرامی بنیسونە و دەسوەشیچش چەنە کەرانە، نەک ماڕیش و دژایەتیش کەرینە، چونکە پیسە کەس تاقەتو نویستێش بە هۆرامی مەمەنوٙنە.

من راستیەکێش دمای ئا کتیبێمە فرە بیزار و بیتاقەتشا کەردانی، چونکە جیای ئانەیە هامکاریی و  پشتگیریم کەرانیٛ، خەڵکیوی فرە هەر دوورۆ رەخنە و قسی بیتامی جە فەیسبووک و ئینستگرام  نویسینی.

بەهەرحاڵ ئیمە مشوٙ ئیسە زیاتەر هۆڵیٛ دەیمیٛ کە خەڵکی هانەدێمیٛ، کە بە زوانی هۆرامی بنیسوٙنە، گەر هۆرامیەکەیچش تەمام نەبوٙنە، موشکیل نییا موهیم ئانەنێ ئی زوانە کە هەن پاریزنمیش.

من گرد وەختیو پشتگیریی و دەسوەشی جە هەر هۆڵیوی کەرونە پەی ئەرەمەزیای دەزگێوە میدیایی  و بە کارێوی فرە خاسش مزانونە پەی هۆرامی زوانا بەتایبەتی کوردستانو عیراقیەنە، چونکەتەی جە هۆرامانو ئێرانیەنە،  زوانو هۆرامی موشکیلش کەمتەرا و نویستەی بە هۆرامی فرە تەرا. هیوادارەنا دەزگیوە میدیایی کە رۆژنامە و گۆڤار و چاپخانە و رادیۆ و تەلەڤزیۆن و سایت و پەیج گیرووە، پی نۆعە زوانو هۆرامی زیاتەر وەڵی گنوٙنە، ئیمەیچ پیٛسە نویسەران مشوٙ هامکاری ئی کارا کەرمیٛنە، چونکەتەی تەنها جە راو دەزگێوە میدیایی زوانو هۆرامی جە فۆتنای رزگارش بوٙنە و وەڵی گنوٙنە.

ئەردەڵان عەبدوڵڵا

سەرچەمە:  هەورامان نێت