کۆک: تێکدانى مۆنۆمێنتەکان بۆ دوژمنایەتیکردنى کورد ئەنجام دەرێت

نووسەر نازم کۆک لەبارەى تێکدانى مۆنۆمێنتەکان لەلایەن قەیومەکان و شارەوانییە سەپێنراوەکانەوە وتى "دەوڵەت دەیەوێت هۆش و بیرى کورد بسڕێتەوە".

شارەوانییەکان لە دواى ئەوەى لەلایەن ئاکەپەوە دەستیان بەسەردا گیرا دەستیانکرد بە لابردنی تابلۆى کوردیى سەر شارەوانییەکان و شەقامەکان و شوێنە گشتییەکان و پارک و باخچەکان. ئێستاش دەستیانکردووە بە تیکدانى پەیکەر و مۆنۆمێنتەکانی یادەوەریى کورد.

نازن کۆک لێکۆڵەر، سیاسەتمەدار و نووسەر لەبارەى تێکدانى مۆنۆمێتەکان بە ئاژانسى هەواڵی فوارت (ANF)ی راگەیاند، دەوڵەت دەیەوێت هۆش و بیری کورد بسڕێتەوە.

کۆک رایگەیاند، لەسەر خاکى کوردستان سیستمى تاڵانکردن، داگیرکردن و چەوساندنەوە و نکۆڵیکردن بە بەردەوامى بەڕێوەچووە و ئێستاش بەردەوامى بەو سیستمە دەدرێت. لەو بارەیەوە راشیگەیاند "کورد بە بەردەوامی لە دژى سیستمى داگیرکەری و نکۆڵیکردن و بۆ ناسنامەى خۆی تێکۆشاوە. سیستم و دەسەڵاتیش لە دژى ئەو تێکۆشانە مافدارانە و رەوا و پڕ لە کەرامەتەى گەلی کورد، پەناى بردووەتە بەر کۆمەڵکوژی، دوورخستنەوە و زیندانیکردن. لە کاتى دامەزراندنى کۆمارەوە تاوەکو ئێستا رووداوەکانى شێخ سەعید، سەید رەزا و دۆڵى زیلان و چەندین رووداوى تری هاوشێوەى ئەو روودانەوە روویانداوە. بێگومان ئەوانە گەلی کوردیان زیاتر هۆشیارکردەوە و بوونە هۆى ئەوە کە لە شتەکان بە باشى تێبگات و بە بەهێزیش تێبکۆشێت".

کۆک ئەوەشى وت، دەوڵەت لە ساڵانى ١٩٩٠ دا بەهۆی گەشەسەندن و کاریگەریى تێکۆشانى ئازادیى گەلی کوردەوە، جارێکیتر دەستیکردەوە بە ئەنجامدانی کۆمەڵکوژی. لە بەردەوامیى قسەکانیدا وتیشی "بۆ نمونە لە شارەکانى شرنەخ، جزیر، نسێبین و لە کاتى جەژنى نەورۆزدا، کە کورد بە جەژنى بەرخۆدان و خۆڕاگریى دەزانێت، کۆمەڵکوژی ئەنجامدران. ئەو کۆمەڵکوژییانەش بەهۆی نکۆڵیکردن لە ناسنامەى گەلی کورد و تەحمول نەکردنى بوونى کوردانەوە روویدا".

"مۆنۆمێنتى نەورۆزیان تێکدا و لە شوێنەکەیدا بورجی کاتژمێرێکیان دروستکردوە"

کۆک یەکێک لە شایەتحاڵەکانى نەورۆزى ساڵی ١٩٩٢ بوو لە ناوچەى نسێبینى مێردین، کە لە کاتى پیرۆزبایکردنى نەورۆزدا هێزەکانى دەوڵەت هێرشیانکردە سەر گەل و دەیان کەسیان کوشت.

کۆک لەبارەى رووخاندنى مۆنۆمێنتى نەورز لە شارەکانی کوردستاندا وتى "ساڵی ١٩٩٢ و لەکاتى پیرۆزبایکردنى نەورۆزدا ئێمە لە شارى نسێبین بە چاوى خۆمان بینیمان کە دەوڵەت چۆن کۆمەڵکوژیى ئەنجامدا و هاووڵاتییانى کوشتار کرد. لەو رۆژەدا لە کاتى پیرۆزبایکردنى جەژنى نەورۆزدا زرێپۆشەکان خۆیان دەکرد بەسەر هاووڵاتیاندا و دەیانپلیشاندنەوە و دەستڕێژی گولـلەیان لە گەل دەکرد. دەیان هاووڵاتیى مەدەنییان کوشت".

وتیشی "ساڵی ٢٠١٣ لەلایەن ئایشە گۆککان هاوسەرۆک شارەوانیى ئەوکاتی نسێبین، مۆنۆمێنێتک بۆ یادکردنەوەى ١٦ مرۆڤ کە لە نەورۆزى ١٩٩٢دا کوژرابوون دروستکرا، بەڵام کاتێک قەیوم بەسەر شارەوانیی نسێبیندا سەپینرا، قەیومەکە دەستیکرد بە رووخاندنى مۆنۆمێنتەکەى نەورۆز و لە شوێنەکەیدا بورجێکى دروستکرد و کاتژمێرێکیان پێوەکرد. لە قۆسەر پەیکەرى ئۆغور کایماز، لە پارکى رۆژئاوا لە ئامەد مۆنۆمێنتى رۆبۆسکی و پەیکەرى شێخ سەعید، لە جزیر مۆنۆمێنتى ئۆرهان دۆغان سیاسەتمەدارى کورد و لە عەفرین پەیکەرى کاوەى ئاسنگەر و لە چەندین شوێنى تر چەندین مۆنۆمێنت و پەیکەری تریان رووخاند. لەگەڵ ئەوەى تواناى قبوڵکردن و تەحمولی مۆنۆمێنت و پەیکەرەکانیان نییە، کاریش بۆ ئەوە دەکەن هۆش ویادەوەریى گەلی کوردیش بسڕنەوە و شوێنەوارە مێژووییەکان و یادە مێژووییەکان تێکدە بدەن. ئەو کارە تێکدەرانەیان بۆ ئەو ئامانجە ئەنجام دەدەن".

"گەلی نسێبین سەربارى گوشار و ملهوڕییەکان لە هەڵبژاردندا هەڵوێستى خۆی سەلماندەوە"

کۆک ئەوەشى خستەڕوو "ئەو هەوڵانەى دەوڵەتى تورکیا نیشانى ترسێتى لە گەلی کورد، نیشانەى رق و نفرەت و تەحەمول نەکردنى ناسنامەى کوردانە. ئامانجى سەرەکیى دەوڵەت دوژمنایەتیکردنى گەلی کوردە".

باسى ئەوەشیکرد "لە کوردستان منداڵەکان بە رۆشنبیری و مێژوو و هۆشمەندیى تێکۆشانى گەلی کورد گەورە دەبن. ئەگەر ئێستا هەندێک ناڕەزایەتیى گەل کەمبووەتەوە، ئەوە بە ماناى ئەوە نییە، کە گەلی کورد ترساوە، یان هەندێک شتى تری قبوڵکردووە، بەڵکو گەلی کوردی لە دۆخ و هەڵوێستێکى تێگەیشتوانەدایە و یەکگرتوانە و بە روونی رێى خۆى دەبڕێت".

ئاماژەى بەوەشکرد "سەربارى گوشار و ئازارە قورسەکانى دەوڵەتى تورکیا لەم ٣ ساڵەى رابردوودا، کە بەرامبەر گەلی نسێبین ئەنجامیداوە، بەڵام گەلی نسێبین لە هەڵبژاردنى ئەمدواییەدا هەڵوێستى روون و بڕیار و سەربەرزیى خۆى سەلماندەوە. یانى گەلی کورد لە ئێستا بەدواوە نە لەبیری دەچێتەوە و نەدەترسێت و نە بێدەنگیش دەبێت. تەنها چاوەڕێى ئەوە ساتەیە، کە بەشێوەیەکى دیموکراتیکانە خۆى نیشان بداتەوە، چونکە گەلی کورد بووەتە خاوەنى ناسنامەى سیاسەتى ئازاد و دیموکراسییانە و کار بۆ ئەوەش دەکات. ئێستا لە هەموو کات باشتر خۆی لە دەوری زمان، ناسنامە و هۆشمەندیى مێژوویى خۆى، کۆکرددووەتەوە و خۆی بە رێکخستن کردووە".

ر.م