یانەو فەرهەنگ و ئەدەبو بێسارانی هەورامانی، بە هامکاری زانستگەو پەیام نوری جە شارو مەریوانی، کۆنیشتەی پەی پایەبەرز "سەید عەبدوڵا بڵبەری" شاعر و ڕۆشنۋیر و کەسایەتیدیار و نامی هەورامانی کوردستانی مەبەرۆنەڕاۋە.
ڕێکۋزێ "هەماییش" کۆنیشتەکەی داۋا جە هۆگران و حەزکەرانو نامبریای مەکەرانە تا پەیجۆر، ۋنەکۆڵیای و بابەتێ پەیوەست بە ئاژەو کۆنیشتەکەی بکیانانە پەی زانستگەو پەیام نوری و پەی جۆرە بابەتەکێ دەستنیشانێ کریێنێ:
۱-وەزعیەتو وئاژەی فەرهەنگی،کۆمەڵی، و سیاسی زەمانو “سیدعبداللە”ی.
۲-شیکاری و وردوینی سەرو ئەندیشە و ئاوەزی دینی،ئەدەبی،عیرفان و زانشتی”سیدعبداللە”ی.
۳-کتێب شناسی و پەیجۆری و تاوتوکەردەی نوسخێ”سیدعبداللە”ی.
٤-یاگەدەستو”سیدعبداللە”ی جە ئەدەبیاتو هەورامانی بە تایبەت جە زەمینەو شیعرێنە.
٥-ئامەیرە و دۆستایەتی”سیدعبداللە”ی چەنی شاعیر و دانامێ و هەرپاسە بەگزادٚەگانو هەورامانی.
٦-یاگەدەست و کەردەۋە و کەسایەتی “سیدعبداللە”ی جە ۋەڵاکەردەی و گەشەی دینی، بەتایبەت جە زەمینەو “فقە، نحو، منطق،و تصوف”جە هەورامانەنە.
دمایین واڎەو کیانای بابەتەکان: ۲٥ (شهریور)ی.
ۋاڎەو پەسەنڎنکەردەی بابەتەکان: ٥ (مهر)ی.
ڕۆ لواڕاو کۆنیشتی: ۱۹ (مهر)ی/ ۱۱/۱۰۲۰۱۸ کرستیانی، جە مەریوان، یەرەڕا ”نێ”، زانستگە پەیام نوری.
سید عبداڵلە بڵبەری کێن؟
سیدعبداللە بڵبەری، گەورە دانامە و شاعیری هەورامانی، جە ساڵەو ۱۲۷۰ی کۆچی مانگی جە دەگاو کەلجی هەورامانی بەدنیا ئامان.
وانای وەڵین و سەرەتاییش هەر جە دەگاو کەلجی هەورامانی دەست پەنە مەکەرۆنە و پەی درێژەدای بە وانای و خەزێنەکەردەی ئاوەز و ئەندیشە و زانستی زیادٚتەری ڕووە منێۆنە شەرەکانو، سنە، سابڵاغ، بۆکان، کەرکوک و سلێمانیە و بەغدٚای و سەرەنجام مسیارنامەش جە لاو ئوستادێ تورک-زوانی جە دەمێشق-سوریا وەرگرێتەن.
گوزەرانو”سیدعبداللە”ی پیجۆرە ملۆ وەرۆ تا جە بیارێ میاوۆنە بە خزمەتو”شیخ عُمر ضیاءالدین”ی نەقشبەندی و بە موچیاری و ئێرشاد و ڕانمونی شێخ عومەری ملۆۋە پەی بڵبەری و جە ساڵەو ۱۳۱۹ی کۆچی مانگی دەست مەکەرۆنە بە سازنای و ئەۋەکەردەی خانەقاو بڵبەری و ئیتر تا دمایی تەمەنیش چاگە سەقاڵ و زاستی و دەرسواتەی و عرفانی بیەن.
“سیدعبداللە” بۆ بە ئیمام جومعەو و جەماعەتی و ڕاوەبەرو ڕانمونی ئێسلامی و چارەسەرکەر پەی گرفتەکانو خەڵکی و گوزەرنای کاروبار و هەرمانێ دینی تەریقەتەکانو ”قادری و نقشبندی” و خاستەرین شێوە بەرۆشا ڕاوە.
”سیدعبداللە”جە زمینەو زانشت و وانای و نویستەی، جایگەش یاگێ باسیەن ومایەو شانازی هەر تاکێ هەورامی زوانیەن و نزیک بە ٥۰۰۰ بەیت شیعرێ جە زەمینەکانو مۆچیاری و تالیمی و ۲۷ دەست نویسی جە زانشتی جۆراوجۆری ئێسلامی پسەو:”نەحو، کەلام، تەسەووف، فقە”نە، بە یەرێ زوانی هەورامی، فارسی و عەرەبی بە یادگار ئاستێنێ جیا. نزیک بە ۱۳ نوسخێ دەستنویس”خەت”یش مەنێنێ، کە تا ئیسەتێ تەها “مەولود نامە”ش چاپ و ۋەڵاو بیەنەۋە.
“سیدعبداللە بڵبەری”جە ساڵەو ۱۳٥٦ی کوچی مانگی جە هەوارو”دەرەویان”چەمێش جە دنیای فانی بەستێنێ و کۆچی دماییش کەردەن و تەرمەکەش جە دەگاو بڵبەری ئەسپەردەو خاکی مەکریۆنە.
سەرچەمە:
ۋەڵاوگەو هەورامانی