دەوڵەتوو تورکی جە ڕووەو ئڕفانایۊ سەروو ئاستوو جیهانینە ئینا پلۍ دووەمینە

فریدم هاوس، کە بارەگاکەش ئینا واشنتۊننە ئەرەیاوناش، ژمارەو ئا دەوڵەتا کە خەڵکی جبەرۊ مڕفانا ئینا ورکێشیاینە، ئانەیچش وست ڕووە، کە چین و تورکیا ئینۍ وەڵۍ دەوڵەتانە. داوایچش کەرڎە کە سزا ملوو ئا دەوڵەتارە سەپنا.

ڕێکوزیاو فریدم هاوس (خانەو ئازاڎی) کە ڕێکوزیاێوە مەدەنیین و لاو ئەمریکایۊ پاڵپەشتی دارایی کریۊ، ئەنجاموو ڕاپۊرتێوە وەنەکۊڵیایۊ وێش ئاشکرا کەرڎە و سەرنجەش کێشنا پەی سەروو ئانەی فشاروو دەوڵەتا، جە جەروو حدوودەکاشاوە سنوورەکاشاوە زیاڎ بییەن.

فریدم هاوس واتش، کە جە ساڵەو ٢٠١٤ بەدماوە ٨٥٤ حاڵەتۍ 'فشاری بەروو حدوودەکاوە  ٣٨ دەوڵەتێشا دەسنیشانۍ کەرڎێنۍ و باسش چانەیە کەرد، کە جە ساڵەو ٢٠٢٢ ێنە ٢٠ دەوڵەتۍ حەوڵی چانێشا دێنۍ. بە پاو ڕاپۊرتەکۍ بەنگلادیش و جیبوتی یووەم حەوڵی چانێشا بیێنۍ جە ساڵەی ویەرڎێنە.

"فریدم هاوس" ئاماژەش پانەیچ کەرد جە کۊو ئەو حاڵەتا جە ساڵەو ٢٠١٤یۊ دەسنیشانۍ کریێنۍ جە سەڎەنە ٣٠یشا لاو ڕژێموو "چین"یوە کریێنۍ.

"مایکڵ ئابرامۊویترز" سەرۊکوو فریدم هاوس-ی واتش، "سەرباروو ئانەیە ئا کێشە بییەن بە بابەتوو ڕۊی  و گەرما، وەلێم حکومەتە دیکتاتۊرەکۍ حەوڵۍ مڎا چەمڎاری و کۊنتڕۊڵوو وێشا سەروو دیاسپۊراو وێشا و خەڵکە دووروزیایۊکاو بەروو حدوودەکارە زیاڎتەر کەرا.

جە ڕاپۊرتەکێنە حکومەتەکاو چین، تورکیا، تاجیکستان، ڕووسیا و میسری پێسە بکەرە سەرەکییەکاو فشاری جە جبەروو حدوودەکاشاوە ئشناسیێنۍ.

بە پاو ڕاپۊرتەکۍ حوکمەتوو تورکی ١٣٢ جارۍ 'فوشارش بەروو حدوودیوە" کەرڎەن و ئانە ئامان، کە تورکیا جە بواروو فشاری بەروو حدوودیوە جە دماو چینیوە ئینا پلۍ دووەمینە.

جە ڕاپۊرتەکێنە داوا جە وەڵاتای تەروو دنیۍ کریان، کە سزا و ڕاگێری سەروو هامکاریی ئەمنی ملوو حکومەتارە سەپنا وەروو ئانەی دمایی بە فشارەکاشا جەروو حدوودەکاوە بارا.

س.ز