ئی کتێبە ۋێش جە جەمە وتارۍ فکرینە وینۊوە، کە گەرەکشا بە ئەنەیاوایۍ تەمام ۋێمانە، دەس وزۆ سەروو زاموو جەمۍ پرسۍ و چەمکۍ هەنووکەییۍ و ئاینڎەو گلېرگەو کوردی. ئی کتێبە حۊڵش دان فەلسەفەی جە بورجە عاجەکەو ۋێشەنە بارۊنە واری و بە جۆرێوە تێکەڵ بەژیۋای ڕووانەو خەڵکیش کەرۆ، جە کێشەو گیروگرفتوو خەڵکی کۊڵۊوە. دلېینەو ئی کتێبەیە خولیایۊن دەوروو جەمۍ جە پرسانە کە ۋێشا جە ۋەرپرسیاریی و ئازاڎیی و ئەرکگەرایەیی و شکۆمەنڎی مرۆیی و پارێزنای شکۆو خێرپنەکریای و ڕەخنەگێرتەی جە دیاردێوە زەقی پېسە هەرمانەو خێرۊمەنڎی و شیکەردەیۊیش پۍ پرسوو ئەخلاقی، چنی جەمۍ جە پرسای تەری پېسە هونەری و نیگەرانی و چنەویەردەیی.

هەڵبەت پۍ ئانەی ئێمە جە پرسوو هەرمانۍ خێرۆمەنڎیۍ بیاومېنە، کە خودوو ناموونیشانوو کتێبەکەیچ ئیلهامش چی کردەوەیۆ هۊرگێرتەن، مشۊم جە چەمکوو خودوو 'ئەخلاق'ی ۋێش بیاومېنە، پۊکەی هەرکردەوێوە ئەگەر جە هەناوو ئەخلاقێوە باڵایۆ نۍ جبەر، کردەوێوە ناجۆر و ناتەبان چنی ئەخلاقی، پێچەوانەن چنی حەقیقەتی و مەراموو حەقەتینەو کردەوەکەی. ئی ئەنەیاوایچە  پێچەوانەو ئەنەیاوا باوەکەو گلېرگەین پۍ کردەوەی خێرۆمەنڎی و تەماموو ئەنەیاوایەکا وەڵتەری هورشێونۊوە، چێگەیچەنە گێڵێنمێوە  پۍ فەیلەسوفێوە پېسە 'ئیمانوێل کانت'ی، چونکی سەروو ئی چەمکەیە دووان و کەردەنش بە کرۆکوو فەلسەفەکەو ۋێش، چا بارۆ ماچۆ: (حیچ چێوۍ چی جەهانەنە و جە بەروو ئی جەهانەیچۆ نییا، کە پۍ ویرکەردەیۆ عال بۆ ئەگەر جە نەواخنوو ۋێشەنە خاس نەبۆ)، واتا هەرکردەوێوە پۍ ئانەی بۊ بە کردەوێوە گەردوونی، مشۊم عالەکە پەی خودو کردەوەکەی بۆ، مشۊم ئیراڎێوە عال جە پەشتەو ئەنجامدایشۆ بۆ ، ئی ئیراڎە عالە مەبەسیۊوە بە بەدیئامای یان بەدینامای ئامانجەکەیۆ، چونکی کردەوێوە تەمام  ئازاڎ و سەربەخۆن، بەدەرە جە گرڎ فاکتەرێوە بەری.

ئیتر چی پێودانگۆ ئانەی ئاشکرا کەرمۍ، ئا کردەوۍ کە ڕووانە بە نامۍ خێرۊمەنڎیۆ ئەنجام مڎریا، کردە و کۊمەڵە هەرمانێوە مەرجدارێنۍ و ئامانج چنەشا ۋۍ بە پاڵەوانکەردەین و دەسیاواین بە بڕۍ ئامانجۍ سیاسی و ئایدۆلۆژی و ئایینیۍ، ئەگەریچ بەرگێوە پیرۆزیچش ۋەرەرە کریۆ، بەڵام مەتاویۆ جگە جە مەرامی و حەزێوە حزبی و کەسی حیچی تەرش چنە ونیۆوە، چونکی ئەنجامدایش بەسیۊوە بە ئامانجێوە دیاریکریاوە، نەک خودوو کردەوەکۍ بۊ بە ستراتیج، ئینەیچ پێچەوانەو ئەخلاقی گەردوونیانەین، پاسەکەرۆ ئینسانی خێرپنەکریا وزیۆ ۋەروو تیرۍ و نەشتەروو کۆمەڵی و کەسایەتیش ڕوشیۊنە و تیرۆر و هەپروون هەپروون کریۆ، جە وەختێنە شکۆمەنڎی مرۆڤی هێزێوە دلېینەو ئینسانیا، پارێزناو شکۆو تاکێوە پارێزنای شکۆو تەماموو مرۆڤایەتین، پۊکاتی هەر حۊڵێوە پۍ کۆیلەکەردە و ڕامکەردەی مرۆڤی، ناجۆر و ناتەبان چنی چەمکوو شکۆ و کەرامەتوو مرۆڤی.

مرۆڤ ئامانج و ستراتیژا نەک ئامراز، بەڵام ئیسە جە سایەو ئا نەریتەینە کە تەکنۆلۆجیا سەروو مرۆڤیرە سەپنانش، ئا بەها ئەخلاقییە گەردوونیۍ جە بەین بریێنۍ و مرۆڤگەلێوە مەسڵەحەت واز یاگێشا پۍ کریێنۊ و خۊتانکەردەیش ۋنەکەرا، ئی نەریتەیچە پېسە کاڵێوە مامەڵە چنی مرۆڤەکا کەرۆ و بیەیش بەسیانۆ بە ماهیەتوو دڵسۆزی و توانا جەستەییەکاشۆ، واتە کاڵێوە  پېسە سامانێوە سرووشتی مامەڵەش چنی کریۆ نەک پېسە مرۆڤێوە ساحیب ئاگایی و هۆشمەنڎی، ئینەیچ پاسشە کەردەن کە کلتوورێوە بازاڕیی پاسە وەش کەرۆ، مرۆڤ ڕەسەنی ۋێش جە دەس بڎۆ و بۆ بە مرۆڤێوە ساختە و ڕامکریا،  دلۍ ئا فەزا گرڎیێنە ویرکەردەیۆ حیچ دەورۍ مەگێڵنۆ، مرۆڤی باڵا زۋانش جە گۊ گنۊ و ویرکەردەیۊی ژمێریارانە و نەزۆکانە مېنە مېڎان، جیاوازیەکۍ بەرۍ مەگنا و حەقەتینەی مشاراوە، ئشناسنامەو مرۆڤی جە مرۆڤی هۊرگێراوە و کەراش بە کۆیلە، ئیتر ڕۆحییەتوو ۋەرپرسیاریی قاو دریۆ و خەمی تایبەت بۆ یاگەگیروو خەموو گرڎی و مەیل پۍ مەسڵەحەتی تایبەتی و کەڵەکە کەردەی سامانی یاگۍ بە ویرکەردەیۆ فەلسەفی و هونەرییانەی چۊڵ کەرۆ، ئینەیچ پاسە کەرۆ پیایا ئایینی و چینوو ڕۆشنۋیرا  بانۍ بە بەشێوە چا نەریتەیەو تەکنەلۆژیای و ئا بەکەلتوورکەردەی بازاڕیە، ئی دووە چینە دووۍ فیگەرۍ گرنگێنۍ و دەورشا هەن لوایۆ گژۍ ستەمی و نادادینە، دماجار ئاڎێچ بەمەڵامەتوو پارێزنای مەسڵەحەتوو ۋێشاوە، سەروو حسابوو خەفەکەردەی گلێرگەی بانۍ بە بەشېوە چا پرۆسە گەندەڵییەو سیستمی سیاسی دژوو میللەتەکەی بەکارش مارا، تایبەتتەر دەسەڵاتوو ئایینی تەنیا بە بێدەنگیی مەمردۆ، عمروو دەسەڵاتی تاکڕەوی و پۆپۆلیستی درێژتەر کەرۆوە، وێنەی پیرۆز مڎا پاڵوو فەرمانڕەواکا و پېسە نوێنەروو خوڎای وێناشا کەرا، ئەگەر هاموڵاتیێچ بلاوە گژێشەرە پېسە تاوانۍ و گومڕای وێناشا کەرا، ئینەیچ بۊ بە مەڵامەتوو ئانەی بە نەرمی هەرمانە سەروو ماڕای شکۆو مرۆڤی کەرا، پۍ ئانەی گلېرگێوە مەڕیا وەش کەرا.