دماو تیرۆرکەردەی هامڕا حەقی، جە بلۆکەکاو تورک-ئیشی ئەنقەرەینە حۊڵشا دا رابەرایەتی تیرۆر بکەرا. پانەیچ بە رۆشنیی ئاشکرابی کە قۆناغەکۍ بە چ شێوێوە ئامادەکاریش پەی کریان و دەوڵەت چ ئامانجێوەش هەن. رابەر ئاپۆ جە قۆناغێوەنە کە ئینۍ گرڎ ڕووە دێنۍ، دلۍ شۊنیرەلووایێنە بۍ پەی ئانەی گەشمەرڎە بیەو حەقی کارەری چنی بوواڕۆ پەی هەڵمەتێوە و پلانەکاو دوژنی بە چ شێوێوە پوچۍ بکەرۆوە و یاوا پا ئەنجامەی کە ئیتر مەکریۆ ئەنقەرەنە مەنۆوە، جمیەرەکە چێگۆ ڕاوەبەر مەکریۆ. ۋەروو ئانەی ئاستوو جمیەرەکەی یاوابۍ ئاستوو "یان دمایی یان بەردەوامیدای". چێگەنە واچێوە وچیۍ و هەڵوێسێوە بەربڕیابیۍ فرە ڕۊشن بۍ. هەڵبەت ئەشیۍ بە دڵنیاییوە جمیەرەکە درێژەش پنە دریۍ. جگە چانەی، ئەشیۍ کە ئانە پەرەش پنە دریۍ و ڕاو ۋێش درێژە پنە دابیۍ. رابەرایەتی ئی قەرارشە دا. سەروو ئا بنەمایۍ پېسە پێویسی وەفا دڵسۆزی پەی هامڕا، گەل، وڵات، ئازاڎیی، دیموکراسی و بەهاکاو ئازاڎیی، جە قۆناغەو گروپی بیردۆزیۆ لووا دلۍ قۆناغەو بیەی بە پارتی.

جمیەرەکە چا سەردەمەنە قۆناغەو گروپی ئایدۆلۆژیکیش بە شێوەی سەرکۊتانە بە دمایی یاۋنا و کەوت دلۍ سەردەموو گلێرۊبیەی سیاسی. گەشمەرڎەبیەو حەقی کارەری چا سەردەمەنە کە گروپی ئایدۆلۆژیک بەرەو جەماوەریبیەی لووۍ پێکئاما. بەرکەوت کە جمیەر بە خێرایی بە جەماوەری بۆ و بەپارتیبیەی مسۆگەر بۆ. ۋەروو ئانەی دەوڵەت ئینەش دی، پەی ئانەی ۋەر پینەی بگێرۆ حەقی کارەرش تیرۆر کەرد. ئانەی ئەشیۍ جە ۋەرا ۋەروو ئانەینە بکریۆ، هەم جە یاڎ کەردەو ئا مەترسیەیە و هەمیچ گەورەترەکەردەی جمیەرەکەین. پەی ئانەی ئەشیۍ جمیەرەکە بیۍ بیۍ بە پارت. پەی ئانەیچ پێویسبۍ پرۆسەکە بە پاو راسی گەشمەرڎەبیەو حەقی کارەری لووابیۍ ڕاوە.

جە ئاکاموو ئا هجوومە کۆلۆنیالیستیانە، ئاشکرا بی کە ژیۋای جە کوردسانەنە و ڕاوەبەردەی سیاسەتی بە رێکوستەی پارێزنای رەواینە ۋییەرۆنە. ۋێپارێزنای تەنیا بە ئەرەمەرزناو رێکوستەیۍ سەرمەشقینە پەرەش پنە دریۍ. وەرور ئانەیە ئەشیی جمیەرەکە بەرەو ئەرەمەرزنای حیزبی لووابیۍ، یاوابیۍ بە سەرمەشقایەتی و جمیەرۍ کە یاوابیۍ بە سەرمەشقایەتی ئەشیۍ پارێزنای رەوای رێکوستەکریا ئامابیۍ دی. زانیۍ کە جمیەرەکە بە بێ ئەرەمەرزنای رێکوستەیۍ سەرمەشقی و پەرەدای بە جمیەری مەتاوۆ پارێزنای رەواو ۋێش رێکوزۆ. ئاشکرابی کە جمیەر بە بێ رێکوستەکەردەی ۋێپارێزنای مەتاوۊ ۋێش پارێزنۆ و وەڵێوستەو ۋێش درێژە پنە بڎۆ. ئانەی ئشیۍ چێگەنە کریابیۍ، ئانەبۍ کە دەموودەس رێکوستەی سەرمەشق وەڵۍ وزیۍ، پی جۆرە بە پاو سەرکەوتەی، رێکوستەیی پارێزنای رەواینە، مەرزیێرە.

رابەر ئاپۆ پەی ئانەی لووا پەی دیلۆکی (گەڕەکەو خۆشگوروی). جە پاییزوو ساڵەو ١٩٧٧ینە چا یانەنە کە بەکرێما گێرتەبۍ جە گەڕەکەو خۆشگۆروینە بۍ، دەسش بە نوویستەی بەرنامەو پارتەکەی کەرد. واتش جە دماو نویستەی ئا بەرنامەیە مشۊم جە گرڎوو مەنتیقەکانە وەڵابکریۆوە، جە تەرەفوو کادرەکاوە بۋنریۆوە و گفتوگۆش سەر بکریۆ و مشۊم ئا گفتوگۆیۍ بە رێکوپێکی ئاراسە بکریا و ئەنجامەکۍ کوۍ بکریاوە. رابەر ئاپۆ پی جۆرە جوابوو گەشمەرڎەبیەو حەقی کارەریش داوە. رابەر ئاپۆ هەر جە ئەوەڵ بەرکەوتەیشەنە واتش، ئاڎۍ حەجگیز دژوو هامڕایی مەمرداوە، خیانەت مەکەرا و پەی هامڕایەتی مژیوا. ئا کەسەی ئەوەڵجار هامڕایش چنی رابەر ئاپۆی کەرد حەقی کارەر بۍ. بە قسۍ رابەر ئاپۆی دماو گفتوگۆیۍ نیم سەعاتی حەقی کارەر قەرارشدا بۆ بە هامڕاو رابەر ئاپۆی. دماو ئا گفتوگۆیە تا وەختوو گەشمەرڎەبیەیش دڵسۆزانە هامڕایی رابەر ئاپۆیش کەرد. جە دژوارتەرین ڕووەکانە گەورەتەرین هامکاروو رابەر ئاپۆی بۍ. جە سەردەمێوەنە کە کەس نەیارۍ خاوەنداری جە کوردسانی بکەرۆ، رابەر ئاپۆ بەتەنیا بۍ، دەرفەت و توانا نەبۍ، هیچ تروسکایێوە پەی وەڵێکۊتەی نەبۍ، بە دڵسۆزییوە هامڕایی رابەر ئاپۆیش هۊرچنی و پەی ئانەی بۆ بە هامڕای حەقەتینوو رابەر ئاپۆی تا ئا وەختەی گەشمەرڎە بی، زەحمەتش کێشت. بە قسۍ رابەر ئاپۆی "رۆحی شاراوە بۍ" بیەبۍ بە چەمۍ، گۆشۍ، مەژگ و دڵوو ئاڎیی. گرڎ وەختۍ هامڕێوە بۍ کە بە عالتەرین شێوە جە رابەر ئاپۆی یاوێنە و خاوەنداری جە ئەرک و ۋەرپرسیاری ۋێش کەرد. بە مەڵامەتوو ئا تایبەتمەندیاوە دوژمن بە پیلانگێڵنیێوە تیرۆرش کەرد. ۋەروو خاوەنداری جە یاڎوو هامڕێوە پا جۊریە پێویس بۍ حەقی کارەر بە زینڎەیی ڕاگیریۆ. رابەر ئاپۆیچ پەی ئانەی حەقی کارەری بە نەمری بازۆوە، ئاستوو جمیەرەکەیش یاۋنا بەپارت بیەی و جمیەرەکە جە قۆناغوو گروپی بیردۆزی بەرەو پارتیبیەی بەرد و پی جۆرە گەورەتەرین جوابی ماناڎارش داوە.

بەپارت بیەی جوابۍ بۍ ۋەرا ۋەر بە گەشمەرڎەبیەی حەقی کارەری

گەشمەرڎەبیەی لاو رابەر ئاپۆیۆ پاڵنەروو کۊشیاین، پاڵنەروو ۋەرفراوانکەردەی کۊشیاین، پاڵنەروو ۋەرفراوانکەردەی رێکوستەین. ئانەیچ مایۍ و پاڵنەروو هەرمانکەردەی و بەزینڎەیی ئاستەیۆ گەشمەرڎان. مامەڵە و هەڵسوکەوتوو رابەرایەتی ۋەرا ۋەر بە گەشمەرڎا بەردەوام پی جۆرەنە. گەشمەرڎە چنی بە زینڎەیی مەنۊوە؟ چنی نەمر بۆ؟ یاڎوو گەشمەرڎەی چنی وێنا کریۆ؟ هەڵبەت ئینۍ و گرڎ گەشمەرڎێوە، وەختۍ رێکوستەی و کۊشیای بەرەو وەڵۍ بریۆ، بانۍ بە مایەو سەرکەوتەی و سەرگنۆ.  بیەی بە هامڕاو گەشمەرڎا بە مەعناو ئانەینە کە بەها، کۊشیای، رێکوستەی و خەتێوە کە گەشمەرڎە بۊنەشۆ گەشمەڕڎە بیەن، شکس نمارۆ. هەرپۊکەی پێویسا سەرکەوتەیۍ جە یاڎوو هەر گەشمەرڎێوەنە یاگەگیر بۆ. چی مەعنێنە جە تاریخوو وەڵێکۊتەی پەکەکەینە گەشمەرڎە بەردەوام شۊنمێوە گرنگش هەن و هەر گەشمەرڎەبیەیۍ بیەن بە شەپۆلێوە قۆناغی تازەی و بیەن بە پردێوە. گەشمەرڎەبیەو حەقی کارەری پەی ئانەی جمیەری جە قۆناغوو گروپی بیردۆزیۆ بفاڕیۆوە پەی پارتی و تەمامکەردەی پارتی بۆ بە ئاڵقێوە سەرەکی و سردێوە.

جە وەڵۍ وستەی جمیەرەکەینە ئا گەشمەرڎەبیە گەورەشە کەرد بە بناغە و پارتیبیەی ئاما ئاراوە. پەکەکە حەقی کارەرا و گەشمەرڎە بیەو حەقی کارەرین. گەشمەرڎەبیەی گەورەی ئا هامڕا گەورەیە جە بناغەو پەکەکەینە هەن. حەقی کارەر بە هەڵمەتەو ئەرەمەرزناو پارتی و پارتێوە کە جە ئاکاموو ئانەینە ئەرەمەرزیا، بە نەمری مەنۆ. چی مەعنێنە پەکەکە بەزینڎەیی ئاستەیۆ حەقی کارەرین.

وەختۍ رابەر ئاپۆ هەنگامەی یووەمینەش جە ئەرەمەرزناو جمیەرینە هۊرگێرت، هامڕۍ ئاڎیی حەقی کارەر و کەمال پیربێنۍ. ئا دووە هامڕێچە خەڵکوو کوردسانی نەبێنۍ و کوردۍ نەبێنۍ. هەردوویشا خەڵکوو تورکیای بێنۍ. حەقی کارەر و کەمال پیر نمونەو هامڕایەتی، دڵسۆزی، دروسی و گیانبازیشا وێنا کرد. چا سەردەمەنە کە کەس غیرەتش نەبۍ، هامڕایی رابەر ئاپۆیشا کەرد.

وەختێو ڕابەر ئاپۆ هەنگامەی یوەمەش  جە ئەرەمەرزنای جمیەرینە نیا، هامڕێکێش حەقی کارەر و کەمال پیر بێنێ، کە خەڵکوو کوردستانی نەبێنێ و کوردێ نەبێنێ. هەردوویشا خەڵکوو تورکیای بێنێ. حەقی کارەر و کەمال پیر نموونەو هامڕایەتی، دڵسۆزی، دروستی و گیانبازییشا وێنا کەرد. چا سەردەمەنە کە کەس نەیارێ، هامڕایی ڕابەر ئاپۆیشا کەرد.

شۆڕشگێڵنا وەڵاتای تەریچ بەشدارییشا کۆشیاینە کەردەن، بەڵام فرێشا بە بەشداربییەی جە کۆشیای سەردەمی، وەڵێوەلوای و بەشدارییشا جە دەرفەتە سەردەمییەکانە کەردەن و چا ڕێوە شۆڕششا کەردەن. حەقی کارەر و کەمال پیر چا خاڵێنە جیاوازیی وێشا نیشانە دا، نە ڕێکوستەی، نە کۆشیای و نە دەرفەت لە ئارانە نەبێنێ. کۆشیای گنۆ وەڵێ یا نا، سەربگنۆ یا نا دیار نەبێ. جە دۆخێوە چانەنە، جە ژوارتەرین هەلومەرجەنە، چەنی ڕابەر ئاپۆی سەرمەشقایەتیی گەلوو کوردستانی و دۆزوو ئازادییشا کەرد.

ئا تایبەتمەندییە ڕاسی و گەورەیی ئا هامڕایا نیشانە مدۆنێ. جە کەسایەتیی ئا دووە هامڕایانە ئانە کە ئامان ئاراوە تەنیا ئانە نییا. هامڕا حەقی کارەر و کەمال پیریچ جە بەرزتەرین ئاستەنە باسشا جە یۆبییەی گەلوو کوردی و تورکی سەروو بنەمێوی ئازادی، یەکسانی و دیموکراتیک کەرد. چا ڕووەوە گرد وەخت ڕابەر ئاپۆ بەهاێوە فرێش پەی هامڕایەتیی حەقی کارەری و کەمال پیری نیانرە. هامڕایرتییشا هامڕایەتیی ئی جمیەرینە؛ جەنگاوەربیەییشا بی بە جەنگاوەیی ئی جمیەرەیە. پەکەکە؛ وەختێو خەتە، جەنگاوەری، پیمانە و یاواینەی ژیوایی وێش بونیاد نیا، تایبەتمەندییەکاو ئا دووە هامڕایاشە بە بنەما گێرت.  چا ڕووە هەم هەوڵدای و پراتیککەردەی حەقی کارەری و کەمال پیری، هەم ڕەنجوو ڕابەر ئاپۆی جە ئەرەمەرزنای، دامەزراندن، وەڵێکەوتەی و سەرکەوتەی پەکەکەینە فرە گرنگا. ئا هەوڵدای و پراتیکەو ڕابەر ئاپۆی تەمامنۆ.  

یاواینەی جە حەقی کارەری یاواینەیا جە ڕابەر ئاپۆی و پەکەکەی

ڕابەر ئاپۆ بەردەوام وێش بە قەرزاربارو هامڕایاش زانێ. زیاتەر جە گردی وێش بە قەرزارباروو ئا هامڕایا زانێ. وێش بە قەرزاروو گەلوو تورکی و جە کەسایەتییشانە  وێش بە قەرزارباروو گەلی زانێ. گرد وەخت هەوڵێ دێ ئا قەرزەیە  بگێڵنۆوە. ئەگەر پەکەکە و گەلوو کوردی دوژمنایەتی و بێڕێزیشا وەراوەروو گەلاو تورکیای نەوست وەڵێ، یۆبییەێوە کە ڕابەر ئاپۆی چەنی حەقی کارەری و کەمال پیری پەرەشا پەنە دا چانە دەوری گەورەش گێڵنا. حەقی کارەر و کەمال پیر هامڕاو ڕابەر ئاپۆی بێنێ، جە بەرزتەرین ئاستەنە پەرەشا پا هامڕایەتییە دا.

مشۆم کەسایەتیی هامڕا حەقی کارەرینە بە گردوو لایەنەکاشۆ هەستش پەنە بکریۆ. یاواینەی جە حەقی کارەری؛ یاواینەین جە پەکەکەی، ڕابەر ئاپۆ و خودوو کەسەکەین. ڕابەر ئاپۆ جە پێناسەکەردەی پەکەکەینە کەسایەتیی حەقی کارەری  مگێڵنۆوە. مەبەستوو حەقی کارەری ئانەن ئا ڕاسییە بێ، وەختێو واچێ "ئاد ڕۆحی شاریاوەو منا"، "دڵوو من، مەژگوو من، دەس، شانەو من، چەموو من، گۆشوو من بێ". ئانەیچ پێناسەو پەکەکەی و جەنگاوەراو پەکەکەیا. حەقی کارەر کەسایەتیی پراتیک، زیندەو ڕابەر ئاپۆیا. ئانە کەسایەتیی ڕابەر ئاپۆین کە حەقی کارەری وەش کەردەن.  هۆشمەندی، شێواز، کولتوور، ئەخلاق و پیمایەکاو ئادین. یاواینەی ئادین پەی ژیوای و کۆشیای. چا ڕووەوە شناسای کەسایەتیی حەقی کارەرین بە ماناو ئشناسای ڕابەر ئاپۆی و پەکەکەی. ئشناسای ڕابەر ئاپۆی و پەکەکەی ئشناسای حەقی کارەرین.

حەقی کارەر بە ماناو ساعیب ورەی و بڕوابییەی گەورەیا. بە ماناو قوربانیدای گەورەیا. بە ماناو دڵپاکی و ئازایەتییا. بە ماناو دڵسۆزییا پەی ڕابەرایەتی، خەتە، هامڕایەتی، ڕێکوستەی، گەل و بەهاکێش جە گرد هەلومەرجێوەنە، کەسایەتیی حەقی کارەری؛ هەستی گەورە مفاڕۆ پەی ئەرەمەنەی، ئا ئەرەمەنەیە مفاڕۆ پەی هەستی، هەست و ئەرەمەنەی مانێوە پەیدا مکەرا و ئانەیچە مفاڕیۆ پەی ڕێکوستەی و چالاکی.

حەقی کارەر کەسایەتی، هەست و ئەرەمەنەیی گەورە، ڕێکوستەی و چالاکیین. کەسایەتیی حەقی کارەری ئەو کەسایەتیەنە کە هێزوو فکری و پراتیکی ئامێتە مکەرۆ و ئەندێشە و پراتیک پێوە میاونۆ یاگێ. ئا کەسایەتییەنە کە نە ئەرەمەنەی وەڵێ پراتیکی و نە پراتیک موزۆنێ وەڵێ ئەرەمەنەی. کەسایەتیی حەقی کارەری کەسایەتییێوەن، کە بەردەوام شۆنەو ڕابەرایەتیرە هەنگامە منیۆ، گرد وەخت ئادێ بە بنەما مگێرۆ و ئاندە کە میاوۆشەنە ڕاستەوخۆ میاونۆش یاگێ.

کەسایەتیی حەقی کارەری؛ سەروو بنەماو ڕێکوستەی، ڕێکوستەیبییەی، تەدبیر و دیسیپلین ئەرەمەرزیان. جەنگێوەن دژوو بێڕێکوستەیی و بێدیسپلینی و هەرمانێ تاکێ و بێوەرپەرسیی. کەسایەتیی حەقی کارەری یانێ خوڵقکاری، مانیای، وەشکەردەی بەهێ و ژیوای و وەفراوانکەردەی ژیوای و بەهایەکا. یانێ سەروو ڕەنج و هەرمانەو هیچ کەسێوە نەژیوی. یانێ ژیوای پێسەو خوڵقنای ژیوای و بەهێ بوینی و جەنگش پەی مکەری. کەسایەتیی حەقی کارەر بە ماناو؛ ژیوایێوی بێڕیایا. یانێ دوورکەوتەیوەن جە حەر جۆرە دەسەڵاتوازیێوی و چانەیە، خزمەتکەردەیی تەمامەتی هامڕایان، جمیەرەکەی و گەلەکەین. بە شێوێوی سادە بژیوی. یانێ پێسەو دەروێشی، پیسەو پێغەمبەری، فریشتەی بژیوی. بەردەوام وێت و دەوروبەرت پەروەردە بکەری و لاوازی و کەموکەسری هامڕایەکات پەڕ بکەریوە و هەمیشە وێت بی بە هێزوو چارەسەری. قەت چەنی لاوازی و دماکەوتەیی، غەڵەت و خراپی نەژیوی.

چەنی حەقی کارەری کەس نەتاوێ بە غەڵەت، نەرێیی و خراپەکاریینە بژیوی. حەقی کارەر قەت ئینەیە قبووڵ نەکەرێ. بەدڵنیاییەوە یا جەوێش دوورش وزێوە وهێزوو چارەسەری وێزێوە، یا دەوروبەرشنە نازێشۆ. پەوکاتەی حەقی کارەر وێش خاس پەروەردە کەردەبێ و بی بە مامۆستا، ئا کەسە پەروەردەش کەرێ وێش پەروەردەش چەنە ورگێرێوە ئاد بەردەوام شۆنەو ڕاو سەرکەوتەیۆ بێ.

حەقی کارەر بە ماناو ڕێکوستەێوی گەورەین، چالاکیکەردەین، ڕێکوستەی جە ڕاو چالاکییا و چالاکی ڕاو ڕێکوستەیوە. قەت ڕا نەدێ بێڕێکوزیایی و بێچالاکی و ڕووەش بکەرۆنە.  یانێ چەنی هیچ کەموکەسری و غەڵەت و خراپێوی نەژیوێ، سازش نەکەرێ. یانێ کاریگەریکەردەی  و بەکارئاردەی، قەوەتکەردەی و پێوە سەرکەوتەی چەنی ئا کەسا، کە پەیوەندییش چەنیشا بێ، یانێ پارێزنای هامڕایەکات و ڕێکوستەیەکەیت جە گرد جۆرە هەڕەشێوی، ئەگەر تەرسێوی بییە، ئەوەڵ ڕووبەڕووش بیوە و ڕا نەدەی ڕێکوستەیەکەیت و هامڕایەکات زەرەرشا پەنە بیاوۆ، یانێ سەرەتا ڕووبەڕوو تەرسەکا بیوە.

حەقی کارەر بە ماناو؛ گولانەتەرینوو تاکەکا، بە پاو بییەی و وێپەرسی نەژیوی،یانێ دژوو کۆشیان. یانێ ژیوایێو کە بەتەمامی سەروو ژیوایی کۆمەڵایەتی، دیموکراتیک و ژیوای ئازادی ئەرەمەرزیابۆ.

حەقی کارەر، یانی کۆشیای چەنی زەحمەتییەکا و سەرکەوتەی ملشارە، یانی تەسلیمنەبییەی وەراوەروو سەختییەکاوە و پاگێرتەیرە سەروو سەرکەوتەی و بەدەسئاردەی سەرکەوتەی. یانی قەت چیوێوی ئاسان، ڕاحەت و ئامادەت گەرەک نەبۆ، یانی نەفرەت چا چێوا. یانی بە ڕەنج و مانیای گرد چێوێوی وەش بکەری. یانی جە هیچۆ گرد چێوێوی وەش بکەری و وەرفراوانش بکەری و چێوە تازەکا پەرە پەنە بدەی.

یاواینەیی حەقی کارەری جە پارتەکەیش و ڕێکوستەی، یاواینەیی ڕابەر ئاپۆیا جە ڕێکوستەی. ڕێکوستەیش قبووڵ کەرد و داواو هەلوو کاریش نەکەرد. جگە چینەیچە هیچش جە ڕێکوستەی گەرەک نەبی. یانی ئانە کە پێویسا پەی ڕێکوستەی، گەلی. ئازادی و هامڕایاش، هەوڵێش پەی بدانێ و بەدڵنیاییەوە وەشش بکەرا. ژیوایێو کە حەقی کارەرش دلێنە بێ، ژیوایێوی ڕێکوزیا بێ. حەقی کارەر بە ماناو؛ حەرلاێوەنە بییەی، هەست، ویرۆکە و ڕۆحوو یۆبییەی گەورەی ئینا چاگە، سەروو ئی بنەمێوە ڕێکوستەیکەردەی، چالاکی و سەرکەوتەی مێ وەرۆ.

حەقی کارەر، گرد هەلومەرجێوەنە ماناو دڵسۆزیی پەی ڕابەر و حیزب و هامڕایاش، ئازادی و گەلەکەیشا. یانی سازشنەکەردەی جە بەدەسئاردەی ئازادیی. یانی گرد چێوی پەی ئازادی ببەخشی. پەی ڕابەرایەتی، پەی حیزب، گەل و هامڕایا پەی بەهاکاو ڕێکوستەی و گەلی، خە وەختی پێویسەنە گرد جۆرە فیداکاریێو بکەری.

حەقی کارەر بەماناو ئانەیەنە کە ئیتر پەی وێت نەژیوی، سەروو وێترە زاڵ بی، چاگەیچەنە کۆمەڵایەتیبییەی بنیات بنیەی، تەنیا سەرەنجەت سەروو ئازادییوە بۆ، گردوو ژیوایت لەسەروو ئازادییوە ڕێک بوزی، ژیوای تەر جگە چینەیە قبووڵ نەکەری و پا سەروو سەرکەوتەیوە گێریرە.

ئانە جە حەقی کارەرینە موینیۆ، بەیاگەیاونای ڕێکوستەی، گەل، ئازادی و دیموکراسییا. پەوکای بی بە هامڕاێو، کە دەورێوی گرنگ و یەکلاییکەرەوەش بێ جە خوڵقنای، پێکئامای و گەشەسانای جمیەرەکەینە. جمیەرکەما فرە چێوێنە قەرزاروو حەقی کارەرین و بەردەوام هەوڵێش دێنێ ئا قەرزەیە بدۆوە. حەر وەروو ئی هۆکارەیە هامڕا حەقی کارەر؛ جە دڵوو پەکەکەینە و جەنگەواناو پەکەکەینە و گەلەکەمانە یاگێوی دیارەش هەنە. تا پەکەکە جە ژیواینە بۆ، جەنگەواناو پەکەکەی و گەلوو کوردستانی بژیوا، هامڕا حەقی کارەریچ بەزیندەیی مەنۆوە.

ئیتر حەقی کارەر کەوتەن دلێ دڵ و مەژگوو گەلوو کوردیوە. جە گولانەتەرین گرووپێوە تا سەرجەموو شۆرشگێڵنا پەکەکەی مژیوۆ، پەوکای حەقی کارەر دلێ پەکەکەینە نەمرا و تا ئارۆیچ ئیناما چەنی و چەنی پەکەکەی مژیوۆ.

هەقەو حەقی کارەری بە هێزۆ کریاوە

شناسنامە و کەسایەتیی تایبەتمەندیی پەکەکەی، شناسنامە و کەسایەتیی شۆڕشگێڵناو پەکەکەیا. ئینە فۆڕمێوی گەورەو یاواینەیا. یانی جەوهەر و یۆتۆپیاکاو ئینسانین تارێخەنە. پی مانێ حەقی کارەر مەبەستوو ژیواین پەی ئینسانی، ژیواین جە جەوهەروو ئینسانینە، گێڵای و ئامانجا و ئامانج و وەرمەکێنێ، هەوڵدایا پەی بەدیئاردەی پێویسییەکا بە شێوێوی ئەخلاقی، بڕوا و فیداکاریی گەورەی.

گەشمەردەبییەی حەقی کارەری خەسارێوی گەورەن. ئی خەسارە گەورە ئشیا پەڕ کریاێوە، یانێ ئی هاڵیگایە پەڕ کریێوە  و وەراوەروو ئا پیلانگێڵنییەینە ئشیا هەقێوی گەورە وەنەو  دوژمنی کریێوە. وەفاداریی پەی حەقی کارەری پێویسیش پی هەقکەردەیوە بێ و پێسە  ڕووەش دا. ئا کەسێ کە حەقی کارەرشا تیرۆر کەرد، شۆنیشا گومە نەکریا و هەقەشا کریاوە.  ڕاسیینە هەقەی گەورێ ئەرەمەرزنای پەکەکەی  بێ پێسە هەقێوی گەورێ کریاوە. پی جوابەیە کە پەی یادوو حەقی کارەری دریاوە، دلێنەنەشیەی ئی جمیەرییە و گەلی مسۆگەر کریا. پێسە پیلانێوی گەورێ تارێخوو گەلوو کوردستانینە پێچەوانێ بییۆ و پەی سەرکەوتەیێوی گەورەی و وەڵێئامایوی تاریخیی گەورەی سەرەش وردا کە قەت ئەوەخوای نمەبۆوە. چێوە گەشمەردەبییەیی حەقی کارەری بی بایسوو نویستەیوەی  تارێخێوی گەورەی و سەرەورداێوی گەورەی و خوڵقنای بەهاکا.

هەقسانایوە گەشمەردەبییەیی حەقی کارەری بی بایسوو وەڵیئامایگەلیوە کە متاومێ گرنگییە تارێخییەکەیش بەرز بنرخنمێ. چارەنویسوو گەلوو کوردی فاڕیا. گەلوو کوردی تارێخی ئشناسیا و شکسوو سەرەوردایەکاش دمایی پەنە ئارد. ڕێکوستەی، ڕابەرایەتی و کۆشیای و سەرکەوتەیش کە مسۆگەر کەرد. چا ڕووەوە گەشمەردەبییەیی حەقی کارەری ئەوەڵوو  قۆناغێوی تازەی بێ تارێخوو کوردستانینە. وەختێو ئینسان سەروو یادەوەرییەکاشاوە بە وەفادارییوە بمەنۆوە، ناچارا کە گەشمەردەی پاسە گەورێ ئەنجامی گەورە بخوڵقنانێ.

ڕابەر ئاپۆ ناخۆ ئی گەشمەردەە گەورەیەش ئەزموون کەرد، سەروو ئی بنەمێوە پەی ئی کەسایەتییە مەزنەیە کۆشیا، بە وەشکەردەی پەکەکەی، گەلوو کوردستانیش وست دلێ ڕێکوستەیێوی گەورەیوە، ڕابەریی هێزێوی گەورەی چالاک و هەمیشەیییش کەرد.

لە کەسایەتیی پەکەکەینە؛ شێوەو یۆگێرتەیی هەست، فیکر، ڕۆح و شێوازینە وەش بییەن. ئینە پا مانێ مێ، کە کەسایەتیی هەقەتین نوێنەرایەتیی وێش کارەکتەرەکانە موێزۆوە. هامڕا حەقی کارەر یۆ بێ چا هامڕایە دەگمەنا، کە تاواش چا کەسایەتییە ویەرۆ، کە سیستمی وەشێ کەردێنێ و تاواش کەسایەتی و گلێڕگێوی تازە وەش بکەرۆ. پی تایبەتمەندییە دروسەو حەقی کارەر؛ بەهاکاو دیموکراسی، ئازادی، یەکسانی و دادپەروەری گردوو ئینسانی و هەرپاسە بەهاکاو گەلوو کوردیش سەروو بنەماو ئا بەهایاوە دێ، کە ڕابەر ئاپۆ پەکەکەنە یاگێش کەردێنیوە و ماناش پنە دێنێ. پێبەخشیوە، ئا بەهێ کە دڵ و مەژگوو وێشنە ورێش گێرتێنێ. بۆنەو ئانەیوە سەروو بنەماو ئی تایبەتمەندییە گەورا، پەکەکە بە هێزۆ ئەرەمەرزیا.

ئەگەر پەکەکە پاسە گەورە بییەن و نەدۆڕیان، ئانە ڕاو دلێنەبەردەی گلێرگاو کوردستانیش دمایی پەنە ئارد و  ئینەیچ سەرەوردای گەورە و وەڵێئامای گەورەش ونە کەوتەنوە، کەسایەتیی حەقی کارەری ئامیانوو ئینەیەنە. چی ڕووەوە کەسایەتیی حەقی کارەری دەورێوی گەورەش هەن جە وەڵێوەبەردەی پەکەکەینە و ڕێخەکوایرەیش وەڵاتنە و گەشەکەردەی و ئشناسنای کەسایەتی و شوناسینە. بنەماو گردوو ئینیشا کۆشیای ویر و پراکتیکوو حەقی کارەرین.

حەقی کارەر خاستەرین شۆڕشگێڵنوو سەردەمەکەین، کە ڕەنجوو هامڕا حەقی کارەری مشۆم جەوهەری بوینیۆ. بۆیە پێویستە هەمیشە قەرزاروو ئی هامڕایما بیمێ و گردوو بارودۆخەکانە مشۆم هەوڵێ بدەیمێ ئی قەرزەیە بدەیمێوە. هەم گەلوو کوردی و هەم گەلای تەرێچ مشۆم ئی قەرزەیە بدانێوە. تا ئامانجەکاو ڕابەر ئاپۆی سەربگنانێ، پێویسا خاوەنداری چی هەوڵە گەورەیشا بکریۆ.

ئەگەر پەکەکەینە نەتەوەپەرەسی و وزیایرەی گەشەش نەکەردەن، بەپێچەوانەوە چەمکوو ڕێزی و دڵسۆزی، خزمەتکەردەی گەلی دلێ پەکەکەینە پەرەش سانان، هینوو ئانەیەنە کە هامڕا حەقی و کەمال هەنگامەو ئەوەڵیشا چەنی ڕابەر ئاپۆی نیا و تەنانەت تا وەختوو گەشمەردەبییەیشا بە دڵسۆزی چەنی ڕابەرایەتیی مەنێوە.  ئەگەر پەکەکە پاسە بە پاکی مەنەنۆ و دڵوو گەلانە یاگێش هەنە، ئەگەر ئارۆ لاو فرێوە جە شۆڕشگێڵن، گەل و هێزە کۆشەرەکانی دیموکراسی و ئازادییوە نرخەش هەنە و جە پەکەکەیوە ئیلهامشا ورگێرتەن، ئانە سەیەو ڕاسیی هامڕایەتیی حەقی کارەری و کەماڵ پیریوە گەشەش کەردەن و بە وەشکەردەی پەکەکەیوە پەیوەندییش بە ڕابەر ئاپۆیوە هەن. ئەگەر پێسە جە هامڕا حەقی کارەری بیاومێنە و مەرجەکاش بە کردەوە کەرمێ، نەک حەر بە دروسی جە حەقی کارەری میاومێنە، بەڵکوم بە دروستی جە پەکەکەی و ڕابەر ئاپۆی میاومێنە و متاومێ چەنی ئا ڕاسییا بژیومێ.