ئەنداموو دەسەو ڕاوەبەریی کەجەکەی مستەفا قەرەسوو ئەرەیاوناش گۊشەگیری و کرڎەوەی نایاسایی، کە جە ئیمراڵینە دژوو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی کریۊ، تەنیا دژوو کوردی نییا، بەڵکوم دژوو سەرجەموو هێزە دیموکراتیکەکاو تورکیاین.
مستەفا قەرەسوو بەرنامەی تایبەتی مەدیا خەبەرینە قسێش کەرڎۍ و سەرنجەش کێشتە پەی سەروو سیاسەتەکاو گۊشەگیری دژواری دژوو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی.
قەرەسوو باسوو ئانەیش کەرد کە سیستموو ئیمراڵی بناغەی نایاسایی و نادادپەروەریین تورکیانە و واتش "کۍ تورکیانە باس جە یاسۍ و دادپەروەری کەرۊ، مشۊم سەرچەمەکەیش بزانۊ. مشۊم تا سەرچەمەکەش بلۊ شۊنیشرە. سەرچەمەو گرڎوو هەرمانۍ نایاسایی و ناڕەوۍ تورکیانە سیستموو ئیمراڵین".
قەرەسوو ئانەش وات کە تورکیا دەستووری هەمیشەیی و پەیماننامە میاننەتەوەییەکۍ پاشێلۍ کریا و واتش، بە بۍ کۊشیای وەراوەروو گۊشەگیرینە ئیمڕاڵینە و تا ئا بابەتە دەسنیشان نەکریۊ، ئینسان مەتاوۊ تورکیانە دژوو کرڎەوەی نایاسایی و نادادپەروەری کۊشیاێوە ڕاس و خاس کەرۊ.
پوختەو بەشوو دووەموو ورسەنگنایەکاو ئەنداموو دەسەو ڕاوەبەریی کەجەکەی مستەفا قەرەسوو پێسنەن:
تۊڕە کۊمەڵایەتییەکۍ ڕاسییەکا ویر بەراوە
دۊخوو کورڎا پێسە ٥٠ ساڵا چێوەڵتەری نییا، هێزی سیاسی هەن، ئایدۊلۊژیا هەن، سیاسەتی هەن، ئەزموونی هەن، تاریخ هەن. ئا وەختە کە دەسما پەنە کرد جیاواز بۍ. کۊشیاکەما ئشناسنامە و بییەی وێش و هێزوو کۊشای وێش ئارڎەن ئاراوە، ئیسەیچ چەنی گەلاو تورکیای و وەرکەوتوو دلێڕاسەی ئینۍ کۊشای هامبەشنە و گەرەکشانە کورڎا ئازاڎ کەرا. ئی سیاسەتەو ڕابەر ئاپۊیە جە هەر چوار پارچەو کوردسانینە لاو گەلوو کوردیوە قبووڵ کریان، ئینە ڕاسیین.
بەڕاسی جە کەشوهەواو تۊڕەکۊمەڵایەتییەکانە پێسە ئانەی هیزیما جە ویر بریۊوە، هەقیقەت جە ویر بریۊوە. چی وەختەنە هەرچی وچیۊ بە هەقیقەت ورگیریۊ. کاریگەریێوە چینەش هەن. جمیەروو دیموکراتیکوو کوردی داراو کۊشیای دەیانساڵەین. ئا گرڎە قوربانیەشە دان پەی ئازاڎیی گەلوو کوردی. هەدەپەیچ کۊڵەکێوە سەرەکییەو جمیەروو سیاسیی کورڎان، وەلۍ مشتومڕ جە بارەو هەدەپەیۊ کریۊ. ئینەیچ پا مانۍ کە تۊڕەکۊمەڵایەتییەکۍ مەژگۍ بەتاڵ و پووچەڵ کەراوە و تا ئا ڕاددە مەتاوا ویرۍ کەراوە.
چی ڕووەوە تەنانەت ئەرەیاونای ئازاڎ و ئەرەیاونای یاگەداریچ کەوتەن چێروو کاریگەریی ئادیشا. گۊشۍ پەی ئادیشایچ گێرمۍ، ئادێچ پەی تۊڕەکۊمەڵایەتییەکا قسۍ کەرا. ئادێچ مەتاوا ویرۍ کەراوە. چێروو بۊردومانوو تۊڕەکۊمەڵایەتییەکانە ئادێچ مەتاوا ویرۍ کەراوە.
گەرەکشانە دەسوورێوە هەمیشەیی فاشیستییانەتەر چانەو ١٢ ئەیلوولی ئامادە کەرا
چی جە ئەوەڵۊ فاڕای دەسووری هەمیشەیی خاسا؟ پێسە جەنگێوە تایبەتی وینووش. وەلێم تەنیا جەنگی تایبەتیچ نییا، هاموەخت بە ئەرەمەرزیاییکەرڎەی فاشیزمین، حەوڵۍ مدا چوارچوێوە یاساییش پەنە بەخشا. ئیساتۍ بە پاو بنەمایەکا ورسوونیشت مەکەرا، بە پاو یاسۍ و مافی مەجووڵیاوە، گرڎ نۊعە ستەمێوە کەرا، ئانیشا وزا دلۍ دەسووری هەمیشەییوە.
جە دەسووری هەمیشەیی ١٢ ئەیلوولینە "هەڵاوێرد" بۍ، تەنیا بە زیادکەرڎەی ئی"هەڵاوێرڎانە" گەرەکشانە یاسێوە هەمیشەییە بەتەمامەتی فاشیستانە مجاراوە. چە دەسوورێوە هەمیشەیی ساز کەرا؟ حیچ بوارێوە دیموکراتیک نییا فشار وزا سەروو گرڎ چێوۍ، گرڎکەسێوە پێسە ناپاکی و دارڎەسی نیشانە مدا، جە دۊخێوە چانەنە ئەگەر باس جە هەموارکەرڎەیۊ دەسووری کریۊ، بە ماناو هەنگامنیاین بەرەو دەسوورێوە دماکەوتانەتەری چانەو ١٢ ئەیلوولی بە نۊعێوە هەوڵۍ مدا قسەکاو وێشا ملوو خەڵکیرە سەپنا.
دەسووری هەمیشەیی ١٢ ئەیلوولیچ پاسنە نەبۍ. ئادۍ بڕۍ جە ئامادەکاراو دەسووریشا کوۍ کەرڎێوە، بڕۍ بێتاقەتییشا ئانەبۍ، کە سەرنجە بدا سەروو دنیۍ، سەرنجە بدا خەڵکی تەری. وەلۍ لاو ئێدیشاوە ئا بێتاقەتییەیچە نییا، مەبۊ کەس بۊ بە کەرەسەو ئینەی.
شۊڕشگێڵنەکۍ مشۊم دەسووری هەمیشەیی وێشا پێشکەش بە گلێرگەی کەرا
با دلۍ وێشانە قسۍ کەرا. سیاسەتی دیموکراتیک، شۊڕشگێڵن، دیموکراتەکۍ مشۊم دەسووری هەمیشەیی وێشا پێشکەش بە گلێرگەی کەرا.با واچمۍ دەسووری هەمیشەیی ئێمە چینەن، دەسووری هەمیشەیی یاگەداروو ئێمەن پێسە.
وەڵتەرێچ جە راو هێزە دیموکراتیکەکاوە پڕۊژەو هەمواروو دەسووری هەمیشەیی ئامادە کریابۍ. با واچا ئانە دەسووروو ئێمەن. یان نا با چەنی ئادیشا نەگنا مشتوومڕ سەروو دەسووری هەمیشەیی، با نەلا دلۍ لوجنەکاشاوە و ڕەوایەتییش پەنە نەدا. ئینە گەمەن و پیلانی، جە بنەڕەتنە جەنگی تایبەتا و چی ڕێوە گەرەکشا ڕەوایەتی بە وێش بدۊ. وەراوەروو دەسووری هەمیشەیی ١٢و ئەیلوولینە کارڎایۊی فرە نیشانە دریا و جە ساڵاو ١٩٩٠ ویرۊکەو هەمواروو دەسووری هەمیشەیی ١٢ ئەیلوولی قسەوباسش بارەوە کریۊ. بابەتێوە چینە بۍ، وێش ئانەشا پەی وێشا قۊستۊ، وەروو ئانەی ئیرادە و حەز پەی فاڕای دەسووری هەمیشەیی گلێرگەنە بەقووەتا. ئا ئیرادەیچە شۊڕشگێڵنەکا، ئێمە و هێزە دیموکراسییەکا خولقناما. وەلۍ ئیساتۍ هێزە فاشیستییەکۍ هەوڵۍ مدا ئیسفادە چانەیە کەرا. مەبۊ ڕا پانەیە دریۊ، ڕاسا دەسوورێوە هەمیشەیی دیموکراتیک پێویسا، وەلۍ ئادۍ ئینەشا پەنە مەکریۊ. مشۊم گرڎوو ڕێکوزیایە مەدەنییەکا و ئەرەمەرزیا دیموکراتیکەکا بواچا ئینە دەسووروو ئێمەن.
مشۊم ڕا جە ڕووەدایەکا پێسە بسمیلی گێریۊ
ڕووەدایەکا پێسە بسملی دماییشا ئامابۍ، هەڵبەتە جە ڕێکوستەی دیموکراتیکیچنە کاریگەرییش بییەن چا ڕووەوە. ئاشکران کە چی بوارەنە لاوازیی هەن. مشۊم دامودەزگا ڕێکوزیێکۍ، گلێرگە ڕێکوزیێکۍ و ئەرەمەرزیۍ دیموکراتیکەکۍ لا چی قۊرتا کەراوە و بە گرنگی بدیاشا پەی. بەدڵنیاییوە دماو ڕووەداکەی ئەرەمەرزیا دیموکراتیکەکاو کوردی، پەرلەمانتارۍ لوۍ و هەوڵێشا دۍ، ئانەیە بەڕێزۊ ورسەنگنا، پەنەوازا بوارێوە چانە ڕەخسنا، تا نازا ئا ڕووەدایۍ نەقۊمیا، چی ڕووەوە لاوازیی هەن.
یادوو گرڎوو ئنیشا کەرمیوە کە مەرڎێنۍ و سەرەوەشیشا چەنە کەرمۍ. دۊخێوە دژوارا و مایۍ خەمی و خەفەتین. کە ئەشیا ڕووەش نەدۍ، ئێمە چەنی وەڵاتێوە گەورەی گژیێنمۍ، کە یۊ جە وەڵاتە گەورەکاو وەرکەوتوو دلێڕاسەین. جە ڕووەو ژمارەو ئەرەنیشتاوە یۊ جە وەڵاتە گەورەکان. ئاخۊ وەختێوە ئینسانجە چوار پارچەو کوردسانی وەڵاتێوە چینەینە جەنگ کەرۊ، ئینسان سەروو پارچە زمینێوە یۊترینی کوشا؟ وەراوەروو کۊشیاێوە گەورەی چینەینە، هەڵوێسێوە وچکلەی چینە بۊ؟ بەڵۍ کەسۍ تاوۊ بڕێو سازش کەرۊ. پارچێوە زەمینی کەمتەر بۊ چێش ڕووە مدۊ؟ یاخود چنڎ مەترۍ کەم بۊ چێش بۊ؟ وەڵۍ ١٥ پەی ٢٠ ساڵا چێوەڵتەری پاسەما وات، وەڵتەرۍ کوردساننە بۊنەو کەرگێوە ئینسانۍ کوشیۍ. سەروو یەک مەتر زەمینی خەڵک کوشیۍ. عەلاساس واتما ئینە دماییش ئامان، ئیسە کە وەختۍ وینمۍ هەن خەفەت وەرمۍ، مشۊم گلێرگە ویرۍ چینیشا کەرۊوە. مشۊم گلێرگەی ڕێکوزیا پەیوەندی پا لایەناوە کەرا، چونکوم بڕێوە داراو ویرۊکەرڎەی غەڵەتین. یان لاو کەمیوە ویرۊکەرڎەیش فرە ڕاس نییا. ئەگەر ڕیشچەرمۍ هەنۍ با بلا نازا. مشۊم زانیاری بارەو گرڎوو بەشەکاو گلێرگەیۊ بەدەس بۍ، جە چە شار و مەنتێقێوە کوردسانینە چێوۍ چینە بۊ بلا دەمشۊ و چارەش کەرا. پی بۊنەوە جارێوە تەر گرڎما پەی هۊشیاری و ڕەفتاری لۊژیکی داوا کەروو، ئا بنەیانا خوڵکە کەروو پەی ورسوونیشتی ژیرانەی، لاو کەمیوە پەی ڕێزگێرتەی جە مەرڎەکا، مشۊم گرڎما پەی ئاشتی و هەمیچ پەی دووەبارەبییەیۊ رووەدای چانەی گنا وۍ و هانگامە بنیا".
س.ز
