هامسەرۆکوو پەیەدەی ساڵح موسلیم جە چەمپنەکۊتەیێنە چنی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی هۊرسەنگنایش پۍ هجومە ئەرەگیریەکاو دەوڵەتوو تورکی پۍ سەروو سەرنیشتوو ۋەرکەوتوو سوریای و رووەدایەکا و ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی کەرڎ.

'تورکیا گرنگی ژیۆپۆلیتیکی ۋېش جە دەسدان'

موسلیم ئاماژەش پانەی کەرڎ کە جوگرافیاو تورکیای هەم پۍ جەهانی و هەمیچ پۍ تورکیای گرنگا و پی جۆرە بەردەوام بۍ، "جە ساڵەو ١٩٥٢ تورکیا دماو ئانەی بی بە ئەنداموو ناتۆی، ۋەران ۋەر بە سۆسیالیستەکا سۆڤیەتی مرداوە. تورکیا هەم پەیوەندیش بە ئاسیای و هەم بە ئەوروپایۆ بۍ و ساحیب و پانتایۍ فراوانین. بەڵام بە وڕنای سۆڤیەتی تایبەتمەندی ژیۆپۆلیتیک و گرنگی تورکیای لاو ناتۆیۆ تائاستێوە وەستەرە. بەتایبەتی کە جە جەنگی چیانە(سارد) ناتۆ تورکیای جە ۋەران ۋەروو سۆڤیەتینە بەکارئارۍ. تورکیا جە جەنگی چیانە ۋەران ۋەر بە یۊبیەی سۆڤیەتی پېسە کەمپێوە بۍ".

"پەشتیوانی سەرمایەداری جە تورکیای پەیوەندیش بە کورداوە هەن''

ساڵح موسلیم ئانەش وست ڕووە کە سەرمایەداری، بە تایبەتی سەرمایەداری جەهانی جە ساڵەکا ١٩٩٠ ینە حۊڵشدا کە ئارامی و سەقامگیریێوە پۍ ۋېش جە تورکیانە دەسەبەر کەرۆ و ۋەرفراوانش کەرۆ و پی جۆرە بەردەوام بۍ جە قسەکاش: "چا سەردەمەنە تورگوت ئۆزال تورکیانە سەروو حوکمیۆ بۍ و حۊڵشدا بڕۍ پرۆژۍ وزۊنەگەڕ. پۍ ئانەی سەرمایەداری بتاوۆ چا بنە وزۆ و ئاستوو بازرگانی و ئیسفاڎەی بەرزتەر کەرۊوە. یۆ جە پلانەکاشا ئانۍ بۍ کە ئارامیێوە جە کوردسانەنە چەسپنا و گەرەکشابۍ پرسوو کوردی جە دلېینەو تورکیاینە چارەسەر کەرا. بەڵام داخەم مەشۆ پلانەکێشا سەرش نەگرت. پا مەڵامەتۆ هەم ئاستوو ژیۆپۆلیستیکی تورکیای وەستەرە، هەمیچ نەتاواش ئارامی جە دلېینەو ۋېشەنە دەسەبەر کەرۆ. ئەگەر تورکیا تاوابیێش ئارامی دلێینەو ۋېشەنە بەدی بارۆ، تاوۍ جە ڕوو وزەی و بازرگانیوە سەروو ئاستوو دنیێنە باڵادەسی برمانۆ. مەڵامەتوو سەرەکی ئانەی کە ناما دی، چارەسەرنەکەردەی پرسوو کوردی و وڕای سۆڤیەتی بۍ. بەمەڵامەتوو چارەسەرنەکەردەی ئا قۊرتێوە دەوڵەتوو تورکی پێگەو ستراتیژیکی ۋێش جە دەسدا.

پېسە مزانمۍ پرسوو کوردی جە تورکیانە گەورەتەرین قۊرتەنە و تا چارەسەر نەکریۆ، حەجگیز تورکیا ئارامی بە ۋېشۆ مەوینۆ. ۋەروو سیاسەتوو ئەردۆغانی کە مشۊم 'کورد سیاسەتوو کۆماروو تورکیای قبوڵ کەرۆ'، جە ۋەران ۋەروو هێزە سەرمایەدارییەکانە دۊڕناش. جە ئاکاموو ئا سیاسەتەینە نەک هەر گەلوو کوردی، بەڵکم تەماموو گەلاو تورکیای قوربانیشا دا".

'جەنگوو غەززەی ئاکاموو وەریۆکەوتەی سەرمایەدارییا'

موسلیم سەرنجش وست سەروو جەنگوو ئیسرائیلی و حەماسی و واتش، "فرەو توێژەر و ئەوەکۊڵیەرا ماچا ئا جەنگەو ئیسەی جە بەینوو حەماسی و ئیسرائیلینە ئینا ئارانە، دەرئەنجاموو رێکنەکەوتەی سەرمایەدارەکان. ڕاو ئاوریشمی کە جاران گەرەکشابۍ جە بەینوو تورکیا و ئێرانینە سەرجە نۆ بەرەو ئەوروپا کریۆوە، هەردووە وڵاتەکەیچ حەز پانەی کەرێنۍ. بەڵام جە گلېرۊبیەکەو هیندستانینە داواکریا ئا ڕۍ فاڕیۆ و پۍ سەروو وڵاتا کەنداوی و سعودیەی چا بیاوۆ بە بەحری چەرمەی و چایچۆ بیاوۆ بە یۆنانی. ئا پێشنیارە هەم تورکیا و هەم ئێرانیچش جە پلانەکێنە کەردۍ بەرۆ. وچیۆ تورکیا پۍ جابەجێنەکەردەی ئا پرۆژەیە ئی جەنگەشە هۊرگیسنان. جە فرەو هۊرسەنگنایەکانە باس چانەی کریۆ کە پۍ ڕاگێرتەی جە جابەجێکەردەی ئا پڕۆژەیە تورکیا ئەمرەو هجومیش بە حەماسی دان. بە بەشداری تورکیای، بە هۊرگیسناو ئا جەنگیە گەرەکشابۍ ئاژاوۍ جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە قووڵتەر کەراوە. رەنگە ئا جەنگە ۋەرفراوانتەر بۆ. جە ئاژېوە چانەنە لوبنان، ئوردون و سوریایچ جە جەنگەیۆ گلیا. جە ئەگەرێوە پا جۆرەنە گرڎ چېوۍ قورس بۆ. مەزانمۍ ئاژەکە میاوۆ بە کۆ. بەڵام پۍ ئی قۆناغۍ ئاژەو سوریای فرە گرنگا. پۍ نمونەی پڕۆژەو سەرەتایی کە ئاماژەما پنەکەرڎ، سوریای وزۍ بەرۆ. وەڵتەر گەرەکشابۍ کە خەتەو گازی بە سەرنیشتوو ۋەرکەوتوو سوریایرە وییەرنا، ۋېش جە ۋێشەنە ئا پڕۆژە جابەجێ نەکریا. فرەو وڵاتا پېسە قەتەری گەرەکشابۍ ئا پڕۆژە جابەجێ کریۆ، بەڵام ئانەیچ نەکریا. ۋەروو ئانەی نەتاواشا پڕۆژەکا تەروو ۋېشا جابەجێ کەرا، جارێوەتەر گێڵێوە پۍ سەرنیشتوو ۋەرکەوتوو سوریای. بێگومان ئەگەر ئی پرۆژەو دماییەیە سەرگێرۆ، ئانە لۆژیکیتەرینشانە. بەڵام مەزانمۍ کە تا چ ئاستێوە سەروو ئا پرۆژەیە ڕێکۍ گنا. بەڵام چێوۍ هەن، ئاڎیچ ئانەنە کە حیچ حسابێشا پۍ گەلوو کوردی نەکەردەبۍ و بەهەندشا هۊرنەگێرتەبۍ. ئیسە جە سەرنیشتوو ۋەرکەوتوو سوریاینە ۋېڕاوەبەریێوە ئەرەمەرزیان، ئا ۋېڕاوەبەریەیچە سیستمێوەن. هێزە هەژمونواز و ۋەرنیشتەییەکۍ گرڎ متاوا ئا سیستمەیە قبوڵ کەرا. ئانەیچ چارەسەریش چنە بەرهەم مۍ. بەڵام دەوڵەتا هەرێمەکەی ئانەی قبوڵ مەکەرا. تورکیا، سوریا و ئێران ئانەی قبوڵ مەکەرا. ۋەروو ئانەیچ هەڵای ئێمە ئینایمۍ دلۍ ئی جەنگەینە. بەڵام تا ئیسەیچ گرنگی ۋېش جە دەس نەڎان. ئێمە هیواڎارێنمۍ کە هەم پۍ ئێمە و هەم پۍ چواردەوریما ئارامی دەسەبەر بۆ. بەڵام بە بڕواو من، مژارەکەو غەززەی فرەو چێوا فاڕۆ. رەنگە جەنگەکە دژوارتەر بۆ. بڕۍ چێو فاڕیۆ، بەڵام ئا فاڕیایە بە جەنگ بۆ، یا بە شێوېوە جیاواز، ئانەی مەزانمۍ. رەنگە ئا جەنگە بە چنڎین وڵاتارە وەڵا بۊوە. لوبنان، میسر، ئوردن ئەگەرش هەن بەشدارۍ با. واتە دیار نییا کە ئا جەنگە چکۊ مردۆ، بەڵام هامکێشەکۍ ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی بە تەمامی فاڕییا".

'سیاسەتوو ئەردۆغانی، سیاسەتوو نکوڵیکەردەیا جە گەلوو کوردی'

موسلیم ئانەش وست ڕووە کە بە مەڵامەتوو سیاسەتوو غەڵەتوو ئەردۆغانیوە، تورکیا ڕۆ دماو ڕۆی بەرەو وڕای  و هۊرشێونایۆ ملۆ پی جۆرە بەردەوامبۍ: " جە ساڵەو ٢٠٠٢ و ٢٠١٣ینە دەسەڵاڎداری ئەردۆغانی گرڎوو ئا پرۆژا کە بە لایەنە هەژموونوازەکاش پێشکەش کەردەبۍ، پەسەنڎۍ کریېبێنۍ. لەو کاتەدا ە تورکیا جوڵەو ئوراسیای ئاما ئاراوە. ئوراسیایچ یۊبیەی تورکییا و پېسە عوسمانی وەڵینی و پېسە یۊبیەی عەرەبەکا گەرەکش بۍ مەرزیۊرە. بەڵام ئا جمایۆ جە ساڵەو ٢٠١٣ینە بە پێچەوانۆ سەروو رەجەب تەیب ئەردۆغانیرە مەڕیاوە و دەسەڵاتش وست چێروو هەیمەنەو ۋێش. چا وەختۆ سیاسەتوو ئەردۆغانی فاڕیا و ئیتر گرڎ چێوێش بە پاو ۋێش بەرد ڕاوە. ئەردۆغان چێگەنە سیاسەتوو ۋێش سەروو دووۍ لایەنارە وەراوەبەرد. جە لېوە ۋېش جە ناتۆی نەبڕیەرە، جە لېوەتەرۆ پەیوەندیش چنی رووسیای وەش کەرڎ. ئینەیچش پەی مەنەیۊیش جە دەسەڵاتەنە کەرڎ.ئەردۆغان ئا سیاسەتشە چنی دەوڵەتا تەریچ پەیڕەوکەرڎ و پەیوەندی و ئەرەنیشەتیرەکۍ گردیشا خزمەتوو سیاسەتوو دلېینەینە بێنۍ؛ کوردا دلېنەبەرۆ و پرسوو کوردی بە بێ چارەسەری بازۆوە، گرڎ چېوێش وست خزمەتوو دەسەڵاڎداری حکومەتەکەیش و ئەرەمەرزنا و دەوڵەتێوە مسوڵمانی".

'تورکیا جە گرڎ ڕووێوە مایەپووچ بیەن'

ساڵح موسلیم ئانەش وست ڕووە، کە پەی مەسڵەحەتوو ئەردۆغانی، گرڎوو تورکیای کریان بە قوربانی و پی جۆرە بەردەوام بۍ، "بە مەڵامەتوو ئا سیاسەتا دەسەڵاڎداری ئەردۆغانی، تورکیا هەم جە روو ئابوری و هەمیچ جە روو سیاسی و دیپلۆماسیوە مایەپووچ بیەن. وەختۍ ئاکەپە بە هامکاری مەهەپەی جارێوەتەر دەسەڵاتش گرتۆ دەس، واتما کە تالیبان ئامان سەروو سنوورەکەیما. تورکیا جە دیپلۆماسینە دۊڕنانش، ئیتر حیچ هێزێوە گەرەکش نیا دیڎارش چنی کەرۆ. دەسەڵاڎداری ئاکەپەی جە جەنگوو غەزەینە گوایە چېروو نامۍ یاردیداینە حۊڵشدا رۆژەڤێوە سیاسی جابەجێ کەرۆ، بەڵام بەرکۊت کە گرڎوو حۊڵەکاش پوچۍ بیێوە، سیاسەتەکەش کە سەروو بنەماو مەسڵەحەتی مجیابێرە، شکسش ئارڎ. پۍ ئانەی ئەردۆغان کەسایەتی ۋېش بەرجەسە کەرۊوە، ستراتیج و ژیۆپۆلیتیکی تورکیایش جە دەسدا. گرڎوو تورکیایش کەرڎ بە قوربانی پۍ مەسڵەحەتەکا ۋېش. موینمۍ کە ڕووانە تورکیا جە پرسوو دیموکراسی دوور گنۊوە و تەنانەت یاساکا دلېینەو وڵاتەکەیچش جابەجێ مەکەرۆ. بڕۍ یاسۍ کە بە پاو ئەوروپای مجیێنێرە، ڕووانە چاڎیشا دوور گنۊوە. گرڎ ڕووۍ رۆنامەوانا گێرۆ و بە هەزاران ئینسانۍ و سیاسەڎمەدارۍ بڕفانیا. گرڎوو دامودەزگاکا دادوەریشا وستۍ چێروو دەسەڵاتی و گرڎوو دادگاکا دەستووریشا پەشتگۆش وستۍ. حەرپاسە قەرارەکاو دادگاو ئەوروپای و مافەکا مرۆڤیچ پاشێل کەرۆ. ئیسە بە ئاژېوە خراپەرە ویەرۆ و دیارا کە تورکیا بەرەو وڕایرېوە گەورەی ملۆ".

'پەی چارەسەرکەردەی پرسوو کوردی حۊڵۍ وزیۍ گەڕ'

ساڵح موسلیم، حەرپاسە باسش جە کاریگەری سیستموو مۆدێرنیتەو سەرمایەداری کەرڎ و واتش، "سیستموو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری جە سەرانسەروو جەهانینە دەسوو هێزەکاو پېسە ئەمریکا، بەریتانیا و فەڕەنسایرە وەڵابیەنۆ. فرەو هێزا یاخوڎ دەووڵەتا جە لایەنوو سیستموو سەرمایەدارییوە بەکار مەیا. یۆ چا دەوڵەتا کە سەرمایەداری بەکارش مارۆ تورکیان. تورکیایچ دلۍ پڕۆژەو مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی گەورەینە کە جە ساڵەکا ١٩٩٠ینە دیاریکریابۍ، یاگێش گرتەبۍ. هێزەکۍ سەرمایەداری پۍ ئانەی پەشتیشا بە تورکیای بەستە، ۋەروو ئانەی تورکیا هەم جە مەنتیقەکەنە و هەمیچ ئەنداموو ناتۆیا و جگە چانەیچ پۍ ئانەی هێزوو سەروازی تورکیای بەکاربارا. سەروو ئا بنەمایۍ تورکیا بی بە ئاکتەرێوە کە گۊش جە مۊچیاری و ئەمرەکا گێرۊ و جابەجێشا کەرۆ. چا وەختەنە پرۆژەو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی گەورەی گەرەکش بۍ کە پرسوو کوردی چارەسەر کریۆ، بەڵام داخەم مەشۆ تورکیا ۋېش دوور دارا و قبوڵش نەکەرڎ. ئا وەختە جە ئۆسلۆنە گلېرۊبیۍ فرۍ و ئەرەنیشتۍ جیاجیۍ سازکریۍ، پۍ ئانەی پرسوو کوردی چارەسەر کریۆ و چنی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانیچ دیڎارۍ کریۍ. ڕابەر ئۆجالان پۍ ئانەی ئا قۆناغەو چارەسەری بیاوۆ ئەنجام و جە کوردسانەنە ئارامی بێنە کایۆ، حۊڵی فرەشدا. بەڵام دماتەر بە مەڵامەتوو کاریگەری جەنگی تایبەتی هەڵوێسوو دەوڵەتا فاڕیا".

'کورد بە جەنگ وېش سەلەمنا'

موسلیم ئانەش وست ڕووە کە تورکیا جە ۋەران ۋەروو هێزە جیهانیەکانە بیەن بە بەڵا و پی جۆرە درێژەش بە قسەکاشدا: "ئانەی ناتۆ جە ساڵەو ١٩٥٢ېوە تا ئیسە کەرۊش، ئانەن کە گرڎ وەختۍ بە پاو پەیوەندی و هامپەیمانی ۋېش چنی تورکیای جمۊوە. پرۆژەو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی گۊرەیشا پېوەرە مەرزنارە. تورکیا فرە ئیسفاڎەش چانەی کەرڎ. بە مەڵامەتوو ئانەی زەڕ و سەرمایێوە فرەو تورکیای وزیا دلۍ ئا پرۆژەیە. ناتۆ ئیسە گەرەکشا جە تورکیای نەجاتش بۆ، بەڵام چنی مەزانۆ. بەمەڵامەتوو ئانەی تورکیا بیەن بە بەڵا سەرشاوە و ئاستەنگ پۍ پڕۆژەکاو ئاڎیشا ساز کەرۆ. ۋەرووئانەی وەختۍ گەرەکشابۍ پرۆژەو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی گۊرەی جابەجێ کەرا، تورکیا ئا وەختە واتش ' مشۊم کورد چا پڕۆژەنە نەبۆ'. بەڵام ٥٠ ملوێن کوردۍ جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە مژیوا. چنی چەمپۊشیشا ۋنەکریۆ و بە نەبیەی بنریارە؟ کورد چا وەختەنە ۋېشا بە جەنگ سەلەمنا و بیۍ بە بەشێوە چا پڕۆژەیە. تورکیا بە سیاسەتوو غەڵەتوو ۋېش، پاسەش کەرڎ کە گرڎوو مەنتیقەکەی زەرەرش پنە بیاوۆ و پڕۆژەو هێزە جەهانییەکا کە پۍ ۋەرکەوتوو دلېڕاسەیشا نیابێرە، مردا و تووشوو ئاستەنگی و قۊرتۍ بی. ۋەروو ئانەی ئیسە مەتاومۍ واچمۍ تورکیا بەشێوەن جە مۆدێرنیتەی سەرمایەداری. چونکی بیەن بە لەمپەڕ ۋەروودەم و هێزە هەژموونوازەکانە و پرۆژەو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەو ئاڎیشانە".

'سەرەکیتەرین ئامانجوو تورکیای ئەرەمەرزنایۆ سیستموو عوسمانی و فراوانکەردەیشا'

موسلیم ئانەش وست ڕووە کە سەرەکیتەرین ئامانجوو دەوڵەتوو تورکی جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە مەرزنایرەو سیستموو عوسمانی تازەی و ۋەرفراوانکەردەیشا و واتش، "بە پاو ئانەی بۆ مشۊم دەرفەتەکاو ۋێش هەم جە بەر و هەم دلېنە فاڕۆ. بەڵام تورکیا گەرەکش بۍ بە ڕا و شێووازوو ۋېش فاڕۊشا، چارەنوویسوو گەلاو تورکیای ئینا دەسوو سەرمایەداراوە. ئیسە جە ڕاو بڕۍ کۆمپانیا و رێکوزیایا یاخوڎ پارتەکا پېسە مەهەپە و ئەرگەنەکۆنی، سیاسەتوو بەری ڕاوەبەر کەرا و بە پاو مەسڵەحەتوو ئاڎیشا پەیوەندییەکاو ۋېشا چنی بەری مجارە. ئا کۆمپانیا و رێکوزیێچە ئینۍ خزمەتوو ئەردۆغانینە، جە هەمان وەختەنە بازرگانیەکۍ دەوڵەتیچ جە ڕاو ئا کۆمپانیایاوە ئەنجام مڎریا. چنی ئانەیچ گرڎوو مافیا و چەتەکا کە جە دنیانە وەڵاوۍ بیېنۍ و گرڎ پەیوەندیشا چنی تورکیای هەن. ۋەروو ئانەیچ جە تورکیانە ئاژېوە فرە ئاڵۆز هەن. هەم جە لاو ئا کۆمپانیایاوە و هەمیچ جە لاو بیەو چەتەکاوە. ئێمە مزانمۍ کە ئیسە ماددە هۆشبەرەکۍ جە ئەمریکای لاتین و جە تورکیاوە بەرەو ئەوروپا پڕاوە. ئانە جە ڕاو کاربەدەسا تورکیایرە وییەرا. یاوان بە ئاستێوە، کە دەسشا جە ئەوەکۊڵیای ۋېشا جە بارەو مادەی هۆشبەریۊ هۊرگێرتەن. ۋەروو ئانەی گرڎوو کاربەدەسا باڵای دەسشا چانەینە هەن و چۊوە گلیېنۍ.

ئا کۆمپانیایۍ کە تورکیای بەراڕاوە پۍ ئانەی ئیمپراتۆروو ۋېشا زیاتەر گەورە کەرا، جە گرڎ یاگێنە دەسوەردای کەرا. پۍ نمونەی لیبیا، جە سەردەموو قەزافیوە بۊنەو نەوتېوە جە ساڵەکا ١٩٨٠ بەدماوە ئا کۆمپانیایۍ پەیوەندی فرەشا چنی لیبیای بۍ. بەڵام دماو ئانەی ئاژەکە جە لیبیانە فاڕیا و جەنگی دلېینەش دەسپنەکەرڎ، تورکیا سەروازەکۍ ۋېش بەرەو لیبیا کیاستۍ. ۋەروو ئانەی سەروازەکېشا چایچ بیۍ بە بەڵا، هێزە بەرهەڵستکارەکۍ سوریایچشا پۍ ۋېشا کەردۍ بە چەتۍ و رەوانەو لیبیایشا کەردۍ. جە ئازەربایجانیچ هەمان چېوشا کەرڎ. بە ملوېنان دۆلارۍ جە زەڕەکەیشا پۍ پرۆژەکاو ئاڎیشا جە ئەفریقا، سودان، کینیا، نایجریا و مەنتیقەکا تەرینە تەرخان کریان، بەڵام ئەنجامی سەرکۊتانەشا نەبیەن. ئا کۆمپانیۍ کە ئابووری تورکیای وەڕاوەبەرا، پەی وەڵاکەردەیۆ بیرۆکەکاشا و گوایە ئاڎۍ و دۆسەکېشا کە پەیېڎاش کەرا، هەنگامۍ بێ جە یۊدایۊی فرێشا هۊرگێرتۍ. چا ڕووۆ ئا کۆمپانیایۍ تا ئۍ لاوازۍ بېنۍ و جە روو ئابووریوە جە تورکیانە بیۍ بار و تا ئیسەیچ چېروو باروو قەرزینە نامېنۍ بەر. حەرپاسە ۋەروو شکسوو پرۆژەکا، ۋنەپەرسایچشا چنی نەکریا. ملوێنان دۆلارێشا پۍ ئا پرۆژا تەرخان کەرڎ و شکسشا ئارڎ. ئا سیاسەتەی جە تورکیانە وەراوەبریۆ، تەنیا پۍ ئانەی گنۆ خزمەتوو ئا کۆمپانیایاوە کە ئینۍ خزمەتوو فراوانکەردەی پڕۆژەو عوسمانی تازەینە. بەڵام ئیسە یاوان بە ئاستوو مایەپووچبیەیۋەروو ئانەی جە سەرەتانە نەتاواشا قۊرتەکا جە دلېینەو تورکیاینە چارەسەر کەرا. پرسوو کوردی جە دلېینەو تورکیاینە پېسە چاڵێوە سیاوێش پنە ئامان و گرڎ چېوۍ دەوروبەریش هورلوشۆ".

'سیاسەتوو ئەردۆغانی بە گرڎیی فاڕیان پۍ شانتاژی و سەرانە ئەسای'

موسلیم ئاماژەش پۍ ئانەیچ کەرڎ کە حەرچنڎە بە ڕسمیچ ژمارېوە نە ئەرەیاۋییابۆ، بەڵام زیاتەر جە ترلیۆنێ دۆلارا جە جەنگوو دژ بە کوردینە خەرج کریان و پی جۆرە بەردەوام بۍ، "جە جەنگوو دژ بە کوردانە نزیکەو ١١٠ هەزار سەروازا و مرۆڤا کوشیېنۍ و هەڵای ئا جەنگە بەردەواما. ۋەروو ئانەی دەسەڵاڎداری تورکیای پۍ گرڎوو گەلاو هەرێمەکەی و جەهانی مایۍ مەترسیا. هێزۍ فرۍ چەتە کا جەهانی کە پېسە هێزوو تیرۆریستی مشناسیا، داعش، بەرەی نوسرە و دەسەو شامی و هتد، جە تورکیانە درێژە بە چالاکییەکاشا مڎا و هامکاری کریا. ئانەیچ تورکیای کەرۆ بە هەڕەشېوە دژوو جەهانی. سیاسەتوو ئەردۆغانی بە گرڎی فاڕیان پۍ شانتاژی و سەرانە ئەسای".

'پەیمانی کۆمەڵایەتی پۍ گرڎوو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی بیەن بە مۆدێلێوە'

ساڵح موسلیم جە درێژەو قسەکاشەنە واتش، "ئارۆ راستیێوە ئینا ئارانە و مشۊم ئێمە جە ویرش نەکەرمۍ. جە سیاسەتی میان نەتەوەیینە کورد بە نەبیە نریانەرە. کورد جە ساڵەو ١٩٢٣ بەدماوە نەبیېنۍ بە رۆژەڤوو جەهانی. بەڵام وردە وردە جە سەروبەنڎوو سەڎەو ٢١ینەکورد کۊت دلۍ رۆژەڤوو جەهانی. بەتایبەتی دماو وەشبیەو فیدڕاڵیزمی جە پانیشتوو کوردسانینە. ئا قەوارە فیدڕاڵیەیچە بە پاو پێودانگەکا سەرمایەو دەسەڵاڎداران مەرزیارە. بەڵام ئا قەوارە فیدڕاڵیەی جە پانیشتوو کوردسانینە مەرزیانەرە نوێنەرایەتی کوردا مەکەرۆ. نزیکەو ٥٠ ملوێن کوردا بیەیشا هەن. ئەگەر کورد ساحیب و تەماشەکەردەیۍ هامبەشی با، متاوا کاریگەری کەرا سەروو گرڎوو سیاسەتوو جەهانی. بە هەمان ئاگاییوە گەرەکشابۍ مامەڵە چنی ۋەرنیشتی و هەرێمەکاو سەرنیشت و ۋەرکەوتوو سوریای کەرا. بەڵام کورد چا مدرامانېوە شکۆمەندانەشا کەرڎ و لووۍ دلۍ رۆژەڤوو جەهانیوە. کورد چېگە ساحیب پرۆژېوە گۊرە و بەقوەتەنە. ساحیب پرۆژەو یەکسانی گەلانۍ. چی ئاخرەنە دیما کە پەیمانەو کۆمەڵایەتی ۋېچشا ئەرەمەرزنا، ئا پەیمانە پېسە مزانمۍ نەک هەر پۍ سەرنیشت و ۋەرکەوتوو سوریای، بەڵکوم پۍ گرڎوو سوریای و تەنانەت پۍ گرڎوو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەیچا".

'ڕاو گرڎیی جە دژوو هجومەکا تورکیای دوودڵۍ و ڕاڕێنۍ"

موسلیم ئەرەیاۋناش کە بە مەڵامەتوو مەسڵەحەتە ٧٠ ساڵیەکا ناتۆی چنی تورکیای، جە ۋەران ۋەروو هجوماکا تورکیاینە دووە دڵېنۍ و واتش، "ۋەروو ئا پرۆژەیە کە جە سەرنیشتوو ۋەرکەوتوو سوریاینە سەرشهۊردان تازەن و جە ۋەران ۋەرشەنە هەم هێزە هەرێمایەتیەکۍ و هەمیچ هێزە جەهانیەکۍ بیەیشا هەن، بڕۍ چا هێزا پېسە تورکیا، ئێرانی و حکومەتوو دیمەشقی دوژمنایەتیش کەرا و گەرەکشا نیا ئا پڕۆژە بلۊ وەڵېوە. گەرەکشانە پېسە وەڵتەری کورد کۆیلۍ با و پەی ۋێشا بەکارشا بارا و دماو ئانەی هەرمانەشا پنە نەمەنۍ فڕەشا بڎا لېوە. هێزی هەرێمی و جەهانیچ بیەیشا هەن کە گەرەکشانە ئی پرۆژەیە بە ڕسمی بشناسا، ئەوەکۊڵیای کەرا و گەرەکشانە پرۆژەو ۋېڕاوەبەری شرۆڤە کەرا. ۋەروو ئانەی جە بارەو پڕۆژەکەیۆ شارەزاییشا نییا، ئاڎێچ ۋەران ۋەر بە هجومەکا بێدەنگېنۍ. حەرپاسە جە ساڵەو ١٩٥٢ېوە دەوڵەتوو تورکی بڕۍ هامپەیمانیێش چنی هێزە جەهانیەکا هەنۍ. سەروو ئا بنەمایۍ جە چوارچێوەو مەسڵەحەتەکاشانە جماوەو بێدەنگېنۍ. بە پوختی پەی ئانەی هامپەیمانیە ٧٠ ساڵیەکەشا سەرەڕاو ئا گرڎ پاشېلکارییا تێکنەشۆ، چەمۍ سەروو پرۆژەی عالتەریرە کە گلېرگەی وزۆ دلۍ ئاسایشی و ئارامیوە قوجنا. فرەو هێزە هەرێمایەتیەکایچ ۋەروو ئانەی بە عالی پرۆژەکەو ئێمەشا نەشناسان، هەڵای قەراروو پەشتیوانیشا جە پرۆژەکەی نەڎان.

هیواما گۊرەن. مدرامانېوە کە ئارۆ جە تەرەفوو هێزی و گەلەکەیماوە پەیڕەو کریۆ، پاسەشکەرڎ کە جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە بۊ بە خۊتان بیەیۍ یەکلاییکەرەوە. کەس مەتاوۆ پەشتگۊشما وزۆ و گەر گەرەکشانە ئارامی و سەقامگیری چی هەرێمەنە چەسپیۆ، مشۊم پرۆژەو ئیدارەو ۋېڕاوەبەری بە هەند هۊرگێرا. بە سیاسەتوو وەڵتەرۍ ئیتر کەس مەتاوۆ جە ۋەران ۋەروو هێزوو کوردانە بیاوۆ ئەنجام".

'مشۊم حکومەتوو دیمەشقی بلۊوە سیاسەتوو ۋێشەرەو فاڕۊش'

ساڵح موسلیم جە دما دمەیینە باسش چانەی کەرڎ کە مشۊم حکومەتوو دیمەشقی سیاسەتوو ۋێش فاڕۊ و پی جۆرە بەردەوام بی: "دماو ئانەی حکومەتوو دیمەشقی جە دماو بەعسیوە ئامۍ سەروو دەسەڵاتی، ویرشا جە قۊرتە دلېینەکا نەکەرڎۆ. گرڎ وەختۍ گرنگیشا بە مژار و قۊرتەکا بەروو وڵاتی دا. ئیسەیچ سیاسەتوو حکومەتوو دیمەشقی ۋەران ۋەر بە قۊرتەکا وڵاتەکەیش شکسش ئاردەن. نە دیموکراسیش بنیاڎنیا، نە چارەسەریێش ئاردەنە مېڎان و نە توڕەیی گەلیش کەمکەردۆ. ۋەروو ئانەی مشۊم حکومەتوو سوریای سیاسەتوو ۋېش فارۆ، وەڵۍ گرڎ چېوێنە ۋەران ۋەر بە پرسوو پێکئامایەکانە جە سوریا. تا سوریا قۊرتەکا دلۍ وڵاتەکەیش چارەسەر نەکەرۆ، مەتاوۆ جە بەرۆ حیچ چېوۍ بنیاڎ بنیۆ. ۋەروو ئانەی هەڵای وەخت ئینا وەردەسەنە، مشۊم حکومەتوو سوریای چەمخشکنایۆ بە روانگەکاشەرە کەرۆ و ۋېش فاڕۆ".