گرتنی گەنجانی ئێزیدی لەشەنگاڵ لەلایەن هێزە عێراقیەكانەوە، بەبیانۆی ئەوەی كە گوایا پەرتووكەكانی رێبەری گەلانی ئازادیخوازیان بڵاو كردووەتەوە، بیانۆیەكە كە بەڕاشكاوی دەیانەوێت دژایەتی خۆیان بۆ بیروڕای ئازاد و راستینەی گەلی ئێزیدی نیشان بدەن.
گرتنی گەنجانی ئێزیدی لەشەنگاڵ لەلایەن هێزە عێراقیەكانەوە، بەبیانۆی ئەوەی كە گوایا پەرتووكەكانی رێبەری گەلانی ئازادیخوازیان بڵاو كردووەتەوە، بیانۆیەكە كە بەڕاشكاوی دەیانەوێت دژایەتی خۆیان بۆ بیروڕای ئازاد و راستینەی گەلی ئێزیدی نیشان بدەن. گەنجانی ئێزیدی لەلێدوانە راگەیاندنیەكەیاندا بەزمانێكی پەتی و دوور لەهەرچەشنە مۆزایدەیەكی سیاسی و ئیعلامی ئەو پەیامەیان بەهەموو لایەكدا كە ئەوان دەستبەرداری مافی رەوای خۆیان نابن و یەكێك لەو مافانەشیان خۆپەروەردە كردن و خۆ گۆشكردنە بەبیرو هزری رێبەر ئۆجالان.
ئەوەشیان ووت كە گەلی ئێزیدی لەسایەی بیری ئۆجالانەوە لەفەرمان رزگاریان بوو. لەو فەرمانەی كە دەوڵەتی ناوەندی و سۆپاكەی و پێشمەرگەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان وەكو قۆچی قۆربانی رادەستی گروپە چەتەكانی دەستی داعشیان كردبوون؛ كەچی ئەو شەرڤان و گەریلایانەی بەو فكر و فەلسەفەی ئۆجالان تەیار ببوون، هاتنە هاواری ئێزیدیەكان و ئێزیدیان لەقڕكردن پاراست. كەچی ئێستا دەوڵەتەكەی عێراق و دەسەڵاتەكەی پارتی دیموكراتی كوردستانی ـ عێراق دەیانەوێت ئێزیدیەكان لەو فكر و بیروباوەڕە دوور بخەنەوە. ئامانجی ئەساسی و بنەڕەتی دەوڵەتی عێراق و بارزانی هێدی هێدی ئاشكرا دەبێت، تەنانەت نایانەوێت ئێزیدیەكان خۆیان ببنە خاوەن ئێرادەی سەربەخۆی خۆیان، نایانەوێت تاكە ئێزیدیەك، خاوەنداری لەبیرۆكەی ئازادی و سەربەخۆیی ئێرادەی بكات. دەیانەوێت ئێزیدی هەمیشە لەژێر كۆنترۆڵ و فەرمانی ئەواندا بن، دەیانەوێت ئێزیدی هەمیشە کۆیله‌ی ئەوان بن. كەی چۆنیان ویست بەو شێوەی لەخزمەتی ئەجینداكانی خۆیاندا بەكاریان بهێنن.
دەوڵەتی داگیركەری توركیش كە دامەزرێنەری گروپە چەتەكانی داعش و هاوكاری راستەوخۆی ئەو چەتانەیە لە ٢٠١٧ كاتێك بەفرۆكەی شەڕكەر پەلاماری شەنگاڵی دا، یەكەم جێگایەك كە هێرشی كرد و لەگەڵ خاكدا تەختی كرد، ناوەندی رادیوی دەنگی چرای شەنگاڵ و كۆمیتەی راگەیاندنی شەنگاڵ بوو. لەو هێرشەشدا بەئاشكرا دەردەكەوێت كە دەوڵەتە داگیركەرەكانی سەر خاكی كوردستان و گەلانی ئازادیخواز، هەمیشە هەوڵیاندا ناوەندە هزریەكەیان، ناوەندە راگەیاندنیەكەیان بكەنە ئامانج. بەراستی كاتێك مرۆڤ تەماشای شێوە هەڵسوكەوت و نزیكبوونەوەی هەردوو دەوڵەتە دەکات بۆی دەردەكەوێت كە هەم دەوڵەتی تورك و هەمیش دەوڵەتی ناوەندی عێراق خاوەن یەك مەنتالیتە و مەنتەقن و لەئازادی ئێزیدیەكان و ئێرادەكەیان دەترسن. ئەو ترسەشیان هاوشێوەی پەلامارەكەی داعشە لەراستیدا بۆ سەر كۆمەڵگەی ئێزیدی و كوردان بەگشتی.
دەوڵەتی عێراق باش لەوە تێگەیشتووە كە لەسایەی هزری ئۆجالانەوە بوو كە پێش بەفەرمانی سەر ئێزیدیەكان گیرا، هێرشەكانی داعشیان سنوردار كرد و بەمشێوەیەش هەوڵی مانەوەی مەشروعیەت و پاراستنی سەروەری دەوڵەتی ناوەندی عێراق دراوە. لەسایەی بیری ئۆجالانەوە كە ئەمڕۆكە پێشەنگایەتی بۆ پێكەوەژیانی ئاشتیانەی كورد و عەرەب دەكرێت لەهەرێمەكەدا و ئەمەش هەموو نەیارانی ئاشتی و پێكەوەژیانی گەلانی ترساندووە. ئەدی چی گۆڕاوە كە لەئێستادا دەیانەوێت جارێكی تر گۆڕ بەهێرشەكانیان بۆ سەر ئێزیدیەكان بدەن. ئەگەر دەیانەوێت جارێكی تر بەقۆربانی كردنی ئێزیدیەكان حكومەت دامەزرێنن ئەوە شتێكی ترە، بەڵام ئەگەر دەیانەوێت بەهاوكاری ئێزیدیەكان و قەبوڵكردنی داخوازیەكانیان كە ئەویش لەخۆبەرێوەبەری دا دەبینێتەوە، دەتوانن پێشەنگایەتیەكی بەهێز بۆ پێكەوەژیانی ئاشتیانە و پتەوكردنی پێگە و جێگە دەوڵەتی ناوەندیش بگەڕێننەوە و بەهەمانشێوەش ئاشتبوونەوەی نێوان چین و توێژەكانی كۆمەڵانی خەڵكی عێراق و دەوڵەت بۆنیاد بنێننەوە.
بەڵام ئەگەر بەردەوام بن لە هێرشەكانیان بۆ سەر كۆمەڵگەی ئێزیدی و پێش بەو هێرشانەش نەگیردرێت كە لەلایەن دەوڵەتی توركی داگیركەرەوە دەكرێتە سەر ئێزیدیەكان، ئەوا ئاڵۆزی لەهەرێمەكە بەرفراوانتر دەبێتەوە و ئەو ئالۆزی و پێكدادانەش هەموو جۆگرافیای عێراق بگرێتەوە. گەلی ئێزیدی بە ڕاشکاوی ئەو پەیامەیان بە گۆێ دەوڵەتی ناوەندی داوه کە دەس لە ئیرادەی ئازاد بەرنادەن، چونکه لەوپێناوەدا بە سەدان شەهیدیان داوه. لەم مژارەدا نە دەوڵەتی عێراق و نە هیچ هێزیکتر لەم کەونەدا نەهێزی ئەوەی هەێە و نە ئەتوانێت کویلایەتی بە سەر گەلی ئێزیدی و خەڵکی شەنگال دا بسەپێنێت. گەلی ئێزیدی وەکو بنەماڵەی دەسەڵاتداری هەولێر ترسنۆک نین تا بە هەڕەشە و زەخت دەستەمۆ بکرێن. نابێ لە بیربکرێ، کە «ئازادی هەموو دوژمنەکانی بە چۆکدا دێنێت».
ژ.ت
