گەشمەرڎە هەڵمەت و عەلی حەیدەر قەیتان
هەڤاڵ هەڵمەت و فوئاد، دووې هەڤاڵې کە فرەتەرین پەروەردەو هەڤاڵا دێنې، هەمانکات بەردەوام ۋێچشا پەروەردە کەرێنې، نویسێنې و ئەوەکۊڵیای کەرێنې، بە مەعنێوەتەر، هەریۆشا ئڼەو ئەکادیمیایې داراو بەرهەم و زانیاری بېنې.
هەڤاڵ هەڵمەت و فوئاد، دووې هەڤاڵې کە فرەتەرین پەروەردەو هەڤاڵا دێنې، هەمانکات بەردەوام ۋێچشا پەروەردە کەرێنې، نویسێنې و ئەوەکۊڵیای کەرێنې، بە مەعنێوەتەر، هەریۆشا ئڼەو ئەکادیمیایې داراو بەرهەم و زانیاری بېنې.
ملمې بەرەو یاڎو شش ساڵەو، گەشمەرڎەبیەو هەڤاڵی سەرمەشقیما، هەڤاڵ دیار غەریبی (هەڵمەت). جارێوەتەر چی یاڎە پیرۆزەنە، سەرە ۋەرو بەرزی باڵاو گرڎو گەشمەرڎا ڕاو ئازادی کوردەسانینە منامنورە.
دیسان یاڎو حۊت ساڵەو گەشمەرڎە بیەو هەڤاڵی ئەرەمەرزنەری و سەرمەشقو رێبازو حەقیقەتی هەڤاڵ عەلی حەیدەر قەیتان (فوئاد)ی بۍ. پاکی و بێگەردی و خاکی بیەی و سادەی ژیانە سۆسیالیستیەکەو هەڤاڵ فوئادی، پېسە ۋەننگێوە تا مرۆڤایەتی مەنەن، پېسە نمونە و رێبازو ئەوەکۊشای ئازادی، مەشۊم بەردەوامیش پنە بڎریۆ.
مانگۊو حوزیرانی دیسان هامکاتا چنی یاڎو ١٠٠ ساڵەو گەشمەرڎەبیەو شێخ سەعیدی پیرانی، جە ٢٩-٦-١٩٢٥ چنی جەمې جە هامسەنگەراش جە ئامەدەنە دریۍ قەنارە. هامکات یاڎو ٢٩ ساڵەو، گەشمەرڎې سەرمەشقەو رێبازو ژەنې ئازادې، هەڤاڵ زەینەب کناجی (زیلان)ێن. زیلانە بە چالاکی گیانبازی نیشانۊو ئەرەگیراش دا، ئیتر ژەنەو کوردی ئا ئینسانە بێ چارې نییەنە، بەڵکم جە سەیەو شۆڕشو ئازادی کوردەسانینە بە سەرمەشقایەتی پەکەکەی، بیەن بە ئیرادێوە جە بن ناما، ئامادێنە ۋێش بکەرۆ بە بۆمب و جەهانو ئەرەگیرا کاول بکەرۆ.
پەیم گرنگ بۍ چی ساڵیاڎەو گەشمەرڎەبیەو هەڵمەتینە، هەڵوێسې سەرو کەسایەتی و ئەوەکۊشای شۆڕشگێڵنی هەردووە هەڤاڵی گەشمەرڎەو سەرمەشقی، هەڵمەتی و فوئادی بکەرو. چونکی جە ساڵۊو ٢٠١٣یۆ هەردووە هەڤاڵ پێوەرە جە دەزگاو کۆنسەو گرڎیی کۆما جڤاکێن کوردەسانی (کەجەکە) ئەرکی شۆڕشگێڵنی پۊڕنێنې. دەزگێوە تازەکە رابەر ئاپۆ پېسە یاگەگیرو ۋێش دەسنیشانش کەردەبۍ، پەی ئانەی سیستەمو کۆنفیدرالیزمی دیموکراتیکی ڕاوەبەر بکەرا و خاوەنداریی چی سیستەمەیە بکەرا. دەزگېوە کە جە حۊت هەڤاڵا قارەمانی خاوەن ئەزموونی پێک ئۍ، چوار هەڤاڵۍ ژەنی و یەرې پیې، مۆدێلێوە تازەش جە ڕاوەبەردەی ئەوەکۊشای دیموکراتیانەی نیشانە دې.
پېسە مزانیۆ هەڤاڵ فوئاد دماو گێرتەی رابەر ئاپۆی جە ساڵۊو ١٩٩٩، چەنی ئانەی کە تازیەبار بۍ، ماوەو ١٠ ساڵایچ ریشش نەتاشا. هەمانکات جە جبەرو ۋەنە واتەیۆ جە ئەکادیمیاکانە و ئەوەکۊڵیای نوویستەی، پېسە چێوۍ ۋێش جە گرڎ ئەرکێوە شۆڕشی بڕیەبێرە. کاتێ جە ساڵۊو ٢٠١٣ ینە رابەر ئاپۆ واتش، نمەتاوی پا جۊرە قەرزەکات جە ۋەرا ۋەرو گەشمەرڎا و منەنە بڎەیۆ، ئی کارەوانەما پېوەرە دەسپنەکەرڎەن، مەشۊم پېوەرەیچ بەرمێش بەرەو سەرکۊتەی، ئینجا هەڤاڵ فوئاد کۊت دلې کۊششو ڕاوەبەرایەتی، جە دەزگێوەنە کە پېسە یاگەگیرا رابەر ئاپۆی پێناسە کریۍ.
ئەر جاران ئی دووە هەڤاڵە (هەڵمەت و فوئاد) جە دوورۆ یۊترینشا ئشناسا بۆ و کوچۍ ئاشنایەتیشا پېوەرە بیە بۆ، بەڵام ئیجارە جە دەزگێوە مېیانی و بەرزو ئەوەکۊشاینە پېوەرە کۊشش کەرێنې. بە مەڵامەتو شێوازو هەرمانەکېشا و تایبەتمەندی کەسی ۋێچشا، پۊکەی هەردووی پېوەرە قۆڵشا چنە هۊرماڵابۍ، جە ئاسۆسۆ تا مېیاوۆ بە حەفتانین، چکۊ ئەکادیمیێوە، یان خولێوە پەروەردەیی بیەبیۍ، ئانە هەڤاڵ فوئاد بە ۋەنەو رێباز و رژێمو حەقیقەت و راسی رابەرتی، هەڤاڵ هەڵمەتیچ بە ۋەنەو تاریخو کوردەسانی و ۋەرکۊتوو مېیامینی، بەشداری جە پەروەردەکانە کەرێنېدماو ۋەنەکایچ دڼە دڼە چنی هەڤاڵا بەشداری، گفتوگۆو پرسەکا ژیۋای و تاوتوێ و لایەنە ورد و درشتەکا شۆڕشی کەرێنې، هەمانکات پەی لاوازیەکایچشا بېنې بە هێزو مۆڕاڵ و چارەسەری.
هەڤاڵ هەڵمەت سەلیقېوە تایبەتش بۍ، جە گۊشدارای جە هەڤاڵا و گرڎ کەسێ کە قسېش پەی کەردەبیۍ. بەهەمانشێوە ۋێچش گرڎو هەرەکەت و هێزش وزۍ کار، تا لایەنی ۋەران ۋەری جە مەبەسەکەیش بیاونۆنە. چونکی پېسە تایبەتمەندی هەمیشەیش، هۊرنەشۍ، نەزانې ۋێش جە کەسی ۋەران ۋەری توڕە بکەرۆ، بەڵکم بەهێمنی هەوڵدۍ ئانەی مزانۆش بەعالی ڕۊشنش بکەرۆوە. خەمو شۆڕش و نیشتمانی، پرسو ئازادی و پنەیاونای شۆڕشگێڵنی پەی ئەوەکۊشای، حەزە سەرەکیەکێش بێنې. ئینێچ مەڵامەتۍ بێنې کە بەبێ دووە دڵی، یان حیچ داواکاریێوە کەسی، پېسە دروێشێوە کە بەنان و ئاوێوە رازین و دۆڵۊ و یاڵۍ پیمۊ، پەی ئانەی پەیامو شۆڕش و ئازادی بیاونۆ.
هەڤاڵ هەڵمەت و فوئاد، دووې هەڤاڵې کە فرەتەرین پەروەردەو هەڤاڵاشا دا، هەمانکات سەرەمڕە ۋێچشا پەروەردە کەرێنې، نویسېنۍ و ئەوەکۊڵیای کەرێنې، بە مەعنێوتەر هەریۊشا ئڼەو ئەکادیمیێوە خاوەن بەرهەم و زانیاری بێنې. ئەر گرڎو نویستەی و چەمپنەکۊتەی و ۋەنې و دیدارەکېشا کوۍ بکریاوە، ئانە بە دەیان کتێبې، چڼین سەعاتې دیداری ڤیدیۆیی و کاسێتې دەنگیې با، داخەم نمەشۆ هەڵای گرڎ کوۍ نەکریێنێوە، پەنەوازا گلېرې بکریاوە و ئەرشیف بکریا.
تایبەتمەندیێوەتەر کە گرنگا جە هەردووە هەڤاڵینە و پەنەوازا بزانیۆ ئاڎیچ؛ ئشناسای و شیکاریا پەی شۊنەماو جە ئەڎابیەی و ئا هەرێمەی چنەش ژیۋێنې. من قەناعەتم هەن گرڎو کادیر و گەریلا و کۊششکارا پەکەکەی، هەرێمو دێرسیمی و کۆمکوژی و ئەرەگیری و ئا زوڵم و ستەمەی ئەرەگیرو تورکیای ڕاوەبەرش کەردەبۍ، سەرو زوانو هەڤاڵ فوئادیۆ ئەژنەویەبۆ، جە رۆح و سیما و خانەکا بەڎەنیچشەنە، فام بە ئێشو گلېرگەی عەلەوی کەرێنی. حیچ کاتێ راسی ئەرەگیریش جە کوردەسانەنە نە پەسینا، پۊکەی ئانەی تاواش سەرگنۆ سەرو سیاسەتو پارچەکەردەی عەلەوی و سوونیرە جە سەرنیشت، ئاڎیچ هەڤاڵ فوئاد بې. فرەتەرین شۆڕشگێڵنې و کۊششکارې ئازادی جە هەرێمو دێرسیمی، کاریگەرۍ ۋێنې بە کەسایەتی هەڤاڵ فوئادی و بەشدارې ئەوەکۊشای بیې. چونکی جە راسی گلېرگەکەیش نەبڕەمې، بەڵکم سەرو بنەماو ئازادی و یۊبیەی نەتەوەیی، بنیاڎش نیێوە. ئینەیچ پاسشە کەرڎ هەرێمو دێرسیمی و زازای و عەلەوی، بانې بە کۊڵەکېوە سەرەکی جە شۆڕشو کوردەسانو هەمدەمینە.
بەهەمان قەبارە هەڤاڵ هەڵمەتیچ، گرڎو حەقەتینەکا ئەرەگیری و زوڵم ستەمەکاش جە ئەنفالۆ تا کیمیاواران، راسی پانیشتوو کوردەسانیش پەی گرڎ کەسېوە ڕۊشن کەرێوە. هەمانکات ۋێش بەخاوەنو گرڎ دەسکەوتوو رەنج و مانیایی جمېیەرو سیاسی کوردەسانی زانې. چنی ئانەیچ رەخنەگیرێوە ورد بې، جە دەسەڵاتو هەرێمی و پەی ڕوێوەیچ گەندەڵی و نادادیەکێش نە پەسینې. بەردەوام هەوڵ دۍ، گرڎو زەریفی و قوربانییەکا پانیشتی و هەرێمو سلێمانی و قەرداغی و سێوسێنانی بە دەوروبەرو ۋێش بشناسۆ. ئینەیچ سەرو بنەماو هەرێمگەرای و پارچەگەرای نا، بەڵکم سەرو بنەماو یۊبیەی و یەکریزی نیشتمانی و ئاشنابیەی بە حەقەتینەو گلېرگەو کوردەسانی بې. چڼین جارې جە هەولێر و سلێمانینە، کۊت ۋەرو گیریای و دایونەو چەکڎارا دەسەڵاتی، بەڵام حیچ وەخت جە ئەوەکۊشای سەردنەبیۆ بەشێوەو قینې و حەق کەردەیۊیچ مامەڵە چنی هێزە سیاسیەکا نەکەرۍ. بە پێچەوانۆ خەم ۋەر بې چنی بتاوۆ فاڕیای چی سیستمە نادیموکرات و پڵۊسنەرەو هەرێمینە بکەرۆ، بەردەوام لاشۆ پەرس بۍ، چی مەشۊم یاگې گرڎو دامودەزگا ئەرەگیری و سیخوڕو وڵاتا جە هەرێمەنە بۆوە، بەڵام یاگۍ شۆڕشگێڵنا و وڵاتپارێزا نمەبۆوە؟ پېسە چنی یاگۍ گەشمەرڎە هەڵمەتی و هەڤاڵاش تا ڕۊو ئارۊیچ نمەبۆوە. بە پێچەوانۆ ۋەرو هەڵوێسە نیشتمانی و نەتەوەییەکاشا، قەڎەغە مکریا و بە نایاسایی بەنامۍ کریا!!
ئەوەکۊشای پەی ئازادی کوردەسانی، بە مرۆڤە ئازادەکا مکریۆ. ئەر ئەوەکۊشای پەکەکەی جە ماوەو ٥٢ ساڵانە ئا گرڎو دەسکەوت و هێز و ئیرادەشە نیشانەدا، ئانە چنی گەشمەرڎە هەڵمەتی، فوئادی و زیلانې بە دەیان هەزار ئینسانێتەرې چی ڕێنە گیانو ۋێشا بەخشان. ئا ئینسانێچە زاناشا پۍ چیشی ژیۋۍ و پەی چێشی گیانشا بەخشا.
جەنگو پشێویەکا ناوچەکەی، پەنەوازش بە هەڵوێسو هەڵمەتانەی هەن پەی فاڕیایەکا. چنی جەنگو عێراق – ئێرانی جە ساڵۊو ١٩٨٠، هامسەنگیەکې جە ۋەرکۊتوو مېیامینینە لەرزۍ، بە وڕای سۆڤیەتی و ئەرەگیری کوێتی و ئەرەپڕای پانیشتی جە ١٩٩١، درزە و کەلەبەرې گۊرەتەرې کۊتې دلې سیستەمو هەژموونگەرایۆ. هەرجارە و بەنامېوە، سیستەمو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری، دەسوەردای جە دۊڵەتێنە کەرۍ. جە دمایی ئارڎەی بە هرووژمو سەرو ئێرانینە، پەرڎەو سەرو رووەو ۋێشا هۊرماڵا. ئەمریکا و ئیسرائیل گەرەکشانە بنیاڎنیایۆ ۋەرکۊتوو مېیامینی، سەرو بنەماو هێز و بەرژەوەندی ئاڎیشا بۆ. جە ئیساتێنە تورکیایچ زەنگو ئاگاڎار کەردەیشۆ هۊرگێرتەن، سیستەمو دۆڵەت – نەتەوەیی فاشیستو تورکیایچ پەی دەسوەرداینە کاندیدا، ئەر مل نەڎۆ پەی پرۆژە و پلانەکا ئاشتی و گلېرگەو دیموکراتیکی رابەر ئاپۆی. پېسە دیار بۆ تورکیا پېسەنە دماین پوولو دۆمینەکەی، جە گرڎی خراپتەر گنۆ.
رابەر ئاپۆ فرە بە ئاگاڎییانە گەرەکشا فرەتەرین دەسکەوت دلې ئی پشێوی و قەیرانانە چنۊوە، نازۆ گەلو کوردی و تەڤگەرە شۆڕشگێڵنەکەش، بۆ بە کارتێوە جە دەسو زلهێزەکانە و دۊڵەتە هەرێمیەکانە، پەی ئانەی پېسە سەدەی ۋېیەردەی گەمە بە چارەنوویسو گەلەکەیش نەکەرا.
جە کاتێنە یاڎو شش ساڵەو گەشمەرڎە هەڵمەتی مکەرمېوە، پېسە گەشمەرڎێوە سەرمەشقی، ناوچەکە دلۍ جەنگی و گێجاوێنە گریۆ. پەنەوازا بەڕۆح و شێوازو هەڤاڵ هەڵمەتی و فوئادی ئەوەکۊشای بکەرمې، جە لېوە نەبیمۍ فریادڕەس پەی حیچ هێز و دۊڵەتێوە، جە لېوەتەریچۆ یۊبیەی و یەکریزی ۋێما بەهێز بکەرمې. سەرو بنەماو پېوەرەژیۋای دیموکراتیانەو گەلا، بتاومې شۊنەمېوە بەهێز و شایستە پەی گەلو کوردی دەسوزمې. پی جۊرەیچە رێبازو گەشمەرڎاما بەردەوامی پنە بڎەیمې، تا ئاڎێچ جە قەبرەکاشانە ئیسراحەتې و ئارامې با.