دەوڵەتوو تورکی جە کەلێنەو بەینوو عێراقی و ئێرانی و سوریای ئیسفادە کەرۊ و ئامادەکاریی کەرۊ پەی ئەرەگیرکاریی تازەی. گردوو هێزەکاو پاسەوانی سنووری، کە هەرێمەکاو گەریلاینە ئەرەنیشتۍ کریێنێ، هێزوو سەر بە مەسرور بارزانینێ.
دەوڵەتوو تورکی کە هەرەم یاگۍ هجوومینە بییەن دژوو کۊشیای ئازاڎیی کورڎسانی، ئیسفادە جە کەلەبەری سیاسی و سەروازیی بەینوو عێراق، ئێرانی و سوریای کەرۊ پەی هجوومێوە تازەی ئەرەگیرکاری وێش ئامادە کەرۊ. دەوڵەت و سوپاو تورکی کە بەتایبەت ماوەو ١٠ ساڵی ویەردەینە جەنگێوە بێوچان دژوو هەرێمەکاو گەریلای کەرۊ، سیاسەتوو ئەرەگیرکاری و تاڵانکەردەی و زەوتکەردەی سەراپاو کورڎسانانینە کەرۊ. چی چوارچوەنە دەوڵەتوو تورکی دەسش بە ئامادەکاریی تازەی کەردەن، جە ڕاو بەکارئاردەی هامسەنگییەکاو ئیساتێوە، هەوڵۍ مدۊ پەدەکەی و دەوڵەتوو عێراقی کەرۊ بە ئامرازوو سیاسەتەکاش.
پیلانەی تازۍ عێراقنە
دەوڵەتوو تورکی حەفتانە و مانگانە و ساڵانە عومرێوە پەی کۊشیای ئازاڎیی کورڎسانانی منیۊرە، جە گردوو هەوڵێشنە پەی بەیاگەیاونای پلانەکاش شکست مارۊ، ئی جارە بەتایبەتی گەرەکشا بە پەشتیوانیی پەدەکەی هومێدەکاش بارۊ دی. دەوڵەتوو تورکی هەوڵۍ مدۊ ناهامسەنگییە سیاسییەکاو عێراقی پەی بەرژەوەندییەکاش بەکار بارۊ، هەوڵۍ مدۊ هەلومەرجوو هجوومکەردەی ئامادە کەرۊ. سەروو ئی بناغەیۊ، گەرەکشا ئیسفادە کەرۊ جە قووڵبییەیۊ ناکۊکییەکاو ئەمریکای و ئێرانی عێراقەنە، ئا ناسەقامگیرییە سیاسی و ئیدارییە، کە ساڵانێوەن عێراقنە بەردەواما، چەنی ئا ناکۊکییا بەینوو هێزە جیاوازەکاو عێراقینە هەن.
هاموشۊی دیپلۊماسیی دژوار
دەوڵەتوو تورکی هاوەخت چەنی هجوومە سەروازییەکا، قورساییش وستەن سەروو هەوڵە سیاسی و دیپلۊماسییەکا، ماوەی ٩ حەفتانە عێراقنە چەنی چندین لایەنە جیاوازا و پەدەکەی کوۍ بیێنیوە. بابەتی سەرەکیی گردوو کۊبییەیۊکا، سیاسەتێوە بۍ دژوو کۊشیای ئازاڎیی کورڎسانانی. ئەم کۊبییەیوۍ بە بەشداریی وەزارەتەکاو بەری و وەزارەتەکاو وەرگێری و سەرۊکوو هەواڵگێری کریێنێ. یۊ چانیشایچ، کۊبییەیۊ ئیبراهیم کالنی ڕاوێژکاروو میتی و شاندەکەیش بێ، کە ٢٣ کانوونوو دووەمینە بەغدانە و ٢٨ کانوونوو دووەمی هەولێرنە کریا. دمایی وەزیروو وەرگێری، یاشار گولەر و فەرماندەی گردینوو مەتین گوراک جە ٦-٧ شوباتینە لوۍ بەغدا و دماتەر لوۍ هەولێر. چا کۊبییەیوانە، بێجگە جە سەرۊککۊماروو عێراقی عەبدول لەتیف ڕەشیدی و سەرۊکوەزیرانوو عێراقی محەمەد شیاع سودانی، لایەنە شیعی و سوننی و تورکمانەکۍ ئامادۍ بێنێ، هەرپاسە چوارچوەو سەردای هەولێرینە سەرۊکوو پەدەکەی مەسعوود بارزانی و سەرۊکوو هەرێموو کورڎسانانی نێچیرڤان بارزانی و سەرۊکوەزیرانوو هەرێمی فیدراڵوو کورڎسانانی مەسرور بارزانی ئامادۍ بێنێ.
چی دمایچۊ سەرۊکوو حەشدی شەعبی فالح ئەلفەیاز و شاندێوە ئەنقەرەنە چەنی وەزیروو بەروو تورکیای هاکان فیدانی کوۍ بیێ.
پەدەکە بە نامۍ سوپاو عێراقیوە یاگۍ گێرۊ
دماو ئی وەڵۍ ئامایا بڵاوەپەنەکەردەی سەروازی پەی هەرێمەکاو گەریلای بە نامۍ یەکینەکاو پارێزنای سنووروو عێراقیوە بی. حەرچندە جە هەواڵاو بڕۍ میدیایانە باسوو ئانەیە کریۊ، کە ئی جموجووڵە سەروازییە بە نامۍ دەوڵەتوو عێراقیوە کریان، بەڵام زانیارییەکاو هەرێمەکەی چێوۍ تەر ماچا. زانیارییەکۍ ئانەیە بەروزا، کە فاڕیایەکۍ پەدەکەی کەردێنێ، گردوو ئا هێزا بە نامۍ یەکینەکاو پاریزنای سنووریوە هەوڵۍ یاگەگێرتەی مدا هەرێمەکاو گەریلاینە، بەتایبەتی دهۊک و شیلادزێنە، هێزەکاو گوڵانی و پارێزنای و زێرەڤانیی سەر بە مەسرور بارزانینێ. پیسە هەوڵۍ دریا ئینەی وزا وەردەموو ڕای گردینی، تا ناڕەزایەتیی گەلی ڕووە نەدۊ، هەوڵۍ مدریا بە ئاڵا و سیمبولوو سەروازی عێراقیوە کریا.
پەدەکە: سوپاو تورکی بەرەو سەرکەوتەی ملۊ
چا دیمەنانە دەسکەوتێنێ، بەرگنۊ دەگاو سیتاو سەر بە هەرێموو شیلادزێنە و هەرێموو ڕێکانینە جووڵەی سەروازی کریۊ. دەکرێت، یۊ جە ئەنداماو پەدەکەی ملۊ دەگاو سیتای و بە مۊبایلەکەیش دیمەنوو جموجووڵە سەروازییەکەی گێرۊ. دلێشنە بەرگنۊ کە هێزەکاو سەر بە پەدەکەی بە نامۍ یەکینەکاو پاسەوانوو سنووروو عێراقیوە ملا ئا هەرێما کە سوپاو تورکی ئەرەگیر کەردێنێ. وینیۊیچ کە هێزەکاو سەر بە پەدەکەی بە پێشەنگایەتی سەروازە تورکا هەرێمەکەنە ئازیێنێ، ئەندامێوە پەدەکەی ماچۊ ؛ "سوپاو تورکی بەرەو سەرکەوتەی ملۊ". چوارچوەو ئا جموجووڵە سەروازییەینە کە چند ڕوێن بەردەواما، حەرچند دەگاو سەرزەروو دهۊکی بیێنە پەرسەو ڕۊی، زانییان یۊ چا هەرێما فرەتەرین جموجووڵش چەنەن، هەرێموو شیلادزێن.
پەدەکە پانیشتوو کورڎسانانی وزۊ خەتەرۊ
وەڵتەرۍ چندین جارۍ باسوو ئانەیە کریان، پەدەکە چەنی دەوڵەتوو تورکی مامەڵە کەرۊ و گەلەکەیچما ناڕەزایەتیی تندش نیشانە دان. فرەو لایەنەکا داوا کەرا پەدەکە دەس چا هەرمانا ورگێرۊ. بەڵام سەرەڕاو ئا بانگەوازا، پەدەکە هاوکاریی دەوڵەتوو تورکی کەرۊ و دەسکەوتەکاو گەلوو کوردی پانیشتوو کورڎسانانی وزۊ خەتەرۊ. هەرپاسە وەڵێئامایە سیاسی و ئابوورییەکاو قۊناغەکەی ئی ڕاسییە بەروازا. حەرچندە دماو جەنگوو ٢٠٠٣ تا ئیساتێچ هیچ ئارامیێوە وەڵاتنە فەراهەم نەکریان و ئینەیچ پەی ئا سیستەمەیە هەمان چێوا، کە ماوەو ٢٠ ساڵی ویەردەینە هەوڵۍ مدۊ هەرمانەکاش پانێشتوو کورڎسانانینە بیاونۊ یاگێ. جگە پەدەکەی بە هەرمانە و سیاسەتەکاش چەنی دەوڵەتوو تورکی ئایندەو پانیشتوو کورڎسانانی و گەلوو پانێشتوو کورڎسانانی وزۊ خەتەریاتێوە فرەوە. هەرپاسە ئینە بییەن بە مایۍ تەرسۍ و دڵەخورپێوە پەی گەلی.
