ئەندامەو کۆمیتەو مییانو پەکەکەی هێلین ئومێدە جە بەشداری بەرنامێوە تایبەتو مەدیا خەبەرینە پرۆسەکەش هورسەنگنا.

هێلین ئومێدە جە سەرەتاو قسەکاشەنە ڕۆوبییەو ڕابەر ئاپۆیش موبارەک کەرد، ڕێز و وەشەویسی وێش پێشکەشو گرڏو ئا کەسا کەرد کە بەشداری چالاکییەکا ٤و نیسانی بێنی.

کێشەکە نزیک بییەیۆ ناجددیانە و دەسەڵاتدارییا جە پڕۆسەکەنە

هێلین ئومێدە باسش چانەیە کەرد جە چوارچێوەو پەیامەکەینە ٢٧و شوباتی ڕابەر ئاپۆ جە تورکیانە ڕوێ گرنگش خولقنا، گفتوگۆیێ ئاستدار هەن، بەڵام ئینە پێسەو پەنەوازی نییا و واتش: "ئینایمێ قۆناغێ و پڕۆسێوە گرنگ و کاریگەرەنە. بەڕۆژەڤ بییەو ئی پڕۆسەیە و گفتوگۆکەردەی گرنگا. بەڵام جە گفتوگۆکانە دۆخی بە بنبەس بییەی هەن، ڕەهەندی کێشەدارێ هەنێ. وەڵێ گرڏ چێوێ بە بڕواو من بە شێوێ ئەرێنێ گفتوگۆ مەکریۆنە. سەربابەتو قسەکا جە لایەنو دەسەڵاتداریییۆ کریۆنە بە قورسی ئینا چوارچێوەو 'دمایما پنە ئارد'. دۆخەکەشا یاونان پی ئاستەیە. نزیکایەتیێ جا جۆرە کە ماچانە، 'با کۆنگرە بەسمێنە، چەک بنیارە، پی جۆرە پەڕەکەی وسمێرە'. ئی نزیکایەتییە درووس و نەرێنییا. وەرو ئانەی پرسو کوردی پرسێوە سەدساڵەو کۆمارو تورکیاین. مشۆم چی چوارچێوەنە هورگیریۆنە. مشۆم جە چوارچێوەو دیموکراتیک بییەو تورکیاینە گفتوگۆش سەر کریۆنە.

حەقیقەتو پەکەکەی، حەقیقەتو گەلین

هێلین ئومێدە دەسنیشانش کەرد ڕابەر ئاپۆ ڕیسکە گۆرەکەش وست ئەستۆو وێش، گرنگترین هەنگامە جە لایەنو ڕابەر ئاپۆیۆ شنیا، بە ئازای جوڵیاوە و ئینەش وات: "پینەیە چێشش کەرد؟ جە کاتێنە ئنە هەستیارا، کە جە هەرێمەکەنە هامسەنگییەکێ فاڕیانە و جە حەر دەقێنە تاویۆ دۆخەکە فاڕیۆنە، پاسەش کەرد ژیوگێوە تازەو سیاسی بێ ئاراوە. ڕاش پەی کەردیمێ. پەنەوازا چی ڕاستییە یاومێنە؛ پێسەو پەکەکەی دۆخما دۆخێوە لاواز نییا. جە گرڏو ڕوانگەکاوە پەکەکە هێزو وێش پارێزنان. ئی چێوە چنین ورگیریۆ، چنین تاویۆ پێوانەش؟ چنین تاومێ ئی راستییە یاونمێنە؟ جە حەقیقەتەنە گەل تاوۆنە چنەش یاوۆنە. ئێمە تەڤگەرو گەلینمێ. پیرۆزباییەکا ئێساڵو نەورۆزی بەرزترین ئاستو بەشداری ئی چن ساڵەو دمای بێ. بەجۆشترین پیرۆزبایی بێ، فرە بە ڕۆشنیئی داواکاریێ نیشانە دریێ.

ئاخۆ باخچەلی-ئەردۆغان دەستوەردای جە جەنگی مکەرا؟

هێلین ئومێدە دەستنیشانش کەرد پەکەکە ئینا بەهێزترین پێکە و وێشەنە و واتش: "چنی حەقیقەتو گەلی بەشێوێ یۆگێرتە هەرمانەکا وێش بەرۆڕاوە. ئا ئیرادەی ڕابەر ئاپۆ نیشانەش دا، جە لایەنو گلێرگەیۆ پێسەو سەرچەمێوە گۆرەو هیوای بە جۆشخرۆشۆ پێشوازیش ونەکریا. پۆکەی وینمێ ڕابەر ئاپۆ بە ئازای ڕیسکەکەش وست سەرو وێش، هەوڵ مڏۆ لایەنی وەراوەر ناچار بە هەنگامەکا بکەرۆ. بەڵام مرۆڤ دۆخێوە دودڵی و نادڵنیایی جە دەسەڵاتداریی وینۆنە. وەڵێ گرڏ چێوێ مشۆم دەسەڵاتداری دمای با دۆخەو وێش بارۆنە.

جە واقعو ئیسەو تورکیاینە، دما جار ئەردۆغانو سەرککۆماری ورئێست و واتش، 'ئی پرۆسە بەرمێش ڕاوە، پێسەو هامپەیمانو کۆماری موخاتەبینمێ'، ئینە چێوێ خاس و ئەرێنییا، جە ڕوابگەو خاوەنداریکەردەی جە پرۆسەکەی. 'دلێ ئێمەیشەنە پەی لوای جیاواز هەن، جیاوازی هەن، سەروەریما نییا'. ئەر دەسەڵاتداری ئیسەی، دەسەڵاتداری ئاکەپە-مەهەپە بە چێوێ چی جۆرە گنۆنە وەڵێما، ئانە دوودڵێما مکەرۆ. وەر ئانەی حەقیقەتێ جا جۆرە و دەسەڵاتداری هەن کە جە حەر بابەتێنە تاوۆنە ئیرادە نیشانە دۆنە، دەستوەردای بکەرۆ و تاوۆنە گرڏ قۆناغێ ویەرنۆ. بەڵام جە دەستپێکو ئی پرۆسەینە ڕابەر ئاپۆ چێشش وات؟ واتش، 'هێزو ئانەیم هەن پرۆسەکە جە زەمینەو جەنگیۆ فاڕونە پەی زەمینەو یاسایی و سیاسی'. دۆڵەتو باخچەلیش بە نامێ هامپەیمانی کۆمارییۆ واتش، 'با بەیا سیاسەت بکەرا، جە مافو هیوای سود هورگێرا.'

ئی قسێ وەردەمو گرڏو جەهانی و گرڏ کەسێ کریا. دماو ئی بانگەوازییە ڕابەرایەتی هەنگامەی پەنەوازەش نییا. ئاخۆ دەسەڵاتداری گەرەکشا پرۆسەکەی کێشۆنە سەرو زەمینەو یاسای و سیاسی یان نا؟ ئینە پرسیارەکێنە. وەروئانەی جە تورکیانە کرێخۆری فرەو جەنگی وەش بییەن، دلێ دەسەڵاتداریشەنە بییەیشا هەن. بەڕاسی بەشێوەنێ جە دەسەڵاتداری، داخۆ باخچەلی و ئەردۆغان جە دەستوەردای چی کرێخۆرییە مکەرا یا نا؟ داخۆ بە ڕاسی داواو دیموکراتیکبییەو تورکیای مکەرا یا نا؟ وەڵێ گرڏ چێوێ مشۆم قەرار سەرو ئی چێوا دانە. چی بابەتەنە مشتومڕ هەن. یاگێ بڕوێ نییەنە، کەس بڕوا مەکەرۆ، ئێمەیچ بڕوا مەکەرمێ، لایەنە جیاوازەکا تەرێچ بڕوا مەکەرا."

بەبێ ڕابەرایەتی هورشانایۆ مەبۆنە

ئەندامەو کۆمیتەو مییانو پەکەکەی هێلین ئومیدە جەختش وست سەرو بابەتو کۆنگرەی و واتش، "گفتوگۆکێ بەردەوامێنه کە ماچانە، 'ڕابەر ئاپۆ بانگەوازش کەرد پەی کۆنگرەی، چی پەکەکە کۆنگرە مەبەسۆنە؟ ئارگۆمێنتێوە چی جۆرە هەن. 'پەکەکە چن ساڵێوەن بەبێ ئامادەبییەی ڕابەرایەتی، بەبێ بەشداری جەسەیی ڕابەر ئاپۆی، کۆنگرەو وێش نەستەن'. ڕاسا. بەڵام ڕەوشو ئیسەی جیاوازا. هورشانایۆ پەکەکەی، فاڕییای ستراتیژی و چەک نییارەی، بە قەرارو ڕابەرایەتی بۆنە. بەڵێ، ڕاسا؛ پەکەکە جە کاتی پەنەوازینە قەرارش دان و جابەجێش کەردەن. بەڵام فاڕییای ستراتیژیش نەکەردەن. پەکەکە نمەتاوۆنە وێش هورشانۆوە. بەبێ ڕابەرایەتی نمەتاوۆنە ئی هەرمانێ بکەرۆ. تەنیا ڕابەرایەتی تاوۆنە ئی هەرمانی کەرۆ، تاوۆنە قەناعەت بە گرڏیما بکەرۆ".

دەسەڵات هیچ ئامادەکاریێش پەی پرۆسەکەی نەکەردەن

هێلین ئومیدە جەختش وست سەرو داواکارییەکا پەی ئیسفادەکەردەی جە مافو هیوای، واتش: "تۆ لێوە واچە با ئیسفادە جە مافو هیوای هورگێرۆنە، دلێ دەم پارتینە سیاسەت بکەرۆ، کەچی هیچ هەنگامێ نەنییەی، نیشانێوە پەی هەنگام نییای پێشکەش نەکەری، قسێ ئاساییێ چی ڕوانگۆ نەکەری و زوانت نەفاڕی. دماتەر واچی، 'وەرو ئانەی کۆنگرەت نەبەس، تۆ پرۆسەکەی تێک مڏۆنە'.

من جە ئینسانە بەویژدانەکا پەرسونە. ئایا کێ پرۆسەکەی تێک مڏۆنە؟ کێ گەمە و فێڵە مکەرۆ؟ کێ ئی نیگەرانی و ونە پەرسایۆ و وسۆ ڕووە وسۆ دلێ دڵ و مەشکو وێشۆ؟ ئێمە بەڕاس و بە نیازێوە خاسۆ، بە دڵسۆزیێ بەهێزۆ پەی ڕابەرەکەیما، گەرەکمانە دیدگاو ڕابەر ئاپۆی جابەجێ کەرمینە. چی ڕوانگۆ، گەلەکەما و دۆسەکاما و ئا لایەنێ کە جە جددییەتو مەسەلەکێ یاوانە، با گومانەشا نەبۆنە. بەڵام مەبۆ ئینە دمای ڕازەکێ بۆنە. پەنەوازا بە درووسی چنەش یاومێنە. بەڕاسی مشۆم بەعالی چی پرۆسەیە یاومێنە. ئی گرڏ ڕووەدی جە هەرێمەکەنە قەومیا، فاکتەرێ ترسناکێ هەنی، حیسابات سەرو کوردا کریۆنە، ڕابەرایەتی دەرفەتێوەش پێشکەش کەرد، جە پرۆسێوە چانەنە، ئەشیێ لایەنی وەراوەر، واتە دەسەڵات ئامادەکاری زیاتەرش کەردێ. هیچ ئامادەکاریێش نەکەردەن. بەتایبەت پەی ئامادەکەردەو زەمینەو یاسایی و سیاسی ئی پرۆسەیە، مشۆم وەرپرسیارێتی وێش جابەجێ بکەرۆ. ئەر ئینە ڕووەدۆنە، ئانە ئا ئیرادەیەی کە ڕابەرایەتی نیشانەشدا، بۆنە مایەو دیموکراتیکبییەو تورکیای، پێسەو تورکیای فاڕیۆنە پەی وڵاتێوە ئازادی".

تەرسی هەنە کە سوریا بۆنە مێڏانو جەنگو بەینو ئیسرائیلی و تورکیای

هێلین ئومیدە جەختش وست سەرو ڕووەداکا وەرکەوتوو دلێڕاسەی و بەتایبەت ڕووەداکا سوریای، ئەرەیاوناش وەڵتەر ئاماژەشا پانەیە کەردەن کە ئیسرائیل جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە مێ وەڵێوە و سیاسەت بە پاو بەرژەوەندییەکا دەستنیشان کریۆنە، واتش: "هەرپاسە جە هەرێمەکەنە هەژموونو تورکیای هەن؛ ئەر پی جۆرە بەردەوام بۆنە، هەردوەی لایەنێ وەرو یۆی گنانە. ئێمە وەڵتەر ئینەما وات. ئیسە ڕووەدێکێ ئینەشا سەلەمنا. بێگومان چنین ساڵێ وەڵێ ئیسەی، ئی ئەگەرە جە پارێزنامەو ٥ هەمینو رابەریمانە باسکریان. چونکە سەرو ئی ئەگەراوە ڕاسی جەنگو جەهانی هورسەنگیان. چی ڕەوشەنە، وینریۆنە، ئیسرائیل و تورکیا خەریکا ڕووبەڕوو یۆی باوە. ڕەوشەکە پی جۆرە نییا، کە ئی دووە دۆڵەتە ناوبەناو ڕووبەڕوو یۆترت باوە. پرۆسێوە چانە بێ. چونکە جە ڕوانگەو بییەیۆ، هەردووی دۆڵەتێ پێوەرە لگە دریێنێ. ئەرەمەزنارەو تورکیای پەی ئیسرائیلی بێ. ئیسرائیل پێسەو یۆ جە یوەمینو دۆڵەت_نەتەوەکا، دماتەر ئەرەمەزیا. بەشی هەرە فرەو پەشتگیرییەکا پەی تورکیای دلێ ناتۆدپینە بی، پری ئینەی بێ. بەڵام جە ئیسەنە هامسەنگییەکێ وەرکەوتوو دلێڕاسەی فاڕیێنێ، سەر جەنۆ ڕێکوزتەیۆ ئیسرائیلی بیی مایەو ئانەی جە بڕێ ڕوانگاوە ناکۆکیێ سەر هوردانە. پەنەوازا پاسە تەماشەش کەرمێنە لێوەتەرۆ، تورکیا هەوڵو هەژموونی مڏۆنە، ئینەیچ بەرکەوت. شاندەکێ ئامێ و لوێ. چی دماییا وچیا، ئەحمەد شەرع مێ تورکیا.

چە،دێری ئێمە پی جۆرەنە؛ جە ئەمریکانە هەوڵ دریۆنە، ئیسرائیل و تورکیا سەرو سوریای ڕێکێ گنانە. ڕاسی تورکیاچ ئینەش گەرەکا. بەڵام وەرو جەنگو بەرژەوەندیی، نمەتاوانە بەخاسی ڕێکێ گنانە. جە بابەتو دابەشکەردەو بەشە کێکەکێنە نمەتاوانە ڕێکێ گنانە. گەرەکما واچونە، ساڵەکا دمایی، تورکیا هەم جە دلینە و هەم چبەرۆ، سەرو بناغەو سیاسەتو ئەمنی، سیاسەت کەرێ. پی پاساوی، لوا دلێ عێراقی، لوا دلێ سوریای، پی ئارگۆمێنتا مامەڵە کەری، جە روانگەو سەروازیۆ وێش ڕێکوسێ. سیاسەتو وێش سەرو ئینەی بنیات نیا. ڕەنگە ئینە مەڵامەتێ جیاجیاش بۆنە و شیاوو گفتوگۆی بۆنە".

هێلین ئومیدە ئەرەیاوناش ئەر هێز و کاریگەری تورکیای جە هەرێمەکەنە سەرو دیموکراتیک بییە و قبووڵکەردەو مافو گەلا بیێ، ئەر سەرو بناغەو ئاشتی سیاسەتی کریێ، تاوی خاستەر ڕاگیری جە هرووژم و سیناریۆکا جەنگی گێرۆنە.

هێلین ئومیدە واتش: "ئیسە جەنگ جە وەرکەتوو دلێڕاسەینە یاوان ئی ئاستە، یاوان ململانێی بەینو تورکیای و ئیسرائیلی. باس چانەیە کریۆنە، ئێران کریۆنە ئامانج، تەنانەت وادەکەش دیاریکریان. ئێران واتش 'پەی جەگی ئامادێنمی'. ترامپ واتش 'ئەر جە بەرنامەو ئەتۆمی پاشەکشێ نەکەرۆ،، ڕووە نەکەرۆ ڕێککەوتەت، ڕاو سەروازی گێرمێنە وەر'. باس چانەیە کریۆنە کە ئامادەکاری پەی ئینەی کریان. چنی ئینەیچ، ئێران قسێش کەردێ و واتش 'ئەر تورکیاچ دەسش چینەینە بۆنە، هرووژمش مکەرمێ سەر و جەنگش چنی مکەرمێنە'. ترامپیچ جەو دیمو ئۆقیانووسیۆ بە تورکیاش وات 'گەرەکما چنی تۆ سیاسەتەکام جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە بەرەو وەڵێ بەرو'. بەکورتی تەرسەکێ پەی تورکیاچ گۆرێنە. بەڕاسی دیار نییا، ئایا نۆرەو ئێرانین یان تورکیای. مشۆم ئینە بە جددیی هورگیریۆنە".