ئەندامەو کۊمیتەی ناوەندیی پەکەکەی هێلین ئومیدە بەشدارییش بەرنامەو مەدیا خەبەر تی ڤی-ینە کەرد و ئەنجامەکاو ورچنییەی وێمانەو ٣١و ئادارییش ورسەنگنۍ .

هێلین ئومیدە ئەوەڵ سڵامش وەنەو مدرامانو ئیمراڵی کەرد و واتش، "گۊشەگیری بەهەسی بەرڎەواما. کۊشیای دژو گۊشەگیری، سیستمو قڕکەرڎەی ئیمراڵیچ بە بەقەوەتی بەرڎەواما. پەوکای چا چوارچوەنە  ساڵەو ٢٠٢٤ینە وەڵێوەلوای گرنگ ئاما ئاراوە. مەبارەکباییەکاو ٤و نیسانی چا چوارچوەنە بێنۍ.دابوون. بەنامۍ هامڕایامۊ بە بۊنەو ڕۊو پەیدابییەی ڕابەر ئاپۊیۊ مەبارەکبایی  مکەرو."

'گەلو کوردی چی نەورۊزەنە نیشانەش دا کە گەلو ڕابەرایەتیین'

هێلین ئومیدە ئانەش وست ڕووە، کە نەورۊز یەک جار ناوازە ویەرد و واتش، "نەورۊزو ٢٠٢٤ بەراسی یەکجار شکۊدار بۍ. گرد لێوە باسو ئانەیە مکەرا، ئینە تەنیا قسۍ ئێمە نییەنە. جارێوی تەر سڵام وەنەو گردو ئانیشا مکەرو، کە بەشدارییشا نەورۊزو ئازاڎیینە کەرڎەن. بەڕاسییچ واتـم، 'ئینە بی بە نەورۊزو؛ با ئینەیچ پەی دوژمنی بۊ بە دەرڎە و ئازارە'. گلێرگەو کوردی وەراوەرو سیاسەتو قڕکەرڎەی دەیان ساڵەو فاشیزمو ئاکەپە-مەهەپەینە پێسە ئا ولا وەهارێنە مزیا چی وەهارنە ورێستۍ سەرو پایا. فرە شکۊدار بۍ، فرە ناوازە بۍ. ئا پەیامە کە دریا پێسنە بۍ. بەراورد چەنی نەورۊزو ساڵاو وەڵۍ، زیاتەر داواو ئازاڎیی ڕابەر ئاپۊی کریا. گردو مەیدانەکانە دروشمو 'بژیوۊ سەرۊک ئاپۊ'ی وچیاوە. چوارپارچەو کورڎسانیچنە پێسنە بۍ. بە پەیامو شناسنامەی ئازاڎ، ڕابەرایەتیی ئازاڎی پەڕ کریابۍ. گەلو کوردی چی نەورۊزەنە نیشانەش دا کە گەلێوی ئازاڎ، گەلو ڕابەرایەتیین."

'ئاکەپە-مەهەپە ١٠ ساڵێن هەوڵۍ مدا، بە گەمەکاو گلادیۊی وێشا سەرو پایاوە مردنا'

هێلین ئومیدە واتش، دەوڵەتو تورکی ٥٠ ساڵێن وەراوەرو کۊشیای ئازاڎییوە شکس مارۊ و واتش، "نمەتاوۊ سەربگنۊ. چونکوم ناڕەوان. وەراوەرو کۊشیای ئازاڎییوە، وەراوەرو کۊشیای ئازاڎی و بییەی گەلو کوردیوە حیچ ڕەوایەتیێوەش نییا. ئینا دۊخو کۊکوشییەن. ئانۍ ڕەوێنۍ و ئینۍ سەرو حەقیوە هێزەکاو ئازاڎیینۍ، هێزەکاو مدرامانینۍ. جمیەرو ئازاڎیی کوردین. لاێوی تەرۊ ڕەنگا گورزما وەربگنۊ، بڕێو یاگینە زەرەری گیانیچما وەر بگنۊ. بڕێو وەختۍ ئەگەرش هەن، کە سیاسەتو فشاری و سەرکوت کاریگەریی بنیارە. بەڵام ڕووەو ستراتیژییوە هەڵمەتەو ئازاڎی کەرد، کە دەوڵەتو تورکی تێک بشۊ. ١٠ ساڵێن فاشیزمو ئاکەپە-مەهەپەی هەوڵۍ مدۊ بە گەمەو گلادیۊی سەرو پایاو وێشۊ مرڎۊ. چی ورچنیەیەنە نەتاواشا ئانەیە بکەرا. پەوکای ئێمە ڕووبەڕوۍ هێزێوی دەوڵەتینمۍ، کە فرە ئاشکرا کریاوەن. ئاکەپە ئجێش، کە کەرامەتش هەن، بەتایبەتی دەسەڵاتداریی ئاکەپەی، ئەرڎۊغان ٢٢ ساڵێن ئجێشا، کە دەسەڵاتداری هینوو ئادیشان. ٢٢ ساڵۍ ئجێشا بۊنەو هونەرو وێشاوە، بۊنەو چەنەئامایشاوە ئینۍ سەرو   حوکمیوە، بەڵام بەڕاسییچ پاسە نییا. هێزەکاو دیموکراسی، گەلو کوردی جە یوەم ساڵەکانە پەشتیوانییشا چا هێزا کەرد، چونکوم واتشا ئیرادەو چارەسەرکەرڎەی پەرسەو کوردی نیشانە مدانۍ. ڕاسیینە ئا هێزە ١٠ ساڵێن ئینا تاقیکەرڎەیۊنە. ١٠ ساڵێن وەراوەرو ئاکەپەیۊ ئێمە ئینایمۍ کۊشیاێو فرە چالاکنە. جە تارێخو کۊمارو تورکیاینە سیاسەتی پێوەس بە کورڎسانی حەرگیز نەفاڕیان. ئامانجەکە بەرڎەوام پاکتاو و سڕیەیۊ بییەن. ڕاوەبەرڎەی سیاسەتو قڕکەرڎەی بییەن. بەڵام جە ساڵاو ٢٠٠٠ینە پاسەش سەر ئاما، کە نەتاواش ئیتر بەرۊش ڕاوە. سوپاو تورکی شکسش ئارد. هێزو جەنگکەرڎەیش نەمەنەبۍ. جە دۊخێوی چانەنە ئەرڎۊغان و دەوروبەرەکەش ئامادە کریا و وەرڎەمو جمیەرو ئازاڎیی کوردینە نریێرە. ساڵەو ٢٠٠٣ واتش، من ئا کێشەیە چارەسەر مکەرو، ئیرادە نیشانە مدەونۍ. پێسە هجوومەکاو پاکتاوی و سڕیەیۊش یاونۍ ئاستێوی تازە. تا ئا وەختە سیاسەتی تند نکۊڵی و سڕیەیۊ بێنۍ. دماو ساڵەو ٢٠٠٠ەکاوە ڕاو گێرتەی ڕابەریماوە خەتێوی کە بییەی کوردا بە کرڎەوە قبووڵ مکەرۊ، بەڵام جە ڕووەی ڕسمییوە ڕەتش مکەرۊوە گیریا وەر، پێسە گەرەکش بۍ بخەڵەتنۊ. ساڵەو ٢٠١٥ چون نەتاواش ئا سیاسەتا بکەرۊ، ٧و حوزەیرانینە  شکسش ئارد، سیاسەتێو کە جمیەرو ئازاڎیی کوردی وەراوەرو ئا سیاسەتانە پاکتاو و سڕیەیۊش نیشانە دا کاریگەرییش کەرد سەرو تورکیای و پەوکای یاوێنە. ڕاسیینە ئینە پەیشا شکس بۍ. گلێرگەو تورکیای سیاسەتێوی تازە گێرێرە وەر. بەرەو تورکیاێوی تازە. تورکیاێوی دیموکراتیک لوۍ، کودەتا بۍ. چا ڕۊوە تورکیا بی بە وەڵاتێو، کە گرد ڕوێو کودەتاش دلێنە کریۍ. سەرەتا کودەتۍ سەروازیۍ بێنۍ. وەختوو وێش، شێوە و وەرپەرسبییەیەکێش دیارۍ بێنۍ. ئیساتۍ پەی ئا کودەتایا ڕووە مدانۍ ئینسان پنەشا ماچۊ کودەتای پۊست مۊدێرن. متاوو بواچوو کە قۊناغێوە چانە دەسش پەنە کەرد کە کودەتاچیۍ چانۍ و بەرگی مەدەنیینە زیادۍ بیۍ. ئا ڕاسییە تاریخییە مشۊم بوینیۊ. جە ئەنجامو ورچنیەی ٣١و ئادارییچنە، ساڵەو ٢٠١٥یوە، تا ئیساتۍ خەتەو مدرامانو گەلو کوردی و هێزە دیموکراسییەکا بەهۍ خوڵقیۍ.

پێوەس بە ئەنجامەکاو ورچنیەی ٣١و ئاداریوە هێلین ئومیدە واتش، "مپەرسدۍ ئایا جە ورچنیەی ٣١و ئادارینە کۍ سەرکەوت. مشۊم واتەواچ  سەرو ئانەیە بکریۊ. بەڕاسییچ کۍ سەرکەوت، کۍ سەرکەوتەن؟ وەڵۍ ئانەیەنە ئینسان متاوۊ باسو ئانەیە بکەرۊ کە شکسش ئارڎەن. ئاشکران کۍ شکسش ئارڎەن. ئەرڎۊغان، فاشیزمو ئاکەپە-مەهەپەی، ئەرڎۊغان-باخچەلی شکسشا ئارڎەن. بەهەرحاڵ لەیەکدایوە پەی ئا شکسەیە مکەرانۍ." 

'هەڵوێست و نارەزایەتیی خەڵکو وانی فرە بەنرخ بێ'

هێلین ئومیدە واتش، کە ئەنجامەکاو ورچنیەی ئاستو شۊکی و تاسیاینە کاریگەرییشا نیارە و واتش،"جە ئەنجامو ئانەیەنە  پێسەو یوەم هەڵوێستی ورشا کوا سەرو کورڎەکا. ڕاسیینە گەرەکشابۍ کە واننە چێوۍ بکەرا، کە دەسش ملەرە بگێرا و دماییش پەنە بارا. دەس بوزانۍ ئەنجامەکاو ورچنیەیوە. پاسە دیما. ئاکەپە-مەهەپە ورچنیەی وێمانەنە فرە وەستێرە، ئانادۊڵو دلێڕاسەینە ئاسۍ و قەتیسۍ مەنێوە. ئاکەپە ئانەی  چکۊنە قەرەبوو مکەرۊوە؟ بێگومان چەمێش بڕیۍ شارە گەورەکا کورڎسانەنە. ئەگەر واننە سەربکەوتایۍ نۊرە یاوۍ مێردین و دماییچ ئامەد. ئا هامسەنگییە کە لە ڕاوەبەرایەتیی وێمانەنە جەدەسشا دابۍ، پێسە گەرەکشابۍ قەرەبووش بکەراوە. گەلو وانی بەرش وست، کە گەلێوی ئازاڎا. ڕاشا نەدا پانەیە.

هەڵوێست و ناڕەزایەتیی گەلو وانی وەراوەرو دەسوستەیەکاو ئاکەپەی فرە بەنرخ بۍ. پێسەو گەلو وانیچ واتش، وان شکۊ، نامووسو تورکیایش ڕزگار کەرد. ئا هەڵوێستە، پاسەش کەرد کە دیموکراسی تورکیا ڕزگار بکریۊ. بەرش وست، کە هێزی بنچینەیی دیموکراسیی تورکیانە کوردا".

'سیاسەتوو قڕکەردەی هیچ ئیسفاڎێوەش نەبی'

هێلین ئومیدە جە درێژەنە واتش، "ئەنجامێوە پا جۆرە ئاما ئاراوە. سولەیمان سۆیلو وەختۍ یووەمجار قەیومش نیابێرە واتەبێش، ئێمە جە دووۍ گەڕێنە قەیوم بنیەیمېرە ئیتر مدرامان مەمەنۆ. پەی نمونەی میاوۆ ئی ساڵانە. پەی ۋێنەی ئانڎە مزانوو جە وانەنە تا ئی ساڵا دماییچ ئامۍ جاڎە و ۋېنیشاندای و چالاکی بەردەوام قەڎەغە کریێنۍ. ڕا نەڎېنە کە کوردسانەنە هیچ چالاکیېوە ئەنجام بڎریۆ. بەردەوام ئینسانەکۍ گیریێنۍ و کریێنۍ زینڎان. نەک هەر وان،  سەرحەد، جە گرڎ مەنتیقێوە کوردسانینە تەوقە بۍ، جە دماو مدرامانوو ڕاوەبەری. ۋەروو ئانەی واتشا 'تیرۆریستېنۍ'. واتە ئیساتێچ پا چەمۆ تەماشەش مکەرا. ۋەروو ئانەی پا جۆرە مامەڵە مکەرا ئا سیاسەتێچە گېراشانە ۋەر سیاسەتوو سەروازی و قڕکەردەین. ئا سیاسەتەی کوردسانەنە پەیڕەو کریۆ سیاسەتێوە ئاسایی نییا، سیاسەتوو قڕکەردەی سەروازییا. فشار و گێرتەی بەردەوام بۍ. بەڵام ئاشکرابی کە هیچ یۆ چانیشا ئیسفاڎەش نییا و دەردە مەوەرا. گەلوو کوردی جە گرڎ شۊنېنە مۆرەو ۋێش جە سەرکەوتەی گەورەی دا. جە دێرسیمۆ تا سەرحەد، تا بۆتان و پانیشتوو ۋەرنیشت. حەر پۊکەی ئا سیاسەتە هەرەسش ئارڎ. واتە سیاسەتوو دلېنەبەردەی دلېنەبریا. سیاسەتوو دلېنەبەردەی جە ڕاو هۊرچنیەو ٢٠٢٤یوە بە تەمامەتی دلېنە بریا. متاوو بە ئاسانی ئانەی بواچوو. ئەنجامێوە پا جۆرە چی هۊرچنیانە بەدەسئاما."

هێلین ئومیدە، جە کەسایەتی گەلوو وانیچەنە سڵامش جە هەڵوێسی ۋېڕاگرانەو سەرحەدی و تەماموو کوردسانی کەرد و واتش، "بەراسیچ گەلوو کوردی نیشانەشدا کە گەلێوە ئازاڎیی چنینا. نیشانەشدا کە گەلوو رابەرایەتیا، راسی گەلی جەنگاوەر و جەنکەریش نیشانەدا".

هێلین ئومیدە واتش، "ئەڎێوە جە چەمپنەکۊتەیێنە واتەبێش، 'با سەرەو گەنجاما سلامەت بۆ. گەنجەکېما کە جە جاڎەکانە ۋېڕاگری مکەرا، ئانۍ جە جیلۆنە ۋېڕاگری مکەرا، ئانۍ جە زاپ ۋېڕاگری مکەرا، با سلامەتۍ با'. واتە سەرچەمەو ئا مدرامانیە گوزارشت جە فرەو جوانی و ناوازەییا مکەرۆ. واچۍ، 'گەلوو کوردی ئیتر ئا گەلەو جارانی نییا. گرڎ کەسۍ وەختۍ گنۆڕا مزانۆ چکۊ مردۊوە. گەلوو کوردی ئیتر یۊش گېرتەن".

''ئایندەو کوردسانی ئامانەت و سپاردەو گەنجان'

جە درێژەو قسەکاشەنە هێلین ئومیدە ئەرەیاۋناش، کە مشۊم ئا ئاستەی بەدەسئامان لاواز نەکریۆ و واتش، " ئایندە و بیەو کوردسانی ئامانەتوو گەنجان. پەشتیوانی ئامانەت و سپاردەن جە ئەستۆو گەنجانە. هەرپۊکەی مشۊم گەنجاو کوردسانی تا دمایی ۋېڕاگری بکەرا. زیاتەر رادیکاڵۍ با. بە بێ ۋېپارێزنای بیەی مەبۆ. واتە دلۍ ژیۋگەینە هەر زیندەوەرێوە خاوەن سیستموو پارېزناین. مەکریۆ کە کورد جە ۋېپارېزنای بێ بەش بکریۆ. مەکریۆ کە ئێمە ۋۍ پارێزنای ۋێما بە کەسێوە تەری بسپارمۍ. کێ پارېزنایش جە ئەستۆنە بۆ ئاڎ بۆ بە خاوەن ئیرادە. هەرپۊکەی جە چوارچێوەو ئی سەرهۊرداینە متاوو جارێوەتەر واچوو، مشۊم کناچۍ و کوڕەکا کوردی سەروو خەتەو پارېزنایۆ ۋېشا رێکوزا، تا پنەشا کریۆ بەشداری جە ریزەکاو گەریلاینە بکەرا. تا دەسشانە مۍ جە شارەکانە یەکینەو ۋېپارێزنای ساز بکەردۍ، چا روۆ ۋێڕاوەبەرۍ با، یەکینەی سروشتی بنیاڎ بنیا".