ئەندامووکۊمیتەو ڕاوەبەری پەکەکەی دوران کاڵکان بەشداریش جە بەرنامێوە تایبەتوو میدیا هەبەرینە کەردوو هورسەنگنایش پۍ ڕۆژەڤی کەرد.

کاڵکان سەرتا بە ڕێزۆ سڵامش کیاست پۍ ڕابەر ئۆجەلانی و واتش،"ئیمڕاڵینە عەزیەت کەردەی گۆشەگیری دەوام کەرۆ، یانی ئاژێوە تازە نیا، یەرۍ ساڵێن حیچ ئاگاڎیۍ دەبارەش نیا مەزانیۆ. نیشانێوە مەپیویۆ کە ئا ئاژەیە فاڕۆ . کۊشیای هەن. چی دماییانە حۊڵدای دکتۆرەکا وەش بی ، ئاگاڎیی دریا، سەروو تەندروستی ڕابەر ئاپۆی و شەرت و مەرجەکا ئیمرالیی سەرەنج وزیا سەروو ئاژەو تایبەتی ئاگەی ئەگەر دێریچ بیەبۆ دیسان گرنگی ۋێش بێش، مشۊم پاگیری سەروو ئانەی کەرا کە داواکاری هامشێوە کریۆ، کۊشیای یاسایی بە شێوازی جیاواز بەکاربارا. ئینە گرنگا. چونکی گرڎ چێوۍ ڕۊشنا بە کۊشیای بەدی مۍ، ئاژەو ئیسەی فاڕیۆ پۊکاتی کۆشیای گرنگا، پێشئاما گرنگەکۍ سەروو کۊشیای فرێنۍ."

کاڵکان ئاماژەش بە هەڵمەتەو "ئازاڎیی پۍ عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری پۍ پرسوو کوردی" کەرد کە جە ١٠/١٠/٢٠٢٣ێوە سەروو ئاستی میان دەوڵەتی دەسشپنەکەرد و ئەرەیاۋناش، ئازاڎیی ڕابەروو گەلوو کوردی جە گرڎ مەجالێنە ڕێزش ۋنەگیریۆ، پێسە ئاستی بەرزوو قۆناغی دووەمی چانێنە.

کاڵکان ئاماژەش پانەیچدا: "پرۆسەو نەورۆزی قۆناغەکۍ بەرۆنە ئاستێوە بەرزتەر، جە ڕاسینە هەڵمەتەو ئازاڎیی میان دەوڵەتی جە قۆناغەو دووەمینە خەریکا ۋەرفراوانە بۆ. ڕۊشنا کە میاوۆ بە ئاستۍ کە تەنانەت چا کردەوە جەماوەرییایچە گەورەتەرە بۆ کە تا ئیسە لووێنۍ ڕاوە."

'جە ڕووان و سەرەتاو نەورۆزینە ملۋێنان کەسۍ بەشداریشا کەرد'

سەبارەت بە مەراسیمەکا نەورۆزی، کاڵکان سەرەتا مبارەکبایش جە ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی، ژەنا، گەنجا، دۆسا، کرێکارا و زەحمەتکێشا کەرد و هیواو سەرکۊتەیش پۍ گرڎوو ئا کەسا واست کە جە ساڵەو تازۍ نەورۆزینە کۊشیای پۍ دیموکراسی و ئازاڎیی کەرا.

دوران کاڵکان واتش: "ئێمە ئێساڵ بە هەڵمەتەو ئازاڎیی جەسڎەیی ڕابەر ئاپۆی پێشوازیما جە نەورۆزی کەرد، جە گرڎ مەجالێنە ئانەی بەربڕمۍ، ئێمە بە نەورۆزوو ڕابەری ئەرەیاۋناما. بە نەورۆزوو ئازاڎیی وەسفما کەرد، پێسە نەورۆزوو ئازاڎیی و سەرکۊتەی بە دروشم  دەسش پنەکەرد. تەنانەت جە ڕووان و سەرەتاینە بە ملۋێنان کەسۍ بەشداریشا جە مەراسیمەکانە کەرد، جە کوردسان، سەرنیشتوو کوردسانی، بەشێوە جە پانیشت و ۋەرنیشتوو کوردسانی، جە جبەرۆ، جە مەنتیقە جیا جیاکا ئەوروپای، ملۋێنان کەسۍ ئامۍ مێڎانەکا نەورۆزی، پاسە دیارە جە ڕۊو نەورۆزینە بە دەیان ملۋێن کەسۍ بەیانۍ مێڎانەکا و نەورۆزی پیرۆز کەرا، ئینسان متاوۆ بە دڵنیاییوە ئینەی واچۆ، چونکی هەڵای جەماوەر دەسش بە جمای نەکەردەن، پۍ نموونەی هەڵای ئامەد مەنەن، ئەڵمانیا هەرپاسە، ۋەرنیشت هەڵای دەسش پنەنەکەردەن. ۋەرکەوت، مەهاباد هەڵای دەسش پنەنەکەردەن، بە ۋەرفراوانی جە گرڎوو مێڎانەکانە گەل بەشداری کەرۆ، بە مەعنێوەتەر سەرهۊردای ژەنی، ژیۋای، ئازاڎیی، گەلوو ۋەرکەوتی جە مێڎانەکا نەورۆزینە بە هێز و بە شێوێوە ۋەرفراوانتەر داواکارییەکاشا پۍ ئازاڎیی نیشانە مڎا چی نەورۆزەنە. ئینە فرە گرنگا. ئینە جە نەورۆزەنە میاوۆ بە قولەپۊپە. هەنگامەی یووەمە نریێنە، ملۋێنان کەسۍ ئامێنۍ مێڎانەکا. جە نەورۆزەنە میاوۆ بە ١٠ ملۋێن کەسۍ. کریۆ بیاوۆ ٣٠-٤٠ ملۋێن کەسێچ. پۊکەی ئینسان متاوۆ پاسە مقارنەش کەرۆ. نەورۆز گەورەتەرین، شکۆدارتەرین، بەقوتتەرین بەشداریی، بە جۆش و خرۆشتەرین و هیوابەخشتەرین مارۆنە ئاراوە.

'جە زاپەنە شکسشا ئارد، شۊنەو ڕاو بەرشیەیرە گێڵا'

کاڵکان سەبارەڎ بە پەیوەندیە ئەرەنیشتەییەکا ئی دماییەو دەسەڵاڎداراو تورکیای جە عێراق و ئاماڎەکارییەکاش پۍ جەنگی واتش: "واوەی لووێوە پۍ بەغڎای، چانەی مشۆ جارێوەتەر ڕاوێژ کەراوە، تەیب ئەردۆغان جە مانگەو نیسانینە جارێوەتەر ملۆ پۍ بەغڎای".  هجومێوە سەروازی تازە بۆ، میدیاکۍ تورکیای گفتوگۆ کەرا، چکۆ هجووم کەرا، وچیۆ هجووم کەرا سەروو فڵان شۊنۍ و فڵان مەنتیقەی، چێوی فرە وچیۆ.

فەرماندەیی ئێمە جە فەرمانگەو قەرارداری ناوەندی قسێش کەردۍ. بەڕەئیەو من وەسێنۍ، پێویست مەکەرۆ هیچی تەرش پۍ زیاڎ کەرمۍ. بەڵام چن چێوێوە جە پەیوەندی چنی گرڎوو ئا باسا متاویۆ واچیا. سەرەتا ئاماڎەکاریی کەرا. گەرەکشانە کەراش بە جەنگی دەروونی. لووۍ پۍ فڵان شۊنۍ، چنی فڵان و فڵانی کوۍ بیێوە، جە فڵان شۊنۍ پەشتیوانیشا هۊرگێرت. بەڵام کەس مەواچۆ پۍ چی ئی دەوڵەتە ئانڎە پێویستش بە گرڎ لایێن ؟ پۍ چی ئی ئاژە ڕووەشدان؟ ئایا ئینە گەشەساناین یان قەیرانەنە، نیشانۍ دلێنەشیەینە؟ فاشیزموو ئاکەپە-مەهەپەی، ئیدارەو تەیب ئەردۆغانی جە ئاکاموو گورزەکا گەریلاینە کۊتەن دلۍ ئی ئاژەیۆ. کۊشیای گەلەکەیما بە سەرمەشقایەتی ژەنا و گەنجا، ئاڎێش وستێنۍ دلۍ ئی ئاژەیۆ. کۊشیای هەڤاڵاما ئاڎێش وستێنۍ دلۍ ئی ئاژەیۆ. فاشیزموو ئاکەپە – مەهەپەی پا حۊڵاشە یاوان بە لێواروو وڕای. ئیتر مەتاوۆ بیەیش بۆ. مەتاوا پاشەکشە کەرا، مەتاوا بەرەو وەڵێچ بلا. ئێمە واتما; زاپەنە گیریشا کەردەن، کۊتێنۍ دلۍ گۊمێوەو شۊنەو چارەسەریرە گێڵا. حۊڵ مڎا پۍ ئانەی بتاوا ۋێشا ڕزگار کەرا، پۍ ئانەی بتاوا چی گێچەڵێنە بەربشا. ئی گێڵایشا گرڎ وەروو ئینەین. پێویسا سەرەتا ئینە وینیۆ. مەبۆ پێسە ئازایی و چنەئامایی ئاڎیشا تەماشە کریۆ. ئینەیچ دەرئەنجاموو شکسەکا ئاڎیشان.

سەروو ئی بنەمایۍ جە ئەندامیەتی سویدی جە ناتۆنە ئیسفاڎە کەرا. بڕۍ پەشتگیریشا جە ناتۆی و ئەمریکای هۊرگێرت. وەسۍ نەبۍ، تا ئیسەیچ باوڕ مەکەرا. ملا ئەوروپا، ملا ئەمریکا. بەڕاسی پەشگیریش کەرا یان نا، ئینە وەسۍ نییا. ئیسە ڕووە جە ئێرانی کەرا. ئاڎۍ گەرەکشانە عێراقی و یۆبیەی نیشتیمانی بە هەمان شێوە کێشانۍ دلۍ ئی گەمەیۆ. ئەمریکا، ناتۆ، پەدەکە پەشتیوانیشا کەرا. بە مەعنێوەتەر چنی گرڎوو ئینیشا داواشا ۋنەکەرا دژوو گەریلای مرداوە، چنی دلێنەشیەیما دماوزمۍ و مەنمێوە. ئینەیچ پێسە پاشەکشێوە پاسەن.

بێگومان ئاماڎەکاری پۍ هجوومی کەرا، بەڵام ئی ئاماڎەکارییە جە دەرئەنجاموو ئاژێوە شکستواردەی و پەڕ جە کێشە و گرفتوو ۋێشاوە سەرچەمە گێرۆ. بە هیواو ئانەین گرڎ یاردەیش بڎا. بەرکۊت کە پۍ جەنگی چنی پەکەکەی متاوا دەسوو هەر کەسێوە ماچ کەرا. ماچا ئێمە چنی فڵان شۊنۍ قسێما کەردۍ، یۊترینما دی ، فڵان هەرمانە کریا. وەختۍ موینمۍ بە ڕۊشنی دیارا کە عەقڵیەت و سیاسەتوو دوژمنایەتی گەلوو کوردی بە سیستموو ستەمکاری فاشیستی یاوان بە چ ئاژێوە. هیچ شۊنۍ نەمەنەن داواشا چنە نەکەردەبۆ، شۊنۍ نەمەنێنە کە چنەشەنە ۋێشا بەبازاڕی نەکەردەبۆ، داواو هێز و هامکاریی و پەشتیوانیشا نەکەردەبۆ. کەس نەمەنەن دژوو کوردی، دژوو پەکەکەی، کە چنیش ڕێکۍ نەگنا. ئانڎە تەرسا، ئانڎە بێچارۍ مەنێنۍ. ئینە حەقەتینێوە ئاشکران.

بەڕاسی چێوی تەرۍ سەرنجڕاکێشۍ ڕووە مڎا. فرەو چێوی وچیا، بە تایبەت جە تەرەفوو پەدەکەیۆ، بەڵام کریۆ ئینەیچ بوچیۆ. نێچیرڤان بارزانی جە فڵان شۊنینە کۊبۆوە. پی دماییە پۍ کۊبیەیۆ لووا ئەنقەرە جە کۊبیەیۊکانە وەڵتەر ئاڵاشا نیێبێرە، ئیجارە پاڵوو دەسیشەنە ئاڵاو دەوڵەتوو تورکی نریێبێرە، چنی تەیب ئەردۆغانی کۊبیۆ. نە عێراق و نە حکوومەتوو هەولێری هیچ ناڕەزایەتیێوەشا نیشانە نەڎا. ئایا نێچیرڤان بارزانی ۋەرپەرسوو عێراقیا؟ ئایا پێسە ۋەرپەرسوو حکوومەتوو هەرێموو کوردسانی لووان پۍ کۊبیەیۆی. بە مەعنێوەتەر ۋەرپەرسێوەن، ۋەرپەرسێوە دەوڵەتوو عێراقی نییا، سەرۆک حکوومەتوو هەولێرین و ئاڵێوەشا هەنە، ئاڵاو هەرێموو کوردسانینە، ئاڵاو عێراقی جیانە. پێسە ئانەی کارمەندوو دەوڵەتوو تورکی بۆ، چنی بڕۍ کەسا بە ئاڵاو دەوڵەتوو تورکیایۆ کۊبۊوە. نە پێسە ۋەرپرسێوە دیپلۆماسی. حەرپاسە ئینۍ ئاژێوە هامشێوەنە. مەزانا چێش کەرا، چکۆ، چنی کێ قسۍ کەرا.

'ئاماڎەکاریی ئێژاتەر کەرمۍ'

جە لایۍ تەرۆ متاومۍ واچمۍ. بەڵێ جەنگ هەن. دیکتاتۆر تەیب ئەردۆغان و دەوڵەت باخچەلی جە حیچ حۊڵێنە پۍ کوشتەو کوردا مەگێڵاوە. گرڎوو دەرفەتەکا تورکیای کۊکەراوە. مەبەستم ئانەن گرڎ حۊڵێوە مڎا، هجووم کەرا. ئێمە ئینەی مزانمۍ و میاومێنە. بەڵام چێگەنە گەرەکما ئانەی واچوو. تەنیا ئاڎۍ نیەنۍ کە ئاماڎەکاری کەرا. ئێمەیچ جە گرڎ حاڵەتێنە هۆشیارێنمۍ، مەمردمۍ. ئاماڎەکاریچ کەرمۍ. ئێمە تەرەفۍ جەنگینمۍ. ئەنجاموو جەنگەکەیچ چا دیارا. حەقەتینەکۍ چا بەرۍ گنا. کەس مەتاوۆ نکوڵی کەرۆ. ئاماڎەکاری زیاتەر کەرمۍ. ئێمە بە شێوێوێوە ۋەربڵاو، بە شێوێوە بەقوەت، سەروو ئەساسوو سەرکۊتەی جەنگی، سەروو بنەماو ماڕای گرڎوو هجوومەکا ئاماڎەکاری کەرمۍ. ئێمە یاوێنمۍ پا ئاستیە. فەرماندەیی ئێمە جە قەرارگەو ناوەندینە ڕۊشنش کەردۆ و واتش: "خاوەنوو زانیاریۍ فرەینمۍ، ئاماڎەکاریما هەن" ئەگەر هجوومەکە بەرەو ئاستێوە ۋەرفراوانتەرەرە بلۆ، ئێمە مدرامانما میاونمۍ بە ئاستێوە بەرزتەر. ئینە حەقەتینەکەن. پۊکەی متاومۍ پاسە واچمۍ: با گلێرگەکەما فرە گرنگی بە جەنگی دەروونی نەڎۆ. جەنگێوە دەروونی ۋەرفراوان ملۆڕاوە. مەبۆ خەڵک پا بانگەشا فریو دریۆ. پێویسا گەل وریا بۆ. دوژمنێوەن دژوو ئێمە جەنگ کەرۆ فاشیست و ئاژاوەگێڵنا، پیا کوشا، دوژمنوو کوردین. گەرەکشا ئیرادەو کوردایەتی دلێنەبەرۆ. ئاماژەشا پانەی کەردەن، گەرەکشانە ڕووبەروو ٤٥ هەزار کیلۆمەترا چوارگۆشەی جە عێراق و سوریانە وەشکەرا. پانتایێوە کە سەڎەنە ٦٠ ش گەرەکشا جە عێراقیش هۊرگێرۆ. ئێمە هێزێوە چانەما هەن کە جە دژوو ئەرەگیری تورکی کۊشیای کەرمۍ. ڕاسا متاوۆ هجووم کەرۆ. دماتەر جوبش چێش بۆ؟ ۋێما پۍ مدرامانی، کۊشیای ئاماڎە کەردەن. با گەلەکەما، گلێرگە ئاماڎەکاری گرڎ چێوۍ کەرا. ئێمە ئینایمۍ جەنگەنە، بە جەنگ سەرۍ گنمۍ. ئی جەنگە بەردەواما، بەردەوام بۆ هەتا ئاستوو کۊشیای گەلەکەیما. مشۊم ژیۋایما بەپاو شەرتەکا جەنگی  گونجنمۍ."

دوران کاڵکان سەبارەڎ بە هەڵوێسوو عێراقی چی وەختەنە، واتش: "راسیی پەکەکەی ئینا ۋەروو چەماوە، بە تایبەت پۍ عێراقیەکا جە دژوو داعشی وەرگیریش جە کەرامەتوو عێراقی کەرد، وەگیریش جە شەنگالی کەرد، وەرگیریش جە مەخمووری کەرد، وەرگیریش جە کەرکووکی کەرد، دژوو داعشی جەنگش کەرد ئەگەرنا گرڎ چێوێش بەدەس ئاردەبۍ. حکوومەتوو عێراقی بە ڕسمی سوپاسوو پەکەکەیش کەرد. واتشا 'شمە جە کارەساتێوە گەورەی ڕزگارتا کەردیمۍ، شمە ڕووخسارۍ پاکوو مرۆڤایەتیندۍ. ئیسە وچیۆ هەمان حکوومەتوو عێراقی قەراروو قەڎەغەکەردەیش پۍ ڕێکوستەی دان. چنڎە ڕاسا ئێمە مەزانمۍ، بەڵام ئەگەر پی جۊرە بۆ، گنۆ ئاژێوە پێچەوانەو قەرارەکاش، چی بەینەنە حکوومەتوو هەرێموو کوردسانی هەن، دژوو سیاسەت و پەیلووای ۋێشا، دەوڵەتوو تورکی بە ئاوی، بە ئەرەگیری هەڕەشۍ کەرۆ، گەرەکشا ئەرەگیری کەرۆ، ئەرەگیری دما ئامانجش نییا، ئەگەر کوردسانی ئەرەگیر کەرۆ، بە ئاسانی عەرەبسانی بەرۊوە حەرپاسە ۋەرگیشا جە عەرەبستانی کەردەن، مشۊم ئینەی بویناو بیاوانە، مەبۆ واچا، کورد ۋێش ۋەرنگارش بۆوە ، جە لێوەتەرۆ تاوانێوە دژ بە مرۆڤایەتی ئەنجام مڎریۆ، تاوانەو کۆمکوشی کریۆ. پێسە هەڵەبجەی گرڎ ڕووۍ کۆمکوشی ئەنجام مڎۆ. ڕژێموو ئاکەپە – مەهەپەی ڕژێموو ئیسەو سەدامین. جە سەرنیشت، جە هەرێمەکا پارێزنای مەدیاینە، جە ۋەرنیشت، مەبۆ هامبەشۍ ئی تاوانا با. متاومۍ واچمۍ. ئەگەر هامبەشش نەبا، بێگومان جە مەسڵەحەتوو ۋێشانە بۆ."

'جە هۊرچنیەینە کوردسان ڕا بە فاشیزمی مەڎۆ'

جە درێژەو قسەکاشەنە دوران کاڵکان، یاڎش ئاردۆ کە جە ٣١و ئازارینە هۊرچنیەی گرنگ جە تورکیانە ملۊڕاوە و واتش: "ڕاوەبەریە دلێینەکۍ گرنگێنۍ، هەر پۊکەی هێزە دیموکراسیەکۍ، ڕۆشنۋیرا، ژەنا ئینۍ حاڵێوە گرنگەنە. هامپەیمانی دیموکراتیک هەن، چا."هامپەیمانی هێزە چەپ و دیموکراتیکەکا هەن، حۊڵدای هەن، گرنگا، ماناڎارا، مانگەو ئاداری هێز مڎۆ بە خەباتوو هۊرچنیەکا، هیواڎارێنمۍ و باوەڕما پاسەن کە هێزە دیموکراتیکەکۍ سەرۍ گنا، فاشیزموو ئاکەپە-مەهەپەی جە هۊرچنیەینە گورزەش ۋنەشنیۆ. پۊکەی مشۊم هۊرچنیەی پێسە کۊشیایۍ سیاسی تەماشە کریۆ، حەرپاسە ئی هۊرچنیە دلێنەییە پێویسا جە لایەنوو دیموکراسی دلێینەیۆ بە گرنگ وینیۆ.

چی ڕوانگۆ مێڎانەکۍ نەورۆزی پەیامی گرنگ مڎا. حۊڵدای ئەنجام مڎریا. ئێمە پاسەش پۍ ملـۍ کە کوردسان ڕاو ۋێش بە فاشیزمی مەڎۆ. جە ٣١و ئادارینە گەلوو کوردی گورزە جە سیاسەتوو قەیومەکا مڎا. خاوەنداری جە ئیرادەو ۋێشا کەرا. جە نەورۆزەنە نیشانەش دان. جە کارو هۊرچنیەینە خاوەن ئیرادەو ۋێش بۆ، خاوەنداری جە دیموکراسی دلێینەی کەرۆ. ئینە بە ڕۆشنی وینیۆ. چێوۍ پی جۊرەیە متاوۆ جە تورکیانە وەڵابۆوە. جە ڕاسینە مشۊم فاشیزم دلێنەبریۆ."

جە دمادمایی قسەکاشەنە دوران کاڵکان واتش: "پێویسا نەورۆزی بە قارەمانا نەتەوەیی، بە حەفتەو قارەمانیەتی وڵاتپارێزا یۊوزمۍ. پۊکەی مەبۆ چالاکییەکۍ جە دماو نەورۆزیچەنە مردا. مشۊم جە حەفتەو قارەمانا نەتەوەکامانە بەردەوامیش بۆ. ٣٠ی ئاداری ساڵڕۆژو گەشمەرڎەبیەو ماهیر چایای و هەڤاڵەکاشا، ساڵیاڎوو مدرامانوو کزڵدەریا، ئانۍ کە جمیەروو گەریلایماشا جە تورکیانە دەس پنەکەرد، ئاڎۍ ئێروو سەرەتاو جمیەروو گەریلایشا هۊرکەرد. هێزوو گەریلای بەسەرمەشقایەتی هەڤاڵ عەگیدی شۊنەو سەروو ڕێبازوو ئاڎیشارە کۊتڕا و جە کوردسانەنە وەڵابیۆ، هەر پۊکەی بە ڕێز و حورمەتۆ ماهیر چایانی و هەڤاڵەکاش و گەشمەرڎا کزڵدەری یاڎ مارمێوە، مشۊم کۊشیای حەفتەو قارەمانی نەتەوەیی بیاونمۍ پا ئاستیە.

کاڵکان جارێوەتەر نەورۆزش جە گەلی و دۆسا کوردی پیرۆز کەرد و سڵامش ئاراسەو گرڎوو ئا کەسا کەرد کە پەی ئازاڎیی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی کۊشیانە.