کەجەکە: کۊکوشی ھەڵەبجەی جە چوۋارچێۋەو پلانەو جېنۊسایدو کورڎانە ئەنجامدریا
کەجەکە کۊکوشی ھەڵەبجەیش شەرمەزارکەرڎۊو ئەرەیاۋناش؛ کۊکوشی ھەڵەبجەی جە چوۋارچێۋەو پلانەو جېنۊسایدو قڕکەرڎەو کورڎانە ئەنجامدریا.
کەجەکە کۊکوشی ھەڵەبجەیش شەرمەزارکەرڎۊو ئەرەیاۋناش؛ کۊکوشی ھەڵەبجەی جە چوۋارچێۋەو پلانەو جېنۊسایدو قڕکەرڎەو کورڎانە ئەنجامدریا.
ھامسەرۊکایەتی دەسەو ۋێڕاۋەبەری کەجەکەی پۍ ساڵۋەگەڕو کۊکوشی ھەڵەبجەی ئەرەیاۋنێۋەش ۋەڵاو کەرڎۊ.
جە ئەرەیاۋناکاو کەجەکەینە ئامان:
ئێمە کۊکوشی ھەڵەبجەی کە یۊن جە گۊرەتەرین کۊکوشیەکا ۋەڵېنگەو مرۊڤایەتی، جە ٣٥ەمېن ساڵۋەگەڕشەنە جارێتەر شەرمەسارش مکەرمۍ، بە ڕێزۊ یاڎو ئا کەسا مکەرمێۋە کە جە کۊکوشیەکەنە گېانشا بەخشا. ئانۍ جە کۊکوشی ھەڵەبجەینە گېانشا جە دەسدان گەشمەرڎۍ کورڎسانی و گەلو کورڎینۍ. گەلو کورڎی حەجگېز ھەڵەبجەو قوربانیەکاش جە ۋیرمەکەرۊ. ئێمە جارێتەر جە کەسایەتی قوربانیاو ھەڵەبجەینە یاڎو گرڎو گەشمەرڎا شۊڕشی و دیموکراسی بە ڕێزۊ یاڎ مکەرمێۋە، عەھدو پەیمانو سەرکۊتەی و سەرفرازی پۍ گەشمەرڎاما واوەی مکەرمێۋە.
کۊکوشی ھەڵەبجەی جە چوۋارچێۋەو پلانەو قڕکەرڎەو کورڎانە ئەنجامدریان. جە سەرەتاو سەڎەو ٢٠ یەنە ھێزە ئېمپریالېستیەکۍ و دۊڵەتە کۊڵۊنېالەکۍ ڕێکۍ کۊتۍ و کورڎسانشا بەشکەرڎ. کورڎسان کە بەپەیماننامەو لۊزانی بەشکریا ئێساڵ پا وزۊنە ساڵەو سەڎەیەمی و گەلو کورڎی وزیا دلۍ پرۊژەو قڕکەرڎەی و سڕیەیۊ. چا سەدەنە ھێزە کۊلۊنیالېستەکۍ کورڎسانەنە دەیان کۊکوشیێشا ۋەران ۋەرو گەلو کورڎینە ئەنجامدۍ و سەڎان ھەزار کورڎێشا کوشتۍ. نکوڵی جە زۋانی کولتوری و ئەشناسنامەو کورڎی کریا. کۊکوشی ھەڵەبجەی جە ۋەڵېنگەو مرۊڤایەتېنە یۊ جە بە ئێشترین کۊکوشیەکان، کۊکوشی ھەڵەبجەی جە چوۋارچێۋەو پلانەو دلێنەبەرڎەو کورڎانە کە پنەش وچیۊ "ئەنفال" ئەنجامدریا.
ھەڵەبجە جە لایەنو ڕژێمو سەدام حسێنېۊ کېمیا ۋاران کریاو، ھەزاران کەسۍ خنېکېۍ و گېانشا جە دەسدا. پێسە کۊکوشی دێرسېمی و زیلانی و ئەویشایتەری کە سەرو کورڎیرە ئامێنۍ، دېمەنەکۍ کۊکوشی ھەڵەبجەی کە ئێر جە دڵو مرۊڤەکا ۋەرمڎۊنە، ئا دیمەنە کۊکوشیۍ کە جە دژوو گەلو کورڎی ئەنجامدریێنۍ بەرش وزۊ کە زامو زوڵمو سەرو کورڎی چنڎە قوڵا.
کۊکوشی ھەڵەبجەی ۋەرو چەماو جەھانېۊ ئەنجامدریا:
سەربارو ئانەی کۊکوشی ھەڵەبجەی ۋەرو چەماو جەھانېۊ ئەنجامدریا، حېچ کەس ناڕەزایش نېشانە نەڎا. ھێزەکۍ مۊدێرنەتەی سەرمایەداری سەرو بنەماو بەرژەۋەنڎی و پەیۋەنڎیەکاشا چنی ھێزە قڕکەرەکا پەیۋەنڎیشا نېارەو پا مەڵامەتۊ ۋەران ۋەرو کۊکوشکەرڎەو کورڎانە بێدەنگۍ بیۍ. ۋێش جە ۋێشنە ھێزە کۊلۊنېالېستیەکۍ بە پەشت بەستەی بە ھێزەکاو مۊدێرنەتەی سەرمایەداری و جە سایەو سێبەرەو ئاڎیشانە درێژەشا بە سېاسەتو پاکتاوی و نکوڵیکەرڎەی کورڎا دا. ئا بۍ ھەڵۋێسیەو ھێزەکا مۊدێرنەتەو سەرمایەداری جە ۋەران ۋەرو سېاسەتو قڕکەرڎەی و کۊکوشی کورڎانە ئارۊیچەنە ۋەردەوامېش ھەن. سەرەڕاو ئانەی کە زانېۊ دۊڵەتو ترکی جە ۋەران ۋەرو گەریلاکاو کورڎسانیەنە گازو کېمیاۋی بەکار مارۊنە، بەڵام دیسان گرڎ بێدەنگېشا ھورچنیەن بە ئەمریکاو دۊڵەتا ئۊروپایچۊ، چنی بێدەنگیەکەیچشا گرڎ جۊرە پەیۋەنڎیێشا چنی دۊڵەتو ترکی ھەن.
دۊڵەتا دنېۍ نەک حەر ۋەران ۋەرو بەکارئارڎەو چەکی کېمېاۋی دژو و گەریلاکاو کورڎسانی، بەڵکم جە ۋەران ۋەرو ۋەرنېشتوو پانېشتوو کورڎسانې و ھجومەکاو سەرو شەنگالی و مەخموری و بۊمب ۋارانی ۋەردەوام سەرو جوگرافیاو کورڎسانی و فاڕاو دیمۊگرافېاو گێرتەو کورڎاو تاڵانکەرڎەیشا بێدەنگێنۍ. نەبیەو ھەڵۋێسۍ جە لایەنو ئا دۊڵەتاۋە
بە مەعناو پەشتېوانېکەرڎەین جە سېاسەتو قڕکەرڎەو کورڎا، گەلو کورڎی ئارۊیچ ئېنا چێرو ھەڕەشاو قڕکەرڎەینە. دەسەڵاتو فاشیستو ئاکەپە – مەھەپەی جە ڕاو بە ئەنجام یاۋناو قڕکەرڎەو کورڎاۋە نېازش ھەن بە تەمامی بیەو کورڎا نازۊنە. جە چوۋارچێۋەو قڕکەرڎەی سەرو کورڎانە گرڎ ڕوۋۍ چەکی کېمیاۋی دژو گەریلاکاو کورڎسانی کە پۍ ئازاڎیی کۊشېانە بەکار مێنە. پانېشتو کورڎسانی ئەرەگېرمکریۊ، نېازو پاکتاوکەرڎەو ئاخێزو ۋەرنېشتوو کورڎسانی ئېنا ئارانە. گرڎ ڕوۋۍ ھجومکریۊنە سەرو شەنگالی و مەخموری، جە حەر یاگێۋەنە کورڎۍ ۋڵاڎپارێز بۊنە کریۊنە ئامانجو گەشمەرڎە کریۊ.
دەسەڵاڎ داری فاشېستو ئاکەپە-مەھەپەی گەرەکشا بەتەمامی کۊکوشی سەرو کورڎا پا وزۊنە سەڎ ساڵەو پەیماننامەو لۊزانیۊ. بە زەروریەتیچش مەزانۊ کە ئانەی شارۊۋە، پاش سەر گێرۊرەو بە ئاشکرا باسش کەرۊ. حەرپۊکەی مەتاومۍ ۋاچمۍ کە حەقەو کۊکوشی ھەڵەبجەی کریێنۊ، یا دمایی بە سېاسەتو کۊکوشی ئامان. دەسەڵاڎ داری ئاکەپە-مەھەپەی درێژە بە کۊکوشی ھەڵەبجەی مڎۊ. ۋەرو ئانەی دژو دەسەڵاتو ئاکەپە-مەھەپەی کە دژو قڕکەرڎەو کورڎا ئەنجامش مڎۊ، یاڎکەرڎەیۊو ئەنەیاۋای جە کۊکوشی ھەڵەبجەی ڕاستەرو مانادارتەربۊ. جە ساڵۋەگەڕو کۊکوشی ھەڵەبجەینە ئێمە جارێۋەتەر چڕیەی جە گرڎ دۊڵەتو ھێزەکا مکەرمۍ کە پەشتگېری جە سېاسەتو ئاکەپە-مەھەپەی دژوو کورڎا نەکەرا.
گرڎو ئانېشا کە پەیۋەنڎی چنی ئاکەپە- مەھەپەی بەسانە پا مەعنۍ مۍ کە پەشتېۋانی جە کۊکوشی ھەڵەبجەی مکەرا:
ئەشۊ کەس پەشتېۋانی جە ئاکەپە- مەھەپەی نەکەرۊ کە خۊتان عەقڵیەتۍ ئەرەگېرا دژوو کورڎا. دلۍ کوردیچنە ھەنۍ ئا کەسۍ کە پەیۋەنڎیشا چنی ئاکەپە-مەھەپەی ھەن، ئانەیچ پا مەعنۍ مۍ کە ئا کەسۍ ئېنۍ چنی کۊکوشی ھەڵەبجەی. حېچ مەعنێۋە تەر ھورمەگێرۊ. گەلو کورڎی پی جۊرە مېاۋانەو ھورسەنگنایش پۍ مکەرا. تەنېا ھەرمانۍ کە کورڎ دژوو سېاسەتەکاو ئاکەپە-مەھەپەی کەرۊنەش تەنېا ئەرەکۊشاین جە دژوو ئا دەسەڵاتیە.
گەلو کورڎی بەبەقوەتتەرکەرڎەو یۊبیەی و بەرزکەرڎەیۊ ئەرەکۊشای ئازاڎیی متاۋۊ جە ۋەران ۋەرو کۊکوشیەکانە مرڎۊۋە و سېاسەتەکا کۊکوشی پوچ کەرۊۋە. جە ٣٥ەمېن ساڵۋەگەڕو کۊکوشی ھەڵەبجەینە ڕاستەرینو مانادارتەرین چێو ئانەن کە دژوو خەتەو ھامکاری و ۋێدای دەسۊ بیدۍ و پۍ یۊبېەی نەتەۋەو گەلو کورڎی خەبات کریۊنە. ئەشۊ گرڎو ۋڵاڎ پارێزاو کورڎسانی بە وشیاری و پا ئامانجۊ ھەڵسوکەوت کەرا.
پێسە مزانېۊ جە ٦ و شوباتو ٢٠٢٣ێنە جە کورڎسانو سەرنېشتی و ۋەرنیشتی بومەلەرزەی گۊرە ڕوۋەشدا. جە بومەلەرزەکەنە دەیان ھەزار کەسۍ گېانشا جەدەسداو زامڎارۍ بېۍ. تائېسەېچ گەلەکەما پاڵپەشتېۍ گۊرە ئەنجام مڎۆنە. پەنەوازەن ئا پاڵپەشتیە زیاتەر بلۊ ۋەڵێۋەو ۋەردەوام بۊ. ۋنەقۊمېۍ بومەلەرزەکەی ھەڵای پەنەوازشا بە پاڵپەشتی و یاگۍ مەنەیۊو لېباس و ۋارڎەی ھەن. ئەشۊ گەلەکەما درێژە پا پاڵپەشتېە بڎۊنە و عالتەر ۋەڵێش وزۊنە.
ھ.ش