کەجەکە ئەرەیاوناش: "بە بەرزکەردەیۆ ئەرەکۆشایما مشۆم مڏرامان جە دژو هرووژمە قڕکاریی و ئەرەگیرییەکا پەرەپنە بڎەیمێ و پلانەو دژمنا پوچ بکەرمێ. داوا جە گرڎ لێوە مکەرمێ سەرو ئا بنەمایۍ جە دژو هرووژمەکا وەرنیشتی گرڎ شۆنێنە وێڕاگری بکەرا".
ئەرەیاوناکەو هامسەرۆکایەتی دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی پی جۆرەنە:
"مانگەو کانونو یوەمی فرەو روواوە بیە بەمانگێوە کە دۆڵەتو تورکو کۆلۆنیالیستی قڕکەری فرەو وەختی کۆمکوژیش چنە کەرد. کۆمکوژی مەرەش ١٩٧٨، هرووژمەکۍ سەرو زینانیا سیاسی جە ساڵەو ٢٠٠٠، کۆمکوژی رۆبۆسکی جە ساڵەو٢٠١١، کۆمکوژی دووەمو پاریسی ساڵەو ٢٠٢٢ چن نمونێوە ئا کۆمکوژیانۍ. جارێوە تەر ئا کۆمکوژیا دۆڵەتو تورکی شەرمەزار مکەرمێ، جە کەسایەتی رەنجدەرا و کۊششکارا ئەرەیاونای ئازادینە کە چی دمایاوە تیرۆرۍ کریێ جیهان بیلگینە و نازم داشتان گردو گەشمەرڏا دیموکراسی و شۆڕشی بە رێز و پنەزانایۆ یاڏۍ مکەرمێوە، ئا قەولەی واوەی مکەرمێوە کە بە گەشمەرڏاما دان.
کۆمکوژیی مەرەشی
کۆمکوژیی مەرەشی کۆمکوژیێ پا جۆرە بێ کە جە چوارچێوەو پلانەو قڕکەردەو کوردانە پەی ماڵایرە وەرنیشتوو فوراتی جە کوردا ئەنجامدریا. دۆڵەتو تورکی کۆلۆنیالیستو قڕکەری پەی ئانەی کوردی قڕکەرۆ وەرنیشتوو فوراتیش پێسەو هێڵێوە ستراتیژی نیارە و هرووژمەکێش پەی سەرو ئا هێڵۍ چڕکەردێ. وەرو ئانەی وەرنیشتوو فوراتی سنورو کوردەسانی و تورکیاین. هەرپۆکەی دۆڵەتو تورکی هەوڵشدا چاوە دەسپنە بکەرۆ، کوردی قڕکەرۆنە و ئانەی بە تەمامو کوردەسانینە وەڵاکەرۆوە. وەرو ئانەیچ فرەو جاری کۆمکوژیش سەرو خەڵکە کوردی-عەلەویەکەیرە چا مەنتیقانە ئارد، ئێشێ فرەش پنەچەشێ. پێسەو کۆمکوژی ساڵۊو١٩٧٨ی مەرەشیچەنە وینیا، خەڵکە کورد- عەلەویەکەیما ناچارۍ کریێ چا مەنتیقەنە کۆج بکەرا و دیموگرافیاو ئا مەنتیقەیە فاڕیا. دەسەڵاتداری ئاکەپە-مەهەپەی چی سەردەمەیچەنە سیاسەتو قڕکەردەی پەیڕەو مکەرۆ. هەوڵ مڎۆ جە تەمامو کوردەسانینە پەرە پانەیە بڎۆنە. ئەرەگیری جە وەرنیشتەنە و پلانەی تازێ ئەرەگیری ئانەی نیشانە مڎۆ کە ئا سیاسەت و مەژگە بەردەواما.
کۆمکوژی رۆبۆسکی
یۆ جە ڕووەداکا کە حەقەتینەو کۆمکوژی دۆڵەتو تورکی نیشانە مڎۆ، بۆمبواران کەردەی دەگانشیناو رۆبۆسکیین جە ڕاو فڕۆکەی جەنگی و گەشمەرڏەیشانە بە شێوۍ زاڵمانە. فرەو ئانیشا کە گەشمەرڏێ بیێ زاڕۆڵێ بێنێ. ١٣ ساڵێ سەرو کۆمکوژی رۆبۆسکیرە ویەردەن، بەڵام تائیسە دەس پەی وەرپەرسا ئا کۆمکوژییە نەبریان. ئا فڕۆکەوانێ بۆمبوارانەکەشا کەرد، وەرپەرسۍ سەروازیۍ دەسوەشی و موبارەک بایش چنەکەردێ. پێسەو ئانەی گردوو کۆمکوژییەکانە وینیا، جە کۆمکوژی رۆبۆسکیشەنە جارێوە تەر ئاشکرا بیی کە کوشتەو کوردا تاوانە نییەیەنە و سیاسەتو دۆڵەتین.
کۆمکوژی دووەمو پاریسی
دۆڵەتو تورکی قڕکەری جە ٢٣ۍ کانوونو یوەمو ٢٠٢٢نە پاریسەنە ئەندامۆو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی ئەڤین گۆییە، هونەرمەڼ میر پەروەر و وڵاتپارێزو کوردی عەبدولرەحمان کزەلش گەشمەرڏۍ کەردۍ. ئی کۆمکوژییە پێسەو دووەم کۆمکوژی پاریسی جە پەڕەکا تاریخینە نویسیاوە. ئاشکران هامشێوەو کۆمکوژی یوەمو پاریسی، کۆمکوژی دووەمیچ بە یارمەتی دۆڵەتا ئەوروپی و ڕێکوزیا هەواڵگرییەکا ئەنجامدریا. ئەر پەشگیری دۆڵەتی ئەوروپی نەبیێ، دۆڵەتو تورکی نەتاوێ ئی کۆمکوژییا ئەنجام بڎۆنە. پەردەپۆشکەردە و شاردەیۆ هەردووە کۆمکوژییەکا ئا حەقەتینەیە نیشانە مڎا. جە کۆمکوژییەکا پاریسینە زیاتەر جەگرد کەسی دۆڵەتو فەرەنسای ئینا چیرو تۆمەتبارینە. بەڵام دۆڵەتو فەرەنسای تائیسە پەی ڕۆشنکەردەیۆ لایەنەکاش ئا کۆمکوژییە حیچ هەنگامێوەش نەنیان. ئانەیچ بۆ بەمایەو ئانەی گومانەکێ گەلەکەیما وەراوەر بە دۆڵەتو فەرەنسای زیاتەرێ با. دۆڵەتو فەرەنسای پەی ئانەی وێش چێرو بارو تۆمەتبار بییەینە دەرباز بکەرۆ مشۆم بە دڵنیاییۆ جەبارەو ئا کۆمکوژیاوە روونکردنەوەی دۆنە. هیوا و چەمەڕای گەلو کوردی ئینەن.
پی بۆنۆ جە ساڵڕۆو ئی کۆمکوژیانە بانگەوازما پەی گەلەکەیما، دۆساما، هێزو شۆڕشگێڵنی و دیموکراتیکەکاما ئینەن؛ وەنە پەرسایۆ جە کۆمکوژییەکا تەنیا بە پەرەپنەدای بە ئەرەکۆشای و سەرو ئا بنەمێ بە پوچوڵکەردەیۆ پلانەکا دوژمنی کۆمکوژکاری متاوۆنە دەسەبەر بۆنە. وەرو ئانەیچ مشۆم بە فراوانترەکەردەو ئەرەکۆشایما، مڏرامان جە دژو هرووژمە قڕکارییەکا ئەرەگیرا گۆرەتەر بکەرمێ و پلانەکا دوژمنی کۆمکوژی جە بەین بەرمێنە. بانگەوازما پەی گرڎ لێوە ئانەن کە سەرو ئا بنەمێ جە دژو هرووژمەکا سەرو وەرنیشتی گرد یاگێنە پەرە بە مڏرامانی بڎەیدۍ".
