شەنگاڵ ساڵەو ٢٠٢٣ ېش بە کۊشیای ۋەر ۋەڵاوی سیاسی، کۆمەڵایەتی و کولتوورییوە بەرد سەر. جە لېوە هجومەکۍ دەوڵەتوو ئەرەگیروو تورکی بە هامکاریی پەدەکەی ئەنجام دریۍ و جە لېوە تەریچۆ ئیدارەو ۋېڕاوەبەری شەنگالی بە سەرمەشقایەتی ژەنا ئێزدی هەنگامێوە بەقوەتەش بەرەو پەرەپنەدای یۆگېرتەیی گەلا جە شەنگاڵ و دەشتەو نەینەواینە هۊرگېرت. بەقوەتتەرین و دیارتەرین پێشئامایەکۍ ئېساڵی  وەڵا بیەیۆ فکروو نەتەوەی دیموکراتیکی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی جە سنوورەکا شەنگالی تا دەشتەو نەینەوای بۍ. ئەنداموو ئەنجوومەنوو عەشیرەتەکا شەنگالی، عەمەر ساڵح، ئەنجامە گرنگەکۍ ساڵەو ٢٠٢٣ و ئامانجەکاو ساڵەی تازۍ ئیدارەو ۋېڕاوەبەری شەنگالیش پۍ ئاژانسوو هەواڵوو فورات (ANF)ی هۊرسەنگنۍ.

عەمەر ساڵح جە سەرەتاو هۊرسەنگناکەیشەنە، واتش:"ساڵەو ٢٠٢٣ ساڵێوە پەڕ جە دەسکەوتی و ئەرەمەرزیا بیەی پۍ شەنگالی، هجومەکۍ دەوڵەتوو ئەرەگیروو تورکی پۍ سەروو شەنگالی سەرەمڕە بەردەوامۍ بېنۍ جە ئاکاموو ئا هجومانە فەرماندۍ و جەنگەوانۍ یەبەشەی گەشمەرڎۍ بیۍ، قوربانیۍ فرۍ دریۍ. هیواڎارېنمۍ ساڵەو ٢٠٢٤ بۆ بە ساڵەو سەرکۊتەی سیسەموو ۋېڕاوەبەری شەنگالی و ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر عەبدوڵا ئۆجالانی".

عەمەر ساڵح جە درێژەو قسەکاشەنە ئاژەی سیاسی عێراقی و بەتایبەتی شەنگالیش هۊرسەنگنا و واتش:"پېسە مزاندۍ هۊرچنیەو پەرلەمانوو عێراقی ئینا وەڵېمانە متاومۍ دەسوو یۆی گېرمۍ و ساڵەو ٢٠٢٤ کەرمۍ بە ساڵەو ڕزگاری شەنگالی جە گرڎ بوارېوە. ئێمە قەناعەتما پاسەن کە ئەگەر سەروو خەتەو گەشمەرڎارە بلمۍ سەرکۊتەی بەدەس مارمۍ. ئێمە متاومۍ گرڎوو پلانەکا سەروو شەنگالی هۊرشېونمېوە."  'جە ساڵەی تازېنە سیسەموو ۋېڕاوەبەری بە گرڎوو جەهانی مشناسمۍ پۍ ئانەی دڎانش بنیا پۊرە"

ساڵح ئاماژەش پانەیچ کەرڎ، پېسە ئەرەمەرزیا و فەرمانگەکاو ۋېڕاوەبەری شەنگالی، ئامانجی سەرەکیشا پۍ ساڵەو ٢٠٢٤ ئەرەمەرزناو سیسەموو ۋېڕاوەبەرین و جە درێژەو قسەکاشەنە واتش:"ئامانجی سەرەکیما ئانەن کە ڕاوەبەری خۆسەری شەنگالی جە لاو جەهانیوە بشناسیۆ و دڎانش بنریۆ پۊرە".

"حکومەتوو عێراقی پابەنڎوو قسەکاش نییا"

ساڵح جە بارەو پەیوەندییە دیپلۆماسی و سیاسییەکا ئیدارەو ۋېڕاوەبەری چنی حکوومەتوو عێراقی، واتش:"تا ئیسە سەدان جارۍ سەردای دەوڵەتوو عێراقیما کەردەن، ئێمە بەردەوامۍ بیەیمۍ جە پەیوەندییەکاما چنی دەزگا پەیوەندیدارەکا کە ڕاسەوخۆ مەسڵەحەتشا جە شەنگالەنە هەن، بەڵام تا ئیسە پابەنڎۍ قسەکاشا نەبیېنۍ.

 'خەباتە دیپلۆماسییەکۍ جە بەغڎاوە تا موسڵ، جە سلێمانییوە هەتا ئەوروپا لووۍ راوە'

عەمەر ساڵح باسش چانەیچ کەرڎ، ساڵەو ٢٠٢٣ جە ڕوو چالاکییە دیپلۆماسییەکاوە پېسە ساڵێوە سەرکۊتەی ۋیەردە و ئەرەیاۋناش، ئېساڵ یووەجارا پېسە ئەرەمەرزیا و دەزگاکاو ئیدارەو ۋېڕاوەبەری چنی سەرۆکوەزیران سودانی کوۍ بیمېوە. واتشا 'تا ئارۆ ئاگاڎارۍ ڕاسیەکاو شەنگالی نەبیېنۍ، پېسە ئەرەمەرزیاکاو شەنگالی ڕاسییەکېتا پنە یاۋنایمۍ'، جە ڕوو دیپلۆماسییوە جە ساڵەی ۋیەردېوە هەرمانەکېما عالتەرۍ بیېنۍ. هەرمانە و چالاکییەکېما جە بەغڎاوە پۍ موسڵی، جە سلێمانیەوە هەتا ئەوروپا ۋەرفراوانۍ بیۍ. بەتایبەت چنی دەوڵەتوو عێراقی، چنڎین کێشېما چارەسەر کەردېنۍ."

 "فکرەکۍ ڕابەر ئاپۆی جە شەنگالۆ تا نەینەوا وەڵۍ باوە"

ساڵح حەرپاسە زانیاریش سەروو ئانەیچدا کە بەتایبەتی پەیوەندییەکېشا چنی گەلی و قەوارەکا دەشتەو نەینەوای سەروو بنەماو فکرەکا عەبدوڵا ئۆجالانی ئەرەمەرزیان و درێژەش بە قسەکاش داو واتش:"جە گرڎوو کۊبیەیۊکانە واتما 'ئەگەر پەیلوواو عەبدوڵا ئۆجەلانی نەبیۍ، ڕەنگە سڵامما جە یۊترینیچ نەکەردۍ، بەراسی فکرەکۍ عەبدوڵا ئۆجالانی ئێمەشا جە دەوروو یۊی کۊکەردۍ. ئی فکرۍ جە گرڎ یاگېنە قبوڵ کریۍ. پی فکرەیە متاومۍ ۋېما ڕێکوزمۍ، سیاسەت کەرمۍ. ئیسە ئی فکرە شەنگالەنە وەڵابیەنۆ، بەتایبەت جە مەنتیقە عەرەبییەکا دەوروبەروو شەنگالیرە. ئێمە پۍ ئانەی پېوەرە هەرمانە کەرمۍ چنی هۆزە عەرەبەکا کوۍ بیمۍ.

"حۊڵمڎەیمۍ یۊبیەی دەشتەو نەینەوای بەقوەتتەر کەرمۍ"

عەمەر ساڵح ڕۊشنش کەردۆ ، جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە دەشتەو نەینەواینە کۊبیەیۆی فرە ئەنجامدریان و ماچۆ:"جە ساڵەی تازېنە گلېرۊبیەکاما پەرە پنەمڎەیمۍ ماوېوە چېوەڵتەر لووایمۍ موسڵ و چنی ٤٠ نوێنەرا و سەرۆک عەشیرەت و دەگایەکا کوۍ بیەیمۍ. حەرپاسە قەناعەتما پاسەن کە ئېساڵ یۊبیەی دەشتەو نەینەوای وەش کەرمۍ."

 داوا جە ئێزیدییەکا کریا گېڵاوە پۍ شەنگالی

عەمەر ساڵح جە دمادمایی قسەکاشەنە داواش جە ئاوارە ئێزیدییەکا کەمپەکاو پانیشتوو کوردسانی کەرڎ گېڵاوە پۍ شەنگالی و دەگایەکاشا ئاوەڎان کەراوە و هامپەیمانی ۋېشا بەقووەت کەرا و ڕا جە پلانەکا سەروو شەنگالی گېرا.