'مشۊم ژەنی نەتەوەپەرسی ویەرنا و یۊبییەی کۊنفیدراڵی بنیات بنیا'

چیدەم دۊغووە ئەندامەو کۊنسەو ڕاوەبەری کەژەکەی واتش، پەنەوازا ژەنی سەروو نەتەوەپەرسیرە ویەرانۍ و یۊبییەی کۊنفیدراڵی هەرێمی و جیهانی بنیات بنیا و واتش: "وەختێو فاڕیایمۍ پەی بۊ سیستمێوی جیهانی، ئا وەخت متاومۍ کۊشیاێوی قەوەت دژو ئی سیستمەیە بەرمۍ ڕاوە."

ئەندامەو ئەنجوومەنو کۊنسەو ڕاوەبەریی کەژەکە، چیدەم دۊغووە، بەرنامەو خۊبوونو ژەن- تیڤیینە قسێش کەردۍ و واتش، کە ژەنی حەربوارێوەنە و یانەو وێشانە زیندانیۍ کریێنۍ و جیا چانەیچە هەوڵۍ مدریا کریا دلۍ زیندانوو نەتەوەپەرسی و واتش: "پەنەوازا ژەنی سەرو نەتەوەپەرسیرە بویەرانۍ و یۊبییەی کۊنفیدراڵی گردو جیهانینە بنیات بنیا، ئینە فرە گرنگا. لایەنێوی فرە گرنگو کۊشیایما دژو سیستمی جیهانیی دەسەڵاتداریی پیایا ئینەنە. وەختێو بیەیمۍ بە سیستمێوی جیهانی، ئا وەخت متاومۍ کۊشیاێوی گەورە و قەوەت دژو ئی سیستمەیە بەرمۍ ڕاوە. متاومۍ سیاسەتی جیهانی و سیستمو پاریزنای جەوهەری و شێوازو ئابووریی وێما دەسنیشان بکەرمۍ."

چیدەم دۊغووە بەرنامەو خۊبوون-ینە جوابو پەرسەکاو ئارژین بایساڵێش داوە.

چیدەم دۊغووە واتش: "سیستمی کۊنفیدڕاڵ بەتایبەتی دماو فاڕای پارادایگمو ڕابەرایەتی ساڵەو ١٩٩٩ کەوت دلۍ باسوو ئادیشاوە و واتش، ڕابەرایەتی پڕۊسەو ئیمرالیینە بنەڕەتنە سیستمی مۊدێرنیتەی دیموکراتیکش شێوەو نەتەوەی دیموکراتیک، کۊنفیدرالیزمی دیموکراتیکیینە متەنەرە. بەتایبەتی لە کورڎساننە جە ڕووەو چارەسەرو کێشەو کوردیوە کۊنفیدرالیزمی دیموکراتیکش بەشایستەو ئی سیستمەیە ورسەنگنا، بەڵام چانەی زیاتەر کێشەو ئازاڎیی کۊمەڵایەتی، ئازاڎیی ژەنۍ، جە دیای چارەسەرو کێشەو ئازاڎیی گەلانە ورسەنگنیان. متاومۍ ئینەیە پێسەو ڕاسیی ڕاوەبەریێوی سەربەوۍ باس بکەرمێن. یانۍ سیستمێوە کە گرد کەسێوە وێش دلێشنە ببەرۊن ڕاوە.

پەکەکە بە ئامانجو چارەسەرکەرڎەی کێشەو کوردی سەرەش ورڎان. گەل ڕووبەڕوو کێشەو شناسنامەی و ئازاڎیی ئامابۍ، ڕووبەڕوو کێشەی جیاوازی بییەبێوە، کە بۊنەو فشارەکاو فاشیزمیوە ئامابۍ ئاراوە. هاموەخت کێشەو شوناسو ژەنێچ بۍ، کە فرە جیددیین و بێگومان ئینە تەنیا بە کورڎسانیوە لکی نەدریان. سەرانسەرو دنیێنە کێشەی فرە گەورەن. نەریتو کۊشیایمانە چێویوی چینە هەن. شۊڕشێوە دلۍ شۊڕشێوە تەرینە، پارتێوە ژەنا دلۍ پارتێوی تەرینە، شۊڕشو ژەنا دلۍ شۊڕشێوەنە، سوپاو ژەنا دلۍ سوپێوەنە، ئێمە نەریتێوی هامشێوەما هەن. چی پەنەوازیێوە چانە سەرەش ورڎان؟ چونکوم کێشێوە چانە هەن کە مشۊم ژەنی چارەسەرش بکەران. بە مانای گردینە، ئێمە ساعیبۍ سیستمێوە کۊنفیدراڵی دیموکراتیکینمۍ، چێگەنە هەوڵۍ مڎەیمۍ کە چارەسەر پەی کێشەو ئازاڎیی گەلی و گەلا بوینمێوە. چێگەنە گەل ڕاو کۊمۊنی و شووراکاوە ڕانمایی وێشا نیشانە مڎانۍ قەرار مڎانۍ و ئیرادەو وێشا دیاری مکەرانۍ، بەڵام وەختێوی ئینە چوارچوێوی گردیننە وەرەچەم بگێرمێن، پەیما بەر مگنۊن کە هەڵای تێرکەر نییەن جە کێشەکاو ژنانە. پەوکای جە چوارچوەو سیستم گردینو کۊنفیدرالیزمی دیمۊکراتیکینە، گەرەکمانە ژەنی سەرو بنەماو کۊنفیدڕاڵیزمی دیموکراتیکیوە بە شێوەی وێڕاوەبەری وێشا ڕێکۍ بوزانۍ و سەرو بنەماو ئا ئامانجەیوە وێما بپارێزنمێن. پەنەوازا وێما جە چوارچوەو ئی سیستمەینە پێسەو ڕێکوزیاێوی وێڕاوەبەری سەرو بنەماو کۊنفیدڕاڵیزمی دیموکراتیکی ڕێک بوزمێن. مشۊم سیستمو وێڕاوەبەری وێما بنیات بنیەیمێن."

چیدەم دۊغووە واتش، ئادۍ گەرەکشانە ڕێکوزیاو ژەنا نەک تەنیا کورڎساننە، بەڵکوم سەرانسەرو جیهانینە ڕێکۍ وزا و درێژەنە واتش: "پەنەوازا شۊڕشو ژەنان بنیات بنیەیمۍ، یانۍ سیستمو ژەنان، سیستمێوی کۊنفیدراڵیزمی دیموکراتیک پەی ژەنا ڕێک بوزمێن. بە درێژایی تاریخی هەمیشە ژەنی چەوسیێنێوە. ئێمە ئینەیە مزانمۍ بەرڎەوام مدرامان دژو ئینەیە بییەن، بەڵام ئی مدرامانە نەفاڕیان پەی سیستمی. ڕابەر ئاپۊ ساڵەو ١٩٩٨ بەدماوە ئایدۊلۊژیاو ئازاڎیی ژەنێش پێناسە کەرد. ئانە کە فرەتەرین فشار موزۊ سەرو ژەنا دەوڵەتا. پیشەسازییش هەن، پیشەسازی پەی وێش سیستمێوەن، دەوڵەت نەتەوە سیستمێوەن. ئێمە ئینەیە بە دەسەڵاتداریی پیای نامۍ بەرمۍ. ئێمە پێسەو ژەنۍ دژو مۊدێرنیتەی سەرمایەداری کۊشیەیمۍ و ڕەتش مکەرمێوە. وەراوەرنە پەنەوازا پەرە بە ڕێکوستەیما بڎەیمۍ. پەنەوازا سیستمو ژەنا دژو دەوڵەت-نەتەوەی بنیات بنیەیمۍ.

پەنەوازا ئینسانەکۍ بەرو سیستمو سەرمایەداریوە ویرۍ بکەراوە و جیاوازییەکەیش بیاوانە. وەختێو هەست پی جیاوازییا نمەکەرمۍ، بە نیەتێوی جیددییوە دژو ئا سیستمەیە جەنگ مکەرا، پەیلوای وێتا نیشانە مڎەیدۍ، بەڵام دلۍ ئا سیستمەینە مژیودۍ. پێسەو والێرشتاین واتش تۊ سەر بە زیاد جە شەربەتەکێش موەریوە، هەوڵۍ مڎەی دژایەتییش بکەری، بەڵام چێنە فرە گرنگا ئینسان چا سیستمەیە بۍ بەرۊ و بیاوۊ ویرۊکەو وەشکەرڎەی سیستمو ڕاوەبەریی وێش. وەختێو ماچمێن سیستمی کۊنفیدڕاڵیزمی دیموکراتیک، باس جە ئەرەمەرزنای کۊمۊنەکا، ئەنجوومەنەکا، هەرمانەی هامبەشە- ئابووری کۊمەڵایەتییە، ئەکادیمیای ئازاڎیی مکەرمێن، کە ٤ پایۍ سەرەکیێش هەنۍ. ئێمە پێسە سیستمو ژەنا ورمسەنگنمۍ. هەرپاسە ئاستێوەش چەنی ئەرەمەرزنای ئی کۊمۊنا، ئەنجومەنەکا، ئابووریی کۊمەڵایەتی و ئەکادیمیاکا هەن. بابەتو ئی بوارانەیە کە گلێرگە جە ژیوای سەرەکیینە پێویستشا. تەندروستی، ئابووری، پەروەرڎە، یاسا، دادپەروەری، ئیکۊلۊژی، سیاسەت، کولتوور، هونەر، یانۍ گرد بوارێوەنە کە گەل داواش مکەرۊ، پەنەوازا ڕێکوزیای جوراجۊر بمەرزنمێرە.

ئەندامەو کۊنسەو ڕاوەبەریی کەژەکە چیدەم دۊغۊوە واتش، جە کۊشیای پەکەکەینە هەمان وەختنە زانستێوی نەتەوەییش وەرپا کەرد و واتش: "واقیعیەتێوی جەنگی ئەرەگیرکاری-قڕکەرڎەی هەن. دلۍ ئینەیچەنە پانیشتنە هەقیقەتی خیانەتکارانە هەن، کە کەسێتیی بنەیانەو بارزانیینە ملۊ ڕاوە. یۊبییەی نەتەوەیی چێوێوی چانە نییا، کە تەنیا بواچمێن بەیدۍ پێوە کوۍ بیمێوە. بەڵام کۊشیاێوی نەتەوەیی هەن. مشۊم ئینسان ئینەیە بوینۊ و ژیوای یۊبییەی نەتەوەیی نیشانە بدۊ. لاو ژەناوە گرد یاگێوی کورڎسانینە ڕێکوستەی ژەنا هەن، کۊنفیدراڵیی ژەنا هن و کەوتەن میراتییوە. دەرەنجامەکۍ چی ڕووەوە هەنۍ. سەرنیشت، وەرکەوت و پانیشتو کورڎسانینە ڕێکوستەی ژەنا هەن. ئێمە جە کۊنفرانسەکاوە کوۍ بیمێوە، یۊبییەی نەتەوەیی بکەرمۍ و ئی قەرارڎارییە پێوە وزمۍ وەڵۍ، ئینە چێوێوی فرە گرنگا.

گردو یاگەکاو کورڎسانینە ئیکۊنۊمی نەتەوەیی کۊمیناڵو ژەنا، ئاستی بابەتی فرە هەن . یا جە کۊشیاینە دژو فاشیزم و ئەرەگیرکاری. سیاسەتو دلێنەبەرڎەی کورڎساننە و وەڵاتنە هەن. خاک ئەرەگیر مکریۊ، سیاسەتوو هاڵیکەرڎەیۊ کوردسانی جە کورڎا هەن، فرۍ کۊچ کەرا و فرێچشا ژەنینۍ. مشۊم ژەنی وەراوەروو ئینەینە خەباتو یۊبییەی نەتەوەیی بکەرا و سەرمەشقێش با. پەنەوازا هەر چوار لاو کورڎسانیوە پەیوەندینە بیمۍ و سیاسەتی نەتەوەیی دیاری بکەرمۍ. یۊ جە ئامانجە بنەڕەتییەکاو کۊنفیدراڵیزمو ژەنۍ دیموکراتیکی، ورچەرخنایشا پەی کۊنفیدراڵیزمو ژەنۍ جیهانییۍ. پەنەوازا گرد کەسێو لاو وێشۊ وێشڕۍ وزۊ و دلۍ حەقیقەتو خۊسەریینە ئیرادەو وێش خۊی نیشانە بدۊ، پەوکای مشۊم پێسە یۊبییەی هەرێمی نیشانە بڎەیمۍ. متاویۊ نەتەوەی دیموکراتیک وەڵۍ بوزیۊ. نەتەوەی دیموکراتیک متاوۊ چوارچوەو وێش خۊی دیاری بکەرۊ. بەڵام جوگرافیاێوی فرە وەرفراوان، چاند هەن. بە تایبەت لاو ژەناوە پێویسیی فرەش پیەنەیە هەن، ژەنی هەرێمو مەیانو وێشنە ڕووبەڕووەو دەسدرێژی و زیندانی بیێنەو، تا یانەکەو وێچشنە زیدانییەنە. پەنەوازا ژەنی ئی نەتەوەپەرسییە بویەرنۊ و بواری هەرێمی و جیهانیینە یۊبییەیەکاو کۊنفیدراڵیزمی مەرزنۊرە، ئینە بابەتێوی فرە گرنگا. یۊ جە خەباتە بنەڕەتییەکاما بوارو کۊشیایمانە دژو سیستمو دەسەڵاتدارێتیی گەردوونی پیای، ئی بابەتە بۊ. وەختێو فاڕیایمۍ پەی سیستمێوی گەردوونی، ئا وەخت متاومۍ دژو سیستمو دەسەڵاتدارێتی پیای، بە قەوەتانە کۊشیەیمۍ. پەنەوازا ئێمە سیاسەتی گەردوونی سیستمو وێپارێزنای جەوهەرییما و مەیلی ئیکۊنۊمییما نیشانە بڎەیمۍ. ئینە بابەتێوی فرە گرنگا."