هجوومکەرڎەی سەروو هێزەكاو سوریای دیموكراتیك "قەسەدە"ی، بە فڕۊكەی بێفڕۊكەوان لاو گرووپەكاو سەر بەئێرانیوە دێرەزوورنە سەرنیشت و وەرنیشتوو سوریاینە پەی سەروو کاڵگەو العمر وەڵێئاماێوە تازەن. ئی هجوومە ئینا وەختێوەنە كە ویسوو دووەمین خولی هەمیشەیی هامپەیمانیی ئاستانەی قەزاقستاننە حەفتەی وەڵین کریا و هاموەخت چەنی كۊبییەیوە ئاستانەی، سەرۊككۊماروو ئێرانی، ئیبراهیم ڕەئیسی بە سەرڎاێوە ڕسمی لوا توركیا و چەنی سەرۊككۊماروو توركیای، ڕەجەب تەیب ئەرڎۊغان كۊ بییۊ و كۊنفرانسە ئەرەیاونایە هامبەشەکەشانە، ئەرڎۊغان بەئاشكرا واتش كە دەوڵەتی ئەرەگیركەروو توركی و ڕژێموو ئێرانی ڕیككەوتێنۍ سەروو ئانەی پێوە جەنگوو یەپەگەی و پەكەكەی و پەژاكی کەرا.
جە حەوتوو ئۊكتوبەروو 2023 و جە هجووموو حەماسینە پەی سەروو ئیسرائیلی گردوو نیگاكا سەروو ئانەیوە بێنۍ، کە دەسی ڕاستەوخۊو ڕژێموو ئێرانی چا هجوومانە هەن. گومانەکۍ زیاتەر سەروو ئانەیە بێنی، کە ئا هجوومە بە ڕانمایی و هامكاریی ڕاستەوخۊو ئێرانی بییەن. وەلۍ حەر زوو وەرپەرسە باڵاكاو ئا وەڵاتەیە بە واچەی ڕسمیی واتشا، کە بێبەریێنۍ چانەی، كە دەسشا چا هجووماو حەماسینە پەی سەروو ئیسرائیلییەكا بۊ و ئا چالاكییەو حەماسی، بەتەمامەتی چالاكییێوە فەلەستینی و حەماسیین و لاو خودوو سەركرڎەكاو حەماسیوە قەرارش سەر دریان. وەلۍ هجوومێوە چانە و وەختێوە پاسە هەستیارنە چە قازانجێوەش پەی حەماسی چەنەبۍ ئینە با مرڎۊ، ورگیسنای ئا جەنگ و ملەملا تا ئیسەتۍ بییەن بایسوو كوشتوبڕوو ویسوهەشت هەزار فەلەستینییە بێتاوانا. قڕكەرڎەێوە جەسەیی و ماددی و مەعنەوی ئینا ئارانە و كەسیچ وەرپەرسیی ئا هجووما مەگێرۊ گەرڎەن. تەنیا ئانە نەبۊ كە كابینەو جەنگی چەنی ئیسرائیلی بەپەلە پێك ئاما و دەسش بە هجوومی پێچەوانەی كەرد و تا ئیساتۍ ئا هجوومۍ بەرڎەوامییشا هەن. حەرچندە ژمارەو كوشیایا و بریندارەكاو هێزە ئیسرائیلیەكا پەی ڕای گردینی ئاشكرا نەكرایان، وەلۍ بەپاو ئامارە هەرێمی و جیهانییەكا چا هجوومانە زەرەرۍ فرە وەروو ئیسرائیلیەكا كەوتەن. كەرتوو غەزەی ئیتر یاگێوە نیەنە پەی ژیوای.
قەراروو هجوومکەرڎەی سەروو غەزەی و گەلوو فەلەستینی و حەماسی بە مەبەسوو هەقسانایوە چا هجووماو حەماسی و ئازاڎكەرڎەی بارمتەكا دەسوو ئا هێزەینە و كارڎایوە جیهانی و هەرێمییەکۍ ڕۊبەرۊژ وەرفراوانتەرۍ و تۊكمەتەرۍ بیۍ. ڕژێموو ئێرانی جە هەردوی سەرێوە دەسێش بەسیێبێنیوە. هجوومەکە کتوپڕ و دوور جە چەمەڕوانییەكا وە بۍ. كەس گومانی چانەیە نەکەرۍ، كە دەسوو دەوڵەتوو توركی چا هجوومانە بۊ. پەوکای حەر جە ئەوەڵۊ تا ئی وەختیچە دەوڵەتوو توركی بە شێوێوە تاكتیكییانە و چەواشەكارانە پەشتیوانیی هجوومەکاو حەماسی کەرۊ و هجوومی مەدیایی کەرۊ سەروو ئیسرائیلی و چەمەڕوانا كە ڕژێموو ئێرانی بارۊ دلۍ مەیدانوو جەنگەکەیۊ.
دەوڵەتی ئەرەگیركەروو توركی خاس مزانۊ، كە ڕژێموو ئێرانی یاگە و دۊخێكوەنە نییا، کە بتاوۊ ڕاستەوخۊ پەشتیوانی چا هجووماو جمیەروو حەماسی کەرۊ. پەوکای ئا وێدزیەیوە ئێرانی وەروو پەشتیوانیی ڕاستەوخۊو حەماسی جەنگوو ئیسرائیلینە، نیمچە بێباوەڕیێوە ڕیزەكاو حەماسینە، وەراوەر بە ڕژێموو ئێرانی ئارد ئاراوە. پەوکای بەپەلە سەركرڎەكاو حەماسی پەناشا بەرد وەروو ڕوسیای و داواو هاوكارییشا جە ڕووسیای كەرد، چەنی حەماس ئیتر پەیش بەرکەوتەبۍ، ڕژێموو ئێرانی دۊخێوەنە نییا ڕاستەوخۊ پەشتگیرییشا کەرۊ. پەشتگیرینەكەرڎەی ڕاستەوخۊو ڕژێموو ئێرانی وەنەو حەماسی، دووەبەرەیی بەینوو وەرپەرساو ئا جمیەرەینە وەش کەرد. تەنانەت دلۍ ڕیزەكاو حیزبۊڵڵاو لوبنانیچنە بە هەمان شێوە دووەدەسەییشا دلێنە ئامان ئاراوە، كوشتەی وەرپەرسوو حیزبۊڵڵای دیمشقنە ئەنجاموو ئا دووەدەسەییوە ئامان ئاراوە. ئانۍ بەرەو ئێرانینە مەنێنیوە، نەتەوە، پاسە تاوانبارۍ با كە دۊخوو وەڵاتی شێونا و با مایۍ سەرێشەی پەی دماتەروو لوبنانی و فەلەستینی و تەنانەت یەمەن و ئێراق و سوریایچ. پەوکای حیچكام چا گرووپا ئامادۍ نییەنۍ ڕاستەوخۊ وەراوەروو هێزەكاو ئەمریكاینە گنا جەنگ و ناكۊكیوە. چونكوم مزانا بەبۍ پەشتیوانیی ئێرانی، وێشا بەتەنیا نمەتاوا وەراوەروو هجوومەکاو ئەمریكایۊ وەرگێری کەرا و تووشوو خەسارێوە فرە گەورەی و تەنانەت دلێنەشییەیچ ملا. سەركرڎەكێشا ڕاو فڕۊكەی بێفڕۊكەوانی و زانیاری ئیستخباراتیوە کریا ئامانج و بنكە و بارەگێكێشا گنا وەروو هجووموو فڕۊكە جەنگكەرەكاو ئەمریكای و ئیسرائیلیوە.
بە هەمان شێوە جمیەروو حیزبوڵڵاو لوبنانی بە تەقنایۊ چند مووشەكێوە وێشا جە دایوەنەی و ملەملۍ چەنی ئیسرائیلییەكا بەدوور گێرت. چونکوم مزانا ئیسرائیل سوورا سەروو ئانەی کە بە گرد نۊعێوە پەلامارەو حیزبۊڵڵاو لۊبنانی هامشێوەو حەماسوو فەلەستینی بدۊ. ئەگەر ملەملەکاو حیزبۊڵڵای و ئیسرائیلی بەرەو ورکێشیای بلۊ، ئیسرائیل جە كارڎایۊیۍ هامچەشنوو حەماسی و كەرتوو غەزەینە، هجووم پەی سەروو لوبنانی دەس پەنەکەرۊ. دەوڵەتوو لوبنانی گەرەکش نیا وڵاتەكەش گنۊ دۊخوو فەلەستینیوە، پەوکای ڕا بە حیزبۊڵڵای مەدۊ. جەنگێوە چانە یانەوێرانكەر چەنی سوپاو ئیسرائیلی ڕووە بدۊ.
هێزەكاو دلۍ ئێراقیچ حەر بەرەو مقاومەو ئیسلامی، حەشدی شەعبی، عەسائیبوو ئەهلوو حەقی و هێزەكاو بەدری هێزگەلێوەنۍ، كە سەر بە هێزەكاو چوارچوەو هەماهەنگینۍ، كە وێشا حكومەتشا وەش کەرڎەن. حەر ئا هێزیچە محەمەد شیاع سودانیشا ئارڎەن سەروو دەسەڵاتی. ئەگەر بۍ ئا هێزۍ گۊش جە سودانی نەگێرا و هجوومەکاشا پەی سەروو هێزەكاو ئەمریكای نەمردنا، ئیتر سودانی حكومەتنە کێشیۊوە و دۊخوو ئێراقی بەرەو ئاڵۊزیی زیاتەری ملۊ.
ئی دۊخە پاسەش کەرڎەن، كە دلۍ ئا هێزانە لایەنگیرۍ ڕژێموو ئێرانینۍ، بە شێوێوە جە شێوەكا دووەدەسەیی بییەی بۍ ئاراوە. ڕژێموو ئێرانی چە ئانە کە گەرەکش بۊ چا هجووم و پەلاماراشە پەی سەروو هێزەكاو ئەمریكای مەنتێقەکەنە هامكاریی ئا هێزا کەرۊ، یا بێدەنگ بۊ جە هەردووە حاڵەتەكەینە زەرەر کەرۊ. ئەگەر بێدەنگ بۊ، ئا هێزۍ مەتاوا بەتەنیا ئیدارەو جەنگی و ناكۊكییەكا کەرا و پەی درێژمەودای مەتاوا وێشا وەراوەروو هجوومەکاو ئەمریكای و ئیسرائیلی مردنا. ئەگەر هامكاری و پەشتیوانییەكاش پەی ئا هێزا بەرڎەوامی پەنە بدۊ، ئیتر ڕاستەوخۊ ڕژێموو ئێرانی بۊ بە لایەنێوە چا هجووما و گنۊ وەروو ڕەحمەتوو هێز و هجوومەکاو ئەمریكای و وەڵاتاو هامپەیمانی. پەوکای پەی ڕژێموو ئێرانی خاستەرا کە بێدەنگ بۊ. حەرچندە ئانە بە ماناو ماڕای پەل و باڵوو ڕژێموو ئێرانین بەروو سنوورەكاو وێش و حەرچی بلۊ، جەنگەکە بەرەو سنوورەكاو ئا وەڵاتەیە درێژ بۊوە.
ئانە کە چا هجوومانە، قازانج کەرۊ، دەوڵەتی ئەرەگیروو توركین. دەوڵەتوو توركی هەم سەروو پرڎەو سەراتوو وەڵاتە عەرەبییا مانۊڕۍ و مناورۍ سیاسیۍ کەرۊ و هەم چەنی یەهوای ئیسرائیلی. ماناو ئانەیە چا جەنگانە تا ئی وەختە قازانج کەرۊ دەوڵەتی ئەرەگیروو توركین. چەنی ئانەیە فرەو بەرانە ئێران تەوقە دریێنە و جەنگ بەرەو قەڵاكۍ ملۊ. وەلۍ دەوڵەتی ئەرەگیركەروو توركی پانیشا سوكناییش نمۍ. چونكوم پەی دەوڵەتوو توركی و ئەرڎۊغانی ورگیرسنای جەنگی چەنی كورڎا پێسە ستراتیژی پەی وێش وینۊ و گردوو هەوڵیشا چەنی سوریا، عێراقی و ئێرانی ورگیسنای جەنگین وەراوەروو كورڎا.
خوڵککەرڎەی سەرۊككۊماروو ئێرانی، ئێبراهیم ڕەئیسی پەی توركیای و كۊبییەیوە ئاستانەی و سەرڎای سەرۊكوو میتی و ئیستخباراتوو توركی پەی عێراقی و سەرڎای وەزیروو پارێزنای و سەرفەرمانداری گردینوو سوپاو توركی پەی عێراقی و هەرێموو كوردستانی، نیشانۍ تەنگەتاویی دەوڵەتوو توركینە وەراوەروو جمیەروو ئازاڎیوازوو گەلوو كوردستانی.
دەوڵەتی ئەرەگیرکەروو توركی و ئەرڎۊغان پا زەبرا فەسڵوو زمسانینە تووشوو سوپا دۊڕیێکێش هەرێمەكاو زاپی و ئاڤاشینی و خۊاكوركی و مەتیناینە بیۊ. ئۊقرەش ونە بڕیان و گەرەکشا بە هەرنرخێو بییەن، زەبر وەنەو گەریلاكاو ئازاڎیی كوردستانی شانۊ. وەروو ئانەیە جارێوە تەر شۊنەو هاپەیمانیی تازە تا ئۊپەراسیۊنێوە تازە وەراوەروو هێزەكاو گەریلای کەرۊ، حەرچندە چانەیچ هاگادارا، كە بەتەنیا ئا جەنگەشە پەی مەلۊ سەر، پەوکای بە گرد نۊعێوە هەوڵۍ مدۊ ڕژێموو ئێرانی و عێراقی و سوریای و پەدەكە بەشداریی جەنگێوە تازەی دژ بە گەریلاكاو ئازاڎیی كوردستانی کەرۊ. دەوڵەتوو توركی سوور مزانۊ كە جە هجوومی چانەنە مەتاوۊ بیاوۊ ئامانجەكاش. وەلۍ دیارا ئەرڎۊغان گردوو هەوڵەكاش پەی کێشتەی ئێرانی و توركیای و سوریاین پەی جەنگوو كورڎا و قڕكەرڎەی و تەسفیەكەرڎەی جمیەروو ئازاڎیوازوو گەلوو كوردستانی.
دەوڵەتوو توركی بە خەیاڵوو ساڵاو 97 و 98 گەرەکشا ئۊپەراسیۊنوو سەروو گەریلای بەرۊ ڕاوە. مەزانۊ ئیتر پەرسەو پەكەكەی و ڕابەر ئاپۊی و فەلسەفەی ئازاڎیوازوو ئا جمیەری گردوو جیهانیرە وەڵا بییەنۊ جە هامسەنگی و باڵانسی سیاسیی هەرێمەكەی و جیهانیرە پەكەكە و جمیەروو ئاپۊچی بە تەنیا بییەن لایەنێوە ئەساسی و بەبۍ حیسابكەرڎەی پەی پەكەكە مۊمكن نییا، جە هەرێم و جیهانەنە سەقامگیری و ئاسایش بۍ ئاراوە.