زۆزان چەولیگ-ە، فەرمانڎۍ ناوەنڎوو قەرارداری یەژا ستاری بەشداریش جە بەرنامەو تایبەتی ستێرک تیڤینە کەرد. جە بەرنامەکەنە جوواب و پرسیارەکاو تێکۊشین ئاخینێش داوە. فەرماندە زۆزان چەولیگە پەرەسانای و ڕووەدایەکۍ ساڵەو ٢٠٢٣ېش هۊرسەنگنۍ و واتش: جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە یەژا ستار جە ڕاوەبەردەی جەنگینە یاوان بە قولەپۊپە.

بەگرڎی ساڵەو ٢٠٢٣ چنین هۊرسەنگندۍ؟

وەڵۍ ئانەینە جوابوو پرسیارەکېتا بڎەوە؛ پېسە مزاندۍ، یەژاستار جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە پېسە بەسوپابیەی ژەنا، ٣٠ساڵێس ۋیەرنا. جە بە سوپا بیەیمانە ڕەنجوو حۊڵی گۊرە پۍ ڕاپیماو شۆڕشگێڵنانەو ٥٠ ساڵەو ڕابەر ئاپۆی گێڵۊوە. پا بۊنۆ سڵام جە ڕابەر ئاپۊی کەرمۍ. وەشەسیای و سوپاسگوزاری و پەیوەسبیەی ۋېما پېشکەش پاڎیی کەرمۍ. حەرپاسە هێزە هەژموونوازەکۍ و ئانۍ کە پلانە چەپەڵەکا جابەجێ کەرا گەرەکشانە پی گۆشەگیرییە تنەی ئێمە چنی ژیۋایۍ بەبۍ رابەرایەتی ڕابارا، بەڵام ئینە مومکین نییا. حەر پۊکەی بە تنی و  بە قینېوە فرۆ ئیڎانەو ئی سیاسەتە چەپەڵەیە و ئا هێزا  شەرمەزار کەروو. ئیسە جددیتەرین جەنگ جە ئیمرالینە دژوو ڕابەر ئاپۆی ملۊڕاوە. ڕابەر ئاپۆ پۍ ئێمە بە تایبەتی پۍ زەنا بە مەعناو بیەی و ئشناسنامۍ پەیجوری ئازاڎییا. حەجگیز ژیۋایۍ بۍ ڕابەر ئاپۆی قبوڵ مەکەرمۍ. ئێمە هەمیشە هەم پېسە ژەناو هەمیچ پېسە گەلوو کوردی چنی ڕابەریما ژیۋای زینڎە مەنەیما بەبنەما گێرمۍ. حەرپاسە جە زینڎانەکانە مدرامانېوە چېروو نامۍ  'ئازاڎیی پۍ ڕابەر ئاپۆی، چارەسەری سیاسی پۍ پرسوو کوردی' دەسش پنەکەردەن. پېسە گەریلاکاو یەژا ستاری سڵام جە مدرامانوو زینڎانەکا کەرمۍ.

ساڵەو ٢٠٢٣ ساڵێوە پەڕ جە جەنگی دژواری بۍ. چی ساڵېنە بە سەرمەشقایەتی قارەمانا و گیانبازا ڕابەر ئاپۆی ئا جەنگە بە سەرکەوتەیی و پێرفۆرمانسێوە بەرزۆ لوواڕاوە. جە گرڎوو مېڎانەکانە ژەنی سەرمەشقایەتیشا پۍ ساڵەکۍ کەرڎ. دەوڵەتوو تورکی ئەرەگیری چېروو نامۍ پلانەو چۆکپنەداینە جە ۋەران ۋەروو جمیەروو ئازاڎینە ئینا جەنگێوە هەمەلایەنەنە. جە ئاستێوە چەپەڵەنە بێ مردای ئا جەنگە بەردەواما. ئا ئاژە جە بومەلەرزەکەو ٦و شوباتیچەنە کە بەشێوە گرنگوو کوردسانیچش گێرتۆ، بەردەوام بۍ. سەرەڕاو ئانەی هجومەکۍ سوپاو ئەرەگیری فرە بە قورسی بەردەوامۍ بێنۍ، بەڵام بە مەڵامەتوو ئا کارەساتەی سەروو گلېرگەکەیمارە ئاما، بە بانگەوازوو کەجەکەی پېسە هێزەکاو یەژاستاری و هەپەگەی ئێمە کۊتیمۍ قۆناغەو ۋۍ پارێزنای و ناچالاکی. پۍ ماوەو چوار مانگا تا دماو هۊرچنیەکاو تورکیای ئا ئاژە بەردەوام بۍ. جە راسینە ئا قۆناغە پۍ تورکیای، پۍ دەسەڵاڎداراو تورکیای دەرفەتێوە گەورەبۍ کە چارەسەریېوە پۍ پرسوو کوردی بارانە کایۆ. بەڵام دەسەڵاڎداراو تورکیای ئا ئاژەشا بە عالی هۊرنەسەنگنا، بە پێچەوانۆ جە شەنگال تا ۋەرنیشت، جە چوار لاو کوردسانیوە درێژەش بە هجومە قڕکاریەکاو ۋېش دا. حەرپاسە ماوە ماوە بە گێرتەی و زینڎانیکەردەی جە ۋەران ۋەروو گەلەکەیمانە جە سەرنیشتوو کوردسانی شەپۆلەو قڕکەردەیش بەرد ڕاوە. جە ۋەران ۋەروو کۆنسێپتوو ئەسڕیەیۆی و دلېنەبەردەی، یەژاستار بە ئیلهام هۊرگێرتەی جە ڕابەر ئاپۆی سەروو هێزوو جەوهەری ۋېش پەی مسۆگەرکەردەی ئازاڎیی ئامێزېش پۍ ساڵەو ٢٠٢٣ کەردۊ. یەژاستار بە هێزوو جەوهەری ۋېش ئێساڵش کەرڎ بە ساڵێوە تاریخیەو مدرامانی.

ساڵەو ٢٠٢٣ جە تەرەفوو دەوڵەتوو تورکی فاشیستی و قڕکەریوە جە ۋەران ۋەروو گەریلاکاو ئازاڎیی کوردسانینە تاوانۍ جەنگیۍ فرۍ ئەنجامدریۍ، ئانۍ بە بەڵگەیچ سەلەمیۍ. چا رووانگۆ چالاکتربیەی یەژاستاری چا ساڵېنە چنی لووا وەڵېوە؟

جە بنەڕەتەنە وەڵینگەو دەوڵەتوو فاشیستی وەڵینگەیۍ تاوانکارییا. جە جەهانەنە حیچ دەوڵەتێوەتەر مەئێزیۊوە، کە وەڵینگەکەش پی جۆرە پەڕان پەڕ بۆ جە تاوانۍ. ۋەروو ئانەی دەوڵەتوو تورکی بیەو ۋێش سەروو دلېنەبەردەو گلېرگەکا، ئایینەکا و کولتورەکا ئەرەمەرزنان، ئا دەوڵەتە هەڵایچ ئینا وەڵۍ دەوڵەتە تاوانکارەکانە. ئێمە ئا راسیە عال مزانمۍ. دەوڵەتێوە پاجۊرەنە کە سەروازەکا ۋېچش سۊچنۆ. دژوو گەریلاینە جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە جە رادەبەدەر کیمیاۋیی و چەکی قەڎەغەکەردەیش بەکارئارڎ. ئامانجوو ئاڎیشا چېگەنە ماڕای ئیرادەیا. بەڵام ئا راسیە دیسان ۋېس وزۆ ڕووە، ئا گەریلۍ کە سەروو خەتەو گیانبازی ڕابەر ئاپۆی جەنگ و کۊشیای بەرا ڕاوە، حەجگیز مەبەزیا. ئیراڎەشا مەمەڕیۆ. حەرپۊکەی پەلامارەو گەلەکەیما مڎا. گەرەکما نمونېوە بارووە؛ ئا هامڕېما کە جە جەنگەنە گەشمەرڎۍ با پۍ ئێمە مبارەکېنۍ. ئاڎۍ شکۆو ئێمە و ئی گەلەینۍ. پۍ ئانەی ئیراڎەو بنەیانەکا ماڕۆ، ئێسقانۍ هامڕایاما دلۍ کارتۆنېنە مڎۊوە دەسوو بنەیانەکاشا. ئانەیچ تاوانێوە جەنگیا. بەڵام بنەیانەکېما مزانا کە ئانە شکۆمەندییا، پی جۆرەیچ تائیسە پێشوازییشا کەردەن. مشۊم ئا ئەڎاېما بزانا، کە ئا ئێسقنۍ چا کارتۆنانە دریاوە دەسشا، شکۆو کوردسانینۍ، شکۆو گەلوو کوردینۍ، ئانە ویستوو ئازاڎیی گەلوو کوردیا. مشۊم ئا ئەڎایچما فەخر کەرا، تا ئیسەیچ پاسشا کەردەن. گەریلاکاو ئازاڎیی کوردستانیچ پا جۆرە گژیا، پا زانی و هوشیاریۆ ملا سەروو دوژمنی. حەر گەشمەرڎېوە توڕەیی حەقسانایۆ گەورەتەر کەرۆ. ئانەیچ کە کاریگەریش کەرڎ سەروو ئاستوو چالاکیەکاو یەژاستاری ئا قینۍ بۍ حەقکەردەیۆ و ڕسواکەردەی ئا تاوانا بۍ. یەژاستار جە بناغەو سەرکۊتەیشەنە ئا ویستە بۍ، پی جۆرە ماوەو ساڵەکێنە چالاکیەکېش وەڵۍ وستۍ.

شمەیچ جە هۊرسەنگناکەیتانە باستا کەرڎ، یەژاستار هێزێوە حەق سانا. چی ساڵېنە دما بەدماو گەشمەرڎەبیەو ئەنڎامەو فەرماندەیی دەسەی سەروازی یەژاستاری لەیلا سورخوێنۍ جە تایبەتمەندی جەنگەکەینە فاڕیای ئاما ئاراوە، ئاستوو حەق کەردەیۆ بەرزتەر بیەن. چنین و بەچ شێوېوە ئا رۆحە دلۍ یەژاستارینە وەڵۍ کۊت؟

پی بۊنۆ من یاڎوو فەرماندەکاما 'لەیلا سورخوێنۍ، ئاخین موشۍ، هێژار زۆزانۍ، گوڵچیا گابارۍ، باهارین عەفرینۍ، هەڤاڵ دڵگەشۍ و گرڎوو گەشمەرڎا ساڵەو ٢٠٢٣ ۋیرمارووە. سەرەو ڕێزی وەروودەموو یاڎوو ئاڎیشانە منامنوورە. ئەرەگیرەکۍ گەرەکشابۍ جە ۋەران ۋەروو سەرنیشتوو کوردسانینە ستراتیجوو بێ گەریلا ئاستەیۆ جابەجێ کەرا. بەڵام جە سایەو ئا هامڕایامانە، بە سەرمەشقایەتی یەژاستاری ئانەش پۍ نەلا سەر. هامڕا لەیلا جە سەرەتاو بە سوپابیەو ئێمەنە جە بۆتانەنە دەسبەکاربیە و یاوناش بە ئارۊی. ئاڎە جە بە سوپابیەو زەنانە رەنج و مانیایۍ گۊرەش کېشت، جە یەژاستارەنە فەرماندېوە سەرمەشقەبۍ. ئانە هەڵوێستێوە حەق ئەسایۊبۍ. هەڵوێسوو ئاڎۍ بەردەوام پۍ ئێمە نمونە بۍ. هامڕا لەیلا جە جەنگ و ژیۋاینە خۊتان هەڵوێستێوە برەودای بە خەتەو مدرامانی بۍ. ئا هەڵمەتە شۆڕشگێڵنیۍ بە نامۍ لەیلا سورخوێنەوە دەسشپنەکەرڎ بەرش وست کە پەیوەستبیەیۍ گۊرە پا خەتېوە ئینا ئارانە. چی ڕووانگۆ حەر گەشمەرڎېوە زیاتەر خەتەکۍ ڕۊشنە کەرۊوە. یەژاستاریچ سەروو ڕاو فەرماندەکێش بە درێژایی ساڵەکۍ بە قەرارداری و حەزوو سانایۆ حەقەو گەشمەرڎاوە پێشوازیش جە ساڵەکۍ کەردە و پا جۆرە جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە بەشدارۍ بېنۍ.

چنڎین چالاکیۍ کاریگەرۍ جە لایەنوو یەژاستاریوە ئەنجامدریۍ. یەژاستار چی ساڵېنە بە چ شێوېوە مۆرەو ۋېش جە چالاکیەکادا؟

یەژاستار تەجرووبېوە گەورە و کۊشیایش هەن. چی ساڵېنە تەجرووبەو ٣٠ ساڵا یاوا قولەپۊپە. بە تایبەتی جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە یەژاستار هەم بە چالاکیەکاو ۋېش مۆرەش جە ساڵەکێدا، هەمیچ سەرمەشقایەتیش پۍ جەنگەکەی کەرڎ. جە ساڵەی ۋیەردېنە هامڕېما سارا و روکەنە پېسە چنی دیاریشا کەردەبۍ، چی سالېچەنە بە چالاکی فیداییانەو ڕابەر ئاپۆی واتە ئەرداڵ و رۆژهات ئا خەتۍ زیاتەر بە بەقوەتی مسۆگەر کریا. ئا چالاکیە ورېوە فرەش بەخشا، پەیامێوە گرنگشدا. دوژمن گەرەکشا جەنگەکەی تورکیانە بەرۆنە بەر، بێ ئانەی کەس هەستش پنەکەرۆ قڕکەردەی کوردا بیاونۆ ئەنجام. بەڵام گیانبازاو ڕابەر ئاپۆی ڕاشا پانەی نەڎا، جە گرڎ یاگېنە جە ئەرەگیراشا دا. جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە بە تایبەتی جە ۋەرنیشتوو زاپیەنە سەرمەشقایەتی یەژاستاری فرە وەڵېوە بۍ. پێ نمونەی، چالاکی هجومکەردەی، هۊرکوای سەر و چالاکیۍ هەماهەنگۍ ئەنجامدریۍ. جە مېڎانوو گەشمەرڎە دەلیلوو ۋەرنیشتوو زاپینە سەرمەشقۍ فرۍ جە ژەنانە بەرکۊتۍ، یووە چانیشا هامڕا دۆغا بۍ. بە رێزۆ یاڎش کەرمېوە. وەرپەرسەو تیمە گێڵیارەکا بۍ. هەم جە سەروو زەمینی و هەم جە مەڕەکا جەنگینە جە ئاستێوە بەرزەنە وەرپەرسیاری ۋېش جابەجێ کەرڎ. جە چنڎین چالاکیېنە بەشداریش کەرڎ. بیە بە سەرمەشقەو تاکتیکوو سەردەمیانەی. هێزەکۍ یەژاستاری هەم ۋېشا پارېزنا، هەمیچ جە دوژمنیشادا. ئانە گرنگا. جە چەکی قورسۆ تا نیشانەماڕۍ چنڎین تاکتیکۍ سەروو دەسوو ژەنە گەریلاکاوە ئەنجامدریۍ. چېگەنە پسپۆڕی و شارەزایی ژەنا نیشانەدریا. هەم پۍ پاری و هەم پۍ ئېساڵیچ ماچوو. ئاستەکە جە ئێساڵەنە فرە بەرزتەربۍ. پسپۆڕی ژەنا جە وەڵېوە بۍ. چېگەنە پسپۆری ژەنا ئاما ئاراوە و جە جەنگەکەنە فرە یەکلایی کەرەوەبۍ. یەژاستار ئیتر رێبازوو جەنگیش ئێستەنۆ. جە مەتینا، ئاڤاشین، خواکورک، زاپ و جە سەرنیشت گەریلا ژەنەکۍ بېنۍ و دلۍ جەنگینە بێنۍ. پۍ نمونەی، جە چالاکی کەش و جودینە هەڤاڵا ژەنی لووۍ دلۍ دوژمنی، دېشا ۋنە و چەکەکېشا هۊرگێرتۍ. ئانە گرنگا. جە ساڵەو ٢٠٢٣ېنە یەژاستار ٥١٠ چالاکیېش ئەنجامدۍ.

جە ئۆپراسیۆنی شۆڕشگێڵنیی لەیلا سورخوێنێنە ژمارېوە فرە ئەرەگیۍ سزادریۍ، ئاشکران کە ئا هەڵمەتۍ بەردەوامە بۆ. پېسە دما قسېتا بە گرڎیی ساڵەو ٢٠٢٣ چنی هۊرسەنگندۍ، حەرپاسە متاودۍ جەبارەو ساڵەو ٢٠٢٤یوە چێش واچدۍ؟

ساڵەو ٢٠٢٣ پېسە چنی ساڵێوە جەنگی بۍ، ساڵەی ئایندێچ پی جۆرە بۆ. ئیسە هەڵمەتەو 'ئازاڎیی پۍ ڕابەر ئاپۆی، چارەسەری پۍ پرسوو کوردی' بەردەواما. ئێمە پېسە هێزەکاو یەژاستاری ۋەران ۋەر پا هەڵمەتېنە ۋېما بە وەرپرسیار منیەیمېرە. ئی گۆشەگیریەی ئینا ئارانە مایۍ قبوڵکەردەی نییا. پەی هۊرگێرتەو ئا گۆشەگیرییە گژیەیمۍ. حەجگیز هەنگامېوەیچ پۍ دمای مەنیەیمۍ. چ قوربانیدایۍ پێویس کەرۆ، ئێمە ئا قوربانیە بەخشمۍ و ئازاڎیی دەسەبەر کەرمۍ. شێواز و تاکتیکی سەردەم جە ١و تشرینوو یووەمیەنە جە ئەنقەرە جە تەرەفوو رۆژهاتی و ئەرداڵیوە دیاریکریا. چی ساڵېنە خەتەو زیلانەکا، خەتەو سارا و روکەنەکا ملۊڕاوە. شێوازوو سەردەمیانەو هجومئ پی جۆرەنە. جگە جە سەرکۊتەی حیچ چېوۍ تەر قبوڵ مەکریۆ. ئانە ساڵێوە سەرکۊتۍ یەژاستاری بۆ. ساڵێوە دژوارە بۆ، ئێمە بە رۆحوو لەیلا سورخوێنەکا، ئاخین موشەکاوە پایۍ وزمېنە ساڵەی تازێوە. پۍ سەروستەی هەڵمەتەکۍ بێجگە جە سەرکۊتەی حیچ ڕېوەتەر مەگێرمېنە وەر. هێزوو سەرەکی ئێمە جەوهەرین، پا هوشیاریۆ ئێمە گورزەی کاریگەرە جە ئەرەگیرا مڎەیمۍ و دلۍ جەنگێوە دژواریەنە ساڵەکۍ بەرەو مسۆگەرکەردەی سەرکۊتەی ڕاییە کەرمۍ. ئێمە ۋېما چارەسەری ۋېما بنیاڎ منیەیمۍ. ئا قوربانیۍ کە دریېنۍ بە دڵنیاییوە میاوا بە سەرکۊتەی. ئێمە پۍ ساڵەی تازۍ ئاماڎېنمۍ.