دەمو ئایندەی future tense ئا کەردەنە، یام ئادەمنە، وەختنە کە هەرمانەکیٛش دماو ئیسەتیٛ قوٙمیوٙنە، کوچیٛتەر، زوانی کوردی و هەورامینە ئی دەمە تەنیا چەنی کەردەی نەویەردەی باسکریان، کە واتەنش کەردەی نەویەردەی ئایندە، وەختیٛونە یاوەرکەردەو وەختیش مەلوٙنە سەر.کەردێوی یام دەمیٛوی ویٛسەرمان نیەن پی نامیٛوە، تەنیا ئانەن ماناکیٛش ئایندەمان نیشانە مەڎوٙنە. زوانە کوٙنە ئاریەکان هەم دەمو ئایندەی نەبیەن، هەر ئەپی جوٙرە گوزەریان. کریوٙنە نامیٛ “ئایندە، دماڕوٙ، چیٛودمای) بەکار باوەرمیٛ.

کەردەی ئایندە ئا کەردەنە کە ملمیٛ ڕوەشۆ، یام دماو ئیسەتیٛ مەکەرمیٛنەش، یام دماڕوٙنە مەکریوٙنە و ڕووە مەڎوٙنە، دماو مویٛوی کڵی یام فرەی، نمونە: وەختیٛو کەردێوە نەویەردەی سەرەمڕەی سادە مەواچینە ماناو ئایندەی بەخشوٙنە: توٙ مەبی بە ماموٙسا. ماناکیٛش ئانیٛنە کە توٙ دماڕوٙنە بی بەماموٙسا، یانی کەردەی نەویەردەی سادە ئی مانیٛ بەخشوٙنە.

هەرپاسە کەردەی نەویەردەی سەرەمڕە بە هەمان شیٛوە ئی مانیٛ بەخشوٙنە: من ملای ملو پەی بازاری.( یانی کەوتەنان ڕا، ئینانی ڕاوە، هەڵای نەیاوانا، ڕەنگا کوچیٛوی تەر بیاوو بازار) هەرچنڎە کەردێوە سەرە مڕەن وەلێم ماناو ئانەیش چەنە هوٙرکڕنمیٛ کە هەڵای نەیاوانی بازار ئایندەی نزیکەنە میاوی. زوانی ئینگلیزینە بەهەمان شیٛوەکەردەی نەویەردەی سادە و سەرەمڕە ئی مانیٛ بەخشوٙنە(present simple, present continuous).

زوانی ئینگلیزینە کەردەی یاردیدەرو(will, shall, going to) بەکار ماوەران پەی ئایندەی شونیەرە یاوەرکەردەو وەختیچ، هەرپاسە ئادوە دەمیٛ کەردەی نەویەردەی سادە و نەویەردەی سەرەمڕە هەمان ماناو ئایندەی بەخشانیٛ.

زوانو فارسیە چەمە یام کەردەو(خواستن، خواهیم) بەکار مەیونە کە ماناو ئایندەی بەخشوٙنە، شونیەر متاومیٛنە بواچمیٛ کە زوانو هەورامیچە (موازو سەرکەوتە بی) هەمان مانا بەخشوٙنە هەرچندە موازو کەردەی نەویەردەن. بڕێ جاریٛچ کەردەی ئەرەنیا(التزامی/ انشائی) ماناو ئایندەی بەخشوٙنە( گەرەکمەن بلو پەی بازاری) یانی کوچێ تەر ئەگەر پەیم لیٛویا ملو پەی بازاری، هەرچندە نەوەشی کروٙنای کەردیٛنمیٛ وڵە. بڕێ جاریٛچ تەمانە مکەرمیٛ پەی چیٛوێ مەواچمیٛ( وەشڵەی دەسەڵاتێوە ئامیٛ سەرو دەوری گەندەڵ نەبیێ) کە ماناو ئایندەی بەخشوٙنە. نمونیٛ تەریٛ ئیلتزامی/ئەرەنیای کە ماناو ئایندەی بەخشانە وەلێم جە دەمو ویەردەینە(ئەشیا لوابیێنی. نەکای نەلابی . نەکای نەلوابی) ئی جوٙرە باسە ئانەی مەکەروٙنە کە ئەشیا هیزی لوابیێنی پەی وەنگای، کەنەلان، یانی بەرنامەشەن بیٛ هەکە بلوٙ، نمونەکەی تەرنە”نەکای نەلوابی” ئینەیچ هیزی خەیاڵش بیٛ بلوٙ پەی کەشی بەڕەزا باوەروٙن، وەلێم پەیش ڕیٛک نەکەوت، ئاروٙ من دی پاسەم پەنە وات. یانی کریوٙ دەمی ویەردەی ئەرەنیانە ڕستەما بوٙنەو ماناو ئایندەی بەخشوٙنە.

پاسەبوٙ زوانی هەورامینە متاومیٛ بواچمیٛ کەردەی نەویەردەی سادەو سەرەمڕە و کەردەی ئەرەنیا”التزامی/ انشائی) نەویەردەو ویەردە وکەردەو ئاوات واستەی”تەمەنا” ملانە چیٛرو کەردەی یام دەمو دماڕوٙی و ئایندەیوە، بەتایبە وەختێنە هەکە یاوەرکەردەو وەخت چەنی ڕەتەکەی باکار باوەرمیٛ، پیٛسە: سەوای، پیٛریٛ، پەروەنیٛ، ساڵیٛتەر، مانگیٛ تەر، هەفتیٛ تەر، ئی دوەشەمەیۆ، یام هەروەختیٛوە کەدماو قسیٛکەردەیۆ بەیوٙنە گونجیوٙ پەی یاوەرکرەدەو وەختو ئایندەی.

مانگیٛ تەر باسو کروٙنای کولەکیٛ تەڕەنە نمەمەنوٙ.

هامنیٛ ملو پەی هەورامانی.

سەوای ملای ملو پەی دلیٛ باخی. ملای ملو پەی کەشی

کاوان مەرزیوٙرە فەرمانگەو گیٛڵاو ویارینە

 واتیٛ کریٛڵییٛ: key words

 چیٛودمای، دماڕوٙ،ئایندە: پەیلوای ویٛم مەواچو ئایندە، جە چەمەو(ئامای، امدن) هورگیریان، ڕیٛخەو چەمەکەی(ئ) نە. (ئای ئیٛ، مای میٛ) یانی ئانە کە مەیوٙنە، کریو بواچمیٛ زەمەنیٛ ئینا وەردەممانە کە مەلای مەلمیٛ ڕوەشۆ یام ئاڎ مەیوٙ ڕووەماوە( ئای+ندە)= ئایندە، یانی ئی واتە زەریفیٛ ملکو  چەمەو ئامای و ئامدەنینە.

د. ناجح گوڵپی
هەورامان نێت