رۆژنامەنووس و نووسەر فەردا چەتین، کە لە نزیکەوە سیاسەتەکانی ئەوروپا بەرامبەر بە بزووتنەوەى ئازادیی کورد چاودێری دەکات بۆ ئاژانسی هەواڵی فورات (ANF) باسی لە سیاسەتی وڵاتانی ئەوروپی و رۆژئاوایی لە دژی بزووتنەوەى ئازادیی کوردستان کرد.

فەردا چەتین باسی ئەوەیکرد، لە بنەڕەتدا سیاسەتی ئەوروپا و ئەمریکا بەرامبەر بە کوردان بۆ پەیوەندیی "راستەوخۆ" نییە لەگەڵ کورد، بەڵکو لە چوارچێوەی پەیوەندییان لەگەڵ دەوڵەتانی داگیرکەری کوردستان و بە شێوەی "ناڕاستەوخۆ" لەگەڵ کورددا دادەڕێژن.

 چەتین باسی لە بەکارهێنانی سیاسەتی "کوردی باش" و "کورد خراپ" لەلایەن ئەو هێزانەوە کرد و وتی، "ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپا گەلی کورد و بزووتنەوەى سیاسیی کورد بە رێکخستنێکی یەکپارچە و یەکگرتوو سەیر ناکەن، بەڵکو بەپێی عەقڵییەت و ئایدۆلۆژیا – سیاسەتی خۆیان، لە یەکیان جیا دەکەنەوە. ئەمریکا، بەریتانیا، ئەڵمانیا، فەرەنسا و سوید لە چوارچێوەی بەرنامەیەکدا هەوڵ دەدەن "کوردی خۆیان" دروست بکەن. پێناسەى "کوردی باش" و "کوردی خراپ" لە ئەنجامی پلان و جێبەجێکردنی سیاسەتی ئەو هێزانەوەیە".

"ئەڵمانیا بەپێی داواکانی دەوڵەتی تورک دەجوڵێتەوە"

فەردا چەتین رایگەیاند، پەیوەندیی ئەوروپا لەگەڵ کوردان و بزووتنەوەى ئازادیی کورد جیاواز نییە لە پەیوەندیی ئەمریکا لەگەڵ کورد و بزووتنەوەى ئازادیی کورد دا و وتی، "ئەڵمانیا دژایەتیی خۆی بۆ پەکەکە وەرچەرخاندووە بۆ سەودا و ماڵە و دروستکردنی پەیوەندییەکانی لەسەر بنەمای بەرژەوەندییە سیاسی و بازرگانییەکانی لەگەڵ تورکیادا و بۆ ئەوەش بە تەواوەتی بە پێی داوا و خواستی دەوڵەتی تورک دەجوڵێتەوە.

بۆ نمونە دکتۆر پییەر شتۆلە (Peer Stolle) سەرۆکى کۆمەڵەى پارێزەرانى کۆماریخواز لە ئەڵمانیا لەبارەی قەدەغەکردن و تاوانبارکردن بە تیرۆر وتی، 'قەدەغەى سەر پەکەکە بەرهەمی ئەڵمانیایە. قەدەغەى سەر پەکەکە لە ئەڵمانیا بەهۆی بڕیار و هەڵوێستێکی سیاسییەوە دەرکراوە'.

هەروەها پارێزەر دکتۆر لوکاس توینە (Lûkas Theûne) بەڕێوەبەری کۆمەڵەى کوردی لە بەرلین، پێداگریی ئەڵمانیا لەسەر قەدەغەکاریی سەر پەکەکە دژایەتی خودی سیستم و رژێمی یاسایی و حقوقی ئەڵمانیایە و دەڵێت، بزووتنەوەى ئازادیی کورد خاوەن هێڵێکی دژە – کاپیتالیستە. ئەڵمانیاش ناوەندێکی گرنگی کاپیتالیزمە و ئەوە لە دژی خۆی بە مەترسی دەزانێت، چونکە پەکەکە دەیەوێت کۆمەڵگەیەکی ئەڵتەرناتیڤ بئافرێنێت بۆ ئەوەش لەلایەن دەوڵەتی ئەڵمانیانەوە تاوانبار دەکرێت و هەوڵ بۆ تەریککردن و دابڕاندنی دەدرێت.

ئەوانەى پەکەکە بۆ سیستمی خۆیان بە مەترسی و هەڕەشە دەزانن بە هاوکاریکردنی یەکتر لە "لیستی تیرۆر" دا قەدەغەکارییەکانیان دەسەپێنن. ئەو تاوانبارکردنانەش بەهۆی چالاکیی توندوتیژانەى پەکەکە نییە لە دژی ئەو وڵاتانە، بەڵکو وەک پارێزەری لوکاس توینە دەڵێت، بەهۆی هێڵی دژە کاپیتالیستیی پەکەکەوەیە، بەڵام ئەوەش لە کاتێکدایە لە ئەڵمانیا، بەریتانیا، فەرەنسا، ئەمریکا و سوید چەندین حیزبی سیاسیی دژە کاپیتالیست هەیە، کە لە پەکەکە رادیکاڵتر و توندترن. سەرباری ئەوەش ئەو حیزب و رێکخستنانە بە "تیرۆریزم" تاوانبار ناکرێن و ناخرێنە لیستی تیرۆرەوە و بە ئاسانی کار و چالاکییەکانی خۆیان بەڕێوە دەبەن".

"گوشار و دەستگیرکردنەکان بەشێکە لە ماستەر پلانی دەوڵەتە رۆژئاواییەکان دژی بزووتنەوەى ئازادیی کوردستان"

رۆژنامەنووس و نووسەر چەتین کایا باسی لە کوشتن و تیرۆری ئۆلۆف پاڵمە سەرۆک وەزیرانی سوید کرد و وتی، "بە هەوڵێکی زۆر و زۆردارانە کوژارنی پاڵمە لە ٢٨ی شوباتی ١٩٨٦دا خرایە ئەستۆی گەلی کورد و پەکەکە. دەوڵەتی سوید لەو هەوڵ و بابەتەدا "سەرکەوت"، بەڵام دوای ساڵەهای ساڵ و کاتێک دەرکەوت کوژرانی پاڵمە هیچ پەیوەندییەکی بە پەکەکە و کوردەوە نییە، سوید هەوڵیدا ئەو رووداوە بۆ نزمترین و سوکترین ئاست دابەزێنێت و بچووکی بکاتەوە و بەو شێوەیە خۆی لە تاوان و گوناحی، تاوانبارکردنی کورد و پەکەکە رزگار بکات. ئەوە لە کاتێکدایە کوژرانی پاڵمە سەرەتای قەدەغەکاریی پەکەکە بوو لە ئەڵمانیا، هەروەها بووە بەڵگە و کەرەستەى پێویست و بنەڕەتی بۆ قەدەغەکردنی پەکەکە لە ئەوروپا. حکومەت و دەزگای هەواڵگریی سوید بە ناوی ئەوروپاوە ئەو رۆڵەیان گێڕا و ئەو ئەرکەیان خستبووە ئەستۆی خۆیان.

هاوکات لەگەڵ بەردەوامیی ئەو سیاسەتەدا لەمدواییانەدا لە ئەلمانیا و فەرەنسا و سوید دەستگیرکردن، زیندانیکردن، راگرتنی ئەژمارە بانکییەکان و داداگیرکردنی کوردان بۆ تاوانبارکردنی کوردان بەڕێوەدەچێت، کە ئەوەش بەشێکە لە "ماستەر پلانی" هێز و دەوڵەتە رۆژئاواییەکان لە دژی بزووتنەوەى ئازادیی کوردستان.

دەوڵەتی ئەڵمانیا پێداگری لە هەڵوێستی توند و دوژمنانەى لە دژی پەکەکە و کوردان لە ئەڵمانیا دەکات. بەبێ ئەوەى پشت بە رووداوێک ببەستێت، بەبێ پاساوێکی گونجاو، بەبێ شاهید و بەڵگەیەک، سزای تاوانبارکردن بە کاری تیرۆر و قەدەغەکردن بەپێی مادەی ١٢٩/ب بەسەر کوردان و کۆمەڵە کوردییەکاندا دەسەپێنێت. بەبێ ئەوەى بەڵگەیەکی هەبێت و نیشانی بدات مرۆڤەکان تاوانبار دەکات. ئەو چەوتی و پێشێلکارییە لە یاسا و مافەکاندا بەشێوەی میزاجی و هاوشێوەی سەدەکانی ناوەڕاست لە دژی کوردان بەڕێوەدەچێت. ئەمریکا، فەرەنسا و سوید لە چوارچێوەی سیاسەتی 'بەڵێ بۆ کوردان و نا بۆ پەکەکە' هاوکاریی یەکتر دەکەن".

"ئامانجی پلانەکە پاکتاوکردنی پەکەکەیە..."

فەردا چەتین باسی ئەوەیکرد، لە ساڵی ٢٠١٤دا لە رۆژئاوا، کۆبانێ، شەنگال و مەخمور بە تێکۆشانی گەلی کورد و گەریلاکانی پەکەکە لە دژی داعش خۆشەویستی و سەرنجڕاکێشیی بۆ گەلی کورد و پەکەکە زیاتر بوو و وتی، "ئەو خۆشەویستی و سەرنجڕاکێشبوونە تەنها بەهۆی ئازایەتی و سەرکەوتن لە شەڕدا نەبوو، بەڵکو رای گشتیی جیهان باشتر گەریلاکانی پەکەکە و ژنانی کوردی ناسی، کە بەپێی سیستمێک، کە عەبدوڵا ئۆجالان رێبەری گەلی کورد بۆ کوردان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دروستیکردووە، خەبات و تێکۆشان بەڕێوەدەبەن. تاکە هۆکاری هێرشی دەوڵەتی تورک بۆ سەر رۆژئاوا، شەنگال و مەخمور ئەوەیە، کە ئەوە بە سیستمی ئەڵتەرناتیڤی کاپیتالیزم دەبین، کە ژیانێکی جیاواز پێکدەهێنێت و دەئافرێنێت.

دوای ئەوەی داعش لە عێراق و سوریا تێکشکێنرا، نەتەوە یەکگرتووەکان، ئەمریکا، بەریتانیا، ئەڵمانیا، فەرەنسا و سوید پلانسازیی نوێیان داڕشت. لەلایەکەوە لەگەڵ کوردان دەستیان بە چاوپێکەتن و دیپلۆماسی کرد و هاوکاریی مرۆیی و پشتیوانیی ئابوورییان پێشکەشکرد، لەلایەکی ترەوە پێشەنگەکانی تێکۆشانی ئازادیی ٤٠ ساڵەى کوردیان کردە ئامانج بۆ ئەوەى پاکتاویان بکەن. تورکیا و پارتی دیموکراتی کوردستان (پەدەکە)یان بەشداری پلانی پاکتاوکاردنی پەکەکە کردووە و هەندێک رۆڵیان پێداون، بەڵام لەبەر ئەوەى ئەو پلانە پاکتاوکارییە لە باکوور، باشوور، رۆژهەڵات و رۆژئاوا لە ناو گەل دا قبوڵ ناکرێت، ئێستا هەوڵ دەدەن لە ناو بەڕێوەبەران و حیزبە سیاسییەکاندا ناکۆکی دروست بکەن و بەو شێوەیە یەکێتیی گەل پارچە بکەن.

جۆن بۆڵتۆن راوێژکاری پێشووی ئاسایشیی نەتەوەیی ئەمریکا لە کتێبەکەیدا بە ناوی "ژووری رووداوەکان" باس لە کارەکانی ئەمریکا و رووسیا دەکات، کە چۆن دەیانەوێت شۆڕشی رۆژئاوا لە جەوهەری خۆی دوور بخەنەوە و بیشێونن. بۆڵتۆن رایگەیاندووە، پلانیان داناوە، کە بە گوشارەکانی تورکیا باج لە رۆژئاوای کوردستان بستێنن و هاوکات پلانی پاکتاوکردنی بزووتنەوەى ئازادیی کورد لە باکوور و باشوور پێکەوە بەڕێوەببەن. ئەمریکا، یەکێتیی ئەوروپا، رووسیا، سوریا و تورکیا سەرباری ناکۆکی زۆر و زەوندی نێوانیان، بەڵام لە ناو هاوکاریی ستراتیژیکدان لەگەڵ یەکتردا. ئەمریکا، رووسیا و یەکێتیی ئەوروپا هاوکاریی تورکیایان کرد بۆ داگیرکارییەکانی لە رۆژئاوا و ئەو داگیرکەرییەیان قبوڵکرد و پشتیوانییان لێکرد. بەوەش بە یەکگەیشتین کانتۆنەکانی جزیر، کۆبانێ و عەفرینیان لە کوردان زەوت کرد و رێگرییان لە دامەزراندنی هەرێمێکی خۆسەری کوردان لە سەرتاسەری رۆژئاوای کوردستاندا کرد".

ژ.ت