موراد قەریلان ئەندامی کۆمیتەى بەرێوەبەری پەکەکە رایگەیاند، هەندێک لایەن لە هەرێمی کوردستان بوونەتە هاوکاری دەوڵەتى تورک، چونکە حسابی تایبەتى خۆیان هەیە، بەڵام ئەمە سیاسەتێکى هەڵەیەو دژ بە گەلی کوردە و مەترسیدارە.
لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی کەی ئێن ئێن موراد قەریلان ئەندامی کۆمیتەی بەڕێوەبەری پەکەکە رایگەیاند، هێزەکانى ئیمە هێزێکى گیان فیدایین،هێرشێکى قورس لەسەر گەریلا هەیە، دەوڵەتى تورک بە هەموو هێزی خۆیەوە شەڕ دەکات، لەسەر زەوی شەری بچوککردوەتەوەو لە ئاسمان هێرشەکانى فراوان کردوە، ئێمەش شێوازی شەڕی خۆمان گۆڕیوە، لەسەر زەوی هێزی خۆمان بچوک کردوەتەوەو لەژێر زەوی شەڕمان فراوان کردوە، بۆیە کاتێک سوپای داگیرکەری تورک دێتە پێشەوە زیانێکى گەورەی بەر دەکەوێت و ناچار پاشەکشە دەکات، ئێستا کەوتووەتە ناو دۆخێکەوە ناتوانێت بمێنێتەوە، دەوڵەتى تورک بە تانک و فڕۆکە و کیمیایی هێرشی دژوار دەکات تا ئەمساتەش هێرشی دژوار هەیە، شەر بەشێوەیەکى قورس لە زاب هەیەو شەڕێکی جدیییە.
وتیشی، دەوڵەتى تورک چەکی قەدەغەکراو بەکاردەهێنێت، رۆژانە ئەو چەکە بەکاردەهێنێت لە دژی گەریلا، بەکارهێنانى چەکی کیمیایی پروپاگەندە نییە، بەڵکو راستییە، دەوڵەتى تورک دەیەوێت هەندێک ناوچە بگرێت بۆئەوشە غازی کیمیایی بەکاردەهێنێت، دەوڵەتى تورک بەشێکی زۆری خاکی هەرێمی کوردستانی داگیر کردوە، لە هەندێ ناوچەدا ١٥ بۆ ٣٠ کیلۆمەتر هاتوونەتە ناو خاکی هەرێمەو جێگیربوون،١٢٨ لەئێستادا تورکیا ١٢٨ بنکەو بارەگای گەورەو بچوکی لە هەرێمی کوردستان دروست کردوە کە نزیکەى ٣٠ هەزار سەربازی تورکیا تێدایە، بەشی زۆری ئەو ناوچانەى تورکیا داگیری کردون هێزەکانى ئێمەى لێ نییە، بەڵام ئەگەر ئێمە شەڕ نەکەین دەوڵەتى تورک زۆر بە ئاسانى دێتە پێشەوە.
سەبارەت بە جێگیرکردنى هێزی عێراقی لەسەر سنور، قەریلان دەڵێت” ئێمە لەدژی ئەوە نیین عێراق هێز بۆ سنورەکانى خۆی بنێرێت، بەڵکو هاوکاریشیان دەکەین، ئەوەى کە دەڵێت پەکەکە دژی ناردنی هێزی عێراقییە، قسەیەکى راست نییە، ئەوە پروپاگەندەی دەوڵەتى تورکە، بەڵام پێمانوایە حکومەتى عێراق ئاگادار دۆخى سەر سنورەکان نییە، تەنیا حکومەتى هەرێم ئاگادارە، ئەویش شتەکان دەشارێتەوەو نایەوێت باسی بکات”.
لەبارەى ئەو دەنگۆیانەى دەڵێن، پەکەکە تەنیا لە سەر خاکی هەرێم شەڕ دەکات قەریلان رایگەیاند، ئەوە قسەیەکى راست نییە، هێزەکانى ئیمە لە دیرسیم و شیرناخ شەڕ دەکەن، دوێنێ نۆ سەربازیان لە شێرناخ کوشتووە، ئەوە راست نییە ئێمە هەر لە سەر سنوری هەرێم شەڕ دەکەین، پەکەکە شەڕ بۆ باشوری کوردستان دەکەین، شەڕی هەموو خاکی کوردستان دەکەین، ئەوە بیانووی دەوڵەتى تورکە بۆ ئەوەى باشور داگیر بکات، ئەی لە رۆژئاوای کوردستان کێ هێرش دەکاتە سەر دەوڵەتى تورک، بێگومان هیچ کەس، بەڵکو بابەتەکە ئەوەیە کە تورکیا کوردان بە مەترسی دەبینێت لەسەر خۆی.
قەرەیلان باس لەوە دەکات، بۆ ئەوەى سوپای داگیرکەری تورکیا لە خاکی هەرێم دەربکرێت پێویستى بە تێکۆشانێکى سەربازی و سیاسی زیاتر هەیەو دەبێت خەباتێکی بەهێزتر بکرێت بۆ دەرکردنى سوپای تورکیای داگیرکەر، پێویستە هەموو کەس بێتە دەنگ و هەڵوێستى هەبێت.
لەبارەى خۆپیشاندانەکانى رۆژهەڵاتى کوردستانیش موراد قەرەیلان دەڵێت” کێشەی کوردلە رۆژهەڵاتى ناوەراست کێشەیەکى سیاسی و کلتوری و فەرهەنگییە، ئەو کێشەیە بە رێگاو رێبازی سەربازی چارەسەر ناکرێت، بەڵام تورکیا دەیەوێت بە رێگای سەربازی چارەسەری بکات، بۆیە دەبێت ئێرانیش بزانێت رێگای سەربازی چارەسەر نییە، بەڵکو پێویستە بە رێگای سیاسی و گفتوگۆ چارەسەری کیشەى بکات، ئێمەش لەگەڵ چارەسەری ئاشتیانەین بۆ پرسی کورد، کێشەى کوردیش لە رۆژهەڵاتى کوردستانە نەک لە هەرێمی کوردستان، بۆیە نابێت ئێران رێگا سەربازی بەکاربهێنێت.
هەروەها سەبارەت بە کۆبوونەوەکەى لایەنەکان لە دووکان کە تیایدا پەیامێکى کەجەکە خوێندرایەوە، قەرەیلان وتی” ئێمە رێزمان هەیە بۆ هەوڵەکانی کاک بافڵ تاڵەبانی سەرۆکى یەنەکە، کە کۆبوونەوەکەى دوکانى ئەنجامدا، لەوێدا نامەیەکى ئێمە کە هەفاڵ جەمیل بایک نوسیبووی خوێندراوەتەوە، تیایدا بانگەوازێکى یەکێتى نەتەوەیی هەبوو لەو نامەیەدا، ئێستا ئەو یەکتییە نەتەوەییە پێویستە، بۆ پاراستنى سنوری فیدراڵی باشوری کوردستان ئێمە دەتوانین هاوکار بین، وەک چۆن لە شەڕی داعش لە کەرکوک و خانەقین و دیالەو شنگال هاوکاری باشور بووین.
هەر لە چاوپێکەوتنەکەیدا ئەندامەکەى کۆمیتەى بەریوەبەری پەکەکە، باس لەوە دەکات، تورکیا هەنگاو بە هەنگاو خاکی هەرێمی کوردستان داگیر دەکات، لە هەولێرو کەرکوک و موسڵ ئامادەکاری دەکات و خەڵک پەروەردە دەکات، بۆ ئەوەى باشوری کوردستان بخاتە ژێر دەستى خۆی، لەحاڵێکى وادا دەبێت لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانی هەرێم هەڵوێستی جیدیان هەبێت و بێنە دەنگ، نابێت سەیری حکومەتى هەرێم بکەن.
پەیوەست بە هەڵویستەکانى حکومەتى هەرێمیش قەرەیلان باس لەوە کات، سیاسەتى حکومەتى هەرێم بەرامبەر دەوڵەتی تورک سیاسیەتکى ناڕاستە، سیاسیەتیکى دژی گەلی کوردە، دەبێت ئەوە بزانن کە دەوڵەتی تورک یەکسەر ناڵێت ئێمە خاکی کوردستان داگیر دەکەین، بەڵکو دەڵێن پەکەکە لەناو دەبەین،ئەوە دەکەنە بیانوو، بۆیە دەبێت هەموو کەس و لایەنێک هەڵوێستى هەبێت، ئەو بێدەنگییە گەلێک مەترسیدارە.
سەبارەت بە تیرۆرکردنى ژمارەیەک کادیرو کەسی نزیک لە پەکەکە لە سلێمانی موراد قەریلان وتی” هەندێک ئینسانی ئیمە لە سلێمانى تیرۆر کران، بەوەش دەوڵەتی تورک سیاسیەتى تیرۆرستیانەى خۆی زیاتر سەلماند، ئەوکەسانە بەشێوەیەکى یاسایی لەوێ دەمانەوەو ئەوانە خەباتکارو کەسانی رۆشنبیر و نەتەوەیی بوون، دەوڵەتی تورک لە سلێمانى زۆر بە چڕی کار دەکات، لەچەندین ساڵی رابردوودا بەو شێوازە ١٧ هەزار کەسی ئێمەى تیرۆر کردوە، بۆیە پێویستە هێزی بەرپرسیار لە سلێمانی ئەو کەسانە بپارێزن، رێگە نەدەن ئەوانە لەلایەن دەولەتى تورکەوە بکرێنە ئامانج.
لەسەر گۆشەگیری سەر رێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ئەندامى کۆمیتەى بەڕێوەبەری پەکەکە موراد قەرەیلان روونیدەکاتەوە، پرۆژەى دەوڵەتى تورکدا ئەوەیە کە کورد نەبنە خاوەن ئیرادەی خۆی لە بواری سیاسی و سەربازی و کۆمەڵایەتیش، ٧ ساڵە بە دژواری گۆشەگیری هەیە لەسەر ئیمرالی، لەسەر گەریلا هێرشێکى چڕ هەیە، لەسەر هێزە دیموکراتەکانى باکوری کورستان فشارێکى بێ سنور هەیە، هەموو ئەمانە بۆ ئەوەیە کە کورد نەبێتە خاوەنى ئیرادە، بەرخودانى ریبەر ئاپۆو پەکەکەو گەلی کوردو پارتەکانى باکوری کوردستان رێگەی نەداوە کە ئەو سیاسیەتەى خۆی جێبەجێ بکات کە کورد بێ ئیرادە بکات، ئەوەش بۆ گەلی کورد سەرکەوتنێکى گەورەیە.
هەروەها وتیشی، ئێمە هیچ ئاگادارییەکمان لە رێبەر ئاپۆ نییەو جار جار هەواڵ بڵاو دەکرێنەوە لە تورکیا کە تیم و کەسانى جیاواز دەچنە ئیمرالی، بەڵام نازانین لەناو ئەوانەدا ئەردۆغان هەبووە یان نا، ئەمە زنراو نییە، ئێمەش مەترسیمان هەیە کە لە ئیمرالی چی هەیە، فشارێکى گەورە لەسەر رێبەر ئاپۆ هەیە، پێویستە پارێزەرو کەسوکاری رێبەر ئاپۆ بچنە ئیمرالی بۆ ئەوەى گەلی کورد ئاگاداری ئەو بێت بزانێ ئەو چۆنە، بارێکی گران لەسەر رێبەر ئاپۆ هەیەو پێویستە گەلی کورد بێدەنگ نەبێت، کەس نازانێت لە ئیمرالی چی دەگوزەرێت.
سەبارەت بە راگەیاندنى ئاگربەست لەلایەن پەکەکەوە موراد قەریلان رایگەیاند، ئاگربەست لە رۆژەڤی ئێمەدا نییە، بەڵام ئەگەر پڕۆژەى سیاسی هەبێت و ئێمە جێگەیەکمان هەبێ دەبێت قسەى لەسەر بکەین، گوشارێکی فاشیستى هەیە لەسەر گەریلاو گەلی ئێمەو ئیمرالی هەیە، بەڵام ئەگەر پرۆژەیەک هەبێت کە ئەو فشارانە رابگرێت و ئارامییەک دروست ببێت، ئێمە دەتوانین بیری لێ بکەینەوەو هەڵسەنگاندنی بۆ بکەین، بۆیە ئاگربەست لە رۆژەڤی ئیمەدا نییە، چونکە دەوڵەتى تورک ئاگربەستیان کۆتایی پێهێناو پرۆژەی ئاشتى کۆتایی پێهێنا.
موراد قەرەیلان کە هاوکات فەرماندەی بڕیاگەی ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە)یە لە چاوپێکەوتنەکەیدا باسی لە پرسی جێگیرکردنی هێزەکانی پاراستنی سنووری عێراق لەسەر سنوورەکانی تورکیا و ئێران کردووە و وتی:”ئێستا هەندێک هێز لە ناوچەکە هەن بەناوی پاسەوانی سنوور، بەڵام بڕواناکەم لە هەموو جیهان نموونەی وەک ئەو هێزانە هەبن، دەوڵەتی تورک هاتووە خاکەکەیان داگیردەکات، ئەوانیش هێزەکانی دەوڵەتی تورک دەپارێزن، ئەو هێزانەی ئێستا بەناوی پاسەوانی سنووری عێراق لە ناوچەکەن، بۆ پاراستنی هێزەکانی دەوڵەتی هەندێک ناوچەیان گرتووە، نەک سنوور بپارێزن”.
راشیگەیاند:”ئەگەر بەڕاستیی دەیانەوێت بێن سنوورەکان بپارێزن، ئێمە لەدژی نین، تەنانەت هاوکاریشیان دەبین، بەڕاستییش سنوورەکان بپارێزن بەرامبەریان ناوەستینەوە. ئێمە لایەنگری ئەوەین کە عێراق سنوورەکان بگرێت”.
هەروەها وتی:”بەڵام دەوڵەتی تورک سنوورەکانی زۆر تێپەڕاندووە، لە هەندێک شوێن ١٥ کیلۆمەتر و تا ٣٠ کیلۆمەتریش لەناو خاکی باشووری کوردستاندان و جێگیربوون، ڕاستە لە هەندێک ناوچەی سنوور هێزەکانی ئێمەی لێیە، بەڵام دەوڵەتی تورک سنووری زۆر تێپەڕاندووە و بە هەڵەداوان دێتە پێشەوە”.
لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا موراد قەرەیلان پێی وایە، کە حکومەتی ئێستای عێراق هێشتا بەتەواویی زانیاریی لەسەر دۆخی سنوورەکان نییە و دەڵێت:”پێیان وایە کە دەبێت بێن و سنوورەکان بگرن، حکومەتی هەرێم زانیاریی هەیە، بەڵام حکومەتی هەرێم نایەوێت زۆر ئاشکراببێت و دەیەوێت پەردەپۆش بکرێت، باوەڕ ناکەم وردەکارییەکانیش بە حکومەتی عێراق گەیەندرابێت، ئێستا دەوڵەتی تورک دەیەوێت ئەم ناوچانە بکاتە خاکی خۆی، وەها نییە کە دەڵێت دژی پەکەکە شەڕ دەکات، بەڵکو خۆی جێگیردەکات، ڕێگا و بارەگا دروست دەکات، ئەگەر ئێمە نەبووینایە خۆیان لەم ناوچانە جێگیردەکرد و هەڕەشەیان لە هەولێریش دەکرد”.
وتیشی:”دوو ساڵە ئێمە شەڕدەکەین و ڕێگەنادەین سەروەریی دروست بکات، بۆ نموونە لە ئاڤشین چیای مەرڤانۆسی گرتووە، بەڵام گەریلا دەوروبەری گرتووە، ناتوانن هاتووچۆ بکەن و دەستبەسەر ناوچەکەدا بگرن، لە زاپیش بە هەمان شێوەیە، هەندێک شوێنیان گرتووە و گردە بەرزەکانیان گرتووە، کوڕەژارۆیان گرتووە، بەڵام ئێمە لە پشتی کوڕەژارۆوەین، ئەوان ناتوانن جموجوڵ بکەن، ئەگەر ئێمە ئەم شەڕە لێرە نەکەین، ئەوا بەتەواویی خۆی جێگیردەکات و پرۆژەشی هەیە بۆ زیاتر بەرەوپێش بچێت”.
قەرەیلان ڕوونیشیکردەوە، کە پەکەکە پێویستی بەوە نییە لە خاکی عێراقەوە بچێت لە تورکیا بدات و بگەڕێتەوە و دەڵێت:”ئەو پڕوپاگەندەیە ڕاست نییە کە گوایە پەکەکە لە خاکی عێراقەوە دەچێت لە تورکیا دەدات و دەگەڕێتەوە خاکی عێراق، شتی وا نییە. پەکەکە هەفتەیەک لەمەوبەر لە مووش شەڕی کرد و حەوت سەرباز کوژران و هەڤاڵێکمان شەهیدبوو، لە دێرسیم، بۆتان و سەرحەد شەڕدەکات، پەکەکە پێویستی بەوە نییە لەسەر خاکی عێراقەوە بچێتە سەر سنوور لە تورکیا بدات و بگەڕێتەوە، بەپێچەوانەوە تورکیا سنووری عێراقی بەزاندووە و بەرەو ئەو ناوچانە دێت کە ئێمەی لێ هەین، ئێمە بەرامبەریان دەوەستینەوە و پێیان دەڵێین؛ خێرە!؟ ناتوانیت ئێرە داگیربکەیت، تورکیا شەڕی هێناوەتە باشوور نەک پەکەکە، وەک هەندێک دەیڵێن. دەوڵەتی تورک دەیەوێت باشوور داگیربکات و پەکەکەش باشوور دەپارێزێت”.
ئەوەشی وت:”ئەمانە هەمووی پڕوپاگەندەی دەوڵەتی تورکن، بۆ نموونە ئێستا لە ڕۆژئاوای کوردستان کێ چالاکی دژی دەوڵەتی تورک دەکات؟ کێ چوو لە عەفرین چالاکی دژی دەوڵەتی تورک کرد، کە دەڵێت مەترسیم لەسەر هەیە و داگیری دەکات، ئەو خۆی مەترسییە بۆ سەر هەبوونی گەلی کورد”.
فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل ئاشکراشی کرد “ئێستا ١٢٨ بارەگای سەربازیی دەوڵەتی تورک لە سەرانسەری سنوورەکانی تورکیا لە خاکی باشووری کوردستان هەیە، ئەمانە هەندێکیان ناوەندیین و هەندێکیشیان بچووکن، بەڵام بەگشتیی ١٢٨ بارەگای سەربازییان لەسەر خاکی باشووری کوردستان هەیە، نزیکەی ٣٠ هەزار سەربازیش لەو بنکە و بارەگایانەدا هەن؛ ئەمانەش هەموویان بەستراونەتەوە بە ڕێگاکانی باکووری کوردستانەوە، بۆیە دەوڵەتی تورک بەشێوەیەکی هەمیشەیی خۆی جێگیرکردووە و دەرناچێت، بۆ دەکردنیشی پێویست بە تێکۆشانێکی سەربازیی و سیاسیی جددیی دەکات”.
هـ . ب
