کتێبو "جافرسان”ی کە باس جە سەرگوزەشت و ژیوای جافر سان (جەعفەر سوڵتان)و هەورامانو لهۆنی مەکەرۆنە، چاپ و وەڵاو کریاوە و  ڕەوانەو کتێبخانەو هەورامانی، کوردستانی و ئێرانی کریا.
کتێبەکە جە نویستەی نویسەر و پەیجۆرکار (فەهمی مورادی‌مەولودی)ن و ٢٨٢ لاپەلێ جەوێش مەگێرۆنە و دەزگاو چاپ و وەڵاوکەردەی (زیوەر)ی جە شارو پاوەی چاپ و وەڵاوکەردەنەوە.
جە کتێبەکەنە کە بەرهەمو ٥ ساڵان جە کۆششی و پەیجۆریی مەیڎانی و بەڵگەنامەیی نویسەری، بە بەفراوانی باس جە بیۆگرافیی و منۆگرافی کەسایەتی جافر سانی و دەسەڵاتداریەکەیش کریان و ئاماژە بە نەیارە دلییەکێ (داخلیێ) و بەریەکێ (خارجیەکێ) سانی دریێنێ و سەرکەوتەکێش و شکستەکێ سانایەتی جار فرسانی وزیێنێ ڕووە.

یاگێ یادئاوەریەن، جافر سان کوڕو محەمەد سەعید سانی، یۆن جە بەرجەستەتەرین کەسایەتیە دەسەڵاتدارەکانو هەورامانی جە کۆتایی سەدەو ١٩ مینی و سەرەتاو سەدەو ٢٠مینی فەرمانڕەوایی بەشێوی فرەو هەور مانیش کەردەن و تەنانەت فرە جارێ قەڵەمڕەو سانایەتیەکەیش سنورو هەورامانیش دەرباز کەردەن و ئانڎە دەسەڵاتدار و خاوەن هێزی چەکداری سوارە و پیادە بییەن، واچیان "سان بجمۆ بەغدادی مەگێرۆ". جافر ٦ٚ جارێ هامسەرگیریش کەردەن و بەرهەمو ئانەیچە ٣٣ کوڕێ و کناچێ بیێنێ.
جافر سان چەنڎین جارێ ڕووبەڕوو هێرشێ و ئوردوو شاهنشایی ئێرانی و خەلافەتی عوسمانی و میرنشینە کوردیەکان بییەنەوە و شکستێش دێنێ و هەرگیز نەئاستەنش ئا دوە زلهێزە و مێرنشینەکێ هەورامانی داگیر بکەرانێ.
بەڵام سەرئەنجام جە دمای جەنگی و مدرامانی قارەمانەی وەرانوەرو شاهنشایی پەهلەوی و ڕەزا شای و خیانەتی عەشایری ناوچەکانو بەرو هەورامانی، جە ساڵەو ١٣١٠ی وەرەتاوی کۆتایی بەم سانایەتی هەورامانی و دەسەڵاتەکەو جافر سانی ئاما کە پایتەختەکەش نەوسوڎە بێ و جافر سان بەناچاری ڕووەش نیا تەوێڵێ کە قادر بەگی کوڕش حاکمش بێ و دماتەر شی هەڵەبجە کە چێرو قەڵەمڕەو بەریتانیای و دەوڵەتە تازە ئەرەمەرزیاکەو ئێراق-یەنە بێنێ. جافر سان ١٠ ساڵێ دماتەر یانی جەساڵەو ١٣٢٠ وەرەتاویەنە هەر جە هەڵەبجە گیانش سپارا و تەرمەکەش جە گۆڕستانو دەگاو (عەبابەیلێ) ئەسپەردە کریا.

دمای جافر سانی جارێوتەر کەسایەتیێ و بەگەکێ هەورامانی جە نەوسوڎە کۆبیێوە و کەریم سان کوڕو جافر سان-یشان بە سانو هۆرامانی هۆروچنا. کەریم سان دمای ماوێوێ بارەگاو سانایەتیش فاڕاوە شارو پاوەی. بەڵام هەرگیز نەتاواش هێز و دەسەڵات پەی سانایەتیەکەیش بگێڵنۆوە و سەرەنجام چەنی دەوڵەتو ئێران کەوت هەماهەنگی و ئەرتەش و ئیدارەو ئێرانی گێڵێوە پاوە و هەورامان. جە ساڵەو ١٣٢٤ی وەرەتاوی کەریم سان بەنەوشی کتوپڕ مەرد. دمای ئانەیە ئیتر دەسەڵاتو سانایەتی هەورامانی بەکجاری کۆر بییەوە و دمای پنە ئاما و پەی یەکەم جاری مێژووەنە هەورامان گیریارە و بی بە دوێ بەشێوە و بەشەگەورەکەش بەزۆر لکنریا بەە ئێرانیەوە و بەش کەمەکەش بەزۆر بی بەشێو جە دەوڵەو ئێراقی تازە دروستکریای.