هێلین ئومێدە باسش چانەیە کەرد کە ئەرەیاۋنا و هەڵوێسەکۍ هۊرگیرا خەڵاتو نۆبڵی و نەتەوە یۆگێرتەکا جە دژو ئەشکەنجەو ئیمراڵی فرە گرنگێنۍ و واتش: "ڕژێمێوە جیاواز بیەیش  هەن جە ئیمراڵینە." حەرپاسە هێلین ئومێدە ئانەش دەسنیشانکەرد کە ئانەی ئاشتیواز بۆ نمەتاوۆ بێلایەن مەنۆوە و پی جۆرە بەردەوامە بیە: "پەنەوازا هیچ کەسێوە بێدەنگ نەبۆ جە ۋەرا ۋەرو ئا جەنگەینە کە جە کورڎەسانەنە ملۊڕاوە. مشۆم دژوو هرووژمە قڕکارییەکا سەرو گەلوو کوردی و سیستەمو قڕکەردەی ئیمراڵی کۆشش بکەردۍ."

هێلین ئومێدە ئاماژەس پانەیە کەرد کە گەریلا جە ۋەرا ۋەرو ئەرەگیری و گۆشەگیرینە مڎرامانێوە تاریخی ڕاوەبەر مکەرۆ و باسش چانەیە کەرد مڎرامانەکۍ سەرنیشتی تێر کەرۍ نیەنۍ و پەیامو "پەنەوازا سەرهۊردای بێنەئاراوە"یش دا

هێلین ئومێدە دژوو هرووژمەکا سەرو بەهاکا کوردا مرداوە و داواش جە گەلی کەردە کە بە قەوەتیۆ خاوەنداری جە بەهاکاشا بکەرا.

ئەندامەو کۊمیتەو مېیانی پەکەکەی هێلین ئومێدە جوابوو پەرسایەکا مەدیا خەبەر تیڤیش دێوە.

'کۊششەکۍ خەڵات هۊرگیرا نۆبڵی فرە ماناڎارا، پەنەوازا بەردەوامۍ با'

ڕۆژەڤی یووەمینما، مژارو گۆشەگیری و ئەرەکۊشاین دژوو گۆشگیری. گۆشەگیری بەردەواما، مڎرامان بەردەواما. مانگەو تەمموزو ساڵەی ۋییەردۍ کاریگەری مڎرامانی دژوو گۆشەگیری و جە هەمان کاتەنە کاروەدای ۋەرا ۋەر بە سیاسەتەکا گۆشەگیری جە شێوەو ڕووەدایەکا لواڕاوە. حەرپاسە ڕەخنە جە سیستەموو گۆشەگیری ئیمرالی گیریا. نامێوە جە لایەنو ٦٩ زانایا و ۋیرمەندا خاوەن خەڵاتو نۆبڵیوە پەی ئەرەمەرزیا و ڕێکوزیا مېیاندەوڵەتییەکا و پەی تەیب ئەردۆغانی کیانیا. جە نامەکانە داواو ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆی کریان و جە نزیکتەرین کاتەنە دەس بە چارەسەری دیموکراسیانەو پەرسو کوردی بکریۆ. ئینۍ گرڎ کریۆ جە چوارچێوەو کاریگەرییەکا ۋەرەنگاربیەیۆ دژوو گۆشەگیرینە هۊربسەنگیا. چی چوارچێوەنە ۋەرەنگاربیەیۆکۍ دژوو گۆشەگیری و ئا قۆناغەی کە پنەش یاوێنمۍ چنی هورش سەنگندۍ؟ حەرپاسە ئایا مکریۆ جەنگێوە یەکلا کەرەوە جە دژوو گۆشەگیری بکریۆ، بەتایبە جە سەرنیشتوو کورڎەسانی و تورکیەنە؟

سەرەتا بەنامۍ ۋێم و گرڎوو هەڤاڵامۆ بە عەشق و ڕێزدارییوە سڵام جە ڕابەرایەتیما مکەرو کە بەردەواما جە مڎرامانی تاریخی ۋێش جە ئیمرالینە. پېسە واتت مانگەو تەمموزیچ مانگێوە گەرمە بۍ. گەلوو کوردی پەی ۋەرەنگاربیەیۆ سیستەمو کۆمکوژیی ئیمرالی جە چوار پارچەو کورڎةسانینە درێژەش بە ئەرەکۊشایەکا ۋێش دا. جووڵێوە عال بۍ. حەرپاسە گەریلا بە تایبە سەرمەشقایەتی جەنگیش دژ بە سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی کەرد. پی مەعنۍ تەمامو ئۆپراسیۆن و گەریلاکا ئازاڎیی بە کردەیی پەی هۊرشێونایۆ سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالیینۍ. هەر ئۆپەراسیۆنێوە گەریلای جە ئەساسەنە، بناغەکاو سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی لاواز مکەرۆ و گەریلا بە ئامانجو هۊرشێونایۆ ئا سیستەمیە چالاکییەکاش مکەرۆ. مانگۍ تەرەو تەمموزی شکۆمەندیما ۋییەرنا. هەڵمەتەو ئازاڎیی جیهانی چی بوارەنە بەردەواما. هەم سەرمەشقایەتی گەریلای هەن و هەم چالاکی و ئەرەکۊشای گەلەکەیما جە هەر چوار پارچەو کورڎةسانینە بەردەوام بۍ. بێگومان کاریگەرییەکۍ ئینەی ڕۆ دماو ڕۆی زیاتەر بەرۍ گنا. چی چوارچێوەنە ئا پێشئامایۍ باست کەردۍ ڕووەشا دا. ئینۍ پێشئامایۍ گرنگێنۍ. پېشئامایۍ فرۍ ڕووەشا دان کە قەد نمەبۆ بە کەم تەماشە بکریا، پەنەوازا بە جۆش و خرۆشێوە فرۆ پێشوازییشا ۋنە بکریۆ و پەنەوازا قیمەتشا پەی بنریۆرە. بە تایبەتی نیشاندای ئیراڎێوە جەلایەنو ٦٩ کەسایەتیا براوۍ خەڵاتو نۆبڵی جە گرڎ بوارەکانە، کە نەک هەر گەرەکشانە دمایی بە گۆشەگیری سەرو ڕابەر ئاپۆی بارانۍ، بەڵکو داواو ئازاڎکەردەی و پەرەپنەدای بە ئەرەنیشتەیەکا مکەرا، بەڕاسی فرە ماناڎارا. نە گەلوو کوردی و نە مرۆڤایەتی، نمەتاومۍ ئی ٦٩ کەسایەتییە و براوۍ خەڵاتو نۆبڵی و براوۍ خەڵاتو ئاشتی، تەنیا پېسە ٦٩ کەسا بوینمۍ. چونکی پەی نموونەی ڕۊشنۋیر، زانا و نوویسەرۍ گلېرگەکا جە حەقەتینەنە نوێنەرایەتی شوناسو کۆمەڵایەتی گلېرگەکا مکەرا. بە تایبە ئی کەسایەتیۍ کە خەڵاتو ئاشتیشا هۊرگېرتەن واتە جە ئاستوو گلېرگەکانە نوێنەرایەتی مکەرا. پەنەوازا بە عالی بزانمۍ ئینە مەعناش چێشەنە؟ ئینە ویژدانێوە کۆمەڵایەتیا، حەرپاسە ویژدانوو کۆمەڵایەتی مرۆڤەکا ئاشکرا مکەرۆ.

پەنجا ساڵ چێوەڵتەر، کاتێ جە کورڎەسانەنە گەڵێوەیچ نەجمێوە، گرڎ جۆرە سیستەمێوە کاولکاری، ئینکاری و کۆمکوژی دژوو گەلوو کوردی جابەجێ کریۍ، کەس ئاگاش جە کوردا و جەنگو کوردا نەبۍ. پی مەعنۍ ئیساتۍ ئی بانگەوازییە پەی ئاشتی یا ئی دەسوەڵێوستەیە بە ماناو ئانەینە کە جەنگ دژوو کوردا هەڵای بەردەواما. هرووژم مکریۆ سەرو کوردی. کۆمکوژی دژوو گەلوو کوردی مکریۆ. ئاڎۍ گەرەکشانە پی کردەواشا بواچا ئیتر "وەسێن". پا مەعنۍ ئی ٦٩ کەسایەتیە لایەقۍ هۊرگېرتەی خەڵاتو ئاشتی بیێنۍ و متاوو ئانەی بواچوو کە بێگومان ئینۍ هەڵای وەسۍ نییەنۍ. هیواڎارێنمۍ پەشتیوانی جە ئارامی شکۆمەندانەو ئا گەلەیە بکەرا کە بەڕاسی ستەمۋنەکریاتەرین گەلوو جیهانین کە بەبێ شوناس و شناسنامە، ئینا چنگەو سیستەمو ئینکاری و چێرو هرووژمە کۆمکوژییەکانە. پی مەعنۍ چەمەڕێنمۍ جە ۋەرا ۋەرو ئی جەنگانە سیاسەتی بێلایەنی پەیڕەو نەکەرا.

'کاتۍ داواو ئاشتی مکریۆ، نمەتاوا بەبێ لایەنێوە دەس پنە بکەرا'

ئاژێوە پی جۆرە هەن: "پەی نموونەی فرەو وەختی باس جە گفتوگۆو ئاشتی مکریۆ، پەی نموونەی تورکیایچەنە هەن. جە شۊنەمای تەریچەنە هەن. با ئاشتی بۆ، با ئاشتی بکریۆ. هەم پەنەوازی بە ئاشتی و هەم داواکاریی ئاشتی هەمان چێو نیشانە مڎا. ئانەی نیشانە مڎۆ کە جەنگ هەن و سەرو ئی بنەمایە ئەرەمەرزیان. بەڵام لایەنو ئی جەنگیە هەن. لایەنێوە هرووژم مکەرۆ، لایەنێوەیچ ۋەرەنگارش بۆوە. ئەگەر چنی ئاشتی و ستەمۋنەکریایا نەبیمۍ، ئاشتی بەرقەرار نمەبۆ. بە مەعنێوەتەر تر نمەکریۆ بە شێوێوە یەک لایەنە نزیکۍ گرڎ چێوۍ بیمېوە، پەبنەوازا بە شێوێوە یەکسان جە گرڎوو لایەنەکا نزیکۍ بیمېوە، پی جۆرە ۋەرگری جە ئاشتی مکریۆ.

 پی بۆنۆ جارێوەتەر گەرەکما ئی بانگەوازیە جەڕاو شمۆ پەی مرۆڤایەتی و چین و توێژەکا و بازنەکا دیموکراسی جیهانی بکیانو. نمەبۆ هیچ کەسۍ ۋەرا ۋەر بە جەنگو کورڎەسانی بێدەنگ بۆ. چا چوارچێوەیچەنە مشۆم ڕووبەڕوو هرووژم و قڕکەردەی جە دژوو گەلوو کوردی و سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی بیدۍ. پەنەوازا سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی دلېنە بشۆ. ئینە گرنگا. ئینەنە کە ئی پێشئامایە نیشانە مڎۆ. بەڵام دیسان ئانە ئەرەکۊشای سەرەمڕەو گەلوو کوردین کە ئی پێشئامایەشە ئاشکرا کەردەن. حەرپاسە زینانی کەردەی ٢٥ ساڵەو ڕابەرایەتیما هەمان گرنگی ئاشکرا مکەرۆ. وەڵتەر، جە جاڎەکا ئەوروپاینە، جە هەر چوار گۆشەو جیهانینە، جە گرڎ شۊنێنە کورد بەردەوام چالاکیی کەرێنۍ. هەمیشە داواکاریشا پەی ئاشتی و ئازاڎیی بەربڕیەن. جە ئاکامەنە ئێمە ئیساتۍ شایەتۍ وەشبیەی هەستیاریێوە پاسە گۊرەینمۍ جە ۋیروڕای گرڎیی جیهانینە.

 

حەرپاسە ڕێزان ساریجا یووە جە پارێزنەرا ڕابەر ئاپۆی کە جە هامان کاتەنە یووەنە جە پارێزنەرا فەرمانگەو یاسایی سەڎەی هۊرسەنگنایش کەرد و واتش: "جە حەقیقەتەنە سی پی تی، چ هەڵوێست و ڕوانگێوەش بۆ با بۆ و چێش بواچۆ، ئارۆ جەلایەنو نەتەوە یۊگێرتەکاوە وچیان. بەڵێ بەیاننامەو نەتەوە یۊگێرتەکا گرنگا. نیگەرانی ۋێشا بەربڕا. جە حەقەتینەنە ڕۆ دماو ڕۆی زیاتەر بەرگنۆ. زیڼانیێوە سیاسی چێرو هەیمەنەو یۆ چا وڵاتانە هەن کە ئەندامو نەتەوە نەتەوە یۆگێرتەکان. تا ئیساتۍ ڕۊشن نییە چنی مامەڵەش چنی بکریۆ. پېسە نەتەوە یۆگێەرتەکۍ جە بەیاننامەکەشانە ڕۊشنشا کەردۆ و ئی کەلیمێشا بەکاربەردە و واتش: "هەر کەسێوە مشۆم جە ٢٤ سەعاتا زیاتەر نەۋییەرۆ سەرو گێرتەیشەرە چنی پارێزنەرێوە کۆبۆوە. ئاڎ ئی مافشە هەن و دماو ئانەی مشۆم بە بەردەوامی چەمش بە پارێزنەرەکاش گنۆ و گرنگی بە پەنهانیەکاشا بڎریۆ، واتە مافێوەن جە چوارچێوەو مافوو مرۆڤینە جە جیهانەنە پەسەڼ کریان.

" ئیمرالینە ڕژێمێوە تایبەت هەن"

بوینە، نزیکەو ١٠ ساڵان ڕابەرایەتیما نەتاوانش چەمش بە پارێزنەرەکاش گنۆ. وەڵۍ ئانەیچ کاتێ ڕابەرایەتیما کۊبێوە ٢٤ سەعاتۍ چېرو فشارێوە بەردەوامینە بۍ و بە کامێرۍ چەمڎاری کریۍ. ڕابەریەتیما قەد بە ئاسوودەیی و چا چوارچێوەنە مافە یاسایییەکێش هۊرنەگێرتێنۍ و جە حەقەتینەنە ئی ئاژە ۋێش نیشاندەرو ئانەینە کە ئا ڕژێمەی ئینا ئیمرالینە چن تایبەتا و چڼە تایبەت بە ڕابەرایەتیما بەکار مۍ. چوار هەمڕۍ تەرۍ ئینۍ چنی ڕابەرایەتیما. یۆ چا هەڤاڵا مشۆم بە پاو یاساو ۋێشا ئازاڎ بکریۆ، حوکمەکەش تەمامکەردەن. بەڵام ئازاڎش نمەکەرا. مزانی چی؟ پەی ئانەی هیچ هەواڵێوە جە ڕابەرایەتیما نە ژنەویۆ. پەی ئانەی فکرەکۍ ڕابەرایەتیما نەیاوا دەسو هیچ کەسی. پەی ئانەی گەلوو کوردی هەمیش نیگەرانی و پەرۆشینە بژیۋۆ و سەرو پەرسو گەلەکەیشا ئەرەکۊشای نەکەرا. پەی ئانەی بتاوا جە کەسایەتی ڕابەر ئاپۆینە سیستەمو جینۆسایدی و ئەشکەنجەی دژ بە گەلوو کوردی جابەجێ بکەرا، پەی ئانەی ئەشکەنجەو دەرونی گەلوو کوردی بڎا و ئیسفاڎە جە بە بارمتەگېرتەی ڕابەرایەتیما هۊربگېرا. هەڤاڵەما هەڤاڵ بەسێ حەفتەی ۋییەرڎە ئەرەیاۋناش کە ئاڎۍ داواکاری سەرو ئێمەرە مسەپنا. ئەگەر شمە ئا کاریە بکەردۍ ئێمەیچ ئی کاریە مکەرمۍ. ئانە نیشانەش مڎۆ کە ڕابەرایەتیما جە چ جۆرە ئازێوەنە بە بارمتەگیریان.

"بەیاننامەو نەتەوە یۊگێرتەکا سەبارەت بە گۆشەگیری فرە گرنگا"

جە ئاژێوە چیمنەنە ئەرەیاۋناو گوزارشتێوە پا جۆرەی جە لایەنو نەتەوە یۆگێرتەکاوە گرنگا. بە تایبەت جە مژارو پارێزنەرانە کە پەنەوازا دەموودەس بلانە ئیمرالی و دیڎار چنی ڕابەر ئاپۆی بکەرا فرە گرنگا. حەرپاسە گەرەکما بڕۍ چێوۍ زیاڎ بکەرو. پەی نموونەی چن مانگێوەن باس جە هەڵوێسو سی پی تی مکەرمۍ. کە ڕێکوزیێوەمېیاندۆڵەتییا ئینسان متاوۆ ئانەی بواچۆ؛ سی پی تی ڕێکوزیێوەن کە جە ئاکامو ئەرەکۊشای گەلا ئەوروپای و گەلا جیهانینە ئەرەمەرزیان. ئەرەمەرزیێوە نەتەوە یۆگێرتەکان. بەڵام چ واچێوەشا دا؟ ماچا ئێمە گوزارشتەو ساڵەو ٢٠٢٢ وەڵا نمەکەرمېوە چونکی دەوڵەتو تورکی ڕا نمەڎۆ. من باسو گوزارشتەو ساڵەو ٢٠٢٣ نمەکەرو. تەنانەت باسو گوزارشتەو ساڵەو ٢٠٢٤یچ نمەکەرو. حەرپاسە فەرمانگەو یاسایی سەڎەی بەیاننامێوەش سەرو ئی مژاریە وەڵا کەردۆ. بەڕاسی گرنگا. بەڕێز ئۆزگور ئەرۆڵ سەرو ئی مژاریە قسێش کەردۍ و واتش: "١٤پەی ١٥ساڵا چێوەڵی، کاتێ گلېرۆبیەکۍ کریێنۍ و جە پڕێنە گلېرۆبیەکۍ پڕچیۍ و ڕا جە لوای پارێزنەرا گیریا، سی پی تی بەیاننامەش دا و ئاماژەش پانەیە کەرد، نمەتاویۆ ڕا جە گلېرۆبیەو پارێزنەرا بکریۆ. بەڵام ماوێوە فرەن ڕا چینەی گیریان، سی پی تی هیچ نمەکەرۆ و هیچ قسێوەش نیەنە. ماچا دەوڵەتو تورکی ڕا بە وەڵاکەردەیۆ گوزارشتەکا نمەڎۆ، بەڕاسی بڕۍ چێوۍ نیشانە مڎۆ. چێش نیشانە مڎۆ؟ نادادپەروەری و کردەوۍ خراپۍ نیشانە مڎۆ. ئانەی نیشانە مڎۆ کە هیچ چېوۍ چا بەشێوێوە یاسایی نمەلۆ وەڵۍ. چا ڕووانگۆ ئیتر نمەتاویۆ حەقەتینەکۍ بشاریاوە. ئێمە وەڵتەر ئینەما جە تورکیای بە عالی زانان کە هیچ یاسێوە جە تورکیانە نییەنە. جە گرڎ حاڵەتێوەنە دادپەروەری تورکیانە نییا. وەختۍ باس جە مەسەلەکۍ مکریۆ، کاتێ باسو کوردی مۍ وەڵێوە ئیتر چێوۍ بەنامۍ یاسایۆ بیەیش نمەبۆ. ئیساتۍ یاوان بە ئاستێوە کە کاروەدای گلېرگەو جیهانی و مرۆڤایەتیش ۋنە گنۆوە. چونکی ویژدانو مرۆڤایەتی عەزیەت مکەرۆ. ڕابەرێوە هەن کە ئەرەکۊشایۍ چامنە گەورەش پێشکەش کەردەن. گرڎ چێوێش پەی مرۆڤایەتی نیانەرە. سەرو ئی ئەرەکۊشا مرۆییە حوکمش سەرەرە مڎریۆ و ڕاش پنە مەڎریۆ سادەتەرین داواکێش، تەنانەت سادەتەرین مافەکێچش پنە بڎریا. پۊکەی ئینە قبوڵکریا نییا و مرۆڤایەتی قبوڵش نمەکەرۆ.

"پەنەوازا خەبات پەی مافو هیوای بەردەوام بۆ، ئەرکو ئێمە مڎرامانی شکۆمەندانەن"

وەڵتەر باسما جە مافو هیوای کەردەن. ئێساڵ جارێوەتەر باسوو مافو هیوای مکریۆ. چا چوارچێوەیچەنە پەنەوازا گەلوو کوردی و دۆساش جە گرڎوو بوارەکانە بەردەوامۍ با جە ئەرەکۊشای پەی ئانەی ڕابەر ئاپۆ مافو هیوای هۆربگێرۆوە کە جە یاسانە دیاری کریان. گرڎوو ئا یاسایا کە جە سیستەمی مېیاندەوڵەتینە ئامێنۍ، ڕا بە سەرۆکایەتیما مڎۆ کە دماو ٢٥ ساڵا چی مافیە بەهرەمەڼ بۆ. پەی ئینەیچ بە سزاو دیسپلینی ڕاش ۋنە مگیریۆ. حەفتۍ چێوەڵی دیسان سزاو دیسپلینیشا سەرو سەرۆک ئاپۆیرە سەپنا. ئێمە گەرەکمانە مەڵامەتو ئی سزاو دیسپلینا بزانمۍ. حەرپاسە پارێزنەرا گەرەکشانە بزانا. مەبەسم ئانەنە کە نمەکریۆ ئانڼە ئارەزوومەندانە و یەک تەرەفانە بۆ و بەرکریۆ. ئی چێوۍ من ماچوشا لایەنۍ یاساییێنۍ. ئێمە فرە عال مزانمۍ کە ئینۍ گرڎ گەمەی سیاسین کە عیلاقەشا بە جەنگوو گەلوو کورڎیوە هەن. ئازاڎیی گەلا تورکیای لکەدریان بە ئازاڎیی گەلوو کوردیۆ، پەی نموونهی تا ئی هەڵوێسه ئیمرالینە بەردەوام بۆ، هیچ چارەسەریێوە سیاسی و یاسایی جە کورڎەسانەنە بەدی نمۍ. حەرپاسە هیچ هەنگامېوە ئاشتیانە جە کورڎةسانەنە نمەگیریۆنە ۋەر. کەواتە نمەبۆ کەس ۋێش هۊر خەڵەتنۆ. واقیعەنە دوژمنێوە هەن کە بە شمشێرەو کۆمکوژییوە جە پێگەو کوشتەی گەلوو کوردینە مردان. ئەرکو ئێمە جە ۋەرا ۋەرو ئی کۆمکوژییەینە مڎرامانێوە شکۆمەندانەن کە مەرامش دلېنەبەردەی سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالییا.

"بەپاو پەنەوازی چالاکییەکۍ وەسۍ نیەنۍ، پەنەوازا سەرنیشتەنە سەرهۊردای دەس پنە بکەرۆ"

بێگومان سەرنیشتوو کورڎەسانینە بڕۍ چالاکیۍ هەنۍ. بە تایبەت ئا چالاکیۍ کە جە لایەنو کەسوکارو زیڼانییەکاوە دەسشپنەکەردەن و بەردەوامێنۍ. بەڵێ پرۆسەو ئۆپەراسیۆنی جە زیڼانەکانە فاڕیان. کەسوکارو زیڼانیا بەردەوامێنۍ جە ئەنجامدای ناڕەزایەتی ۋەرا ۋەر بە گۆشەگیری و کردەوە نامرۆڤانەکا دلۍ زیڼانەکا و بە تایبەت دژوو سیستەمو کۆمکوژیی ئیمرالی چالاکییەکۍ بەردەوامێنۍ. بەڵام بێگومان ئینۍ وەسۍ نیەنۍ. سەرنیشتوو کورڎەسانی بناغەو ئەرەکۊشای ئازاڎیوازیمانە. پېسە ماچا گرڎ چێوۍ چاوە پەرەش ئەسا و فراوان بی. پی مەعنۍ پەنەوازا بە گرڎ جۊرۍ شەپۆلەو ئەرەکۊشای بەرز بکریۆوە بە جۆرێ چنی نەریتوو ئەرەکۊشایما بگونجیۆ. حەرپاسە پەنەوازش بە سەرهۊردای جەماوەری هەمەلایەنەین کە سەرو بنەماو هامدەنگی ڕێکبوزیۆ و مڎرامان بارۆنە ئاراوە. مکریۆ ڕاپیمای بۆ، مکریۆ ناڕەزایی جاڎەکانە بکریۆ، مکریۆ بەشێوەو ئەرەنیشتەی یان خێمۍ هۊربڎریۆ یا مانگېرتەی بۆ. گەرەکما ئینەی بواچوو، بەڕاسی گەلەکەما جە سەرنیشتوو کورڎەسانینە نمەبۆ پی جۆرە مامەڵە بکەرا پېسە ئانەی قڕکەردەی نەبۆ. دوژمن هەوڵێوە تایبەت مڎۆ پەی ئانەی کاریگەریێوە پا جۊریە وەش بکەرۆ کە پاسە ویر بکەراوە ئاژەکە یاساییا. پاسە نییا. جە کورڎەسانەنە بەتایبە جە سەرنیشتوو کورڎەسانینە ڕژێمێوە قڕکەر هەن. سیستەمو کۆمکوژیی هەن. جە مېیانوو ئینیشا گرڎینە سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی ملۊڕاوە. تا سیستەموو قڕکەردەی ئیمرالی نەمەڕیۆ هیچ چێوۍ دمایش پنە نمۍ. ئابوری و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکۍ خاستەرۍ نمەبا، ئێمەیچ نمەتاومۍ بە ئازاڎیی بە شوناسی نەتەوەییماوە بژیومۍ.

چا چوارچوەیچەنە گەلەکەما کە چوارپارچەو کوردسانینە و بەتایبەت سەرنیشت و کوردسانینە و بەروو وەڵاتینە مژیوا، مشۆم هەڵوێستی جیددی نیشانە بدریۆ کە مانگەو ئابی بفاڕیۆع پەی مانگەو سەرەوردای مانگەو شکۆمەندیی عەگیدەکا، مشۆم کۆشیای کۆمەڵایەتی زیاتەر پەرەش پەنە بدریۆ..

"پەدەکە هەوڵێ مدۆ مامەڵە بە کوردایەتییوە بکەرۆ، خیانەتێوی گەورە مکەرۆ"

یۆ جە پەرسە سەرەکییەکاو پەرسەو کۆشیای کوردسانەنە جەنگا، گەریلاکاو ئازادی هەرێمەکاو پاریزنای مەدیاینە، وەرگێریی ئەرەگیرکاری و جینۆسایدوو تورکی مبانێوە، دمایین هجوومە ئەرەگیرکارییەکا کە ٣ێ تەمووزیوە دەسشا پەنە کەردێ، یاوا قۆناغێوی تازە. سیاسەت و پیلانەکاو سوپاو تورکی پەی قووڵکوردەیوە ئەرەگیرکاری بە پاڵپەشتیی پەدەکەی پەی تەوقەدای خەتەو مەتینا-زاپی ئینا بەرنامەو هەرمانێشانە، گردوو یاگەکاو ئەرەنیشتەی بۆردومانێ کریێ و چۆڵێ کریێ، ئینەیچ گرد بە پاڵپەشتیی پەدەکەی کریێ، ئۆپراسیۆنەکاو گەریلاینە کۆپتەرەکێ وزیێرە واری. بە نموونە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان موزیۆرە واری و سەروازێ ئەرەگیرکەری سزا مدریانە. بە پاو بارودۆخەکەو ئیساتێ جەنگەکەی چەنی هورمسەنگندێ؟ دەولەتوو تورکی پەی چە مەبەستێوی ئی گردوو ستراتیژ و تەوقدایە میاونۆ یاگێ و ئامانجوو پەدەکەی چێشەن؟

ئەوڵ بە ڕێزدارییوە جە کەسایەتیی گەشمەرداو ئی دمایۆ دەڤریم و ئەبو لەیلایوە یادوو گردوو گەشمەرداما بەرز مرمانوو، ڕاسینە یۆ چا مدرامانە تاریخەنە تۆمار کریان، زاپ، ئاڤاشین، مەتینا و لە بادینانەنە نمایش کریا، ڕاسینە نمەتاومێ فرە ڕۆشنش بکەرمێوە. رابەر ئاپۆ وەختوو بەروستەی مدرامانوو گەریلاکام و ئەزموونەکاسانە واتش، کێ بەرش موزۆنە و ڕۆشنش مکەرۆوە؟ واتش کێ ئی ڕۆمانا منویسۆوە؟ کێ ئینەیە مکەرۆنە بە ئەدەبیات؟ ئی هەست و ئەزموونێ چنی منویسیانێوە؟ ئیسە ئێنە قۆناغێونە ئینەیە ئەزموون مکەرمێ و گردوو هەستەکا هرووژیێنێ، ئەگەر هەستێوی گەورە و سۆزێوی گەورە پەی ئازادی و پابەندبییەێوی گەورە نەبیێ، مدرامانێوە چینبە نەکریێ، چێگەوە گەرەکمەن ڕاو شمەوە سڵام پەی گردوو هامڕایا کە مەیدانەکاو گەریلاینە بە درێژایی خەتەو فیداییبییەی پەکەیوە مکۆشیا بکیانوو.

بەڵێ پېسە واتت جەنگ بەردەواما. سیستەموو جەنگی تایبەتی تورکی، ماچۆ ئێمە قفڵەکەی وزمێرە. ماچا سەرو ئی بنەمایۍ هرووژمەکا ئەنجام مڎا. نمەتاومۍ واچمۍ کە ئەنجامێوە فرەشا دەسکۊتەن. بەڵێ بە وەڵۍ کۊتەی جە دەشتەکانە هەوڵ مڎا دەورو کەشەکا بڎا. جە گرڎ حاڵێنە ئێمە نیەنمۍ دەشتایەکانە، پەدەکە جە دەشتەکانە سەرمەشقی مکەرۆ. بە ئامایشا جە ڕاو مەنتیقەکا پەدەکەیۆ، تاکتیکو گەمارۆدای گەریلاکا جە کەشەکانە پەیڕەو مکەرا. ئێمە جە کەشەکانە یاگێما گرتێنە و تا ئیساتۍ دەسبەردارۍ هیچکام جە پێگەکاما نەبیێنمۍ.

هەڤاڵەکێما ئینۍ گرڎ یاگێنە. جەنگەکە بە چڕیی بەردەواما. بەڵام بەڕاسی گەرەکمنیا پا جۊرە ئاساییش بکەرووە. چونکی جەنگێوە قورس ئینا ئارانە. جە ۋەرا ۋەرمانە سوپێوە هەنە کە بە گرڎ تەکنەلۆژیایۍ ناتۆی ئاماڎەکریێنە. حەرپاسە جەمۍ خیانەتکارۍ هەنۍ کە ڕەنگە جە تاریخو هیچ نەتەوێوەنە نەبیێبا. ۋەرو ئانەی تاریخو ئەرەکۊشای گەلا تەرینە موینمۍ. هەمیشە گروپێوە دلۍ نەتەوەکانە، بیەیشا بیەن کە مامەڵەشا بە مەسڵەحەتو نەتەوەکەیشاوە کەردەن. دلۍ کوردایچەنە هەنۍ. بەڵام ئی پێناسە بە تەمامی وەسۍ نییا پەی ئشناسای پەدەکەی. پەی چێشی؟ چونکی بە ئاشکرا و بەبێ هیچ شەرمێوە مامەڵە بە گەلەکەیشاوە مکەرا. پەی نموونەی دلۍ گەلا تەرینە هەوڵدریان کردەوە خیانەتکارییەکاشا بشاراوە، بەڵام ئینە یوەم خیانەتوو بارزانیەکا نییا و بەئاشکرا هەرمانەی چامنۍ مکەرا. ئی خیانەتکارییا پەی مەسڵەحەتوو بنەیانەکەیشا مکەرا. سەرۆک ئاپۆ واتش: "کوردی چەرمە. پی جۊرە جە کتێبو پەنجەم و زنجیرە ۋەرگرییەکاشەنە پێکئاماو بارزانی و پەدەکەیش پێناسە کەردەن. جەنگی بەردەوام مشۆم بە دروسی پێناسە بکریۆ. ئا جەنگەی چۍ جە هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە و بەتایبەتی جە بادینانەنە مکریۆ، پېسە دژایەتیی چنی پەکەکەی باس مکریۆ و وچیۆ پەی ناستەو پەکەکەین. بەڵام پاسە نیا. بەر گنۆ بە بەهانۍ پەکەکەیۆ و دەرفەتو کەشوهەواو پەڕ جە گرفتەکا ۋەرکۊتوو دلێڕاسەی کوردبیەی و گەلوو کوردی بەگرڎی مکریا ئامانج. گرڎوو دەگایەکا کورڎەسانی چۆڵۍ مکریا  ئێرشا ۋەر مڎریۆنە و بۆردومانۍ مکریا. پەدەکە سوپاو تورکیش ئارڎە شۊنەماو ئا کۆچەریی و دەگانشینە کە بەتایبەت جە بارزانیۆ نزیکۍ نەبێنۍ یان دژوو ئاڎیشا بێنۍ. دەورێوە پاسە نەیارانە دژ بە گەلی ئەنجام مڎا. پرسیارەت کەردە کە ئامانج و ستراتیجیە سەرەکییەکەش چێشا؟ ستراتیجو دەوڵەتو تورکی چێشا؟ مەرامی یووەمش ناستەی بیەو گەلوو کوردین چی هەرێمەنە. جە حەقەتینەنە جە ئەرەیاۋناکانە ئاشکرا بی. پەی نموونەی ئا مژارۍ کە باغچەلی و بارزانی سەرش ڕێکێکۊتێنۍ، لاپەڕە بە لاپەڕە ڕووماڵۍ مکریا. تاوانباراو مەهەپەی چا بنەشا پنە وزیۆ.

چی چوارچێوەنە، پېسە شمە ماچدۍ، گەریلاکۍ ئازاڎیی و هەڤاڵاما خەریکۍ پەرەپنەدای مڎرامانێوە شکۆمەڼینۍ.

یەرۍ هێلیکۆپتەرۍ وزیێرە واری. بەڵێ وستەیرە وارو درۆنەکا بەردەواما. باوەڕیۍ فرەشا بە درۆنەکاشا هەن، نەک تەنیا جە بواری سەروازینە، بەڵکم جە بواری ئابووری و دیپلۆماسیچەنە هیواشا فرە پنەشا. ئاڎۍ پی جۊرە مویناش، واتە بە بەدەسئاردەی باڵادەسی تەکنەلۆجیای سەروازی مویناش. پېسە جە گرڎ سەردەمەکانە، بە جە ۋەرکۊتوو میامینینە، ۋێش بە هێزێوە باڵادەس موینۆ. ۋێشا پا جۊرە پێناسە مکەرا و پنەش دڵوەشێنۍ. بەڵام گەرەکما ئینەی واچو. شۆڕشگێڵنا کورڎةسانی پا جۆش و خرۆشۆ، بە عەشقوو کورڎةسانیوە، پېسە فەرهادی کەشەکا وڵە مکەرا و مڎرامانی تاریخی تۆمار مکەرا.

درۆنەکا وزارە واری، نەئجیۆشانە ئانۍ ئی کارا مکەرا جوانۍ خوێنڼەوارۍ و خاوەن تەکنەلۆجیای بەرزەنۍ. نا بەڵام بە عەشقوو ئازاڎیی و عەشق بەسەرۆکەکەیشاوە دلۍ دڵ و مەژگیشانە دەس بە ئەوەکۊڵیای مکەرا. هەر پۊکەی ۋەرەنگارۍ دوژمنی باوە، پۊکەی مەوەرا و مەوەراوە بەڵکم ۋەناوە و فێرۍ با و چنە کۊڵیاوە. گرڎوو ئا تەکنەلۆجیا سەروازییا بێلایەن مکەراوە کە پېسە یووەم تەکنەلۆجیایۍ پێشکەش بە جیهانیش مکەرا. مەتڵەبما قسێوە سەرۆک ئاپۆی باروە ۋە یاڎ کە واتش: " گۊرەتەرین تەکنیک ئینسانا. تەکنیکێوە کە بتاوۆ جە ئینسانی باڵا دەست تەر بۆ هەڵای وەش نەکریان چوونکی ئینسان کە تەکنیک وەش مکەرۆ نەک تەکنیک. گەریلاکۍ ئازاڎیی کورڎەسانی، سەرو بنەماو عەشقی بە ڕابەرایەتی، قەولشا بە گەشمەرڎا، قەول بە جوگرافیاو کورڎەسانی و گەلەکەیشا، بەردەوامێنۍ جە وەڵێکۊتەیشا و دژوو مەراموو قڕکەردەی و ئەرەگیری، بە وەڵێکۊتەیە تەکنۆلۆجییەکاشا پەرە پنە مڎا و بەردەوامێنۍ.

گەلوو شەنگالی نمەتاوا پارێزنای وێشا بە کەسی تەری بسپارانە؛ ڕاو وێپارێزنایوە نەجاتشا مبۆ"

٣ی ئابی ئینا وەردەمنە، کە پەی کوردە ئێزدییا و کوردسانیچ ڕوێوی گرنگەن. تاریخوو جینۆسایدین. ڕۆو ٣ێ ئابوو ٢٠١٤ چەتەکاو داعشی هجوومشا کەرد سەروو شەنگالی و هەزاران کوردێ ئێزیدیێ کۆکوشێ کریێ. مدرامانوو گەلی ئێزیدی ساڵیادوو ئی  کۆکوشییەینە، بەشداریی گەریلاکا چا ڕووەوە و ئاستوو وێڕاوەبەری و وێپارێزنای شەنگالەنە چەنی هورمسەنگندێ؟

بەڵێ، منیچ بە قینیوە ئی هجوومە کۆکوشییە، کە ١٠ ساڵێ وەڵتەرێ بی، شەرمەزار مکەروو. بەڕاسی مشۆم ئا کەسا شەرمەزار بکەرمێ، کە کۆکوشییەکەشا کەرد و داعششا ڕێک وست، ئانێ هامکارێشا بێنێ و وەختوو هجوومەکەینە وازشا جە ئێزدییەکا ئارد و ڕەمێ. چونکوم یۆ جە هجوومە قورسەکاو جینۆسایدوو ئی سەردەمەی، پێسە واتت هەزاران کوشیێ، هەزارا ژەنی بازاڕەکانە کرێ بە کۆیلێ و ورەشیێ. تا ئیساتێ هەزارا ژەنی و زارۆڵێ بێ شۆنێنێ هەڵای نمەزانیۆ چێششا سەرەرە ئامان، پەوکای مسۆم فرە خاس وانە چی ڕووەدایا وەربگێرمێ، ئجۆم گەلەکەما شەنگالەنە خاس دەرسش چینەیە هورگێرتەن، کە تارێخەنە بە فەرمانەو ٧٤ ەمینی تۆمارە کریێنە. ئیتر بەڕاسی ئێزدی دۆخیوی تایبەتەن فرە دەگمەنەن، جە ڕووەو تارێخوو کوردی و جە ڕووەو تاریخوو ویرو باوڕەکاوە.

پەی نموونەی ئێزیدی یۆن جە کۆنتەرین باوەڕەکا. هەمان  وەختەنە بازنێوی بەینوو فارایوە گلێرگەی سرووشتی و چینایەتینە، پەوکای کە نزیکۆ موینیش، بەرمگنۆ کە یادەوەرییە دێریینەکێ تارێخوو کوردانە شاریێنیوە. ئی یاگێ فرە تایبەتەنە، پەنەوازییش بە یاواینەی فرەی هەن، مەسەلەن ئانێ کە سەرنجەشا دێنە هجوومو  سەروو شەنگالی بە جینۆساید مشناسا، چوون بەڕاسی حکومەتێوە هەن گەرەکشەن ئێزدی بەرۆ دلێنە. ٣ێ ئابوو ٢٠١٤ یوەم جار نییەن ئێزدییەکاو شەنگالی هجووم بکرۆ سەرشا. پێسە واتما ئینە ٧٤ـەمین فەرمانەنە.وەڵێ ئانەینە٧٣ فەرمانێشا ملەرە ئامێنێ، یانێ ٧٣ کۆکوشیێشا دیێنی، فرەو یاگانە سووکایەتییشا پەنە کریان چی؟ پەی نمونەی داراو باوەڕێوی کۆمەڵایەتیینێ، خاسا کەسی ژنییەن ئێزدیێ یاگێوەنە هجووم بکەرا سەروو یۆی، یا ویروباوەڕێوی؟ یا یۆسا یاگیوەنە کوشتەبۆ؟ جەڕاسینە ئانە یادەوەری و گلێرگەی سرووشتی و ئینسانیی ئێزدییەکان تا ئارۆ.  بەڵام بە نمێ ئێزدییەکاوە هجووم کریا سەروو کوردسانی و باوڕ و سرووشت و ئینسانی، هجووم و جینۆسایدوو شەنگالی ئاستوو دینداری، نەتەوەپەرەسییش چی سەردەمەنە نیشانە دا، پی مانێ فرە زەروورا دیندارکەردەی گلێرگەی و دژوو هەرجۆرە نەتەوەپەرسیێوی بکۆشییەیمێ. مدرامان شەنگالەنە سەروو چە بنەمێوە پەرەش سانان؟ شەنگال سەروو بنەماو  پارادایموو گلێرگەی ئازادی و دیموکراتیکوو ڕابەر ئاپۆی دژوو سیاسەتو دەسەڵاتداریی پیاسالاری نەتەوەپەرسی بە مدرامان یاوان سەرکەوتەی.کۆشیای و مدرامانو گەریلاکاو کەشی و هێزەکاو یەپەژەی وەرنیشتەنە دژوو هجوومو جینۆسایدوو ساڵەو ٢٠١٤ سەروو ئی بنەمێوە پەرەش سانا. چێگەوە سڵاموو ئا هامڕایا مکەروو کە بەشدارییشا کەرد. جە کەسێتیی هامڕا عەگید جڤیانینە گردوو هامرایا یاد مکەرووە.

بەڕاسی ئێمە فرە قەرزارۍ ئاڎیشانمۍ. تەماشە بکەرە ڕابەر ئاپۆ پەی هیچ شۊنۍ تەری پاسشە نەوات، بەڵکم پەی شەنگالی واتش هێڵۊو سوورەو ئێمەنە. پەرسو ئی هێڵە سوورۍ پەنەوازا بە دروسی بیاومێنە. ئێزدییەتی شەنگالی بەڕاسی جە ڕوو کوردایەتییوە، جە ڕوو مرۆڤایەتییوە، جە ڕوو فەلسەفە و سیستەمو باوەڕی پارادایمو ئێمۆ هێڵەی سوورەنە. ئەگەر نەمەنۆ فرەو چێوا بە نامۍ کورڎەسانی و دەسەڵاتی دیموکراتیکی کورڎەسانیوە ڕووە مڎۆ. هەر پۊکەی پارېزنای شەنگالی فرە گرنگا. سەردەموو ئێمەنە فرە گرنگا. من ئەجۊمەنە جە ماوەو١٠ ساڵی ۋییەردەینە پێکئاماو شەنگالی، کورداو ئەرەنیشتۍ شەنگالی، کوردۍ ئێزدیۍ زیاتەر سەرنجشا دان. سەرو ئی بنەمایۍ دەسشا کەرد بە وەشکەردەی سیستەمێوە تایبەتی و بەردەوامێنۍ جە ئەرەکۊشایشا. ئێزدییەکۍ درکشا پانەی کەردەن کە نمەبۆ پارێزنای ۋێشا ڕادەسو هیچ دەسەڵاتێوە بکەرا. دیما کە چنی پەدەکەی جیا ئاستۍ و بڕەمۍ. چا حەقیقەتو پەدەکەیشا دی کە خیانەتشا جە ئێزدییەکا کەرد. کاتێ داعش بە گرڎ جۆرە چەکێوە هرووژمش کەرد سەرشا، پەدەکە سوارۍ ترۊمبێلەکاشا بیۍ و بڕەمۍ. بەڕاسی خەڵک شەرم جە مرۆڤایەتی ۋێش مکەرۆ.

گەرەکما واچو. ئی حەقەتینە جە گلێرگەو ئیزیدی شەنگالینە ئا هۆشمەنڎییەشە بەروست؛ نمەتاوا ۋێپارێزنای ۋێشا بەکەسی بسپارا. گلېرگەو ئێزیدی، خەڵکو شەنگالی جە ئاکامەنە تەنیا ۋێش متاوۆ پارێزگاری جە ۋێش بکەرۆ. گەلوو شەنگالی ۋێپارێزنای ۋێش هەر ۋێش ئەرەمەرزنۆش. هەر ۋێش سەرو بنەماو یەبەشەی ئەرەمەرزناشا و جە ئیساتێچەنە هەوڵمڎا ئی سوپۍ گەورەتەر بکەرا. ۋێپارێزنای و ۋێڕاوەبەری بیەن بە هۆشمەنڎیێوە بنەڕەتی جە دماو ٣ې ئابو ٢٠١٤یۆ. بەپەیلواو من دەسکەوتی فرە گۊرەیچ هەر ئینەنە. یانی پاسشە موینمۍ. پەنەوازا پارێزگاریش ۋنە بکریۆ و گەورەتەر بکریۆ. جوانۍ ئێزیدی مشۊم جە ئاستوو خاوەنداریکەردەینە با. یەبەشەی و یەژەشەی گەورەتەر بکەرا. گەر پەنەواز بکەرۆ پا جۆرە... گرڎ جوانۍ ئێزیدی مشۆم بەشێوە تەمەنیش دلۍ هێزەکاو پارێزناینە ۋییەرنۆ. ۋەرووئانەی تا ئیساتۍ هرووژمەکۍ بەردەوامێنۍ. هەڵای داعش بیەیش هەن. تورکیا گرڎ ڕووۍ هرووزم و سەرو شەنگالی مکەرۆ.

'مەترسییەکۍ بەردەوامێنۍ: ئەردۆغان خەلیفەو داعشین'

بەڕاسی ئەردۆغان خەلیفەو داعشین. جە چڼین شۊنێنە داعش لاواز بی، ئا چەتۍ داعشی کۊ لوۍ؟ ئەردۆغان چېرو نامۍ جیا جیاینە ئاڎێش بەڕێکوستەی کەردۍ و دژوو کورڎةسانی بەکارشا مارۊ. هەم جە موسڵونە هەم جە کەرکووک و هەم جە شەنگالیچنە. وە جە ۋەرنیشتوو و عەفرینیچ ئا هێزا کۊمکەرۆوە و هەوڵمڎۆ کیانۊشا پەی هەرێمەکاو پارێزناو مەدیای. هەر ۋێش ئانشە بەروست کە بەشداری جەنگوو قەرەباغیش کەردەن. تاوانبارو جەنگین، تاوانبارا دژوو مرۆڤایەتی. پۊکەی مەترسی سەرو شەنگالی مەتەرسییا سەرو کۆمکوژی. گەرەکم نەبۍ ئینەی بواچو، ئینە چێوۍ فرە قورسا. پەی گەلێک کە ٧٤ فەرمانێش سەرەرە ئامێبا، وتنی بەردەوامی هەڕەشۍ قڕکەردەی و کۆمکوژی هەن بەڕاسی چێوۍ فرە گرانا. تراژیدییا. تراژیدیایۍ فرە قورس سەرو ئا گەلەیرە ئامان.  بەڵام پەنەوازا بوچیۆ چونکی مەترسییەکۍ بەردەوامیشا هەن. ڕژێمەکەو باخچەلی-ئەردۆغانی مەرامشا دلێنەبەردەی تەماموو گەلوو کوردیا. حەرپاسە گرووپە سونییەکۍ بەتەمامی گەرەکشانە ئا هەرێمەیە بکەرا بە هەرێمێوە سونی و تاوناشۆ. دلۍ هرووژمێوە پی جۊرەینە. چی گەرەکما نەبۆ ئینەی بوینمۍ ؟ مەگەر داعش پەی ئینەی هەرمانەش نەکەردە؟ جە ئیساتێچەنە چێرو نامۍ تەرینە بەردەواما. مشۊم ئەنجامەکۍ جە ساڵەو ١٠ەمینینە دژوو ئێزیدییەکا وەشکریێنۍ پی جۆرە بوینیا. بەڵی گلېرگەی ئێزیدی جە گرڎ کاتێ زیاتەر قەوەوتا، بەڕێکوستەین، زانان. مزانۆ کە مەترسییەکۍ چکۊوە مەیا. بەڵام پەنەوازا ڕێکوستەیەکا ۋێش بەپاو ئینەی گۆرە بکەرۆ و درێژە ۋێش بڎۆ.

'هجومێوی جیددی سەروو گلێرگەی تورکیوە هەن، گەرەکشانە حورمەتوو ئینسانی تەسلیم بکەرا'

 گۆشەگیری بەردەواما و ئینەیچە کاریگەرییش سەروو گلێرگەیوە هەن، دیارتەرین کەریگەری هەژاری و گرانیی ژیوای و کێشە پەیوەندیدارەکان، تورکیانە و سەرنیشتوو کوردسانینە قۆرتێ کۆمەڵایەتیێ و سیاسیێ هەنێ جیدیێنێ، وەختێ چی چوارچوەنە، هورشا مسەنگنی، موینی هیچکام جە قۆرتەکاو تورکیای و سەرنیشتوو کوردسانی جیاوازێ نییەنێ جە سیاسەتوو گۆشەگیری و جەنگی. ئێمە باسوو دۆخێوە مکەرمێ کە گەنجاو کوردی زەماوندە مکەرا بە ئەشکەنجەوە مگیریانە. ئایا ئی گلێرگە جە ئاستێوی تێرکەرەنە هەستش بە ژیوگەو ئی جەنگەیە کەردەن؟ ئایا هەڵوێست بە پاو ئی واقیعەو جەنگییە نیشانە مدریۆ؟

ئانە کە ئاخروو ماچووش ئەوەڵۆ ماچووش. ڕسموو ئیساتێ تورکیای پەنەوازیی خەڵکی بە پارچەنانێوە و قەیرانوو قەرزەکا، نایەکسانیی واریاتی، قەیرانی کۆمەڵایەتی، کوشتەی ئینسانی، کوشتەی ژەنێ؛ تندوتیژی، تێکشییەی، گردوو ئینیسا پێویسییشا بە تەقایوە هەن، تەنانەت باسوو کردەوەو  قڕکەردەیەکا کوردسانەنە نمەکەروو.

سیستەموو جەنگوو تورکی  هەمیشە ئیرادە ماڕۆنە، بە ماڕای ئیرادەی ڕا جە گلکێرگەی و حورمەتیش و مەیلوو ژیوایوی شکۆمەندی مگێرۆ، ئی دەسەڵاتە تەمام هجووم مکەرۆ سەروو بەهاکا ئینە جەوهەروو دەسەلاتداریینە هەن بەڕسای ژیوگیوی فرە خراپ هەن، گەرەکم بێ ئەوەڵۆ ئینەی بواچوو.

ئەرەیاونایەکاوە سیستموو جەنگی تایبەتوو تورکی موینمێ. حیچ وەختێ کۆمپانیێکێ بەتایبەت کۆمپانیاکاو ئاکەپەی هەرگیز نەپووکیێنیوە، سەرەمڕ قازنج مکەرا، من باسوو ئینەی مکەروو، کە چە بارگرانییوەن سەروو شانەو کرێکارا، ستەموەنەکریایا، هەژارا یانەنشینا و هیتیاراوە مەگەر ئینە سەبەبوو سەرەوردای نییەن؟

وەرەچەماو دەسەڵاتداریی ئیساتێ تورکیوە نە ڕۆحی جڤاکی، نە هەستی جڤاکی، نە مەیل جڤاکی هەنێ. بەڵگێوەنە نویسیان، تورکیانە تەنیا سەدەنە ١٠و کرێکارا سەندیکاییةێ،  ٩٠ تەرهیچ ڕێکوستەێوەشا نییەن.  تەنانەت هاگادارێ مافەکاشا نییەنێ. ی نییە. بێوەرگێریێنێ وەراوەروو  هجوومی چینایەتی و کۆمپانیاکا و سەرمایە و سەرۆکەکاوە. ئانێ کە پێسە مبانە بە کۆیلێ ساعیبەکاشا چون پەنەوازییسا بە نانی هەن، پەوکای تورکیانە کۆیلەی مۆدێرن وەش بییەن.ئینە قۆرتێوی جیدییا، پیسە واتم سەبەبێ فرێ هەنێ کە تورکیانە، گردڕوێ قیامەتێوە هوربێزۆ.

"گەلوو کوردی و پەکەکە بیێنۍ بە یۆ، هیچ هێزێوە نمەتاوۆ ڕا چینەی بگێرۆ"

کورڎەسانەنە ئاژەکە بڕۍ جیاوازا، جە کورڎەسانەنە جەنگۍ قۆمیۆ. ئاژێوە گلېرگەیی بەرخۆدەر هەن. پەی نموونەی، بەڵام جە کورڎەسانەنە حەقەتینێوە پا جۆرە هەن. جە وەڵێوستەی چینایەتینە لاوازی هەن دلۍ ڕاسی کورڎەسانینە. بەڵام ئینە جارێوەتەر وینیاوە، شمەیچ باستا چانەی کەرد جوانۍ هۊرپڕێنۍ، ژنۍ جوانۍ جلی کوردیێشا کەردەێنێنە، جە زەماۋنەکانە گۊرانیێشا واتێنۍ، درووشمەو ڕابەر ئاپۆی بیێنە بە مەڵامەتو گێرتەی. دلۍ حەقەتینەو ئیساتۍ کورڎةسانینە، ئەر پەکەکەی بەرباری، کوردایەتی نمەمەنۆ. ئانەی بەهاکۍ کورڎەسانیش هۊرئێزنێنۍ، ئەرەکۊشای پەکەکەین. پۊکەی بە سەربەرزییوە ئینەی ماچو.

جە کورڎەسانەنە نەتەوەی دیموکراتیک وەشبیەن. جە سەیەو ڕابەر ئاپۆی و پەکەکەی، نەتەوەی دیموکراتیکی کوردی هەن. بەڵام ئەرەمەرزیابیەو ئینەی، بنیاڎنیای ئەرەمەرزیاکا، بنیاڎنیای ستاتۆی هەڵای ئەرکێوەن ۋەردەممانە. ئینە هەڵای نامان دی. بەڵام جە ڕوو فیکری و هەستیوە، نەتەوەبیەی دیموکراتیکی کوردی وەشکریان. سیستەمو جەنگی تایبەتی تورکی، چونکی ئینەی موینۆ، پەی نمونەی، چونکە جە زۋانی کوردینە پەکەکەی موینۆ، جە ڕەنگەو کوردینە پەکەکەی موینۆ، جە گۆرانییە کوردیەکانە پەکەکەی موینۆ، پۊکەی ڕووە مکەرۆ وستەیرە و  قەڎەغەکەردەی و ئاستەنگکەردەی. ئەگەر ئینۍ گرڎ دوورۍ بوزیاوە، هیچ چێوۍ بە نامۍ کوردایەتییوە نمەمەنۊوە.

پەوکای بەرەوام ئینەی واچێنمێ، ڕاستتەر بواچمێ گەلەکەما ئینەیە واچێ: پەکەکە گەلەن، گەل ئینا چێ. درووشمێوی چینە وێشۆ نەوچیان، نەتەوێوی سەیەو کۆشیای پەکەینە واوەی هورستۆ. پەوکای نە متاوانە پەکەی بەرا دلێنە و نە گەلوو کوردیچ، ئینە نامومکینەن.سیستموو جەنگی تایبەتوو تورکی هەوڵێ پووچێ مدۆ. حەر پەوکای گەرەکمەن ئینەیە بواچوو، با گەلوو کوردی و دۆساو گەلوو کوردی بەردەوامێ با جە هورپڕای، با بەردەوامێ با بەرزکەردەیوە ڕەمزوو سەرکەوتەی،با بەردەوامێ با جە واتەی گۆرانییە کوردییا، جەواتەی "بژیوۆ سەرۆک ئاپۆ" لای سەریی گردیوە.

کەس نمەتاوۆ ڕا چینیشا بگێرۆ، چونکوم ئی چێوێ ڕەهەندی یاساییچشا هەن، وەلێ ئەگەر قەدەغێ بکریا چێش قۆمیۆ؟ماچا دادگاو مافو وئینسانوو ئەورووپای قەرارش دان، دادگاو دەستووری ئەرەیاونانش کە قەدەغە نییەن. ئەگەر قەدەغە بۆ چێش مبۆنە؟ مەگەر متاوا دەمما بگێر؟ متاوا ڕا جە گەلوو کوردی بگێرا کە بواچۆ "بژیوۆ سەرۆک ئاپۆ"؟ پەوکای جە گرد دەرفەتێوەنە پێویسا هورپڕمێ، هێماو سەرکەوتەی بەرزە بکەرمێوە، گردیاگێوە بکەرمێ بە ڕەنگەی  سەوزە و سوورە و زەردە، بە دەنگی بەرز بواچمێن "بژیوۆ سەرۆک ئاپۆ"."

قەراروو قەنارەدای ئێرانەنە: نمەتاودێ پیسە ژەنا بمدرندێ

بۆنەو بەشداریکەردەیش چالاکییەکاو "ژەنی، ژیوای، ئازادی"ینە و ئامادەکەردەی هەواڵا، سزاو قەناردای سەروو ٢ ژەنە ڕۆنامەواناو کوردیەرە پەخشان عەزیزییە و شەریفە محەمەدیێرە سەپیا، سیاسەتوو دەوڵەتوو ئێرانی وەراوەروو ژەنێ چەنی هورمسەنگندێ؟

وەڵێ گرد چێوێوەنە بە نامێ تەڤگەروو ژەنێ ئازادێوە سڵام مکیانوو پەی پەخشان عەزیزیێ و شەریفە محەمەدیێ. بێگومان چالاکییەکاو "ژەنی، ژیوای، ئازادی" یاوێ ئاستێوی میاننەتەوەیی. ڕەوشوو ئێرانی چەقوو چالاکییەکا بێ، بەڵام فاڕیا پەی هاواروو ئازادیی ژەنا تەماموو جیهانینە، فاڕیا پەی سیمبولوو ئازادیی. پەوکای هەڵای بەردەوامەن. دیارەن کە دەوڵەتوو ئێرانی هەڵای ئاندە  جە ئەنجاموو چالاکییەکاو 'ژەنی، ژیوای، ئازادی'ی متەرسۆ، هەڵای جە سزادای بەشداربییاو چالاکییەکا، سەرمەشقاو چالاکییەکا و زیندانییە ئازادیی ژەنا. بێگومان ئینە یاگێ قبووڵکەردەی نییەنە.

بەهەرحاڵ چە تارێخەنە و چە ئیساتینە هیچ چێوێ پێسەو چالاکییەکاو ژەنا پەی ئازادیی ڕەوا نییەنێ. مشۆم ئینە بوینیۆ و ڕژێموو ئێرانی و سیستم ئێرانەنە ئیتر نمەبۆ بێدەنگ بۆ و کەهاڵ بۆ جە داوا ئازادانەکاو ژەنا. ئینە بە کوشتەی و خنیکنای ژەنا ڕاش وەنە نمەگیریۆو. پەی نموونەی پەخشان عەزیزییە نامیوەنە بەشیوێوە قەوەت ئینەیە نیشانە مدۆ، وەختیو لوا رەێزوو چالاکییوە، وەختێو دەسش بە راپیمای ئازادیی کەرد، باجەکەش وەرەچەماوە بێ، ژەنێ پێسە نمەتەرسیا. ئا سیستمە کۆیلایەتیی ژەناش پەنە مەحکووم کریان، سیستمێوە قبووڵکریا نییا.

ڕاسیینە سیستموو ئەشکەنجەدایا، ئاستەیوە ژەنان جە ژیوایوە پیاسالاریینە سیستەموو ئەشکەنجەدایا، ئینا سیستموو دەسدرێژیینە ئاستەیوە ژەنێنە دلێ پیاسالاریینە دلێ سیستموو دەسدرێژیینەم کەس نمەتاوۆ ئازادیی ئا ژەنا بمدرنۆ، کە هەستشا بە ئازادیی کەردەن، نمەتاوا ڕا جە هەوڵێ ئازادیی بگێرا. ڕژێموو ئێرانی نمەتاوۆ دەنگوو گلیرگەبییەی ژەنا کپ بکەرۆ. نمەتاوۆ ڕا جە زیهنیەتوو ئازادی یا جالاکیی ئازادیی ژەنا بگێرۆ. تا بتاوۆ ئینەیە بکەرۆ، مشۆم تەماموو ژەنا بسڕۆوە، پەوکای مسۆم دەوڵەتوو ئێرانی چینەیە پاشەکشێ بکەرۆ. ژەنی جیهانی مفاڕا و ئازادی مارا. زوو یا دێر، شۆڕشوو ژەنا سیستموو پیاساری ماڕۆ، جیهگان بۆ بە یاگێوی پەڕ جە یەکسانی و ئازادی و دیموکراسی و وەشەسیای و شکۆ و پێوەژیوای.