کۊنفڕانسەکە بە دەسوەلیوستەی کۊنگرەی نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە)ی ساز کریان و ماوەو دووۍ ڕوا خواینۊ و دلێشنە بابەتۍ جیاجیۍ قسەوباسشا بارەوە کریۊ.

کۊنفڕانسەکەنە ٦٠٠ کەسۍ بەشدارییشا کەرڎەن، دماو دەیوقێوە ڕێزگێرتەی جە یادوو گەشمەرڎا بە نامۍ کۊمیتەو ئامادەکاریوە لەیلا ئیمرەت و ڕەفیق غەفوور، هەرپاسە هامسەرۊکاو کەنەکەی ئەحمەد قەرەموس و زەینەب مورادە ئامانجەکاو بەستەی کۊنفڕانسەکەیشا وستۍ ڕووە.

'ئیرادێوەهامبەش بۍ ئاراوە'

ئەحمەد قەرەموس ئاماژەش پانەیە کەرد، کە گرنگا گەلوو کوردی جە سەڎ ساڵەو پەیمانەو لۊزانینە ئەنجامەکاو پەیمانەکۍ ورسەنگنۊ و دەسنیشانێشا کەرۊ، کە گەلوو کوردی١٠٠ ساڵێن وەرانوەروو پەیمانەکێنە وێگێری کەرۊ، بەرشانایەکاو ئا پەیمانۍ ئیرادەێوە گەورە نیشانە مدۊ. قەرەموس باسوو گرنگیی کۊنفڕانسەکەی کەرد و واتش مشۊم بە نوێنەرایەتیی گەلوو کوردی و بە نامۍ گەلوو کوردیوە ئیرادێوە هامبەش وەش بۊ.  

لاو وێشۊ زەینەب مورادە هامسەرۊکەو کەنەکەی ئاماژەش پەی ئانەیە کەرد، کە گەلوو کوردی١٠٠ ساڵێن جە وەراوەروو پەیمانەو لۊزانیوە وێگێری کەرۊ و ئانەش وست ڕووە، کە چی سەرڎەمەیچنە جینۊساید، کۊکوشی و بەنەببییەنیایرەی و نکۊڵیکەرڎەی سەروو گەلوو کوردیرە پەیڕەو کریۊ.

شارەوانوو لۊزانی: گەرەکمانە لاپەلێوە تازە چەنی کوردی ورڎەیمێوە

شارەوانوو لۊزانی گیۊرگ ژوپۊند وتارێوەش پێشکەش کەرد و واتش جە ساڵەو ١٩٢٣ چی شارەنە پەیمانێوە ئیمزا کریێنە و ئا پەیمانۍ بناغەو ستەم و ناهەقیێوە گەورەینە وەراوەروو کورڎا. واتیچش، "چێگە گەرەکمانە لاپەلێوە تازە چەنی کورڎەکا ورڎەیمێوە. گەرەکمانە شارەکەمانە ئینەیە واچمۍ. گەلوو کوردی مافوو ئانەیشە هەن پێسە گەلای تەری بژیوۊ". گیۊرگ ژوپۊند ئانەشە وست ڕووە، کە ئا هۊڵە کە جە ساڵەو ١٩٢٣دا پەیماننامەکەش چەنە ئیمزا کریان، کەرڎەنشا بە مۊزەخانە.

دماو قسەکاو شارەوانوو لۊزانی کۊنفڕانسەکە بە نمایشکەرڎەی بەڵگەفیلمێوە بارەو پەیمانەکێوە بەرڎەوام بی.

'ڕابەر ئاپۊ ٥٠ ساڵێن وەراوەروو لۊزانیوە وێگێریی کەرۊ'

هامسەرۊکەو پەیەدەی ئاسیە عەبدوڵڵا قسەکاشنە واتش، کە پەیمانەو لۊزانی ئەوەڵوو جینۊسایدەکان دژوو گەلوو کوردی و واتش، " دژوو پەیمانەو لۊزانی ١٠٠ ساڵێن ڕەنجێوە گەورە، کۊشیای و مدرامان کریان. واتیچش بەڕێزۊ یادوو ئانیشا بەرز مرمانوو کە چی کۊشیای ئازادینە سەرمە‌شقۍ بیێنۍ و گەشمەرڎی بێنۍ. سەڎەو ٢١ سەڎەو ژەنێن. سەڎەی ٢١ سەڎەو ئا گەلانە، کە چەنی گەلوو کوردی و پەی ئایندەی کۊشیا. ئا سەڎ ساڵە کە ویەرناما، سەڎێوەن کە کورد متوۊ وانۍ گەورێش چەنە بەدەس بارۊ. چا یاگانە کە مافەکاو گەلوو کوردی نکۊڵیشا وەنە کریان، مدرامان هەن. کۊشیای هەن. ڕابەر ئاپۊ کە چا سەڎەنە گرنگیی فرەش بە کۊشیای گەلوو کوردی دان و سەرمەشقایەتیی کۊشیای کوردستانیش کەرڎەن، ٥٠ ساڵێن جە دژوو پەیمانەو لۊزانی مدرامان کەرۊ. کۊشیای گەورەش کەرڎەن. پەی کوردستانی و هەم پەی جیهانیچ. ٢٥ ساڵێن ئیمراڵینە کۊشیۊ. ئا کۊشیایە جە ئیمراڵینە هەن دژوو ستەمین. سڵام جە کۊشیای و مدرامانوو ڕابەر ئاپۊی کەرمێ".

هامسەرۊکوو کۊنگرەو گەلی ڕەمزی کارتاڵیچ ئاماژەش پانەیە کەرد، کە وەڵۍ ١٠٠ ساڵانە کوردستان بەش کریان و پێسە دووا:

گەلەکەما جە مافەکاش بێبەش کریا. من بە نوێنەرایەتیی گەلەکەیما سەرجەموو ئا وەڵاتا شەرمەزار کەروو، کە ئا پەیمانێشا ئیمزا کەرڎە. گردوو گەشمەرڎاو کوردستانی کە جە سەڎ ساڵی ویەرڎەنە پەی گەلوو کوردی ئەرەپڕێنۍ و گەشمەرڎی بیێنۍ بە ڕێز و پەنەزانایۊ یاد کەرووە. گەلەکەما پەی ئا پەیمانۍ ئامادە نەبۍ. خاکەکەما پارچەپارچەشا کەرد. گەلەکەما ششا کەرد، جە گردوو مافەکاش بێبەش بی.  

بناغەو ئا گردوو ئا سیاسەتا کە ملا ڕاوە ئینۍ لۊزاننە. لۊزان هەرپاسە ئەنفالا، هەڵەبجەن و شەنگالا. جە وەرنیشتوو کوردستانینە پشتێنەی عەرەبیین، جە سەرنیشتنە کوردستان پلانەو خاسسازی وەرکەوتنە (شارک ئیسڵاحات)ا. جە وەرکەوتنە قەنارەدای قازی محەمەدی و کۊکوشیی مەهابادین.

هامسەرۊکوو پەژاکی سیامەند موعینی جە واچێوەنە واتش: بۊنەو پەیمانەو لۊزانیوە کورد ڕووبەڕوو کۊکوشی و جینۊسایدی بییەنۊ. موعینی  وستیچش ڕووە کە پەیمانەو لۊزانی ١٠٠ ساڵێن دژوو گەلوو کوردی بناغەو جینۊسایدیش نیانرە و واتیچش، کە مشۊم گەلوو کوردی دژوو ئا پەیمانۍ گردوو مەیدانەکانە یەکدەنگ بۊ و سەروو بنەمای نەتەوەییوە کۊشیای وێش بیاونۊ ئاستێوە تازە.

س.ز