کەنەکە پېسە چارەسەریۍ درێژمەودای، داوا جە نەتەوە یۊگېرتەکا کەرۊ، چنی حکومەتو عێراقی و ئەنجومەنو گەلی و ئەنجومەنو ژەنا شەنگالی هەرمانەکەرۊ پۍ ئانەی ئێزیدخانی پېسە هەرێمێوە ۋېڕاوەبەری دلۍ یاساکا عێراقی و میان نەتەوەیینە یاگەگیر کەرۊ.
دەسەی ڕاوەبەری کۆنگرەو نەتەوەیی کورڎسانی (کەنەکە( بۆنەو ٩ەمین ساڵوەگېڵ و کارەسات و ٣ۍ ئابو ٢٠١٤ ی جە شەنگال ئەرەیاۋنېوەش ۋەڵاکەرڎۊ.
جە ئەرەیاۋناکەو کەنەکەینە ئامان: ئێمەی کورڎ، جە ١٠٠ەمین ساڵوەگېڵ و پەیماننامەو لۆزانینە، دەسو ئیشی، ناداڎیی و کۆکوشییەکاوە مناڵمېنە، یۊ جە نزیکتەرین نموونەکایچ، ٩ ساڵۍ چېوەڵتەر کۆکوشیېوە تەر جە کورڎسان ڕووەشدا، جە ٣ۍ ئابو ٢٠١٤ ینە گەلوو ئێزدیما جە شەنگال ڕووبەڕوو هجومېوە دژوارو تیرۆریستا داعشی بیېۋە، خېرا ئاشکرابی کە دەوڵەتو تورکی پاڵپەشتی جە تیرۆریستا داعشی کەرۊ.
کەنەکە ئاماژەش پانەیچ دان، داعش دژوو ژەنا، شێوازو جەنگی تایبەتیش بەکارئارڎەن، ژەنی و گلېرگەش بە گرڎی کەرڎ بە ئامانجو هجومە قیزەونەکاش و پانەیچ دلۍ جینۆسایدینە ژەن کوشتەیش بە شێۋېوە سیستماتیک ئەنجامدا.
کەنەکە سەرەڕاو شەرمەزارکەرڎەی ئا هێزا کە قەرارو جینۆسایدو گەلی ئێزدیشا دان تەئکیدش کەرڎۊ، پېسە گرڎ وەختۍ پۍ ئانەی زامەکۍ شەنگالی ساڕێژۍ با، کۊشیای خۊتانکەرڎەی جە مافە ڕەواکا ئێزدییەکا ۋەردەوام بۊ.
کەنەکە ئاماژەش پەی ئانەیچە کەرڎەن، نزیکەو ١٢ دەوڵەتا تاوانوو دژوو ئێزدییەکاشا بە جینۊساید ئشناسان و ئا دڎاننیایپۊرەیە هەنگامێوە گرنگەنە و هەم نیشانۍ و بەڵگەنامێوە گرنگەی سیاسییەنە، وەلۍ بەجینۊسایدئشناسای سیاسی بۍ دەرئەنجامە یاساییەکا، یانۍ بەبۍ دادگاییکەرڎەی وەرپەرسەکا – ئەنجامدەرا قەرارێوە نیا دەردوارە بۊ پێسە پێویستی. وەک پێویست نییە. نەببیەی ڕاکاری یاسایی تەنیا تاوانبارا هانی مڎۊ و ڕاشا پەنە مڎۊ، کە جینۊسایدەکا دووەبارۍ کەراوە.
درێژەو ئەرەیاوناکەو کەنەکەینە ئامان، دماو ئانەیە داعش جە لایەنوو گەریلاکاو هەپەگە- یەژاستاری و یەپەگە- یەپەژەیۊ مەڕیا، ڕژێموو تورکی گەرەکشا بە شێوازی جیاواز هەقە جە ئێزیدخانی کەرۊوە، ڕوانە سوپاو تورکی بە فڕۊکەی بێفڕۊکەوان و فڕۊکەی جەنگی هجووم کەرۊ سەروو نەوەشخانە، مەکتەبی و بەتایبەتی هێزەکاو پارێزنای ئێزیدخانی یەبەشە- یەژەشە. ئامانجوو ئا هجوومایجە ڕۊشنا: دەوڵەتوو تورکی گەرەکشا ئێزدییەکا ئێزیدخانی چۊڵ کەرا و یەک ئێزدییش دلێنە نازاوە. ئامانجی ستراتیژیی دەوڵەتوو تورکی ئەرەگیرکەرڎەی شەنگالین پێسە جوگرافیای وەڵینوو عوسمانییەکان و تورکبییەی بەرەووەڵۍ بەرۊ. هەمان ستراتیژیچش ساڵەو ٢٠١٨ عەفریننە و ساڵەو ٢٠١٩ جە سەرێکانی و گرێسیپینە دەس پەنە کەرڎەبۍ، ئیساتێچ خەریکا جوگرافیاو کوردستانی جە کورڎەکا "پاک" کەرۊوە، پەرە بە تورکبییەی مڎۊ.
کەنەکە ئەوەخوایش کەرڎەنۊ، وەروو ئانەی ئیتر ئەمرەی زیاتەرە سەروو گەلوو ئێزدیمارە نەسەپیۊ، پەنەوازا ئەوەڵۊ هجوومەکاو دەوڵەتوو تورکی مردنیا. پەوکای یوەم و بەپەلەتەرین داواکاریما ئانەن، کە نەتەوە یۊگێرتەکۍ و حوکمەتوو عێراقی پێوە کایەی ئاسمانی سەروو فڕۊکە جەنگی و فڕۊکە بێفڕۊکەوانەکاو دەوڵەتی تورکیرە وزارە.
کەنەکە هەرپاسە داواش کەرڎێنە ڕێککەوتەی ٩ تشرینوو یوەمی کە بەینوو حوکمەتووم عێراقی و دەسەڵاتوو هەرێموو پانیشتوو کوردستانی و دەوڵەتوو تورکینە ئیمزا کریا ورشنیۊوە. چونکوم ئامانجوو ئا ڕێککەوتەیە چۊڵکەرڎەی ئێزیدخانین و بە بۍ بەشداریی ئێزدییەکا کریان.
ئاخیروو ئەرەیاوناکەیچۊ ئامان ، وەروو ئانەی ئیتر سەر ئێزدییەکۍ نەکریا، پەنەوازییش بە چارەسەرێوە درێژخواینی هەن. پەوکای داوا جە نەتەوەیۊگێرتەکا کەرمۍ کە چەنی حوکمەتوو عێراقی و نوێنەری سیاسی و کۊمەڵایەتیی ئێزیدی پێسە ئەنجوومەنوو گەلی و ئەنجوومەنوو ژەناو شەنگالی هەرمانە کەرۊ. وەروو ئانەی ئێزیدخان پێسە هەرێمێوە وێڕاوەبەری چوارچوەو یاساکاو عێراقی و میاننەتەوەیینە یاگێشا بۊ.
هـ . ش / س . ز
