پرۆفیسۆر دکتۆر فرانکۆ کاڤالی کەسایەتی زانای سویسری و پارێزنەرو مافو مرۆڤی و سیاسەتمەدار، سەبارەت بە ڕووەداکا ئی دماییە بابەتە پەیوەندیدارەکێ بە پرۆسەو چارەسەری پرسو کوردی چنه ئاژانسو هەواڵو فوراتی هۆرسەنگنایش کەرد.

'عەبدوڵا ئۆجالان کەسایەتیێ سەرەکییا، بەئازاد کەردەیش چارەسەری خوڵقیۆنە'

پرۆفیسۆر دکتۆر فرانکۆ کاڤالی باسش چانەیە کەرد، دەس پنەکەردەیۆ گفتوگۆکا سەبارەت بە پرسو چارەسەری سیاسی کوردی گرنگا و ئاماژەش پانەیش کەرد، هەڵوێسەکێ دۆڵەتو تورکی هەتا ئیسە جە چارەسەری بەدوورا.

پرۆفیسۆر دکتۆر فرانکۆ کاڤالی، ئاماژەش پانەیەدا کە ڕابەر ئاپۆ جە چارەسەرکەردەو پرسو سیاسی کوردینە تاکە کەسایەتیێ کاریگەر و سەرەکییا و واتش: "ئازادی عەبدوڵا ئۆجالان پەی چارەسەری پرسو کوردی گرنگیێ تایبەتیش هەن، تاومێنە ئی دەورەی چنێ دەورو نلسۆن ماندێلای بەراورد کەرمێ، جە پانیشتوو ئەفریقای ئازادکەردەو نلسۆن ماندێلای دەورێ سەرەکیش جە دمای ئاردەی بە دیکتاتۆرییەت دژو ئەفریقییەکا و دەورێ کاریگەرش وینا، واتە دمایش بە ڕژێمو ئاپارتایدی ئارد. گرڏی ئینێ چا بڕوێنە ئەر ماندێلا ئازاد نەکریێ ئا فاڕیایە ڕووە نەرێ. پۆکەی سەبارەت بە چارەسەری سیاسی پرسو مافەکا گەلو کوردی، مەرجی سەرەکی ئازد کەردەو عەبدوڵا ئۆجالانین."

'لێوە جەنگ و لێوەتەر پرۆسەو چارەسەری مەبۆنە'

پرۆفیسۆر کاڤالی واتش، بە مەڵامەتو هەڵوێسەکا دۆڵەتو تورکیای سەبارەت بە پرۆسەکە مەیاونە، هەرپاسە فرە ئەستەما کەس یاوۆشەنە، لێوە دۆڵەتو تورکیای هەڵوێسی تن نیشانە مرۆنە و جە دژو وەرنیشتی جەنگ بەرۆڕاوە و قەد دەرفەتو ئانەی مەرۆ کە ئۆجالان بە شێوەی ئازاد دەور گێڵنۆنە و چنی لایەنەکا گلێربۆوە، لێوە تەرۆ، جەئاستێ نزمەنە قسەوباس سەرو پرسەکەی کریۆنە.

'ئارمانجشا دلێبەردەی مڏرامان و پشتیوانیەکان'

بەڕاو من ئا ڕووداوێ ڕووەمرانە، شانۆیێ دۆڵەتو تورکین کە گەرەکشا پەشتیوانیە جەهانییەکا جە وەرنیشتوو ئەوەکۆشای گەلو کوردی و دیموکراسی جە وەرنیشتەنە لاواز کەرۆنە. پۆکەی بی شانۆیا گەرەکشا ئی پەیامەیە دۆنە کە : 'ئێمە دلێ وێمانە ئینایمێ گفتوگۆنە ئا جۆرەی باس کریۆنە خراپ نیا.'

بەگرڏی ئینە تەماشەکەردەو منا و بە دڵنیاییۆ نمەزانو ڕاستا یان نا، وەرو ئانەی ئێمە زانیاری فرەما نیا وەردەسەنە. بەڵام لوایشۆنیرەو من ئانەن کە ئی ڕووداوێ پێسەو پلانێوەن پەی لاوازکەردەو مڏرامانو کوردی و ئا پشتیوانیە جەهانیا جە وەرنیشتوو ئەوەکۆشای گەلو کوردی کریۆنە.

'باسو چەک نیارەو پەکەکەی حیچ مانێوەش نییەنە'

پرۆفیسۆر کاڤالی داواکارییەکا دۆڵەتو تورکی سەبارەت بە چەک نیارەی پەکەکەی هۆرسەنگنا و ئاماژەش پانەیەدا کە نموونە جەهانییەکێ داوا جە پەکەکەی مکەرا 'چەک نەنیۆرە'. پرۆفیسۆر کاڤالی باسش چانەیە کەرد کە داواو چەک نیارەی جە پەکەکەی بەبێ مسۆگەرکەردەو پرۆسەکەی حیچ مانێوەش نییا و واتش: "پەی نموونەی ئەر تاوێم ئارۆ بە نامێ جەنگاوەرا کوردیۆ قەرارێ دۆنە، واچێنا حیچ گەرەنتیێ پەی چەک نیارەی بییەیش نییا، پۆکەی سەرکەوتەو ئی پرۆسەیە و جە دۆخێ چانەنە، باسو چەک نیارەی حیچ مانێوەش نییا، وەرو ئانەی حیچ گەرەنتیێ جەلایەن دۆڵەتیۆ سەرو پرۆسەکەی بییەیش نییا."

پۆکەی جە هەلومەرجێ چانەنە، کە حیچ مسۆگەریێ بییەیش نییا، بە بڕواو من مەبۆ بە حیچ شێوازێ چەک بنریۆرە. جە حەقیقەتەنە ئەر ئەردۆغان ئارۆ تواناو ئانەیش نییا کە سەرو وەرنیشتوو کوردەسانینە سەرگنۆنە، بەمەڵامەتو مڏرامانو جەنگاوەرا کوردیۆ. هەرپاسە ئەر ئەوەکۆشای چەکدارا جەنگاوەرا کوردی نەبیێ، بەدڵنیاییۆ وەرنیشت هەر زوو هورشنیابێوە.

بەگرڏی چەک نیارەی و بەرهەم ئاردەو ئاشتی فرە خاسا، بەڵام پەنەوازا ئانەی زانمێنە کە ئینە شانۆیێ کولانە نییا و جە کۆتایینە کارەساتش چنەمەبۆوە، چونکە ئەر چەک نریارەو و لایەنی وەراوەر قەولو وێس نەبەرد سەر ئانە بە جارێ گرڏ چێوێ دلێنەمشۆم

.'جە سەرانسەرو جەهانینە نموونەی فرێ هەنێ داوا جە پەکەکەی مکەرا چەک نەنیۆرە'

جە سەرانسەرو جەهانینە نموونێ فرێ هەنێ کە جە وەراوەرو نیارەو چەکینە قەولو دیموکراسی بە ئەوەکۆشای جمیەرو ڕزگاریوازە نەتەوەییەکا دریان. پەی نموونەی پێسەو ئانەی جە ئەمریکاو دلێڕاسەینە و ناوچەکێ تەرو جەهانی ڕووەشادێنە؛ هەرپاسە جە کۆتایی جەنگو جەهانی دووەمینە، گرڏو ئا کۆششکارا دژو فاشیزمو نازی جەنگشا کەرد، پنەشا پاسە بێ کە بەپێ پێوەرەکا دادپەروەری کۆمەڵایەتی جابەجێ مەکریۆ.

بەڵام دماو ساڵێ ئەمریکییەکێ بە جەنگی سەرد ئامێ و واتشا سوپاسو کردەوەکاتا مکەرمێ، بەڵام ئیتر تەمام بی، ئێمە ئیتر ئەرکەکا بەدەس گێرمێ.

واتە تێبینی من ئانەن کە جە ئیسەنە پەی وەرنیشتی، پەی کوردی، پەی هەر کەسێ کەبڕواش بە دیموکراتیک بییەی هەن، حیچ گەرەنتیێ پەی ئانەی پرۆسەکە بە ڕێبازی ئەرێنی بلۆ وەڵێ بییەیش نییا. ئەر من تاوێم چا بارۆ قەرار دۆنە، بەدڵنیاییۆ واچێنا نا، ئێمە مەجبوورینمێ هەڵای چەکەکاما ڕاگێرمێنە."

'بە ئازادکەردەو عەبدوڵا ئۆجالانی چارەسەری پرسەکەی ڕووە مرۆنە'

پرۆفیسۆر فرانکۆ کاڤالی سەبارەت بە ئازاد کەردەو ڕابەر ئاپۆی واتش: "نیارەو چەکی تەنیا بە شێوێوە چارەسەری دیموکراتیکی ڕاستەقینە کریۆ جابەجێ کریۆنە و واتش، کاتێ مرۆڤ نموونەو ماندێلا گێرۆنە وەرچەم، دۆخو چەکنیارەی جە دماو ئازادکەردەو ئێژا ئۆجالانی، دماو گفتوگۆی جددی سەرو پرسو چارەسەری، کریۆ سەرش باس کریۆنە. بەڵام ڕاگێرتەو ئێژا ئۆجالانی جە بارودۆخێوە نامرۆڤانە زینانەنە و دماو نمایشێوە نادیاری و واتش نا، ئێمە چارەسەری جابەجێ مکەرمێ، بەڵام مشۆم چەکەکاتا بنییەتێرە دماتەر ئێمە پرسەکە یەکلایی مکەرمێوە'، بە پەیلوای من هیچ کەس نمەتاو بە جددی هۆرشگیرۆنە و مەبۆنە حیچ کەسێ گنۆنە دلێ ئی تەڵەیۆ."