ئەنقەرە کە ئەرەگیرکەردەی پانیشتیش یاونان قۆناغێویتازە، بەشێوەو دیفاکتۆی پرۆژەو میساقی میللی میاونۆ یاگێ. وەراوەروو هەوڵە ئەرەگیرکارییاو تورکیاینە، هێزە میاننەتەوەییەکانە بێدەنگێنێ و پەدەکە بە گردوو هێزوو وێشۆ خۆیەوە پشتیوانیی دەوڵەتوو تورکی مکەرۆ.
ئەنجاموو گێڵای چند مانگەو تورکیاینە پێوەس بە پلانە تازەکاو ئەرەگیرکەردەی پانیشتوو کوردستانینە، چندین وەڵێئامێ ڕووەمدانە. ئەنقەرە کە ئەرەگیرکەردەی پانیشتیش یاونان قۆناغێوی تازە، بە شێوەو دیفاکتۆی پڕۆژەو میساقی میللیی میاونۆ یاگێ. بێجگە جە بنکە سەروازییەکا، هەرێموو بادینانینە هەنگامە پێسەو وشکنای شناسنامەی و ئۆپەراسیۆنی دژوو دەگایەکا و دەسملەرەگێرتەی هاموەڵاتا هەرێمەکەی مکەرۆ، ئینەیچ نیشانەش مدۆ، ڕەوشی "ئیداری" هەرێمەکەی فاڕیان. هاموەڵاتێ هەرێمەکەی مپەرسانە، ڕاوەبەراو هەرێموو کوردستانی چی "بێدەنگێنێ" و یاگەکاو پێسەو دهۆک و ئامێدی و سنوورووئەوەڵوو میساقی میللیی دەوڵەتوو تورکی پێناسە مکەرۆ.
ئینە یاسای میاننەتەوەیینە، ماناو لکنایا
دەسەڵاتوو ئاکەپەی و مەهەپەی ئەوەڵوو ساڵەو ٢٠٢٤یـوە پەی فراوانکەردەی مەنتێقەو ئەرەگیرکاریی وێشا عێراقنە و پانیستوو کوردستانینە سەفەربەر بییەن و ڕاو هەوڵە سیاسی و دیپلۆماسی و سەروازییەکاوە بەڕۆشنی هۆشداریی جەنگیش هەرێمەکەنە دا. ئی هەنگاماو دەوڵەتوو تورکی، عێراقیچش گێرێ وێ و پەی فاڕای بڕێ هامسەنگی وەرکەوتوو دلێڕاسەینە و پانیشتوو کوردستانیچنە هەنگامێ تازێ منریا. ئا بازگێ دەوڵەتوو تورکی شارەکڵەکاو بامەڕنی و کانی ماسی سەر بە بادینانینە نیێنێشرە، بەپاو ماددەکاو یاسێ میاننەتەوەیێ، یوەمین هەنگامەکاو لکناینێ.
پەدەکە سەرمەشقایەتی مکەرۆ
حەرچند سوپاو تورکی نکۆڵییی چی ڕەوشەیە مکەرۆ، بەڵام ئەرەیاونیان، کە چا بازگانە شناسنامێ خەڵكی وشکنیا، دەیان گەنجێ گیریێنێ، گردوو کامێرەکاو هەرمانگەکاو نزیکوو بازگەکا دەسبەسەرێ کریێنی و ورەتەی مانگانەو دەرمانخانەکا موشکنیا. چەنی ئانەیچە دەوڵەتوو تورکی کە موازۆ هەرێمەکەی بەتەمامەتی بوزۆ بندەسوو وێش، بە سەرمەشقایەتیی هێزەکا پێسەو پێشمەرگەو ڕۆژی و زێرەڤانی و پاراستنوو سەر بە پەدەکەی هەرێمەکەنە ئەرەنیشتە مبۆ. هەرپاسە هێزە نامێبریێکێ وەڵێ ئامای سوپاو تورکی، بەزۆر هاموەڵاتێ دەگایەکاو پێسەو سپینداری و مێژە و کەونمێژە و سەرگەڵێ زێدوو وێشان بەرکریا، هەرپاسە پەدەکە هەماهەنگی چەنی دەوڵەتوو تورکی مکەرۆ پەی دەسنیشانکەردەی ئا مەنتێقا کە بۆردومانێ مکریا.
هەنگامەکێ تەرەو دەوڵەتوو تورکی نیایرەی قەیومین
پەدەکە پەی دەسملەرەگێرتەی دەسەڵاتی پانیشتنە گرد حەوڵیوی مدۆ و پی سیاسەتاشە سەرمەشقایەتی ئەرەگیرکاری مکەرۆ و ڕا وەش مکەرۆ پەی ئانەیە دەوڵەتوو تورکی قەیومێ پەی شارەکاو پانیشتی بنیۆرە. پەدەکە پەی ئانەیە کە زیاتەر دەسەڵاتەنە بمەنۆوە، ورچنیەی پەرلەمانییش پەی ٢٠و تشرینوو یوەمی دماوست و جیای ئانەیە ئامادەکاری پەی ورچنیەی بکەرا، ئیساتێوە خەریکێ پەرەپەنەدای سیناریۆی تازەینێ تا ورچنیەیەکێ نەکریا. سەروو ئی بناغەیە پەدەکە مەیدانیوی بێسنوور پەی دەوڵەتوو تورکیای مکەرۆوە و چەنی وەڵێئامایەکاو ئیساتێچ ئامادەکاریی مکەرۆ تا بە خوڵقنای "باری نائاسایی" ڕا جە کەردەی ورچنیەی بگێرۆ.
قۆرتەکاو وەردەموو ورچنیەی
چەنی ئینەیچە، حەرچند ورچنیەی بۆ بە باسوو ڕۆی، باسکەردەی جە فاڕایوە دەسەڵاتی سیاسی جە پەدەکەیوە پەی یەنەکەی زیاتەر مبۆ. تاوانوو کوشتەی وەرپەرسێوی پلەبەرزوو پەدەکەیچ بە نامێ موحسین ڕەشیدیوە بەشیوا چینەیە. موحسین ڕەشید چند ڕوێ چێ وەڵتەر هەولێرنە کوشیا. موحسین ڕەشید چند جارێوە ڕەخنەش جە سیاسەتوو پەدەکەی گێرتەبێ، هەڵوێستش دژوو ئەرەگیرکاری نیشانە دێ. باس چانەیە مکریۆ، موحسین ڕەشید فرەو جارا هەڵوێستەکاو مەسرور بارزانی بە "ناهەقی"ی ئشناسنێ و دژایەتییش کەرێ. زانییان کە موحسین زیاتەر نزیک بییەن جە نێچیرڤان بارزانییوە و موچیۆ کوشتەیش مگێڵۆوە پەی ملەملێ ململانێی بەینوو هەردووە لایەنەکەی.
هەرپاسە هەوڵە بازرگانییەکاو نێچیرڤان بارزانی چەنی ئێرانی و مەسرور بارزانی چەنی تورکیای، ئاستی میاننەتەوەیینە ستاتۆو پانیشتیشا ڕووبەڕوو تەرسێ جیددیێ کەردەنۆ. پەدەکە تا ئی وەزعێ وەشە نەبۆ، هەردەم کەشوهەواو جەنگی بەزیندەیی مازۆوە و پینەیچە وێش ماوە مازۆوە. تورکیایچ ئینەیە موینۆ، جە چوارچوەو بەرژەوەندییەکاو وێشەنە ئیسفادەی زیاتەر جە ڕەوشوو پەدەکەی موینۆ، خاستەر وێش جە پانیشتوو کوردستانی ئەرەنیشتە مکەرۆ دژوو تەڤگەروو ئازادیی کوردستانی.
مەسعود بارزانی ملۆ بەغدا
پەدەکە هەڵای هەنگامەو "ئاسایبییەیوە"ی پەیوەندییەکاشنە چەنی حکومەتوو ناوەندیی سەرکەوتە نەبیەن، ئی هەنگامێ بە میانگیریی تارانی و ئەنقەرەی نرێیێبێ، پەوکای ئی جارە سەرۆکوو پەدەکەی مەسعود بارزانی وێش ملۆ بەغدا. پێوەس بە سەرنەکەوتەی نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی، ئارۆ مەسعود بارزانی ملۆ بەغدا و گێرا چەنی وەرپەرساو ناوەندی کۆ بۆوە. ماو ڕیفراندۆموو ٢٠١٧، ئەوەڵێن جارەن مەسعود بارزانی هەرمانێوی چانێ بکەرۆ و ئینەیچ بەرش موزۆنە، کە مەسعود بارزانی چند داواکارییێوی بەغدای قبووڵ مکەرۆ. بە پاو وینای گردینی، ئەگەر پەدەکە ناچار نەبۆ، کۆبییەیوێوی پاسنە چنی بەغدای نمەکەرۆ، چەمەڕا مکریۆ دماو سەردایەکەو بارزانی پەی بەغدای، چند چیوێوی تازێ ڕووە بدانێ.
پەدەکە گەرەکشەن کە شەنگالی بکەرۆ بە بابەتوو بازرگانی
حەرچند ئی چێوێ کە عێراق و پانیشتوو کوردستانینە ڕووە مدانە، هاموەخت وەڵاکریایوەکاو دەزگا میدیاییەکاو سەر بە مەسرور بارزانی، پێسەو باس نیوزی دەربارەو شەنگالی و ئێزدییەکا، جێگەی سەرنجێنێ. مەسرور بارزانی جە چالاکیی "بەرنامەو هامکاریی ماددینە پەی ڕزگاربییاو دەسوو داعشی" تیشکەش وستە سەروو ڕێککەوتەی ٩ و تشرینوو یوەمی، ئی ڕێککەوتەیە دەسملەرەگێرتەی ئیرادەو گەلوو شەنگالی مکەرۆ بە ئامانج، هەرپاسە داواش کەردە، ڕێککەوتەیەکەی بیاویۆ یاگێ. چەمەڕا مکریۆسەردایەکەی مەسعود بارزانینە پەی بەغدای، قسەوباس بکریۆ پەی بازرگانیکەردەی بە پەرسەو شەنگالیوە.
چەميڕا مکریۆ پەسەکاو ڕۆی فرێ با
زانییان تا دەوڵەتوو تورکی ڕواو ئایندەینە سەروازێ زیاتەرێ ڕوانەو پانیشتوو کوردستانی بکەرۆ، چندین دەگێ چۆڵێ مکریا، کە سوپاو تورکیشا چەنەبییەن و بازگێش چنە نیانرە. هێزە میاننەتەوەییەکێ وەراوەروو هەوڵە ئەرەگیرکارییەکاو تورکیای بێدەنگێنێ، هەرپاسە بێجگە جە پەدەکەی، حکومەتی ناوەندی عێراقیچ بڕێو یاگێنە تێکەڵ بە پلانەکاو تورکیای بییەن. چەمەڕا مکریۆ ڕوەکاو ئایندەینە، چی هەرێمە نامێبریایاوە تا شەنگال وەڵێئامایێی سیاسیێی و سەروازیێ تازێ ڕووە بدانێ.
