ئەندامەو کۆردیناسیۆنوو کەژەکەی چیدەم دۆغۆوە ئاماژەش بە گرنگیی قسەوباسی سەروو ڕەفتار و جوانشناسیی کەرد و واتش: "مشۆم سیاسەتی بەرهەم بارمێ، کۆشیای وێڕێکوستەی پەرە پەنە بدەیمێ و وێما پارێزنمێ. بە پەیلوای من ئینە جوانتەرین ژەنینە ".
ئەندامەو کۆردیناسیۆنوو کەژەکەی چیدەم دۆغۆوە بەشدارییش بەرنامەو 'خۆیبوون'وو ژەنی تیڤی-ینە کەرد و جوانیشناسی و ئایدۆلۆژیاو ڕزگاریی ژەنێش ورسەنگنێ.
چیدەم دۆغۆوە جوابوو پەرسەکاو پرسیارەکانی ڕۆنامەوان ئارژین بایسالیێش داوە.
سیستمی سەرمایەداریی پیاسالار، جوانشناسی چەنی ورسەنگنۆ؟
ئینە پەرسێوە گرنگەنە، وەلێ پەی جوابدایۆش گەرەکما چێوێ بواچوو. سیستمی سەرمایەداریینە بڕێو فاکتەرێ بنەڕەتیێ هەنێ. وەڵێنە واتم ژەنی بە گردی و بەتایبەت ئەوروپایێ و وەرنیشتیێ ڕووبەڕووێ کۆکوشیی بیێنێوە، جادووگەرەکێ سۆچیێ، ئینە سبەبەێوە بێ. فاکتەروو دیای زانستوازی (پۆزەتیڤیزم) پۆزەتیڤیزمنە دا جیای یۆوستەی گلێرگەی، ڕاسیی گلێرگەی پەرت و بەش کەرۆ، بە نامێ شیکاری و بنۆڵکەردەی ڕاسییوە. سیستمی سەرمایەداری ئی دیمەو پۆزەتیڤیزمی بەکار مارۆ پەی پەرتکەردەی گلێرگەی. دژوو ژەنێ کەردەنش بە ڕێبازێوە بنەڕەتی. وەختێ ئی سیستمە ی دمایی پەنە مارمێ، بەدڵنیاییەوە مشۆم ئی ڕێبازە زانستوازیەیچە نازمێوە. چونکوم تا ئی ڕێبازەیە نەویەرنمێ مەتاومێ چا چەمکەیە نەجاتما بۆ، کە سیستمی پەی دیاریی کەردێنمێ. ئینە گرنگییش چێشا و پەیوەندییش بە بابەتەکەیماوە چێشا؟ سیستەموو دەسەڵاتداری پیاسالاری حەر ئەوەڵۆ گرد چێوێش پارچە کەردەن. ماچمێ ژەنی، گلێرگە و یەرێ بنەڕەتێ گلێرگەینێ.جە پەرەسانای دەسەڵاتوو تاتەسالاریینە، ژەنی جە گلێرگەی بڕیارە و یانەنە ئازیاوە. سەرمایەداری ڕاو زانستیوە جە گرد چێوێ بڕۆشرە. ئیساتێنە چەنەئامایانە ئا هەرمانێ کەرۆ و تاک و گلێرگەش وەنەو یۆی کەردێنێ. هەوڵێ مدۆ ئەخلاقیچ جە گلێرگەی ماڵۆرە. هەڵای بەتەمامی ئەخلاق نەبڕیانرە و کۆشیای ئێمە پەی راگێریکەرەین چانەیە. حەرپاسە ئینا هەوڵێنە ژەنی بەتەمامی جە گلێرگەی و ئەخلاقی بڕۆرە. ڕاسیی ژیوای پارچە پارچە کەرۆ. وەختێ تەماشەو ڕەفتاری و جوانیشناسی کەرمێ بەتەمامی جە سیستموو سەرمایەدارینە پارچە کریان. ئیساتێ ئێمە ئینایمێ قۆناغێوە چانەنە. ئا خاڵێ هجوومش کەرۆ سەر، لایەنی ئەخلاقیی گلێرگەین. چی لایەنۆ جەنگی تایبەت کەرۆ. تاک ئیساتێنە جە گلێرگەیوە هێز ورگێرۆ و تاکگەرای و لێبراڵیزمیچ داواوازێ چێوێ چانەینێ. ڕاسیی ئینسانی و تاکیچ دەسەمۆ کریێنێ. گلێرگە نمەتاوۆن بە سروشتوو وێش، پەرەوەردەو وێش، ئابووری و پارێزنای وێش کەرۆ. ئینەیچ بۆنەو نەتەوە دەوڵەتیوەن، دەوڵەت، دەسەڵاتداری، باڵادەسیی پیای. لێوە تەرۆ گلێرگە لاواز کریۆ، مەیدانەکاو وەردەمیش تەسێ کریێنێوە. ئەخلاق وەرتەسک کریانۆ و لکی دریان ژەنێوە.پەی نموونەی ژەنی و پیاشا لکی دێنێ و نامێشا نیان 'شەرەف'. دزی، کوشتەی، دەسدرێژی و هەراسنکەردەی گرد پیوەسێنێ بە سەرمایەدارییوە. شوناسی نەتەوەیی و کولتووری توخمێوە بنەڕەتیی ئەخلاقینێ. کەسێوە بە زوانوو وێش قسێ کەرۆ گوزارشتا چی لایەنە فرە گرنگەو ئەخلاقی. پەوکای ئەخلاق گوزارشتا جە فرەچەشنییەکاو گلێرگەی. وەلێم سەرمایەداری گردوو ئینیشا بار بەرۆ. سەرمایەداریینە گرد پێسە ڕۆبۆتێوەنێ. کە ئینەیچ برەوداین بەنە بێئەخلاقی. پێسە ژەنی جە جەوهەروو وێش بڕارە و نمازا بە تەنیا ئازادە بۆ و ئی تاکگەراییە زیاتەر ملوو ژەنێرە سەپیان و ژەنیش بێئیرادە کەردێنە.
ئینە ئازادییێوەن، کە چەویتەرینە نیشانە مدریۆ.
سەرمایەداریی وەرنیشتیی ئی شوناسەو ژەنێ کە چوارچوەو پێکئامای کۆمەڵایەتیینە گەشە کەرۆ، پێسە جۆری فرەخاسی و مۆدێرنی پێشکەش کەرۆ. وەلێ مزانمێ چی ئازادیی نییا. ئەگەر تەماشەو ئامارەکا کەری پەیت بەرگنۆ وەرکەوتوو دلێڕاسەینە تندوتیژی و وێکوشتەی و کوشتەی ژەنا فرەن وەلێ ئەمریکا و ئەوروپانە زیاتەرا. تەنانەت ئا ژەنە بەنامە ئازادێچە دلێ ئی سیستەمینە بەشێنێ و مژیوا. هەست و ویرۆکەردەی و جەستەشا بەشا. پارچەبییەی و بەکاڵاکەردەی ڕەواجش پەنە مدریۆ کە بە وەرفراوانی سەروو جەسەو ژەنێرە سەپیان چێوە پێچەوانەکەردەیۆیێ موینیۆ. جە ئەخلاقی لاشا دان و جە گلێرگەی دوورێ کەوتێنێوە. باڵادەسیی پیای دڕندەیی خوڵقنۆ. حەرپاسە پەیوەندیی بەینوو ژەنێ و پیای هامسەنگی خوڵقنۆ. دەوڵەت تامێ سیستەموو ئیمپریالیستی، هەژموونوو پیای قەوەتتەرکەرۆ لێوە تەرۆ گلێرگەی بێدەسەڵات کەرۆ، گلێرگەی بێ چەک و بێ پەروەردە کەرۆ و جە تەندروسیی دوورش وزۆوە. ژەنایچ ڕووبەڕووێ هەمان دۆخی باوە، کەلێنێ گەورێ وەشە بۆ. ژیوای بەرمارا. سەرۆک ماچۆ "کێشەی بنەڕەتی کۆمەڵایەتی ئانەنە کە ژیوای جە ژیوای سنیۆوە". گلێرگەی جە کۆمەڵایەتیکەردەی دوور وزۆوە" بەڕاسیی پێویس بە چارەسەرێوە فرە گرنگی هەن. سیستمی سەرمایەداری، عەقڵییەتوو دەسەڵاتداریی پیای، عەقڵییەتی سەرمایەداری چەنی ئی هەرمانێ کەرۆ؟ زانست پاسە پەرەش سانان، ئینا ئاستێ بەرزنە، وەلێ زانست جە ئەخلاقی دوور کەوتەنوە. جە یاواینەی دروس و جوانیشناسی دوور وزیانوە. جوانی ڕەوتێوە سروشتین تاک و گلێرگەنە و هەمیشە داوێوە سروشتیێنێ. وەلێ سیستم کەلێنە وزۆ بەینوو جوانیشناسی و ئەخلاقی. جوانبییەی دژوو ئەخلاقوو گلێرگەی، دژوو جوانیی ژەنێ و یۆگێرتەیی ژیوای بەکار مارا. فرەو ئۆپەراسیۆنەکا سەروو ئی بنەمێوە ملا ڕاوە. ویرێ جە پیشەسازی و قازانجی کەراوە. قازانج پیشەسازیی چەکی و کەرەسەو جوانکاریین. بازاڕێوە زەبەلاح دەسش پەنە کەردەن. چەک، پەی جەنگی و کۆچ و فشار وەراوەروو گلێرگەی بەکار مارۆ. یاگێونە کە جەنگ هەن دزی، کوشتەی ژەنا، کۆچ، گرد چێو هەن. بابەتێ ئەخلاقی فرێنێ. وەلێ ئی بوارە فرەتەرین قازانجش پەیشا هەن، یانێ تا جەنگ فرەتەر بۆ مەیدانێ تەروو جوانکاریین.
بە جوانیشناسی هجووم کەرۆ .
بە جوانئشناسی هجووم کەرۆ، پێسە چەکی بەکارش مارۆ، پەوکای گرنگا پێسە جمیەرێوە ژەنا چارەسەر پەی ئی پەرسێ وێزمێوە. حەرپاسە پێسە شۆڕشێوە کۆمەڵایەتی مشۆم گرنگییش پەنە بدریۆ.
مشۊم ئینەیە پەرسوو. جوانشناسیی پێسە سنووردارا؟ وەلێ مزانوو فرە ئێشبەخش و ناوەشا.
پێسە چەکوو جەنگین. مەتاومێ پاسە پاکانە بابەتەکەی وینمێ. ژەنێوە گەرەکشا جوانە بۊ، بروەکاش بۊیاخ کەرۊ. نەشتەرگەریی جوانکاری کەرۊ. ستاندارڎەکێ پەی جەستەو ژەنا پێناسە کریێنێ. بڕێ جارێ ماچا ٩٠-٦٠-٩٠، بڕێ جارێچ ماچا جەستە سفرا. وەلێ گرنگ چێشا، ئایا جوانکاریی چێوێوە کولتووریین؟ چی سیستم پاسە دەس وەر مدۊ چونکوم ئۊپەراسیۊن کریۊ. گردوو جیهانینە ژەنی کێوەڵکێ کەرا تا جوانێ با. ئیساتێ پیێچ پیسنێنێ. هەرپاسە بازاڕێوە پەی پیایا کریانۊ، سێکسیچ گێرۊ وێ. ژەنی و پیێ کە پاسە سەرقاڵێ جەستەیشانێ، چەنی مامەڵە چەنی مانێ کەرا؟ ویرێ جە ئازادییشا کەراوە. چەنی میاوینە کە سیستموو پیاسالاری ئی هەرمانێ کەرۊ؟ جەنگێوە گەورە ئینا ئارانە. خەسەخانەکانە ئینسانێ بێهۊشێ کریا. نەوەشییت هەن و قەرارا نەشتەرگەریت پەی کریۊ ئەوەڵ ملی خەسەخانە و بێهۊش کریەی، یانێ سەرکوتت کەرا. ئی چەمکوو بێهۊشکەردیە جە چەمکوو جوانکارییوە ورگیریان. وەختێ کاسایەتیێوە لاواز وەراوەروو جوانکاریی کەریوە، بە ماناو "نەبییەی هەست"ی مێ. ئی شێوازە پزیشکیینە بەکار مێ. بەیدێ با جوانشناسی پێسە شرێقێوە وینمێ. سیستموو سەرمایەداری کە پێکئاماکەش بەتاڵ کەرڎەنۊ، بەشش کەرۊ و پێسە چەنێوە مدۊش خەڵکی و چەوسنۊشاوە. یاواینەی فاڕۊ پەی نەیاواینەی. بە نهێنی پەی ژەناش کەرۊ ئی جۊرە مەیل و سروشتە جە دلێنەی دوورت وزۊوە و کەرۊت بە ڕۊبۊتێوە بێدلێنە. دیمەنەکەنە جوانکاریی کەرا. ئایا جوانیێوە چانە هەن؟ هیچ بەها و نرخێوە ئەخلاقیت چەنە مەمەنۊ. ئا وەخت تۊ داتاێوە تارێخی، پەیلواێوە کۊمەڵناسی، فەلسەفییت نییا.
حەرپاسە ئینە جەنگێوەن دژوو 'تەنیا'یی
بەدڵنیاییوە پاسەنە. چاگە ئیتر تۆ نییەنی. تۆ بی بە ژەنێوە کە سیستمی وەش کەردێنە، پیێ حەز پا ژەنا کەرا کە قەبارەو جەسەیشا ٩٠-٦٠-٩٠ بۆ یا ژەنێوە کە جەستەش سفرا. یەکسەر ماچی من جەستەم سفرا. من بە پاو پیمەرەکاو حەزوو گلێرگەکەیم حەز جە وێم نمەکەروون. بڕێ کەسێ لایەنگێریم کەرا. ماچا برینەکەش و چەمەکێش و قژ و جەستەش پێسە بۆ. بە نامێ جیاکەردەیۆوە ئی هەرمانێ کەرا. باوتەرین دروێ ڕیکلامنە ئانێنە 'جیاواز بە، تازە بە'. وەلێ خەڵک بە شێوێوە وێش تەماش کەرۆ. ستانداردێوە هەن. گردشا کێششا پێسەن یۆی و یەک جلوبەرگشا هەن و دیای یەکسانشا پەی وەش بۆ. با تەماشەو دەوروبەریما کەرمێ، گرد لایێ نەشتەرگەرییشا پەی کریان، یەک نۆع قژێ چی مشۆم پاسە بۆ؟ گلێرگەنە ماچا خودای وەش کەردەن ئی جوانییە، سروشتوو تۆن. جوانترینا. چیش فاڕی؟ چی پاسە جەستەیت مدەی دەسوو سەرمایەدارییوە؟ کاریگەرییش سەروو تەندروستییچ هەن. بڕێ جە ژەنا وەختێوە کە خەریکێ وەزنایرەی کێشیشانێ مرا، ئەر نەمرایچ جەستەشا شیویۆ و هجوومێوە جیددی سەروو جەستەیساوە وەش بۆ.
ئینە وینای منا، ئیجۆم ئی وینا شێویا پەی جوانشناسی وەرکەوتوو دلێڕاسەینە فرەتەر قووڵ بۆوە.
حەرپاسە ڕاسیێوە هەن جیهانوو وەرنیشتینە فرە قووڵتەرا، وەلێ ئانێ کە چا بێنێ وەڵتەر ددانشا نیا سەرمایەداریرە. ئینە ڕا و پەیلوای تایبەتوو منا. پێویسا قسێش سەر کریا. ژەناو وەرنیشتی هاگاداری ئا ڕاسی و زەرەراو پیشەسازیینێ، وەلێ چا بازاڕێوە جیددیچ هەن.
بەڵی وەرکەوتوو دلێڕاسەینە سیاسەتێوە تایبەت کریۆ.
وەروو ئانەیە وەرکەوتوو دلێڕاسەی مەتاویۆ ئەرەگیر کریۆ و حوکمش سەرەرە بدریۆ و بە سیاسەتوو 'ئەوەڵ دە وەنەو ژەنێ و دماتەر بێئیرادێش کەرەی' سیاسەتێوە ئیمپرالیستیین، هەوڵێ مد چی ڕێوە ژەنی جە ڕاسیی وێش دوور وزۆوە کێشۆش پەی دلێ ژیوای سەرمایەداری. سەرمایەداری مزانۆ هەروەخت پاسەش کەرد، ئیتر متاوۆ گردوو گلێرگەی کێشۆ دلێ سیستەموو سەرمایەداریوە. پەی ئینەیچە وەرکەوتشناسی و خولیاو وەرکەوتشناسی کاریگەریش هەن. بەوەرفراوانی ڕیکلام سەروو گلێرگەی مەدەنییرە پەخش کەراوە. جە ڕاو میدیایۆ، زنجیرە فیلمەکا وەڵا کەراوە کە فرەتەرین ونەرشا هەن، گرد یاگێوەنە بڵاو ئەنتەرنێت هەن. جۆرێوە جە ژەنێ وەشە بیێنە، بەتایبەت ڕاو میدیایۆ مودێلێوە جە ژەنێ کریێنە بە چێو بە خاستەرین، کە هەوڵەکاو سەرمایەداریکەردەی ئی ژەنگەلانە تا ئازادی و وێبییەی ژەنێ چی ڕێوە چەوسنۆوە. بەرنامەو 'مۆدە'ی هەن چی بەرنامانە گرد چیوێش لەیەکێ دریاوە پاڵێوە تا میکاژ و قژێ، تا ئا ژەنێ کە گەرەکشانە گلێرگەنە خوڵقناش.
چی جیهانەنە گەورەنە یەک نۆع پاتێ یا جلێ پۆشیا. ئینە یاگێ سەرەنجێن بە گردی بەرهەمەکێ بیێنێ یەک نۆع، ئینەیچ پەیوەندییش پی تەسەوراوە هەن، کە سەرمایەداریی وەش کەردێنێ.
فاشیزم بە چندین چەمکێ سیاسێ بەر وزیۆ، پێناسێوە فاشیزمی خودوو مۆدەین . مۆدە چی جۆرەیشنە. گەلوو کوردی داراو جۆرێوە جە جلوبەرگی ڕەسەن و تایبەتیی وێشا. وەختێو یاگێوەنە ئا جلا وینی ماچی ئانە کوردا. پێسە شوناسێوە، کولتووروو کوردی کولتوورێوە جوانا. وەلێ گەر هەوڵێ دەی ئی جۆرە جە جل و کولتووری گرد یاگێونە بە مەیلوو جیهانوو پیشەسازی کریۆ بە مۆدە و چەسپیۆ ئا وەخت ئینە بۆ بە جۆرێوە جە فاشیزمی.
نامەکێچش سیاوە کریێنۆ.
وەختێ پەی دلێنە و چەمکەکەی تەماشە کەرمێ بەدڵنیاییوە ئازادیی مەوینمێ، تەنانەت مەبۆ نامێ لیبراڵی وەنەو سیستەمی سەرمایەدارییچ بنیەیمێ. سەرمایەداری سیستمێوەن فاشیستی تەمامەتیین. ئینەیچ بەتایبەت وەراوەروو ژەنێ پاسنەن. ئینە تەنانەت پیای و زارۆڵەیچش گێرتەنۆ. جە سیستموو سەرمایەداریینە کناچێ عومرێوە گولانەنە پێسە ژەنێوە گەورێ وێشا مرمانا و ورسونیشت کەرا.
پەی وێشا مۆدێلێوە وەش کەرا.
پاسە فێر کریێنە، مشۆم دایمە شیکە و جوانە بۆ، وەلێ بە شوناس، بە چاند و زانست و گوتاروو وێت جوانە بە. چی بە قەرارەکاو وێت، چەمێ و جەستەیت جوانە مەبی؟ ڕەنگای من فرە قەڵەوە بوو وەلێ ویرۆکێ فرە جوانێم هەنێ وەختێ پێسە دیای ئیتر ئینسانێوە فرە جوانەنی. وەلێ وەختێ پیمەرەکێما بە پاو جوانییەکاو سیستەمی متێراوە وێما تەسلیم کەرد، ئا وەخت ئیتر جوانی مەمەنۆ، ئینە جوانی نییا، بەڵکوم سەرەوچێرکەردەی جوانیین لاو سیستموو سەرمایەدارییوە.
ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان باس جە یەرێ هەنگامە بنەڕەتییا کەرۆ. هونەر و وەرزش و سێکس. حەرپاسە باسوو کولتووروو زنجیرە فیلمەکات کەرد. چاگە نەک تەنتا جوانیشناسی، بەڵکوم ئەخلاقیچ ورشنیۆوە. ئا کارەکتەر و دەور و ژیوایە پێسە هەقەتینەی و ئاسایی نمایشێ کریا؟
بەڕاسی گەرەکما ئینەیە بواچوو، بە پیتێ ساختێ چێروو نامێ جوانکاریوە کارەسات سەروو ژەنارە سەپنا، پەیوەندییەکاو دلێ زنجیرەکەی تا چند خراپێنێ؟ بەردەوام فەسادی، پیلان، خراپەکاری نمایش کەرا، ئانێ بە جوانی پێناسێ کریێنێ، تەماشەو ئەخلاقی پووچی کەری، بێئەخلاقی مسەپنا. تۆ ماچی پێویسا تەماشەو چیوێ جوانی کەروو، وەلێ چێوی بێئەخلاقی وینی، چێوە خراپەکات ویر وزاوە. من تەماشە مەکەروو بەڵام بڕێ جارێ تەماشە کەروو تا بیاوونە چێش ڕووە مدۆ، یانێ ئی فیلمە جە دیای کۆمەڵشناسیوە گەرەکشا چێش واچۆ؟ ئایا گلێرگە متاوۆ پاسە خراپ بۆ، ئینسان متاوۆ پاسە خراپ ویرێ جە و واڵێ و وەیوێش کەرۆوە؟ ڕاسا هەمیشە ناکۆکی دلێ گلێرگەینە هەن، وەلێ ئایا ئی ملەملێ متاوۆ پێسە ئاستوو پیلانگێڵنینە بۆ؟ ئادێ ویرت وزاوە، پەی سەپنای بێئەخلاقی ستراتیژیێوە فرە جیددی کریۆ. پێسە جمیەروو ژەنا پێویسا جیددیتەر بوانمێوە و ستراتیژێوە مجمێرە وەراوەروو ئی ستراتیژانە، کە ئەخلاقی جە جوانیشناسی دوور وزاوە، پێویسا ڕێبازەکاو ئەخلاقی و جوانیشناسی فەراهەمێ کەرمێ.
خاسا ئیساتێ مەیمێ سەروو یاگەدارەکەیش، ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجەلانی ئەرەیاونۆش شۆڕشوو ژەنا شۆڕشێوە ئەخلاقی و جوانیشناسیین. ئینە قسێوە فرە گرنگەنە و پێویسا باسش سەر کریۆ، شمە چەنی مامەڵەش چەنی کەردێ؟ شمە وێتا لاو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانیوە پەروەردەتا ورگێرتەن. ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان پەیلوایش چێشا سەبارەت بە ئەخلاقی و جوانیشناسی، چەنی لەیەکش مدەیدێوە؟
ڕابەر ئاپۆ ڕێک بە پێچەوانەو سیستموو سەرمایەدارییوە ویرێ کەرۆوە و پراکتیکش هەن، بێگومان دلێنێوە فرە دۆڵەمەندش هەن. بە پارچەبییەی سیستمی، سەرۆک ئاپۆ هەوڵێ مدۆ گەلی کۆ کەرۆوە. جوانیشناسی جە ئەخلاقی جیا مەکریۆوە. کێشەکە تاکەکەسی نییا. ئێمە بانگەشەو شۆڕشی کەرمێ، هەردوویما گەرەکمانە شۆڕشوو ژەنا کەرمێ و گەرەکمانە شۆڕشێوە کۆمەڵایەتی کەرمێ. بێگومان جگە چێنیشا، فاشیزمیچ سەروو کوردستانیرە سەپنیان. من پەی یۆگێرتەیی ئینەیە مواچوو. ڕاسیێوە هەن کە بە گردیوە هەوڵێ پارچەبییەی مدۆ، هجوومێ فرە جیددیێ دژ بە ئیرادەو ژەنا ئینێ ئارانە. فرەو ژەنە گەنجا بە نامێ وەشەسیای و جوانی و ئازادیوە ڕووبەڕووێ هجوومی دڕندانەی و کارەساتباری باوە. پێویسا گردوو ژەنا و بەتایبەت ژەنی و کناچەکوردێ فرە هەستیارێ و وریێ با چی بوارانە. چێنە زانست فرە گرنگا. سەرۆک ئاپۆ ماچۆ: "شۆڕشوو ژەنا مشۆم ئەخلاقی و جوانشناسی بۆ، ئێمە هەوڵێ مدەیمێ پێسە شۆڕش کەرمێ. ئێمە ماچمێ سیستم تووشوو نائاگاییما کەرۆ و جە ئەخلاقی دوورێما وزۆوە، هەوڵێ مدۆ بەتەنیا بمەنۆوە و تەسلیمێما کەرۆ و سیخوڕیما پەنە کەرۆ. هەوڵێ مدۆ پاسەما پەنە کەرۆ، کە ڕووبەڕووێ دەسدرێژیی بیمێوە. گەرەکشا بەنامێ وەشەسیاییوە بەکارما بارۆ، ئێمە ماچمێ پاسە مەبۆ. ئەوەڵ پێویسییش بە زاناین. چەنی بۆ؟ ئەوەڵ ئەخلاقوو وێمامزانمێ. مەعریفە و ئەخلاقوو ژەنێ چێشا، بەبێ ئانەیە بەهاکاو ڕەگەزی و گلێرگەی جە یۆترینی جیا کەرمێوە؟ جیاوازیی ئێمە ئانەنە. ئێمە گەشەسانای ئازادیی ژەنێ ژن جە گەشەو ئازادیی گلێرگەینە پێوە وینمێ. ئێمە مزانمی ژەنی عەنازەو ئانەی گلێرگەنە بڕیێنێرە دریانشا وەنە. ئینە گەورەتەرین بێئەخلاقیین و تەنانەت یوەم بێئەخلاقییچ نیا. یوەم کەس کە کریۆ ئامانج ژەنینە. ئەوەڵ بێئەخلاقی چێوە دەسش پەنە کەردەن، کە جە گلێرگەی ماڵیێنەرە و بیێنە بە موڵکوو پیای. ئێمە ئینەیە مزانمێ، ژەنێوە دەس پەنە کەرمێ و ئەخلاقوو گلێرگەی قەوەت کەرمێ. زانیاری و هەستوو ژەنا قەوەتتەر کەرمێ، جەستەو ژەنێ پاسە ئازارە دریۆ، کە جە بەکارئاردەیش ڕزگارش کەرمێ. ماچا تۆ مەتاویی جەسەیم، عەقڵیم، هەرمانەکام، هەستەکام، زارۆڵەکام پەی بەرژوەندیی وێت بەکار باری. شۆڕشوو ژەنا چا یاواینەی و ڕۆشنگەرییوە دەس پەنە کەرۆ، مشۆم پەیکەروو ئەخلاقوو ژەنێ قەوەتتەر کەرمێ. ئێمە گەرەکما نیا بە حیچ نۆعێوە نەمەنەن، وەلێم فرسەتەکێ وەرتەسکێ بیێنێوە. جارا ئێمە شۆڕشی پێسە پێناسە کەرێنمێ.واتما ستراتیجوو جەنگیما هەن، ئی دەوڵەتا دلێنە بەرمێ، دەوڵەتوو کوردستانی بنیات منیەیمێ. یانێ وەڵێ شۆڕشی و دماو شۆڕشی پێناسەما چانە بێ. ئینەیچ یۆ جە پێناسە گرنگەکاو سەرۆکین بە فاڕای پارادایمەکەیش. شۆڕش دلێنەبەردەی دەوڵەتی و بنیاتنیای دەوڵەتێوە تازەی یا دەسەڵاتێوە دلینە بەری و یۆ تازە وەش کەری نیا، شۆڕش چێشا؟ مەیدانوو تەسکۆبییەی ئەخلاقی و سیاسی فراوانتەر بۆ. تا گلێرگە بتاوۆ بۆ بە ساعیبوو هێزوو ئیرادەو وێش، مەیدانەکە فراوانتەر بۆ. شۆڕشوو ژەنا چێوێ چانەنە. ژەنی و گلێرگە چی دۆخەنە گیرشا واردەن. بە چێش مەیا بەرۆ، سیستم تەڵەن و ژەنی فرەتەر گنا دلێ ئا تەڵاوە. دماتەر مزانمێ ئەخلاق چێشا، واقیعی کۆمەڵایەتی چێشا؟ من کێنا؟ من گەرەکما کێ بوو، چەنی بتاوو بوو؟ بەها ئەخلاقییەکام بنیات بنیەو، گلێرگەکەیم بشناسووە، چەنی گلێرگەکەیم هامکاری کەروو. گلێرگەکەمنە ئابووری و تەندروستی و جوانی بنیات بنیە و دەس پەنە کەروو.
ئاماژەت بە خاڵێوە خاسێ کەرد، خاسا ئینە چەنی بۆ؟ جە چەما و ڕاو ژەنێوە چەنی بیناێوە وەشە کریۆ، خەسەخانیوە بیناسازیێوە چەنین بۆ؟ مۆدەش چەنین بۆ، جلوبەرگش مشۆم چەنین و بە چە شێوێوە بۆ؟
هەڵبەتە مەتاومێ چوارچوێوەنە بازمێشاوە. وەلی ئینەمە فکر کەوتۆ. وەختێ پەروەردەو ڕێبەرایەتیینە بێنمێ، سیاسەتوو ڕابەرایەتی چانە بێ، هامڕا ژەنەکا فرە وزێ وەڵێ، چا شۆنەوارەکاو زەنوبیای بێنێ، زەنوبیا قارەمانێوە تاریخیین، دماو تەمامیای خولەکاو پەرەوەردەی، ڕابەرێتی کۆما کەرێوە و واچێ "لوودێ زەنوبیێ بویندێ، کە چەنی ژنێوە شارێوەش وەش کەردەن" ئیساتێ ویرێ کەرووە ڕابەراتی گەرەکش بێ واچۆ "شمە شۆڕشێوە ژەنا وەش کەردێ. چی شۆڕشەنە شار، دەگا، ئابووری چەنی مویندێ؟ چا یاگێنە مشۆم ئیرادەو ژەنێ قەوەت بۆ، مەتاوا بواچا گرد شارێوە سەروو فڵان ستاندرادی مشۆم بنیات بنریۆ. وەلێ متاودێ دلێ ژەنانە ژیری و یاواینەی ژیوای ئازادی خاستەر وزدێ وەڵێ، میکانیزموو قاتەواچی و قەرارداری وزدێ وەڵێ. چا وەختانە چێش ماچدێ؟ ماچمێ شۆڕشوو ئێمەی ژەنا شۆڕشوو کۆنفیدراڵیزموو ژەنێن. پەی نموونەی دلێ سیستموو کۆنفیدراڵیزموو ژەنێنە کۆمۆن، ئەنجوومەن هەن، سەروو چێوێ واتەواچ کریۆ. جلوبەرگ تا قژێ سەروو گرد چێوێ قسەوباس کریێ، نەک لاو پیای سیستموو سەرمایەدارییوە، بەڵکوم لاو خودوو وێماوە ژەناوە سەروو وێما قسەوباس کەرمێ، گرنگیی ئینەیە ئینا چێشەنە؟ هێزوو ڕێکوستەی ئەرەمەرزیان. واتەواچ کریۆ چی شۆڕشوو ژەنا، تێرکەروو چێوەکا نییا. بەڵی گفتوگۆو ئینەی کەرمێ. ڕێکوستەیەکاو ژەنا، مەسەلەن وەختێ ژەنی ملا ئەنجوومەنۆ حەرگەڕێوە واتەواچوو ئانەیە کەرا، چەنی بتاوا ئی گەڕەکێ جوان ڕازناوە. ئی کۆڵانە پێویسییش بە چێشین. شاروو سەمایەداری هەن ئینسانی خنیکنۆ. ئی شارێ گرد سەروو بەرژەوەندیی پیای و سەرمایەداریی وەشێ کریێنێ. شارەکێ جە سروشتی بڕیێنێرە، ژەنی جە جووڵیای تەرسا و پیێ فشارشا ئینا سەرۆ. ئێمەی ژەنیچ پێویسا باسوو ئانەیە کەرمێ بە زانابییەی و حیکمەتوو ژەنا شارێوە چەنین وەش کەرمێ. جوانیشناسیی ئی شارەیە مشۆم چەنین بۆ؟ پێویسا پێسە هزروو ژەنێ فرە خاس باسوو ئانەیە کەرمێ. پێویسا پێسە ژەنا و گلێرگەی و ئەنجوومەنوو وێشا وەش کەرا و سەرش دوا.
ئی قۆناغوو بونیادنیایە بە تایبەت وەرنیشتنە دەسش پەنە کەردەن. کۆشیاێوە ٥٠ ساڵەش هەن، جە بواروو زهنیەت و بەرکەوتەیۆ چەنی وەش بییەن؟
گرد وەختێوە قسێ سەروو ئانەیە کەرمێ. ئینە جمیەرێوە ڕەخنەی و ڕەخنەکەردەین. گرد وەختێوە کۆبیەیۆکامانە قسێ کەرمێ. کۆشیای ٥٠ ساڵەی و تاریخێوە ٣٠ ساڵەو بەسوپابییەی ژەنێ هەن. جە ٢٠٠٥ ئەزموونێوە ١٧ ساڵەو کۆنفیردراڵیزموو ژەنێ کەوتەن وەڵێ. ئێمە قوربانیێ قورسێ و مانادارێما دێنێ. تۆ پەرسات ئی شۆڕشە تا چند قەوەت بێ پەی ژەنا، فاڕیای چەنینش دلێ پیایا و بنەیانانە وەش کەرد؟ نمەتاومێن جوابێوە ئایدیاڵی بدەیمێوە، چونکوم فرە ڕاس نمێوە. ستراتیژوو شۆڕشوو ئێمە پێسنەن؛ گلێرگەنە وەڵینەکێ (باگراوەندەکێ) بنیاتێ نریێنێ، بەتایبەت جە لایەنوو کەسایەتیماوە. لاێوە هەوڵێ مدەیمێ پێسە وێما بیمێ. لاێوە هەوڵێ فاڕیای مدەیمێ و ئی فاڕیایا دلێ گلێرگەی و ژەنانە کەرمێ. بێگومان بەهێکێ فرێنێ کە سەرەشا وردان. کوردستانەنە ژەنی، زارۆڵە، پیر و گەنجێ پەیلوای سیاسیی قەوەتشا هەن گلێرگەنە. هۆشیاری و ئیرادەی جیددی هەن. گەلۆ پەی ویەرنای دماخاڵەو ڕەگەزپەرسی یاوێنمێ؟ نا. چی بابەتەنە مەیلێوە پەی کۆنەپەرسیی هەن. نزیکبییەیوە ڕگەزپەرسی کە سەرمایەداری کاریگەرییش سەرۆ نیانرە. ئی بابەتە پێسە کۆشیای زایندەی کەرمێ بە پەرسەو ڕۆی، نەک تەنیا دلێ پارتیمانە، بەڵکوم وەراوەروو ئا وەڵینە پەرسییەو گلێرگەیچ کۆشییەیمێ. حەرپاسە جووڵە و هۆشیاربییەیۆیێ ڕێکوزیا گنۆ وەڵێ ژەنێ بەگردی زانێ با و وێشا ڕێکێ وزا. بابەتوو پەیڕەوکەردەی یەکسانیی هامسەرۆکایەتیینە کولتوورێوە گرنگ مەرزیانرە، وەراوەروو هجووم و ئۆپراسیۆنی جیددینە، نەتەوەپەرسی، زایندەپەرسی، ئەرەگیریینە مشۆم جەنگێوە سەرەمڕ کەرمێ. ئێمە چا بوارۆ کۆشیەیمێ. پێسە چەنی ڕابەرێتی ماچۆ، "ئێمە ئینای مێڕاوە، مشۆم ڕێکێ بڕمێ" وەلێ بە قەرارۆ هەنگامێ منیەیمێ، بەتایبەت، ئا ڕەگەزێ کە سەروو بنەماو ڕزگاریی ژەنانێ، موازمێ ی ڕەگەزا بیاونمێ بە حاسوو حەقیقەتێوە و شناسنامە و پەیلوای ژەنێنە بەرجەستە بۆ.
بێگومان پێویسا ئێمەیچ بوینمێ. جەنگیوی ٥٠ ساڵە هەن، کە تا مێ زیاتەر بۆ و چی جەنگەنە مشۆم شایەتیی فاڕیای فیکری جیددی بیمێ. شمە سەرمەشقایەتیی کۆشیای ژەناو جیهانی کەردێ. متاودێ چندین سەعاتێ سەروو ئی بابەتی قسێ کەردێ. فرە سوپاس پەی ئی هەرمانێ. پەی من فرە پەروەردەیی بێ. دڵنیانا پەی وینەرایچ هەمان چێو. بەرنامێوەن کە ئاسۆکا فراوانتەر کەرۆ، یاوێنمێ دمایی بەرنامەکەی متاومێ دماین قسەکات ورگێرمێ.
بابەتێوە فرە گرنگا. پێویسا گرد لێوە ئا بابەتا وزا پەرسەو ڕۆیشاوە و هەرمانەش سەر کەرا. بەتایبەتی ژەنی مشۆم باسوو گردوو ئا چیوا کە پەیوەندییشا بە ژیوایۆ هەن، ئەخلاق، جوانیشناسی، ئازادی. مشۆم سیاسەت کەرمێ، کۆشیەیمێ وێما پارێزنمێ. ئەگەر ئینەی کەرمێ بە پاو یاسا ئەخلاقی و جوانیشناسییەکا مژیومێ، بە ڕاو من جوانتەرین ژەنی ئانێنی. ئانێ کە متاوا ئی هەرمانێ کەرا جوانتەرینەکێنێ. ئانێ قابیلێ تاجەو جوانتەرینینێ.
