بەپاو گوزارشتەو زینانەکا جۆرو S و ئەمنو باڵای جە ساڵۊو ٢٠٢٥و جەمەو مافو مرۆڤی (İHD) ، نەک تەنیا جە روو بەڎەنیۆ بەڵکم جە ڕو دەروونیچۆ  دژې زینانییەکانې، ستراتیجېوە تایبەت جابەجێ مکریۆ.

بەپاو دمایین زانیارییەکا ئەنجومەنو گلېرگەی مەدەنی جە سیستەمو سزادای، بە گرڎیی٤١٦ هەزارې و ٩٢٧ زینانیې جە ٤٠٠ زینانانە کە تواناو ٣٠٤ هەزارۍ و ٦٠٨ زینانیاش هەن ڕاگیریانە. ئی ژمارە ڕوانە ئینا زیاڎبیەینە. دۊڵەتو تورکی جیای ئانەی جە سیستەمو دادوەرینە هەموارکەردەیۆ بکەرۆ، خجڵو وەشکەردەی زینانی تازەین. بەتایبەت جە ساڵا ۋېیەردەینە فرەتەرینو ئا زینانا کە وەشې کریێنې و سەرنجو گرڎ لێوەش کېشتەن، زینانەکې جۆرو Y و S ینې کە بە 'زینانەکا بیر'ې مشناسیا. جە تورکیانە ئیساتې ١٣ زینانیې جۆرو Y و ٢٢ زینانې ئەمنو باڵای و ٧ زینانې جۆرو S هەنې. چی زینانانە بەشێوێوە سیستەماتیک زینانییەکې ئینې چېرو گۆشەگیریێوە چڕینە.

ئا شۊنەمې کە گۆشەگیری چنەشانە فرەتەرا

گوزارشتەو مانگۊو حوزەیرانو ٢٠٢٣ې جەمەو پارێزنەرا هاودەمی، بە پەشتی بینای بە چەمپنەکۊتەی چنی یەرې زینانیا جە زینانو جۆرو Y ژمارە یەک جە شارو دوملوی ئەرزرۆمی، زانیاریەکا پی جۊرە ئەرەیاۋنۆ:

* زینانەکە یەرە نهۊما

* یاگې گلېرۊبیەو پارێزنەرا بە تەمامی وزیانەرە

* زینانییەکې جە ژووری تاکەکەسینە مەناوە و یاگې هامبەشە پەی نان واردەی گرڎیی نییا

* بەمەڵامەتو دیزاینو باڵەخانەکەیۆ، یاگې نانواردەکەی بە تەمامی جە تاکەکەسیەکا جیاکریانۆ؛ پۊکەی زینانییەکې نمەتاوا بە ئاسانی بلانە حۊشې زینانەکەی.

* ئا زینانیې کە جە ژووری تاکەکەسینە مەناوە، بە تەنیا ڕاشا پنە مڎریۆ بلانە حۊشې زینانەکەی.

* مافو گفتوگۆی بە شێوێوە گرڎین چنی زینانیا تەری سنووردارا.

* مافو کتێب هۊرگېرتەی و ۋەنایۆ سنووردارا و کیانای کتێبی جە زینانەکا تەریۆ ڕاگیریش ۋنەمکریۆ.

* جە ئاخرو حەفتەینە ڕۆنامە بەش نمەکریۆ.

* واردەی حیچ عال و تەندروس نییا.

* مافەکې بە گرڎیی پاشێلې مکریا.

ئا زینانیێ چی زینانەنە ڕاگیریێنه ئەرەیاونانشا کە بە تەنیا ڕاگیریا و تەنانەت دەنگو زینانیا تەری مەشنەوا. بڕێ جە دۆخەکا گۆشەگیری پی جۆرەنێ:

* مەنەیۆ ژوورو تاکەکەسینە

* واردەیۆ چای یان نوویسەتە و نامێ جە حەوشەکێنە یاگێ هەوا ئاڵگۆڕکەردەی قەدەغەن.

* تاکەکەسیەکێ پەنجەرەشا نییا.

* دلێ حەمامەکانە کامێرە نریانەرە.

* گرڏ چێوێ جە ڕا و سیستمو ئۆتۆماتیکیۆ ئەنجام دریۆنە و پاسەوانەکێ هیچ پەیوەندیێ ڕاستەوخۆشا چنی زینانەکا نییا.

* پەیوەندیکەردەی جە ڕا و بڵندگۆیۆ ئەنجام دریۆنە.

* حەوشێ هەواگۆڕکێ بەتەلی ئاسنین پەردە پۆشکریان ئینەیچ بییەن بە مەڵامەتو ئانەی ڕۆشنای و وەرەتاو کەمتەر یاوۆنە  حەوشەکێ.

* یاگێ هەواگۆڕکێ پێسە و قەفەسی وەشکریان و ئینا چەمدێری بەردەوامامەنە.

ستراتیژو گۆشەگیری جابەجێ کریۆنە

جە ڕاپۆرتە و ساڵە و ٢٠٢٥ی جەمە و مافو مرۆڤینە جەخت چانەی مکەرۆوە کە زیندانییەکێ تەنیا پەی ماوەو یەک سەعاتا جە تاکەکەسیەکا ڕاشا پنەدریۆ بەرێ بشا و تەنانەت ئی کاتەیش فرە سنووردارا. هەرپاسە سڵام و هەواڵپەرسای جە ژووری تاکەکەسینە بە "تاوانە و دیسپلین" ی نریۆرە و سزا دریۆ.

هەرپاسە مافو تەندروسی سنووردارا. زینانەکێ پەنەوازا ڕوانە داواکاری پێشکەش بکەرا پەی ئانەی تاوانە بلانە لاو دکتۆری، تەنانەت فرە و جاری بێ جواب مدراوە. کاتێ ملانە لاو دکتۆری کەلەپچە کریانە.

بەپاو ڕاپۆرتەکێ، فرە و جاری یاونا و کتێبی و گۆڤاری و ناما ڕاگیریش چنە کریۆ. کۆمیتەکا دیسپلینی، بە هورسەنگنا و بابەتی پێسە و "پەشیمان نەبییەیۆ"، پەیوەندی تەلەفۆنی و سەردانەکا سەر و زینانیا قەدەغە مکەرا.

ئی بارودۆخە قورسێ گۆشەگیری بە ویەردە و کاتی زەرەری دەروونی و جەسەیی پەی زینانیا وەش مکەرۆ. جە ڕاپۆرتەکێنە ئاماژە پانەی کریان کە بڕێ جە زینانەکا دما و ماوێوە فرەی جە گۆشەگیری تووشو نەوەشی دەروونی بانە و تەنانەت بڕێ ناچارێ بیێنێ وێشا کوشا. ئا کەسێ کە جە پەنەوازییە سەرەتاییەکا قسەکەردەی، پەیوەندی کەردەی یان جە دەنگو کەسا تەری بێبەشێنێ، بە ویەردە و کاتی گرڏ چێوێ جەدەس مڎانە.