رێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤ: ئەردۆغان مافی کورد و چەندین پێکهاتەی تر پێشێل دەکات

رێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی جیهانی (HRW)لە نوێترین راپۆرتیدا سەبارەت بە دۆخی مافی مرۆڤ لە تورکیا ئاماژەی بەوە کردووە، حکومەتی تورکیا بە سەرۆکایەتی رەجەب تەیب ئەردۆغان، مافی چەندین گروپ و پێکهاتەی جیاوازی لە تورکیا پیشێلکردووە.

هیومان رایتس وۆچ لەو راپۆرتەدا، کە رۆژی چوارشەممە 24ی ئادار بڵاوکراوەتەوە، ئاماژە بە هەوڵەکانی ئەردۆغان و دادگای تورکیا دەکات بۆ داخستنی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) و لێسەندنەوەی پارێزبەندی پەرلەمانتارەکانی ئەو پارتە.

رێکخراوەکەی مافی مرۆڤ دەڵێت: "لەدوایین پەرەسەندنەکاندا لە تورکیا زۆربەی تووندوتیژی و پێشێلکارییەکان دژی کورد، ئۆپۆزیسیۆن، ژنان و چالاکوانانی بواری دیموکراسی و مافی مرۆڤ بوون."

هەروەها ئاماژە بە لێسەندنەوەی مافی پەرلەمانتاری لە پەرلەمانتاری هەدەپە "عومەر فاروق گەرگەرلی ئۆغلو" دەکات، کە هەفتەی پێشوو لەلایەن پەرلەمانی تورکیاوە بە زۆرینەی دەنگی ئاکەپە و مەهەپە تێپەڕێنرا و دەڵێت: "ئەو هەنگاوەی تورکیا وایکرد گەرگەرلی ئۆغلۆ ببێتە یەکێکی دیکە لەو هەزاران قوربانییەی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە تورکیا."

هیومان رایتس وۆچ لە راپۆرتەکەیدا جەختی کردووەتەوە: "هەوڵی ئەردۆغان بۆ داخستنی هەدەپە مافی ملیۆنان کوردی لەو وڵاتە کردووەتە ئامانج و پرەنسیپەکانی دیموکراسی لەکەدار کردووە."

هەروەها ئاشکرای کردووە، لە ماوەی 30 ساڵی رابردوودا تورکیا پێنج پارتی جیاوازی نزیک لە کوردی داخستووە و دادگاش 687 کەسی لە دامەزرێنەران و بەڕێوەبەرانی ئەو پارتانە سزاداوە، کە زۆربەیان ئەندام یان پەرلەمانتاری سەر بەو پارتانە بوون کە پشتیوانی کورد بوون لە تورکیا.

هەروەها باسی ئاهەنگی نەورۆزیش دەکات لە باکووری کوردستان و نووسیویەتی: "لە رۆژانی 20 و 21ی ئاداردا کورد و دەنگدەرانی هەدەپە یادی ساڵی نوێی کوردی (نەورۆز)یان کردووەتەوە و ناڕەزایەتی خۆیان دژ بەو پێشێلکارییانەی تورکیا بەرامبەر کورد و هەدەپەش دەربڕیوە، کەچی حکومەتی تورکیا دەستیکردووە بە لێکۆڵینەوە لە ئەندامان و سەرکردەکانی هەدەپە بەهۆی بەشداریکردن و وتارەکانیان لەو ئاهەنگانەی نەورۆزدا."

رێکخراوەکە دەشڵیت: "حکومەتەکەی ئەردۆغان پێشێلی داخوازیی دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپای کردووە، کە داوایان کردبوو سەڵاحەدین دەمیرتاش سەرکردەی هەدەپە و عوسمان کاڤالا، چالاکڤانی مافی مرۆڤی تورکیا ئازاد بکات."

جگە لە کورد و هەدەپە، بەپێی راپۆرتەکەی ئەو رێکخراوە جیهانییە، لە تورکیا ژنان، هاوڕەگەزخوازان و چالاکوانانی بواری دیموکراسی بەر پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ کەوتوون.

هیومان رایتس وۆچ دەشڵێت: "تەنانەت بەرپرسانی حکومەت بە ئاشکرا لێدوان و وتاری دژی هاورەگەزخوازان دەدەن، خەڵکیش لەسەر بەرزکردنەوەی ئاڵای ئەو گرووپە دەستگیر دەکرێن، ئەمە جگە لە دەستگیرکردن و هەراسانکردنی پارێزەرانی بواری مافی مرۆڤ و چالاکوانە مەدەنییەکان."

هاوکات رێکخراوەکە داوا لە یەکێتیی ئەوروپا دەکات لەکاتی کۆبوونەوەیان لە رۆژانی 25 و 26ی ئەم مانگە پێداچوونەوە بە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ تورکیا بکەن، بە راشکاوی قسە لەسەر دۆخی مافی مرۆڤ لە تورکیا بکەن و بە هەند وەری بگرن، دەشبێت تورکیا ناچار بکەن کۆتایی بە هێرشەکان بۆ سەر ئۆپۆزیسیۆن و پێشێلکارییەکانی دژ بە مافی مرۆڤ بهێنێت.

ژ.ت