"مێژوو نیشانی داوە ئێسلامی سیاسی هیچکات رێرەوەیێکی راستی ئایین نەبووە و ئێسلامی لەپێناو بەرژوەندی سیاسی و بۆ گەیشتن بە دەسەڵات بەکارهئێناوە. ئەم رەوتە تەنیا گرێدراوی ئێسلام نیە بەڵکوو ئەو باوەڕیانە، کە تێکەڵ بە دەسەڵات بوون بە تەواوی دژی پەیامەکەی خۆیانن"
بێگۆمان دوای هەڵبژاردنەکانی١٤ی مانگی ئایار باروو دۆخەکە وەکوو ئێستا نابێت. بۆیێ ئەم هەڵبژاردنە هەرچەندە لە ئاستی ناوخۆیی تورکیە و بۆ سەرۆککۆماری و دەسنیشان کردنی پارلمانتارەکان دەکرێت، کاریگەریە دەرکیەکانی لە هی ناوخۆ زۆرتر دەبن. ئەمەش هەڵدەگەڕێتەوە بۆ ئەو سیاسەتانەی کە لە ماوەی ئەم بیست ساڵەی دەسەڵاتداری ئەردۆغان و پارەتکەی ئاکەپە بەرێوەی بردووە. وەکوو دەزانین ئاکەپە لە هەمان سەرەتاوە بە دۆکترینی داوود ئۆغلۆ بە نێوی سفر کێشە لەگەل دراوسێیەکاندا هاتە مەیدانەوە و دەیویست لە سەر ئەم بنەمایە و بە بنیاتنانی ئێسلامی میانەرەو کە توانای ئاشتی لەگەڵ جیهانی مۆدڕنی رۆژئاواییدا هەبێت نموونەیێکی گوونجاو نیشان بدات. لەم بوارەدا رۆژئاوا بە تەواوەتی پشتگیری کرد و وەهای کرد ببێتە ئاڵتەرناتیوی ئێسلامی تۆند ئاژۆ لە هەرێمەکە.
ساڵی ٢٠٠٣ و دوای رووخانی رژیمی بەعس هێدی هێدی خۆلیاکانی ئەردۆغان و پارتەکەی سەبارەت بە گەڕانەوە بۆ سنوورەکانی میساقی ملی و نێو عۆسمانی گەشەی کرد و هەوڵیدا مێژووی کۆن جارێکی دیکە زیندوو بکاتەوە و لە ئاستی سۆڵتان فاتێحی عۆسمانی رۆڵ بگێڕێت و خۆی وەکوو ئاتاتۆرک پێناسە بکات. بەم جیاوازیەوە کە ئاتاتۆرک لە سەر بنەمای عەلمانیەت و رووکردن لە رۆژئاوا هەنگاوی هەڵگرت. بە پێچەوانەوە ئەردۆغان رووی لە رۆژهەڵاتی ناوین و بەرفراون کردن سنوورەکانی فەرمانرەوایی بەرەو باشوور بە ئارمانج گرتووە. ئەیهەوێت ببێت بە ئەمیری مزگەوتی ئەمەوەی، ئەم یەکەشی لە سەر بنەمای فکر و هزری ئێخوان ئەلمۆسلمین پێش خستووە. ئەو خەونی بە شام و حەرەمی شەریفەوە دەبینێ و دەیهەوێ ببێت بە خەلیفەی مۆسڵمانان. بۆ ئەم یەکەش زۆرێک لە ئێخوانەکانی کوردستان کە بەرژوەندی سیاسی خۆیان بە فەرمانرەوایی خەلافەتی عۆسمانی گرێداوە، چەندە لە هەڵبژاردنەکان نزیک دەبینەوە چارەنووسی خۆیان تێکەڵ بە چارەنووسی ئەردۆغان دەبینن. لە ئێستادا `زۆرتر لە هەموو جارێ تاقمی مەلای خەتێ زۆرتر سەری خۆیان لە کون و قۆژبنەکان دەردەخەن و دژی میری رواندز و لە بەرژوەندی عۆسمانیەکان فتوا دەدەن ودەچنە منبەرەو.
مێژوو نیشانی داوە ئێسلامی سیاسی هیچکات رێرەوەیێکی راستی ئایین نەبووە و ئێسلامی لە پێناو بەرژوەندی سیاسی و بۆ گەیشتن بە دەسەڵات بەکار هئێناوە. ئەم رەوتە تەنیا گرێدراوی ئێسلام نیە بەڵکوو ئەو باوەڕیانە کە تێکەڵ بە دەسەڵات بوون بە تەواوی دژی پەیامەکەی خۆیان دەرکەتوون و لەم بوارەدا ئێسلام پشکی شێری بەر کەوتوو. وەکوو دەزانین ئێخوان رێبازێکی سیاسیە و ئارمانجی گەیشتنە بە دەسەلات و بناخەکانی لە مێسر و لە سەر دەستی کەسانی وەکوو جەمالەدینی ئەسەد ئابادی یا ئەفغانی دارێژرا کە گۆمانی ئەوە هەیە سەر بە ماسۆنەکانی بریتانیا بێت. کە دواتر لە لایەنی حەسن بەناو سەید قۆتب پەرەی پێدەدرێ. ئێسلامی سیاسی بەردەوام دژی کۆمەڵگەی رۆژهەڵاتی ناوین و لە بەرژوەندی رۆژئاوادا هەڵسووکەوتی کردوە.
ئاک پارتی و ئەردۆغان بەردەوام هەوڵی داوە بە کاری پۆپۆلیستی خۆی دژی رۆژئاوایەکان کیشان بدات و خۆڵ بکاتە چاوی مۆسڵمانان و وەکوو تاکێکی دەسەڵتخواز بەردەوام ئێسلامی بۆ بەرژوەندیەکانی خۆی بەکار هێناوە و راستەوخۆ پشتگیری داعش دەکات. بوەتە هۆی داگیری کردنی عەفرین و سەرێکانی و ئاوارە کردنی بە ملیۆنان خەڵکی سووری، لە هەمان کاتدا شارەکانی جەزیرەو نسبین و شەڕناخی لەسەر دانیشتوانی وێران کردوە و چەکی کیمیاوی و ناوەکی بەکار هێناوە. لەمبوارەدا بە رێگای هاوپەیمانی لەگەڵ مەهەپە فاشیستی نەتەوەیی و مەزهەبی پێش خستووە و هەوڵی بۆ سڕینەوەی گەلی کورد و ئازادیخوازان داوە.
ئێسلامی سیاسی لە کوردستان بە پێچەوانەی ئێسلامی سیاسی تورک، فارس و عەرەب وەکوو پارتە عەلمانیەکانی دیکە کە نەوبونەتە خاوەن خەونی خۆیان، بەردەوام پاشکۆی داگیرکەران بووە و مەترسیێکی گەورەی لە سەر کۆمەڵگەی کوردستان درووست کردوە. ئەگەر سەیری پارتە ئێسلامیەکان لە کوردستان کە هەڵگری ئێسلامی سیاسین بکەین هیچ کات نەبوونەتە ناوەندی دادوەری و یەکسانی و ئازادی کە پەیامی سەرکەی ئێسلامە. هەروەها هیچ کات نەبوونەتە خاوەن گووتاری سەربەخۆی کوردی و بەردەوام لە روانگەی داگیرکەرانەوە بۆ سڕینەوە فەرهەنگ و ناسنامەی و مێژووی کورد بەکار هاتوون. لە کورستان ئێسلامی سیاسی دین و ئەخلاقی پێش نەخستووە بەڵکوو بوەتە هۆکاری بە عەرەب کردن و بە تورک کردن و بە فارس کردنی کۆمەڵگەی کوردستان . مەترسی ئەم یەکە لەوەدایە کە هەموو ئەم دژبەریانە لە سەرناوی ئێسلام دەکرێن. بۆیێ لە کوردستان پارتە بە ناوعەلمانی کلاسیکەکان و ئێسلامیەکان دوانەی یەک شتن و تەواوکەری یەکدین. هیچ یەک لەم دوانە خاوەن خۆلیای کوردستانی نەبوون و ئەمەش وای کردوە بەردەوام لە لایەن دەسەڵاتدارانی هەرێمی و جیهانی وەکوو داردەس دژی بەرژوەندی گەلی کورد و بۆ شۆردنەوەی رووی رەشی داگیرکەران کەڵکیان لێ وەرگرن. ئەمانە وەهایان کردوە کۆمەڵگەی کوردستان نەتەوانێت لە نێوان نیشتمان پەروەر و نیشتمان فرۆش، داگیرکەر و داگیرکراو جیاوازی بکات.
بە نزیک بوونەوە لە هەڵبژاردنەکانی تورکیە و ئەگەری کەوتنی ئەردۆغان پەلەقاژەی ئەم رەوتە زۆرتر بووە، بە تایبەت لە لایەن پەدەکە و پارتوو رێکخراوە ئێسلامیەکانی سەر بە رەوتی ئێخوانی و سەلەفیزم. نموونەی هەرە دوایی پاکانە هێنانەوەیە بۆ تاوانەکانی ئەردۆغان دژی گەلی کورد لە لایەن کەسایەتییە سیاسی و ئێخوانەکانە. دووڕووی ئەمانە وای کردوە بە ناوی ئێسلامەوە درۆ و بۆختان هەڵبەستن بۆ تەڤگەری ئاپۆیی.
ئەم رەوتە بە ئاشکرا بوونی رووی راستەقینەی ئیسلامی سیاسی و سیاسەتەکانی پەدەکە، ناتوانن بۆ لایەنگری لە ئەردۆغان روولە باکووری کوردستان بکەن. بەرپسانی هۆداپار کە ساڵانی نەوەد بە ناوی حێزبوڵا هەزاران تاوانیان لە ژێر ناوی بکەری نادیار ئەنجام داون بانگ دەکەن و لەگەڵیان کۆدەبنەوە. چاوپێکەوتنەکانی سەلاحەدین بەهائەدین لەگەڵ بەرپرسانی ئاکەپە و هۆداپار لە چوارچێوەی پرۆژەیێکی دژە کورد بەرێوە دەچن و دەکەونە خزمەتی داگیرکەری. ئەمان کە مانی خۆیان بە ئەردۆغانەوە گرێداوە هەموو دەموو دەزگا راگەیادیەکانیان هەروەها منبەری مزگەوتەکانیان کردوە بە شوێنی پڕۆپاگەندە بۆ ئەردۆغان و دژایەتی کردنی تەڤگەری ئاپۆیی. ئەمەیش بە وەتای بە کار هێنانی سەروەت و سامانی گشتیە لە خزمەتی ئەجندای داگیری کەری.
هەڵبژاردنی ١٤ ئایار لە هەمان کاتدا یەکلا کەرەوەی سیاسەتەکانی ناو خۆیی و دەروەی دەولەتی تورکیایە. بە دڵنیایوە سەرکوتنی بەرەی رەنج و ئازادی دەتوانێت درگاکانی سیاسەتی تورکیە بەرەو دیمۆکراسی بکاتەوە و هەرێمەکە لە هێرشە داگیرکەریەکانی دەوڵەتی ئاکەپە بپارێزێ و رەوتی ئێسلامی سیاسی لە هەرێمەکە کەم رەنگتر بکاتەوە.
سیاسەتی کورد سەبارەت بە سەرۆککۆماری لە سەر بنەمای بن خستنی فاشیزمە کە ئەردۆغان لەم سەردەمەدا نوێنرایەتی دەکات و ئەگەری بن کەوتنی زۆرە، شیمانەی ئەو دەکرێت وەکوو پیشەی هەمیشەیی ئەنجامەکان پەسەن نەکات. لەم حاڵەتەدا ئەگەری شەڕ ناوخۆیی لە تورکیەدا لە کورد - تۆرک تێپەڕی تورک – تورک دببێت، کە دەبێتە هۆی درووست بوونی قەیڕانی رێوەبەری و دەسەڵات لەم وڵاتە، بۆیێ یەکیەتی هێزە کوردیەکان و تۆکمە بوونی هێزی دیمۆکراتیکخواز دەتوانێ سەنگەکە بەرەو لای خۆی بەرێت.
