دەڵێن یەكەمین ناتۆی ئێستاكە ئەوروپایە. دیارە كە ئەمە لەشەڕی دژ بەروسیا بەكار دێنن. دووهەمین ناتۆ"ناتۆی پاسیفیك"ە كە دژە چینە. دوو هەفتە پێش ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەگەڵ سێ دەوڵەتی پاسیفیك و ئەنگلیز"رێككەوتنی پێنج قۆڵی پاسیفیك"یان واژۆ كرد. سێیەمین"ناتۆی رۆژهەڵاتی ناوین"ە كە لەبەرامبەر بەئێران دامەزراوە. ناوەندی ئەم ناتۆوە ئیسرائیل و ژمارەیەك لەوڵاتانی عەرەبییە.

ناتۆ لەچوارچێوەی كۆنسپتی مەدرید بڕیار بوو چی بكات؟ بڕیار بوو لەدژی"دەوڵەتە دیكتاتۆرەكان" هەڵوێست وەربگرێت! بەراستی؛ ئەمە لەرێگەی چە كەسێكەوە دەیەوێت ئەنجام بدات؟ لەرێگەی دیكتاتۆرەكانی توركیای دوای كەنعان ئەورەن، واتا رەجەب تەیب ئەدردۆغان و دەوڵەت باخچەلییەوە! ناتۆ بەدەر لەمانە بڕیار بوو چی بكات؟"بەرای خۆیان لەبەرامبەر بەتیرۆریزم تێكۆشان دەكەن"! ئەی باشە لەرێگەی كێیەوە ئەو كارە دەكەن؟ لەرێگەی تەیب ئەردۆغان كە باوكی بیركەرەوەی داعشە و رێبەری رێكخراوی ئیخۆان والمسلمینە، كە تیرۆریزمی دەوڵەتی و ژینۆسایدی كوردان دەكات.

كۆبوونەوەی سێ رۆژەی ناتۆ كە لەكۆتاییەكانی مانگی حۆزەیران لەپایتەختی ئیسپانیا"مەدرید" بەرێوە چوو، رەنگە بەهۆی شەڕی ئۆكرانیاوە بوو كە گرنگیەكی زیاتر بەم كۆبوونەوەیە درا. یەكێك لەو بابەتانەی لەكۆبوونەكەدا باسی لەسەركرا، ئەندامیەتی سوید و فینلاندا بوو لەناو ناتۆدا. بەم بۆنەیەوە بوو كە توركیا و ئەردۆغانیش هەندێ بوونە رۆژەڤی كۆبوونەوەكە! بێگۆمان تا ئاستێكیش كوردەكانیش بوونەوە رۆژەڤ.

دۆژمنانی نوێ رۆژئاوا

دوای كۆبوونەوەی ساڵی رابردوو لەسەر هەندێ بابەت قسە كرابوو"هەیكەلەی نوێ ناتۆ و ئەوەی كە ناتۆ لەماوەی دە ساڵی داهاتوودا چۆن جیهان جارێكی تر رێكبخاتەوە". لەماوەی ئەم یەكساڵەدا دوو بابەتی گرنگ روویاندا. سەرەتا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لەئەفغانستان كشایەوە. بێگۆمان كشانەوەی ئەمریكا بەواتای كشانەوەی ناتۆش بوو. دوایی ئەرتەشی روسیا هێرشی كردە سەر ئۆكرانیا. بەمشێوەیە شەڕی ناتۆ و روسیا لەرێگەی ئۆكرانیاوە بەشێوەیەكی ئاشكرا دەستی پێكرد.

لەدانیشتنەكەی ناتۆدا لەمەدرید كەمێكی تر هەنگاویان نا و بەشێوەیەك لەشێوەكان شەڕێكی فەرمیان لەبەرامبەر بەروسیا و چین راگەیاند. هێزەكانی ئامادەی شەڕیان لە چل هەزارەوە بۆ سێ سەد هەزار بەرزكردەوە. ئەندامیەتی سوید و فینلاندایان تا ئاستێك یەكلا كردەوە. زیاتر لەوانەش"دەوڵەتانی دیكتاتۆر و تیرۆریزم"یان وەكو دۆژمنانی نوێ دەستنیشان كرد. واتا دەستنیشانكردنی"دەوڵەتانی دیكتاتۆر و تیرۆریزم"، روسیا و چین بوو. ئاخاوتن لەسەر"تیرۆریزم"یش هاوكات لەگەڵ"باكوری ئەفریقا" پێكهات. بەمشێوەیە ئەمریكا و ئەوروپا لەبەرامبەر بەئاسیا و ئەفریقا بەشێوەیەك لەشێوەیەكان شەڕیان راگەیاند.

بێگۆمان نازانم بەدرێژایی دانیشتنە فەرمیەكان چەندە لەسەر كوردەكان ئاخاوتنە، بەڵام پێش و دوای دانیشتنەكان لەرێگەی راگەیاندنەكان و چاپكراوەكانەوە كورد بوونەوە رۆژەڤ. تەنانەت كۆمیتەی دەرەوەی كەجەكەش لەمبارەیەوە راگەیەندراوێكی دەركرد. هاوكات هاوسەرۆكی پەیەدە، رێزدار ساڵح موسلیمیش هەندێ لەم بارەیەوە ئاخاوت. لەراگەیاندنەكاندا قسەی زۆری لەسەركرا، كە ئاخۆ كوردەكان قازانجیان كرد یا زەرەیان كرد؟، تەنانەت ئەم ئاخاوتنانە لەئێستاشدا بەردەوامن.

پیلانگێڕی لەرووداوی كۆشتنی"ئۆلیف پاڵمە" و دۆژمنی لەگەڵ كوردەكان

دەبێت لێرەدا ئەوە بڵێین كە هەر لەسەرەتاوە كوردەكان شتێكیان نەبوو كە لەدانیشتنەكانی ناتۆدا باسیان لێوە بكات كە ئەگەر ئەوەش نەبوو، شتێك نییە كە زەرەریان كردبێت! چۆنكە ئەو ناتۆوەی كە كۆبوونەوەكەی كردوە، رێكخراوەێكە كە ٧٣ ساڵە هاوكاری و پشتیوان و دەوڵەتێكی لەسەر پێ راگرتووە كە كوردەكان كۆمەڵكۆژ دەكات. ناتۆ هێزێكە كە لەساڵی ١٩٨٥ەوە بەشێوەیەكی فەرمی و كردەیی لەبەرامبەر بەهێزەكانی گەریلای ئازادیخوازی كوردستان شەڕ دەكات. ئەو دەوڵەتانەی ناتۆیان دامەزراندوە، هەر ئەو دەوڵەتانەن كە پرسی كوردیان ئافراندوە. واتا كوردەكان رووبەرووی سیستەمی كۆمەڵكۆژكار و جینۆسایدەوەن. بۆیەش ئەو رێكخراوە شتێكی ئەرێنی هەبوو كە بۆ كوردەكان بكا یا خۆد ئەنجامی بدات؟ رەنگە بەشێوەیەكی زۆری بڕیارێكیان دەربكردبا كە"یاساكانی شەڕ"جێبەجێ بكەن و رێگری لەبەكارهێنانی چەكی كیمیایی و تاكتیكی ئەتۆمی بگرتبان!" كەچی ئەمەش تەنانەت نەبووە رۆژەڤی ئەو دانیشتانە!.

لەلایەكی ترەوە بارۆدۆخی وڵاتی سوید و لەیەكتێگەیشتنی ئەو وڵاتە لەگەڵ دەوڵەت و پارتی داد و گەشە پێدان و پارتی نەتەوە پەرەستی توركیا"مەهەپە" بووە رۆژەڤ. بانگەشەی ئەوە كرا كە دەوڵەتی سوید پشتیوانی لەزۆرێك لەكوردەكان دەكات و بۆ ئەندامیەتی لەناتۆ ئەمانە كرانە بابەتی كڕین و فرۆتن لەنێوان توركیا و سویددا. تەنانەت هەندێ رێككەوتنیان ئەنجامداوە و بەڵێنی ئەوەیان داوە كە ئێدی پشتیوانی لەكورد نەكەن! بەبیستنی ئەم شتانە مرۆڤ تووشی سەرسۆڕمان دەبێت. ئاخۆ ئەمە هەر ئەو سویدە نییە كە لەساڵی ١٩٨٧ بەدواوە بەناوەندی دۆژمنایەتی ئەوروپا لەبەرامبەر بە بزوتنەوەی ئازادیخوازی گەلی كوردستان وەرچەرخاوە؟ چەندە زوو ئەمەیان لەبیركرد؟ ئاشكرایە كە ناتۆ لەبابەتی كۆشتنی ئۆلیف پاڵمێ ماوەی سی و شەش ساڵە سویدی دژ بەكوردەكان بەكاردێنێت و لەمەوبەدواش بەگوێری ئەندامیەتی لەناتۆ هەمان كار بكات. بەشێوەیەكی كۆرت لێرەشدا شتێكی ئەوتۆ نەگۆڕدراوە!

تەیب ئەردۆغان دڵی لایەنگەرانی خۆی خۆش كرد!

لەسەر تەیب ئەردۆغان و توركیاش هەر وەكو هەندێ كەسیش لەسەری ئاخاوتن بابەتەكە هەندێ تێكەوپێكەڵە. كات دیاری دەكات كە تەیب ئەردۆغان و توركیا لەكۆتا دانیشتنی ناتۆدا چە شتێكیان قازانج كردوە و چە شتێكیان لەدەستداوە؟ چونكە تەیب ئەردۆغان لەرێڕەوەكانی ناتۆدا بەوەهای نیشان دەدا و دڵی لایەنگەرانی خۆی خۆش دەكرد! بەڵام ئەمە بەو واتایە نای كە دیكتاتۆری فاشیستی پارتی داد و گەشەپێدان و پارتی نەتەوە پەرەستی هەڵناوەشن. چونكە بڕیار نەبوو كە ناتۆ ئەو دوو دیكتاتۆرە فاشیستە هەڵوەشێنێت كە ئەمەش چارەسەر ببووبا! ئەمە گەلانی توركیا و كوردستانن كە فاشیزمی هەر دوو پارتەكە هەڵدەوەشێنن و ئەوانیش تا ئێستاكە قسەی دواییان نەكردوە! بەڵام لەم بابەتەدا لەكۆتا سەڕانەوە! دواین قۆناخ هاتووە. دیارە كە گەلان و هەموو چین و توێژە زۆڵملێكراوەكان لەمێژوویەكی نزیكدا قسەی خۆیان دەكەن! ئەو كاتەیە كە تەنانەت ناتۆش ناتۆانێت فاشیزمی پارتی داد و گەشە پێدان و پارتی نەتەوەپەرەستی تورك لەهەڵوەشاندنەوە رزگار بكات. رەنگە لەم هەڵوەشاندنەوە ببێتە دەستپێكی هەڵوەشاندنەوەی كۆتایی سەرمایەداری كە ناتۆ هەوڵ دەدات بیپارێزێت!.

لەراستیدا ئەوە ترامپ بوو كە شەڕی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكای لەگەڵ چین دەست پێكرد. شتێك كە بایدین و دەوڵەتەكەی ئەنجامیاندا ئەوە بوو كە روسیاشی لێ زێدە كرد و هەموو ئەوروپای بۆ شەڕ لەدژی روسیا و چین رازی كرد. ئایا بەراستی هەموو ئەوروپا لەدڵەوە لەسەر ئەم رەوشە گلۆپی سەوزیان نیشانداوە؟ بۆ نموونە ئاخۆ دەتوانن دەوڵەتانی ئەوروپایی لەراستیدا بەشداری شەڕ لەگەڵ چیندا بكەن؟تەنانەت ئەگەریش بتوانن ئەم كارەش بكەن، ئەوا ئەم رەوشە چەندە دەتوانێت بەردەوام بێ؟ هەموو ئەم پرسیارانە، پرسیاری گرنگن. چونكە ئەورویا"بەدەر لەئەنگلیز" بۆ وەها رەوشێك ئەوەندە ئامادە نین. دیارە كە حكومەتی ئێستاكەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەپێشەنگی شەڕ لەدژی ئۆكرانیا، دەوڵەتانی ئەوروپایی لەسەر ئەم بابەتە رازی كردوە. چونكە لەرێگەی شەڕی ئۆكرانیاوە، ئەوروپایان زۆر ترساندوە. پووتین و دەوڵەتەكەی كە ماشاالله لەم بابەتەدا زۆرێك لەداواكاریەكانی ئەمریكای پێكهێناوە! بەم بۆنەوە بوو كە سوید و فینلاند دوای ٧٣ ساڵ بوونە ئەندامی ناتۆ و ئەوروپا لەشەڕی دژ بەروسیا و چین بەشدار بوون. بەڵام رەوشی هەنووكەیی هەر وەها بەردەوام ناكات. وڵاتانی ئەوروپایی بەمشێوە یەكگرتوو و گشتی لەشەڕێكی درێژخایەندا لەدژی سوریا و چین بەئاسانی نامێننەوە.

بەشەری ئۆكرانیا ئەوروپایان ترساند و ناچاریان كرد رازی ببێت

لێرەدا دەگەیەنە ئەو خاڵە كە چە كەسانێك شەڕی ئۆكرانیایان دەست پێكرد؟بەشێوەیەكی گشتی دەتوانین بڵێین ئەوەی كە لەم شەڕەدا زیاتر لەهەركەسێك قازانج دەكات، ئەو شەڕەكەی دەست پێكردوە! باشە لەرەوشێكی وەها و شەڕی ئۆكرانیا چە كەسێك قازانج دەكات؟ زۆر روونە كە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا قازانج دەكات. بەو شێوەیە كە توانی هەموو ئەوروپا لەدژی روسیا و چین بەشداری شەڕ بكات. ئەوانەی كە پێشتر دەیانووت"ناتۆ تووشی شەلەلی مێشك بووە و دەبێت هێزی پاراستنی ئەوروپا بۆنیاد بنین"، ئەمڕۆكە لەكەش و هەوای شەڕی ئۆكرانیا كەوتوونەتە شوێن ئەمریكا و لەدژی روسیا و چین دەستیان بەشەڕێكی گشتی كردوە!

ئاشكرایە كە ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا لەهیچ بارودۆخێكدا نەیدەتوانی ئەم رەوشە لەبارە بئافرێنێت. ئەو عێراقەی كە سی ساڵە لەوێدا شەڕی كرد و ئەو ئەفغانستانەی كە بیست ساڵ تێدا شەڕی كرد، دەسكەوتی ئەوتۆی بۆ ئەمریكا دەستەبەر نەكرد. تەنیا و تەنیا توانیوویانە دوای هەڵوەشاندنەوەی شۆرەوی"روسیای كۆن"، سی ساڵ زیاتر لەتەمەنی سیستەمی كاپیتالیزم درێژ بكەنەوە. بەڵام لەهەمانكاتدا پێشەنگایەتی و رێبەرایەتی ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا لەسیستەمی سەرمایەداری بەشێوەی نوێ گەیشتە خاڵی شكست و بنكەوتن. ئەگەر ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا چەند ساڵێكی تر بەوشێوەیە لەشەڕی عێراق و ئەفغانستان بەردەوام ببووبا، هەموو كۆنترۆڵ و كاریگەری خۆی لەسەر وڵاتانی ئەوروپایی و ناتۆ لەدەست دەدا. بەڵام كاتێك لەئەفغانستان پاشەكشێ كرد و شەڕی ئۆكرانیای دەست پێ كرد، تەنانەت پشتیوانی وڵاتانی ئەوروپایی و وڵاتانی بەدەر لەناتۆشی بەدەستهێنا و ئەوانی لەبارۆدۆخی دژایەتی كردنی روسیا و چینیشی كردەوە.

باشە، ئەم بارودۆخە چەندە دەتوانێت ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا و رێبەرایەتیەكەی لەسیستەمی سەرمایەداری لەسەر پێ بهێڵێتەوە؟ چەندە دەتوانێت لەكەش و هەوای قەیرانی قوڵ و كائیوسی كە سەرمایەداری تووشی بووە، رێگری لەهەڵوەشاندنەوەی بكاتەوە؟ دیارە كە سەرەڕای هەمووی ئەم هەوڵدانانە، هەلومەرجی هەنووكەیی ئەوەندە ناتوانێت بەردەوام بكات. هەندێك دەڵێین كە ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا بۆ درێژەدان بەتەمەنی سیستەم و رێبەرایەتی كردنی خۆی لەوێدا"فۆرمۆلەی سێ ناتۆ جێبەجێ دەكەن"!.

سێ ناتۆوە چی دەكەن؟

دەڵێین ناتۆی یەكەم ئەوروپاییە. دیارە كە ئەم ناتۆوەیە لەشەڕی دژ بەروسیا بەكار بهێنن. دووهەمین ناتۆ"ناتۆی پاسیفیك"ە كە دژە چینە. دوو هەفتە پێش ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هاوكات لەگەڵ سێ دەوڵەتی تری پاسیفیك و ئەنگلیز"رێككەوتنێكی پێنج قۆڵی پاسیفیك"یان بۆنیاد نا. سێیەمین ناتۆش"ناتۆی رۆژهەڵاتی ناوین"ە كە لەبەرامبەر بە ئێران بۆنیاد نراوە. ناوەندی ئەم ناتۆیە، ئیسرائیل و چەند دەوڵەتێكی عەرەبییە. تەنانەت باس لەوە دەكەن كە لەم ناتۆیەدا شوێن و رۆڵێكیش بەتوركیا دەدرێت. هاتووچووی دیپلۆماتیك كە لەم ماوانەی دواییدا لە رۆژهەڵاتی ناوین زیادی كردوە و سەردانەكانی ئیسرائیل ـ توركیا و عەرەبستان ـ توركیا گرێدراوی ئەم بابەتەیە. دەڵێن ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بڕیاری داوە ئەم سێ هەرێمە بەمشێوەیە بپارێزێت و بەشداری شەڕیان پێ بكات.

بێگۆمان ئەمانە تەنیا پرۆژەی كۆشكی سپی ئەمریكان. چۆنكە زەمینەی پێكهێنانیان زۆر زۆر لاوازە. تەنانەت دژایەتی و دۆژمنی هەنووكەیی ئەورویا لەگەڵ روسیا بەگشتی دەتوانین بە هەڵەكانی دەوڵەتی پووتینەوە ببەستینەوە. دژایەتی ئەوروپا لەگەڵ چین لەئاستێكی وەهادا، زۆر دژوارترە. و بەڵام ئێران، سەرەڕای هەوڵدانە چل ساڵەكەی ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا، نەیتوانیووە وڵاتانی ئەوروپا و بەتایبەتی ئەڵمانیا و فەرەنسا لەچوارچێوەی هەڵوێستەكانی خۆیدا رازی بكات. لەم بابەتەدا تەنانەت شەڕەكانی عێراق و ئەفغانستانیش نەیانتوانی داواكاریەكانی ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا جێبەجێ بكەن. لەمەوبەدواوەش موممكن نییە كە وڵاتانی ئەوروپایی لەدژی ئێران بگەنە خاڵێك كە ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا چاوەڕوانیەتی. دژایەتی هەرێمی بەرێبەرایەتی ئیسرائیل لەبەرامبەر بەئێران زۆر زەحمەتە كە بەتایبەتی لەم بارودۆخەدا لەوە زیاتر پێشبكەوێت. بەشێوەیەكی كۆرتكراوە، دیارە كە"فرۆمۆلەی سێ ناتۆ"بەمردوویی لەدایكبووە.

وەكو ئەنجامێك ئەگەر بگەرینینەوە بۆ سەرەتاوە، ناتۆ لەچوارچێوەی كۆنسپتی مەدرید بڕیار بوو چی بكات؟ بڕیار بوو لەدژی"دەوڵەتانی دیكتاتۆر"هەڵوێست وەربگرێت. ئەمەی لەرێگەی كێیەوە ئەنجام دەدا؟ لەرێگەی دیكتاتۆرەكانی توركیای دوای كەنعان ئەورەن واتا رەجەب تەیب ئەردۆغان و دەوڵەت باخچەلی"پارتی نەتەوەپەرەستی تورك"! ناتۆ بەدەر لەمە دەویست چی بكات؟"بەواتایەك دەیەوێت رووبەرووی تیرۆر بێتەوە و تێكۆشان بكات! باشە لەرێگەی كێیەوە؟ لەرێگەی تەیب ئەردۆغان كە باوكی رۆحی و هزری داعشە و رێبەری"رێكخراوی ئیخوان و الموسلمینە" ئەمە ئەنجام دەدا كە تیرۆریزمی دەوڵەتی و كۆمەڵكۆژی لەبەرامبەر بەكوردەكان بەرێوە دەبات. لەزمانی توركیدا دەڵێن"sevsinler seni" واتا ئەحسەنت"ئافەرین" بۆ ئێوە! زۆر روونە كە پێچەوانەی ئەو شتەیە كە زۆرێك چاوەڕوانیان لێدەكرد، ناتۆی مەدرید تەنانەت بەئەندازەی پێشوو جێگای باوەڕی نییە!!!.

هـ . ب