سەرەک چەتەی تورک سەدات پەکەر، کە بەهۆی بەریەککەوتنی بەرژەوەندیی ناوخۆیی چەتە و مافیاکانی تورکیا دانپیادانەکانی خۆی بڵاودەکاتەوە، باسی ئەو چەکانە دەکات، کە رەوانەى سوریا دەکران بۆ چەتەکانی داعش و گروپە چەتەکانی تر و وتی، لەبەشەکانی تردا لەسەر ئەو بابەتە زیاتر قسە دەکات.
دکتۆر ئەحمەد یوسف، کە لەسەر داهاتی داعش لێکۆڵینەوە دەکات وتی، تورکیا لە بەرامبەر نەوت، کە لە داعشی دەسەند نەک تەنها هاوکاریی لۆجستێکی و ترانزێتیی، بەڵکو چەکیشی بە داعش دەدا.
یوسف رایگەیاند، داعش ناوچەیەکی کۆنترۆڵکردبوو، کە داهاتەکەى ٣ تریلۆن دۆلار بوو. بەوەش لە دژی کوردان و مرۆڤایەتی شەڕی دەکرد و وتی، "کارگەکان، ئۆتۆمبێل و کێڵگە نەوتییەکان سەرچاوەیەکی گەورەی داهاتی داعش بوون. تەنها بەهای ئابووریی کێڵگە نەوتییەکان ٢ تریلیۆن دۆلار بوو. ٣٥ لە سەدی نەوتی سوریا لە دەستی داعش دا بوو. داهاتی داعش بە سەرچاوەکانی تر داهاتی کار و بازرگانییەوە لە ساڵی ٢٠١٤دا ٢ ملیار و ٩٠٠ ملیۆن دۆلار بوو".
لەبارەی پەیوەندیی بازرگانیی تورکیا لەگەڵ داعش دکتۆر یوسف وتی، داعش نەوت و کانە دەوڵمەندە سروشتییەکانی تری بە تورکیا دەدا و تورکیا لە بەرامبەر ئەوەدا چەک و پێداویستیی لۆجستیکی بە داعش دەدا. هەروەها رێگای دەدا چەکدارەکانی داعش لە سنوور بپەڕنەوە بۆ سوریا و بڕۆنە ناو ریزەکانی داعش.
یوسف ئەوەشی وت، "داعش بەرهەمی نەوتیی خۆی لە رێگەى عێراقەوە بە تورکیا دەفرۆشت. بەشێکیشی دەفرۆشت بە ئوردون و بەشێکیشی دەفرۆشت بە سوریا. ئەوەى بە هاوکاری لەگەڵ چەتەکانی ئیدلب و حەما دەکرد. لە لایەکی تریشەوە بازرگانیی لەگەڵ رژێمی سوریا و چەتەکانی سوپای ئازادی سوریا دەکرد. بە بەهایەکی هەرزان لە رێگەى عێراقەوە ئەو نەوتیشی بە ئێران دەفرۆشت، بەڵام زۆربەى پێداویستییەکانی لە رێگەى تورکیاوە دابین دەکرا. لەبەر ئەوەش لە نێوان داعش و تورکیادا بازرگانییەکی گەورە هەبوو".
وتیشی، "یەکێک لەو کەسانەى زۆرترین بازرگانیی نەوتی داعشی ئەنجام دەدا سەرەک چەتە و مافیایەک بوو بە ناوی رازک مادک مەکسیمۆڤ. ئەوە خەڵکی ئازەربایجان بوو. ئەو کەسە دانی بەوەدا ناوە نەوتی بە تورکیا و رژێمی سوریا فرشتووە. تەنانەت دانی بەوەدا نابوو، لەگەڵ تورکیادا ٤ هەزار و ٨ مەتر بۆریی نەوتی داناوە و بەشێک لەو نەوتەیان لە رێگەى ئەو بۆرییەوە بە تورکیا داوە. لەبەرامبەر ئەوەشدا تورکیا هاوکاریی لۆجستیکی داعشی کردووە و رێگای داوە ئەندامانی داعش لە رێگای تورکیاوە هاتوچۆ بکەن و بڕۆن بۆ سوریا بۆ ناو چەتەکانی تری داعش. ئەو چەکانە، کە بە بارهەڵگرەکانی میت دەنێردران بۆ چەتەکان و دواتر ئاشکرابوون، هەر نیشانەی ئەوەیە. ئەوانە بە هەندێک بەڵگە و ڤیدیۆ سەلمێنراون. بە تایبەتی کاتی بەرخودانی کۆبانێ هاوکاریی تورکیا بۆ داعش زۆر زۆر زیاد و بەرچاو بوو".
ژ.ت