دماو بانگەوازییەکەو ٢٧و شوباتو ڕابەر ئاپۆی پەی گلېرگێوە ئاشتیانەی، هەرمانەو کۊششەکۍ گەلی بەشێوێوە بەردەوام درێژەشا هەن. پینەیچ چەمەڕاییەکۍ پەی هەنگامنیای دۊڵەتی زیاتەرۍ با. گەل ماچۆ ئاشتی بە یەکلایەنانە نمەکریۆ و جەخت چانەی مکەراوە پرۆسەکە بە هەنگامنیای ڕۊشن متاوۆ گەشە بکەرۆ.

هەزارن کەسۍ کە پەی ئازادی قوربانیشا دان، هەڵای تەرمو ئازیزاشا کە پەی ئانەی بەخشان نەدیەنۆ و جە چارەنوویسو کەسە گومبیەکاشا پەرسا، جە گرڎ مېڎانێنە جەخت سەرو داوای ئاشتییانەی مکەراوە.

بەشێوە کاریگەرو گلېرگەی بێگومان بنەیانەو گەشمەرڎا و ئا کەسێنۍ کە پەی ئازادی و ئاشتیی قوربانیشا دان. بنەیانەکۍ ماچا ئاشتی تەنیا بە قسۍ نییەنە  و کردارش گەرەکا، ئاشتی جە پراکتییکەنە گرنگا و مشۊم دۊڵەت هامشێوەو پەکەکەی هەنگامەی کۆنکرێتیە بنیۆ.

بە دەسپنەکەردەو پرۆسەو ئاشتی کە بە پەیامە تاریخیەکەو ڕابەر ئاپۆی پڕاوە پەی قۆناغێوە گرنگی، دەرفەتو ئانەیش پەی بنەیانەکا ڕەخسنا چی جەژنێنە پېسە نەریتێوە سەرۋنەو قەبرەو ئازیزە جە دەسشیەکاشا بکەرا جە قەبرسانەکانە، ئنەیچ دماو ئانەی مۍ چڼین ساڵێن زیارەتشا چنە قەڎەغە کریابۍ.

بنەیانەکۍ کە دماو ئا گرڎ ساڵا سەردای قەبرە ئازیزاشا کەرڎ، بە شێونای و تاڵانکەردەی قەبرسانەکا شۆکۍ بیۍ. هرووژم و شێونای قەبرسانەکا جە کوردەسانەنە فاڕیان پەی بەشێوە جە تاوانەو جەنگی فرە بە سیستەماتیکانە ئەنجام دریێنۍ، ئی تاوانۍ بە تایبەتی جە ساڵەو ٢٠١٦یۆ بە چڕی ئەنجام مڎریۆ.

ئی هرووزمۍ کە جە هرووژمکەردەی و شێونای قەبرسانو خەرزانی بەدلیسیۆ دەسش پنەکەرڎ، دماتەر جە ئامەد، باگۆک، دێرسیم، گمگم و دیجلەنە بە هرووژمکەردەی سەرو مەزارگەو گەشمەرڎا درێژەش بۍ. چڼین قەبرسانۍ کە قەبرەو گەریلاکا هەپەگەیشا چنەبێنۍ جە کاتو جەنگەکانە بۊمبواران کریێنۍ، هەر کێلۍ قەبرێچ مەنەبۊوە ئانە بە بۆیەیی سیاو گرڎ ڕەنگکریێنۍ.

بنەیانەکۍ جە کاتو سەرۋنەدای قەبرسانەکانە بە وینای دیمەنو شێونای و تاڵانکەردەی قەبرەکا ناڕەزایەتیشا بەربڕی و واتشا، 'مشۊم وەڵۍ گرڎ چێوێنە پرۆسەو ئاشتی بە ڕێزگێرتەی جە مەردا دەسپنە بکەرۆ'.

هامسەرۆکو ئامەدو جەمەو پەشتیوانی و هامکاری ئا بنەیانا کەسوکارشا بێسەروشۊن کریان جە لانکەو شارستانی (MEBYA-DER)ی موحەمەد ئەمین کلچ ئەرەیاۋناش گرڎو گلېرگەی پەنەوازش بە ئاشتی هەن و جەختش چانەی کەردۆ هرووزمکەردەی سەرو قەبرسانەکا هەرمانێوە نائەخلاقی و نامرۆڤایەتییانێنە، داواش کەرڎە قەدەغەکەردەی سەرو گرڎو قەبرسانەکا لا بریۆ.

کلچ دەسنیشانش کەرد پا هەنگاما جە پرۆسەو ئیساتێنە منریا، متاویۆ ۋېیەردە سەرڕاس بکریۆوە.

'تاوانەو جەنگی ئەنجام مڎریۆ'

کلچ گرڎو ئا کردەوا ۋەرا ۋەر بە قەبرسانەکا ئەنجام دریێنۍ بە تاوانەو جەنگیش نامۍ بەردۍ و دەسنیشانش کەرد ئاشتی مشۊم جە قەبرسانەکاوە دەس پنەبکەرۆ و واتش: "دۊڵەت بە تایبەت چی دە ساڵەو دماینە هرووژمی فرەش کەردەن سەرو قەبرسانەکا. جە بڕۍ یاگێنە دارو تەوەنش سەرو هیچ قەبرێوە ناستەنۆ، تەرمەکېش جە قەبرەکانە بەرئارڎێنۍ. بێگومان ئینۍ گرڎ جە دژو یاسای و حورمەتو مرۆڤایەتییا. وەڵتەریچ چن جارۍ ئی کردەوە نامرۆڤانێما وستێنۍ ڕۆژەڤۆ. دماو چڼین ساڵا جە قەڎەغەکەردەیشا سەرما ۋنەو قەبرسانەکا دا، کەچی دیمەنو تاڵانی و کاولکاریما ۋەرچەم کۊت."

'بنەیانەکۍ دماو ١٠ساڵا تاواشا قەبرەو ئازیزەکاشا بوینا'

مەحمەد ئەمین کلچ جە درێژەو قسەکاشەنە واتش: "بنەیانەکۍ دماو ١٠ ساڵا تاواشا سەرۋنەو قەبرەو ئازیزاشا بڎا. بەڵام چێشا دی، تەنییا تاواشا دەسبڎا کێلەی مەڕیۍ قەبرەکا و خاکی پەرشوو وەڵاشا دی، جە فرەو ناوچانە نەتاواشا بلانە سەردای قەبرسانەکا، هەڵای سەرۋنەدای قەبرسانەکا قەدەغەن، چی پرۆسەنە مشۊم سەرەتا ئاشتی بەسەردای قەبرەو مەردەکا دەس پنە بکەرۆ، مشۊم دەمودەس ئی تاڵانکاریی و کاولکاریە دمایش پنە بۍ."

کلچ  سەبارەت پانەی حکومەت هیچ هەنگامېوە پەنەوازەش نەنیێنە ڕەخنەش گېرت و واتش: "هەنگامەکۍ حکومەتی کە چی ماوەنە نیێنێش، ئڼە خاوێنۍ، هەرئانەن بنەیانەکۍ تەنیا تاوانشا چەمشا بە قەبرسانەکا گنۆ. ئینە هەنگامەی ئاشتیانۍ نییەنە، پەنەوازا حکومەت سەرو بنەماو ئی پرۆسەیە بەپاو ڕۆحو پرۆسەکەی هەنگامە بنیۆ."

'سەرەڕاو ئی گرڎو کاولکاری و ئەزیەتەیە، هەڵای ئێمە ماچمۍ ئاشتی'

محەمەد ئەمین کلچ ئاماژەش پانەی دا کە پەی دمایی ئاردەی بە کاولکاریەکا ئاشتی پەنەوازی گلېرگەین و واتش: "ئێمە گەرەکمانە ئی کاولکاری و تاڵانکاریۍ بە ئاشتی دمایشا پنەبۍ."

کلچ ئانەیچش وات: "با ئیتر قەبرسانەکۍ کاولۍ نەبا و نە بنەیانەکېچ سەرو قەبرە شێویاکا ئازیزاشاوە دوعا بکەرا، بنەیانەکۍ ئاشتی و ئارامیشا گەرەکا، گەرەکشانە جە گرڎ جەژنێنە، جە گرڎ ڕوۍ تایبەتەنە بەبێ حیچ ئاستەنگیێوە سەرۋنەو قەبرەو  قەومو کەسیشا بڎا، ئانەیچ تەنیا بە ئاشتی مەکریۆ."

کلچ جە دمادمایی قسەکاشەنە واتش: "سەرەڕاو ئی گرڎ کاولکاری و ئەزیەتەیە، پېسە بنەیانەکا هەڵای داواو ئاشتی مکەرمۍ و گرڎ کاتێ پەی ئاشتی ئەوەکۊشمۍ."