لچیٛ: lips  
لچیٛ فرە بەئاسانی ژڵیٛویانیٛ، چنڎە دوٙختیٛ جیاوازیٛ دروسمکەرانیٛ پەی سازنای دەنگی، پیٛسەو وستەیرەی لچەکان(ناکاوێنە مەوزیشارە و مەکەریشاوە) دەنگو(ب، پ) دروسمەبوٙنە، یام لچیٛت خڕیٛ مەکەریوە پەی واتەی دەنگەکانو(ۆ، وٙ، و، وو) هەڵبەت پەی درکنای ئی کرکان کەمێوە جیاوزی پەیڎا مەبوٙنە جە ژڵیٛونای لچانە، فرەشان مەکەریوەو یام کەمتەر و کوچێ پەی واری یام سەری مەژڵیٛویان. یام وەختێو  لچی وارین  بەرز مەکریوە و منیەیش دڎانیٛ سەریوە دەنگەکانو (ف، ڤ، وٛ) مەواچینە. یام پەی درکنای دەنگو(ی،یٛ،ێ) لچیٛ کەمیٛوە پانیٛ مەکەریوە. پاسەبوٙ لچیٛ دەورێوە سەرەکیشا هەن جە فاڕای دەنگی زرنگەداری(ڤاوڵی- بیٛگیری)، کە جە ژیکە دەنگەکانوە بەر مشوٙ، ئینەچ پاسەش کەردەن بڕیٛ زوان ئەشناسیٛ لچەکان بە هاڵیاگایێوە زرنگنای بنیارە. هەر کەمو کوڵیێ لچەکان پیٛسە لتبیەی، شونەما منیۆ ملو دروسنای دەنگەکانرە، جگەم چینەی مەبانیٛ بایسوٙ لەنگبیەی دڎانەکان، ئیٛڎیچ شونەما منیو سەرو دروسنای دەنگەکان، یانی دویٛ یاگیٛوە شونی مەکەروٙ بە شیٛوەی جیاواز سەرو دروسنای دەنگەکانرە.
دڎانیٛ teeth 
دڎانیٛ دویٛ بەشیٛنیٛ، سەر و وار، هەر بەشێوەشان چنڎ جوٙر دڎانیٛش هەنیٛ(دڎانیٛ بڕیەی، کەڵبیٛ، دڎانیٛ هاڕای و وردکەردەی)، دڎانیٛ دەورشان هەنەن جە درکنای دەنگەکانو(ڎ، ف، ڤ، وٛ، ت) بە هامکاری نوکوزوانی، یام لچو واری بارینە پەی سەری و تەقنیش دڎانیٛو سەریوە، یام هەواو شوٙشیٛ بماڵوٙ دڎانەکانرە. دڎان کەوتەی، نام فاڕایشا بە دڎانیٛ دەسکەردیٛ، بە تایبە دڎانیٛ بڕیەی سەری، مەبانیٛ بایسو کەمو کوڵی و فاڕای  بڕێ جە دەنگەکان، چون دڎانیٛ بڕیەی سەری زیاتەر دەورشان هەن جە دروسنای دەنگەکانە، وەلێم دڎانیٛ واری دەورێوی چامنەشان نیەن جە دروسنای دەنگەکانە کە ئیٛژاو واتەی بوٙن. 
چەناکەی وارین Mandible 
چەناکەی وارین(jaw) بە بنکەو زوانی ئەژمارمەکریوٙ، هەرچنڎ چەناکە ویٛڕاس بەشدار نیەن جە دروسنای دەنگەکا، وەلیٛم جوڵنای چەناکەی وەختو قسیٛکەردەینە، سەرو وارکەردەی چەناکەی، کۆمەک مەکەروٙ بە شیٛوەو ژڵیٛویای زوانی و لچان، بەتایبە وەختو درکنای کرکە بیٛگیرەکانە، پاسەبوٙ بەشداریێوە خاس مەکەروٙن جە دروسکەردەی دەنگەکانە.
هارویٛ  Alveoli-teeth ridges
هارویٛGums(هارو Gum)، دڎانیٛ سەری و واریشان سەرۆ گیریٛ بیێنیٛ، تەنیا هارو و سەری بە بەشداری زوانی هامکاری مەکەروٙن پەی دروسنای بڕێ دەنگەکان پیٛسە(ن، د، ت، س، ز).
مڵاشی Palate 
مڵاشی مەگنوٙ دماو هارو سەریوە، هاڵیگاو دەمینە، لای سەری مڵاشی بنکەو هاڵیگاو لوتیٛ مەدروسنوٙ، لای واریش مەبوٙنە بە سەرو"بان" سرمو هاڵیاگاو دەمی. مڵاشی دویٛ بەشیٛن، فرە بەئاسانی جە یوی جیا مەکریانێوە.
مڵاشی ڕەق Hard palate 
مڵاشی ڕەق مەگنوٙنە دماو هارو سەریوە، تەشکیٛوە قوپیاش هەن، ڕەقەن و تواناو جوڵیایش نیەن، پینەی جە مڵاشی نەرمی جیا مەکریوە، مڵاشی ڕەق بە هامکاری تیٛخەو زوانی(blade of the tongue)  بەشداری مەکەروٙ جە دروسنای بڕیٛ دەنگا(ج، چ، ژ، ش).
مڵاشی نەرم Soft palate 
 پەنەیچش مەواچان(velum)، نەرمەن و کەمیٛوٙ مەژڵیٛویوٙنە، بەرز و نزم مەبوٙوە، ڕاگاو دەم و لوتیٛ مەوزوٙرە وەختێو ئەوەجەش پەنەبوٙ، یام وەختو بەرشیەی هەواینە، ئەگەر مڵاشی نزم ببوٙرە ئانە بەهامیاری نەرمە گوشتو پەشتەو مڵاشی ڕاگاو دەمی مەوزوٙرە و ڕاگاو لوتیٛ مەکەروٙنوە پەی بەرشیەی هەواو دلیٛ سینەی، ویەردە سەرو تاڵەدەنگیەکارە، پینەیچ دەنگە لوتیەکیٛ مەدروسیانیٛ.
ئەگەر مڵاشی نەرم بەرز ببوٙوە، ئاوەختە ڕاگاو لوتیٛ مەگنوٙرە و ڕاگاو دەمی مەکریوە وەردەمو هەوای بەرشیەی پەی جبەری، بە هامیاری زوانی بەشداری مەکەروٙن جە دروسنای چنڎ دەنگێوە(ک، گ، خ، غ). هەر کەم و کوڵیێ جە مڵاشی نەرمەنە پیٛسە(دوەلتبیەی) ببوٙنە، مەبوٙنە بایسو لەنگبیەی درکنای ئا دەنگان، هەرپاسە ئانیٛچ کە نەشتەرگەریشان پەی مەکریوٙ هەڵای بەسافی نمەتاوان دەنگەکان بەربوزان، مەشوٙ بوەرزنیشان، چون فرەو هەواکەی لوتەشاوە بەرمشوٙ دەنگو مینگە مینگی بەرمەگنوٙن.
نەرمە گوٙشتو پەشتەو مڵاشی Uvula  
نەرمە گوشتێوە گولانەن پەشتەو مڵاشیوە شوٙڕ بیەنرە، ئەرکێوە فسیۆلۆجیش(هەرمانکەردەی) هەن، پیٛسەو ئەرەوستەیو ڕاگاو لوتیٛ وەختو قوتداینە، هەرپاسە دەورش هەن جە دروسنای دەنگە لوتیەکان، چەنی ئانەیچ دەنگو(ق) مەدروسنوٙ بە هامیاری دماو زوانی. مڵاشی نەرم دویٛ بەشیٛن(velum) و کە بەشوٙ لای سەریشەن،(uvula) بەشو لای واریشەن. کاتێ دەم مەدڕمیٛرە ئی نەمرە گشتیە بە جوانی مەوینمیٛ دلیٛ جامینە، ئینە جیان جە(زوانە میچکلەی) کە هەن وارتەرۆ و ئەرکش جیان یاگیٛ ویٛشنە باسش مکەرمیٛ.
زوان Tongue 
چالاکتەرین ئەندامو قسیٛکەردەین، ڕۆڵش هەن جە درکنای فرەو دەنگەکانەنە، شیٛوەو ژڵیٛونایو زوانی دەورش هەن جە دروسنای دەنگەکانە، ئەگەر بە کرژی بەرز و نزم بکەروٙن ئانە کرکە(دەنگە) گیرهەنەکان بەرماوەروٙ، وەلێ وەختێو هاڵیگانە لەنگەرش گیٛرت ئاوەختە کرکە بیٛگیرەکان بەرماوەروٙنە، زوان وەرپەرسەن جە درکنای کرکە بیٛگیرەکان"ڤاوڵەکان"، یاگیٛ درکنایشان سەرو بەشەکانو زوانیوە دیاریە مەکریوٙ، هەرچنڎە لچەکیٛ و چەناکەی وارین بەشدارێنیٛ چی هەرمانیٛ. زوان بە پاو یاگیٛ لکنایش، یام نزیک بیەیش جە بەشەکانو سەرو هاڵیگاو دەمی کریان بە چنڎ بەشێوە: 
نوکوزوانی Tip of tongue  
نوکو زوانی، یانی بەشو وەڵیٛ زوانی، یام پوٙپەو زوانی، بەشداری مەکەروٙنە جە درکنای کرکەو(د، ت)، بڕێ زوانئەشناسیٛ مەواچان نووکو زوانی چەنی بەشو وەڵیٛ زوانی یە ک چیٛوەنیٛ.
تیٛخەو زوانی Blade of tongue
  ئی بەشەو زوانی ئینا وەرانوەرو هاروان و دڎانانوە، یانی تیٛخە، لاشانو نوکو زوانی، بەشدارەن جە درکنای(س، ز).
وەڵیٛو زوانی Front of tongue  
 یام دلیٛڕاسەو زوانی، مەگنوٙن وەرانوەرو مڵاشی ڕەقی، بەشدارەن جە دروسنای دەنگو(ش، ژ).
دماو زوانی Back of tongue 
مەگنوٙنە وەرانوەرو مڵاشی نەرمی، بەشدارەن جە دروسنای( ک، گ، خ، غ).
ڕیٛخەو زوانی Root of tongue 
ئی بەشەو زوانی دیوارو وەڵیٛ گڵویٛ مەدروسنوٙ، بەشدارەن جە فاڕای شیٛوەو گڵویٛ، بڕیٛ زوان ئەشناسیٛ ئی بەشەیە چەنی دماو زوانی بەیەک بەش منیارە.

دکتۆر ناجح گوڵپی