گەورەتەرین خزمەت و شانازی جە وانای و نویستەینە ئانەن : بتاوی بە زوانوو وێت و وێمانە ، یام واتەنی زوانوویانەی، (ئەد٘ایی)، بنویسی و بوانیوە و پەی نەفەوتیای زوانەکەیت هەوڵ و تەقالا بد٘ەی. 
زوانێو  مەنۆ  جە  ڕۆی دنیاوە
پنەش بنویسا و پنەش  واناوە
و پەی ئێژاوقازانجوو زوانی وێمانە، فارس واتەنی:
هرآن کس از زبان خویش درماند
نادان بود ، گر  دوصد زبان  بداند
بەڵام سەد٘حەیف و هەزارداخێ ویربەرزێو پێسەو فەردین هەورامی نەبۆ...قاسم بەگێ فرێ با و چن خەتێ هەورامی نویستەی ئاد٘یچ بە مەراموو وێشا و چەپڵەکوای هەمقەتاراشا نەبۆ ، قەد٘ر و ئێژاشا نیا....،مەرەجیۆشا لەهجەو دەگا و شاروو ئاد٘یی بنەڕەتوو زوانی هەورامیا،کە بە داخەو جە هاڵیگای قەسالەین و جە وەڵا کەرد٘ەو بابەت و نویستەکاشانە، دیاریشا دان،و وێشا ئەرمانان،ئەر قەرار بۆ،پەی سەلەمنا و هەر بابەت و باسێو یۆترین و یەکترینی وەرانوەر و  وەرپەنگ بزانمێ، هیچ خزمەتما نەکەرد٘ەن،تاوۆ واچوو ، پەنگ و پەکوو خزمەتوو زوانی مد٘ەیمێ،
ـ نەسرنویستەی زوانی هەورامی ویەرد٘یوی فرەش نیا،بەڵام ئەچی دە ساڵەنە،تاوانش خزمەتیوی سەد٘ساڵە کەرۆ و ئەوەژیوای تازە جە زوانی هەورامی خێزیۆوە. 
_ بە پاو ئانەیە نەسرنویستەی جە هەورامانەنە تازە دەسش پنە کەردە بێ ، و مێعیارێو پەی نویستەی پێسەو فەرهەنگستانی نەبێ و نیایچ ،بە ئاواتوو ئەرەمەرزیایش ، کە پەی گەشەدای زوانی هەورامی فرە نیازا ، تاقمێو جە نویسەرا ، شاعێرا کتێبەکەشا بە لەهجەو وێشا نویستەبێشا یام بڕێو هەڵێ ڕانویسیشا بێنێ،دماتەر تاقمێو جە نویسەرا و قەڵەم بەدەسا نەقدوو کتێبەکاشا کەرد ،بەڵام بە داخەو بڕێو نەقدەکێ چەنی بێ حورمەتی بە نویسەری، جە تاقمەکا و کاناڵەکانە وەڵا کریاوە.
ـ هەرچن فرەو ئەند٘اما و ئەرەنیشتەو تاقمەوکاناڵەکا پێسەومسیارو وەردەسێنێ، و گەرەکشانە چێوێو فێرێ با، ئەر نەقدیویچ کریۆ ،زوانی نەرم و نیان و لەیێن و ئەهوەن کریۆ، و قەرار بۆ زوانوو مێعیاری جە کتێب و.. ڕانویسیونە وەڵا کریۆوە،لەهجەو یاگیوی تایبەت نەبۆ،و ئەو بەشەکاوتەخت،لهۆن و ژاوەرۆیچ بێ بەش نەکریا.
ـ جە نویستەینە چن ڕانویسێ هەنێ و پەی ئانەیە هەرمانەو زوانی خاستەر و عالتەر بلۆ وەرەو مشیۆ یەک جۆر نویستەی کریۆ پێشەما ، بە پاو بەشەکاو جوغرافیاوهەورامانی لهۆن جە هەر دوێ وەڵاتوو ئێران و عێراقی ،بە شارەکاو پاوە،نەوسود٘ە ،نۆتشە جە لهۆنوو ئێرانی و تەوێڵێ و بیارێ و دەگایەکاو دەور و بەریشا هەتا خورماڵ و هەڵەبجە جە بەشوو لهۆنوو کوردەسانووعێراقی جە نویستیەنە فەرق و جیاوازیشا فرەن، و ئینەیچە کە واچمێ هەورامیەکاو عێراقی سەردەمێوا منویسا و واچیۆ مشیۆ ئەپا جۆرە بنویسمێ، درۆسش نمەزانوو و دیسان لەهجەو بەشەکاو تەخت و ژاوەرۆ و پژگیایچ وەرچەم نەگێرمێ.
 ـ جە نویستەیەنە هەرنویسەرێو حەقوو وێشا چ نەوعێو بنویسۆ ،بەڵام ئەگەر گەرەکما بۆ گردوو بەشەکاو هەورامانی خاستەر جە نویستەکەی بیاوانە و حاڵیێ با،جە هەر یەرە بەشەکاو (تەخت،لهۆن،ژاوەرۆ) تایبەت ئا واژێ و واچێ ، فرەتەر مەعناو زوانەکەیما میاونا، بەهرە بەرمێ .پەی نموونەی:
فێعلەکا تایبەت مەنفی و نەهی ،فرەو نویسەرەکاما هەرچن بەشوو هەورامانوو ژاوەرۆی نیەنێ ، لەهجەوژاوەرۆی منویسا:
ملوو/تەخت ،لهۆن   مەلوو/ژاوەرۆ
پەی مەنفیەکەیش:
مەلوو/تەخت،لهۆن   نمەلوو/ژاوەرۆ
جە ئەدەبیاتی فارسیەنە پەی مەنفی کەردەی جە ئەوڵوو فێعلێ هەم"ن"وهەم "م" قەرار گێرۆ

مەواچە/مگو،نگو (لهۆن،تەخت) نمواچە/نگو، ژاوەرۆ
 
چیگەنە هەر دوە لەهجەکێ وەشێنێ ،و متاومێ هەر دوی بنویسمێ.

نموونێو جە واژەکا جە لەهجەکاو هەورامانوو ژاوەرۆی چەنی هەورامانوو لهۆن و هەورامانوو تەختی 

بنووسمێ /ژاوەرۆ  
بنویسمێ/لهۆن، تەخت

ئەر گەرەکما بۆ واژەو سەرچەمەکەیش (مەسدەر)کەیش بارمێ

نویستەی(نویسەی) هەورامی، فارسی ( نوشتن)

ئێسم فاعێڵ(نویسەر) 

اسم فاعل (نویسندە)

بنویسمێ(لهۆن،تەخت)

 نووسمێ،بنووسمێ(ژاوەرۆ)

کە مشیۆ بە پاو ئانەیە کامشا خاستەرا بنویسمێش ،هەر کامشا بۆ ،لاو منەو زوانەکە هەورامیا ،تەخت و ژاوەرۆ و لهۆن زوانی هەورامی

ـ پەی نویستەو (و) و دوە(وو) قەرار نیا واچمێ ،هەورامانوولهۆن(عێراق)ی هەرمانەش پنە مەکەرۆ ،درۆسا،پەوچی ئاد٘ی زووتەر نویستەنشا،ئینە باسوو ڕازوانی و دەسوورزوانیا و تەرکیب ئێزافیا.
پەی نموونەی وەختێو ماچمێ #یانەوخەما(خانەغم ها) هەم یانە و هەم خەما ئێسم"ێنێ و ئاخروو واژەکێ یانە دەنگدارا و بە یەک واو ئێزافە کریۆ، و تەرکیب ئێزافیا(موزاف و موزافون ئەلیە)
#کڵاشووهەورامانی(گیوە یا کلاش هەورامان) ،کڵاش ،ئاخروو واژەکێ بێدەنگەنە ،بەڵام ئێزافە کریۆ ،دوە واو منویسیۆ،وتەرکیب ئێزافیا(موزاف و موزافون ئەلیە)

ـ ئەگەر گەرەکما بۆ خزمەت وهەرمانە فەرهەنگیەکاما ئارۆیانە و بە ڕۆشا کەرمێوە، مشیۆ ڕانویسەکەیما ،یەک لا کەرمێوە، ئەننا خزمەتەکەما بەشیوی کەم جه هەورامانی گێرۆوە،و یەک جۆر نویستەی،متاوۆ خزمەتەکەیما سەلەمنۆ، و گرد٘وو خەمەوەرا،قەڵەم بەدەساو هەورامانی،ئەچی یۆگێرتەینە بەشداری بکەرا،تەخت،لهۆن،ژاوەرۆ و پژگیا پێوەرەبیەو وێشا دیاری بد٘ا.پەی خزمەت کەرد٘ەی بەزوانەکەیما لاقۆر و هەنگامەکاما،پێوەرە و یۆوە هۆرگێرمێ.                                         

ـ جە فرەو بابەت و مەقالەکا و نویستەو نویسەرەکا ، ئینەیە وینمێ و وانمێوە کە زوانی هەورامی،تایبەت ویەردەنە شێعری بیەن و ئێتر هیچ ،بەڵام وێم نزیکوو ۲۷ساڵێ دەبیرووئەدەبیاتی جە مەدرەسەکانە بیەنا،جە فرەو وەڵاتەکانە تایبەت جە ئێرانەنە ئاننە ئێژایی بە شێعرەکاو فێردەوسی،سەعدی، حافێز و مەولاناو...دریۆ بە داستان نویسەکا و نەسرنویسەکا نەدریان،ئاد٘یچ بۆنەو ئانەیە ئا زەوق و ئێحساس و وەشەویسیێ پەی شێعرێ نیانشارە کەمتەر پەی نەسر و داستان و...نیانشارە، هەرچن چی دەورانە نەسر و نویستەو داستان و...خزمەتی گەورە کریان، و پەی خزمەت جە بەشوو ئەدەبیاتوو زاڕۆڵا،جە کۆگاوهەورامانی جە شاد٘ی،وەشی،ورکە، خەفەت و گیروچەڵەمەکاو ئارۆی،یاگەپا و شۆنەماش دیاریش دان،و تاوانیچش تام و لەززەتوو وێش برمانۆ.

هومایون موحەممەدنژاد
سەرچەمە: هانەبەرچەم