جەمیل بایک هامسەرۊکوو ئەنجوومەنوو بەیاگەیاونای کۊنفیدراڵیسموو گلێرگەکاو کوردستانی (کەجەکە) بەرنامێوە تایبەتنە کە کەناڵوو ستێرک تیڤی-ینە وەڵا کریاەوە، سەبارەت بە وەڵێئامایەکاو کوردستانی و وەرکەوتوو دلێڕاسەی و جیهانی ورسەنگنایش کەرد.

بایک بە ئاماژە پانەیە، کە ئەشکەنجە و گۊشەگیریی ڕەها دژوو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۊجالان بەرڎەواما، واتش: "حەرچندە ڕاوشۊنی پەنەواز گیریۊرە وەر، وەلێ حوکمەتوو قڕکەر و ئەرەگیرکەروو تورکی پا گێرۊرە سەروو سیاسەتەکاش. چونکووم جەنگوو ئێمە دژوو گۊشەگیری کەمێو لاوازا و ئینەیچە پەی حوکمەتوو تورکیای فرسەتا. لایێ تەریچۊ بڕێ حوکمەتێ هەنێ پەی بەرژەوەندیی وێشا پاڵپەشتوو دەوڵەتوو تورکیاینێ، دەوڵەتوو تورکیای و حوکمەتوو ئاکەپە-مەهەپەیچ قازانج چی دۊخەیە کەرا و پا گێرارە سەروو ئی سیاسەتەیە. بە پاو ئاکەپە-مەهەپەی، نە پەرسەو کوردی هەنە و نە کوردیچ هەن. حەرکەسێوە بواچۊ کێشەو کوردی هەن بە "تاوانبار" مشناسییۊ. بە مانێوە تەرە حیچ ئەوەفاڕیایێ عەقڵیەتوو حوکمەتوو تورکیاینە ڕووەش نەدێنە. بە پاو ئی عەقڵیەتەیە پەنەوازا پەرسەو کوردی بەتندوتیژی و جەنگ چارەسەرە کریۊ. ئی عەقڵیەتە بنەڕەتنە هەمان عەقڵیەتوو مەهەپەین. مەهەپە حزب نییا، دژە گەریلان. حەر وەروو ئینەیچا مەهەپە ماچۊ مشۊم دمایی بە پەکەکەی مارمێ و کۊکوشیی کوردی تەمامنمێ. ڕابەر ئاپۊ و گەلوو کوردی و دۊسەکێشا دژوو ئی سیاسەتەیە مرڎێنی و وەرگیرێش باوە و پەیش کۊشیا.

بایک ورچنیەیەکاو ٣١ ئازاروو تورکیای و کوردستانیش ورسەنگنێ، ئاماژەش پەنەیە دا کە ورچنیەی سەرەتایی دەم پارتی میتۊدێوە دیموکراسیین و پەنەوازا گرد لاێوە پەشتیوانی وەنەو کاندیدە ورچنیایەکا کەرا. بایک بە ئاماژە پانەیە کە حوکمەتوو ئاکەپە-مەهەپەی جە ڕاو قەیومەکاوە دووێ خولێ شارەوانیەکش  ئەرەگیرێ کەرڎێ و ئیساتێ گەرەکشا جە ڕاوە پارتوو کۊنترایۊ دەس ملوو کوردستانیرە گێرۊ، بایک جەختش چانەیە کەرڎۊ، کە مەبۊ گەلوو کوردی پا فێڵا خەڵەتیۊ. بایک جەختش کەرڎۊ کە پەنەوازا گەل وریێ با بەتایبەت سەباەرت بە دەنگئارڎەی جە شارە جیاوازەکاو تورکیایۊ پەی کوردستانی و واتش کە گەلوو کوردی ئی سیاسەتەو ئاکەپە و پەدەکەیە پووچەڵ کەرۊوە.

جەمیل بایک هامسەرۊکوو ئەنجوومەنوو بەیاگەیاونای کەجەکەی چەمپەنەکەوتەکەی کەناڵوو ستێرک تیڤی-ینە، ئینەش ورسەنگنا:

* گۊشەگیری و ئەشکەنجەدای وەرانوەروو ڕابەر ئاپۊی بەرڎەواما. چی و چەنی حوکمەتوو تورکیای بەرڎەواما جە گۊشەگیری؟

وەڵێ ئانەینە جوابوو پەرسەکێت دەووە باسوو ئی خاڵێ کەروو، داوێوە لاو هونەرمەندا، نویسەرا و ئا هێزاوە، کە دژوو فاشیزمی مرڎاوە تورکیانە و سەرنیشتوو کوردستانینە دیموکراسی و ئازاڎییشا گەرەکا کریا. واتشا مشۊم بیمێ بە دەنگوو ئاشتی. فرە گرنگا چی ماوەنە داواێوە چانێ پێشکەشە کریۊ. پی بۊنەوە سڵام و ڕێزوو وێمپەی ئا هێزا کیانوو، کە ئی داوێشا کەرڎێنە. پەنەوازا ئی حەوڵێ  وەرفراوانێ و قەوەتێ کریا.

گۊشەگیریی ڕەها و ئەشکەنجەدای دژوو ڕابەر ئاپۊی درێژەش هەن. حەرچندە ڕێبازی پێویس دژوو ئی سیاسەتەیە گیریۊرە وەر، وەلێ حوکمەتی قڕکەر و ئەرەگیرکەروو تورکی بەرڎەواما سەروو سیاسەتەکاش. چونکوم جەنگوو ئێمە دژوو گۊشەگیری کەمێو لاوازا و حوکمەتوو تورکیچ فرسەتوو ئینەی مارۊ. لایێ تەریچۊ بڕێ حکوومەتێ هەنێ پەی بەرژەوەندیی وێشا پاڵپەشتیی حوکمەتوو تورکی کەرا. دەوڵەتوو تورکی و حوکمەتوو ئاکەپە-مەهەپە ئیسفادە چی هاڵیگایە کەرا. بە گردی کۊشیایما ئاکەپەش یاونان قەراخوو دلێنەشییەی. پەی پارێزنای دەسەڵاتەکەیش سیاسەتی ئینکارانە کەرۊ. بە واتەو ئادیشا نە کورد هەن و نە پەرسەو کوردی. حەرکەسێوە بواچۊ کێشەو کوردی هەن بە "تاوانبار" مشناسیۊ. بە مانێوە تەرە حیچ ئەوەفاڕیایێوە جە عەقڵیەتوو حکوومەتەکاو تورکینە ڕووەش نەدێنە. بە پاو ئی عەقڵیەتەیە پەنەوازا پەرسەو کوردی بە تندوتیژی و جەنگ چارەسەر کریۊ. ئی  عەقڵیەتە بنەڕەتنە هەمان عەقڵیەتوو مەهەپەین. مەهەپە حزب نییا، بەڵکووم دژە گەریلان. حەر وەروو ئینەیچا مەهەپە ماچۊ مشۊم دمایی بە پەکەکەی بارمێ و کۊکوشیی کورڎا تەمامنمێ. ڕابەر ئاپۊ و گەلوو کوردی و دۊسەکێشا دژوو ئی سیاسەتە فاشیستییە وەرگێریی کەرا و کۊشیا. ئی سیاسەتە نەک حەر دژوو کوردی بەڵکوم دژوو گردوو هێزە دیموکراتیک و سۊسیالیستەکایچ کریۊ. حکوومەت گەرەکشا تورکیانە ڕژێمێوە پەی وێش وەش کەرۊ. چا دەسەڵاتەنە، نە کورد و نە عەلەوی، نە دیموکرات و سۊسیالیستێ نییەنێ. بەڵکوم گەرەکشانە گرد ملکەچێشا با. یانێ گەرەکشانە سیاسەتێوە مەرزنارە، کە بە تەمامی سەروو ئا بنەمایاو ئادیشا بۊ.

ئێمە مشۊم ئی هەڵمەتۍ بە ملوێنان کەسێوە کەرمێ

ئێمە هەڵمەتەکێما وەرفراوان کەرڎە ، چونکوم ئی سیاسەتەما قبووڵ نەکەرد. ئامانج جە هەڵمەتەکۍ مسۊگەرکەرڎە ی ئازادی جەستەیی ڕابەر ئاپۊی و چارەسەروو پەرسەو کوردی بە ڕاو دیموکراسیی. سەرەڕاو گردوو کەموکوڵییەکا، ئی هەڵمەتۍ ئەنجامێوە قەوەتش بێ. هەڵمەتەکۍ بییە بە بابەتێوە گەرم و پەشتیوانیی میاننەتەوەییش پەی ڕابەر ئاپۊی و پارادایمەکەیش ڕۊ بە ڕۊ پەرەش سانا. سیستموو سەرمایەداری فشارێوە فرەش وستەن سەروو ئینسانیەتی. وێرانکاریێوە گەورەش گلێرگەنە وەش کەرڎە ن. گرد لایۍ ئینەیە موینا هەمان وەختەنە گێڵای شۊنەو یاگەدارێوەرە پەی ئی دۊخەیە ئینا ئارانە. ئی هەڵمەتۍ کە ئێمە پەرەما دا پەنە، لاو ئادیشاوە پێسە چارەسەرێوە موینیۊ، دیشا کە بە پەشتبەستەی بە سیستموو مۊدێرنیتەی دیموکراتیکی، کە ڕابەر ئاپۊ دژوو سیستموو سەرمایەداری خوڵقنانش،متاوا کێشەکاشا چارەسەرۍ کەرا. پەوکای پەشتگیریی وەنەو ڕابەر ئاپۊی و پارادایمەکەیش کەرا. ڕابەر ئاپۊ ماچۊ: " وەرگێرییەکێم بیاوا حەریاگێو منیچ ئینانا چاگە" گێرا جە ڕووەو جەستەییوە ئیمرالیینە بوو، ئەڵام ڕابەر ئاپۊ کەسایەتیێوە میاندەوڵەتیین و ڕۊ بە ڕۊ زیاتەر وەشەسیا بۊ.

ڕابەر ئاپۊ حەرچەندە ئیمرالیینە گیریان و ئەشکەنجە مدریۊ، ئەڵام ئینسانێوە ئازادا. بە ویر، فەلسەفە و کۊشیایش ئینەشە خولقنان. بە پارادایمەکاش ئینەش پێشکەشوو ئینسانیەتی کەرڎە ن. پی مانۍ ئینسانیەت چەکێوە گەورەش دەس وستەن پەنەش گژیۊ و کۊشیۊ. متاومۍ قۊناغوو یوەموو هەڵمەتەکۍ سەرکەوتە بییەن. خاڵەی سەرەکییە پەرەپەنەدای فراوانکەرڎە ی هەڵمەتەکێن. پەوکای پەنەوازا فاڕیای چالاکییەکانە کریۊ. ئەگەر چالاکیی تازە نەکریۊ، ئەنجامێوە قەوەت هەڵمەتەو ورچنیەیەنە نمارۊ. ئیساتۍ مشۊم هەڵمەتەکۍ چەنی گلێرگەی و ملوێنا کەسا بەرمۍ ڕاوە. پەنەوازا ئی هەڵمەتۍ سەرنیشتنە و هەم مەنتێقەکای تەروو کوردستانینە و هەم ئاستی میاننەتەوەیینە کریۊ. ئەگەر هەڵمەتەکۍ سەروو ئی بنەمێوە کریۊ، میاوۊ ئامانجوو وێش. چالاکییەکاو ئیساتۍ ناتەمامۍ و کەمێنێ، پەنەوازا هەنگامەی قەوەتتەرە و جیاوازتەرە ورگێریۊ، مشۊم بە ملوێنان کەسۍ ڕا پیما. ێپێوان ئی ڕاوشۊنۍ کاریگەریی سەروو حکوومەتە میاندەوڵەتییەکا و هەم حکوومەتی تورکی قڕکەریوە بنیارە. حەرپاسە ئاکەپە-مەهەپە ئیتر مەتاوا بەرڎە وامۍ با. پەنەوازا گەل و دۊسەکێما خاس چی ڕاسییە بیاوانە.

*ئۊپەراسیۊنوو گەریلاکا ڕۊنامەکاو تورکیاینە فرە ڕووەماڵۍ مەکریا، ئەڵام دماین ئۊپەراسیۊننە بیۍ بە باسوو ڕۊی. ئی ئۊپەراسیۊناو دەوڵەتوو تورکی و ڕژێمی فاشیستی ئاکەپە-مەهەپەیش لەرزنا. ئۊپەراسیۊنوو ئی دماییە چە کاریگەرییێوە سەروو گلێرگەی و سیاسەتی تورکیانە و کوردستاننە بییەن؟

هەم ڕابەر ئاپۊ، هەم گەریلاکاو پارتوو کرێکاراو کوردستانی (پەکەکە) و هەم گەلوو کوردی کاریگەریێوە فرەشا سەروو سیاسەتی هەن. دەوڵەت و حکومەتوو تورکیای بەرڎە وام بانگەشە کەرێ، کە پەکەکەی دلێنە بەرا. وەلۍ وەختۍ گەریلاکۍ ئۊپەراسیۊنی قەوەتشا کەرد، ئا ئۊپەراسیۊنۍ حکومەتوو تورکیایە و حکومەتوو ئاکەپە-مەهەپەیش لەرزنا. ساڵانێوە پڕوپاگەندەی بێماناشا تورکیا و ئاستی میاندەوڵەتیینە دا پاسە وەڵا کەردۊ. گرد کەسی دی ئا ڕیکلامۍ جە دروا زیاتەر نیەنێ. ئی ئۊپەراسیۊنە جارێوە تەر ڕووەی هەقەتینەو حکوومەتوو تورکیایش ئاشکرا کەرڎە . پەوکای ئینۍ جە تەرسی و دڵەتەپێنە. ئادۍ سەرنجە وزا سەروو چەنیەتیی بێلایەنکەرڎە ی کاریگەرییەکاو ئی ئۊپەراسیۊنا. دەسشا دان گێرتەی خەڵکانۍ و مەنتێقە گەریلاکا بۊردومان کەرا و هجوومی قورس بەتایبەت دژوو وەرنیشتی کەرا. پێسە هەوڵۍ مدا نیشانەش بدا، کە قەوەتۍ و ڕاسواچێنێ. پێسە هەوڵۍ مدا خاڵە لاوازەکاشا بشاراوە.

پەوکای پەنەوازا گەلاو تورکیای پەرسی جە حکوومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی کەرا، یانۍ مشۊ پەرسدێ: شمە ئی سەروازا کۊگە کیاندێ؟ پەنەوازا وەنەپەرسایۊ جە هۊکاروو ئی هەرمانۍ کەرا. ئەگەر سەروازاو تورکی مرا، ئانە بە هۊکاروو ئەردۊغانین. پەنەوازا گرد لایۍ ئەردۊغان و مەهەپەی بە وەرپەرس بزانا. مشۊم بواچمێ؛ "چی ڕۊڵەکاما کیانمۍ پەی پانیشتوو کوردستانی، چا چێش کەرا؟" ئینە پەیوەندییش بە وەرگێریی سنووریوە نییا. حیچ پەیوەندیێوەش بە وەرگێریکەرڎە ی جە تورکیا و گلێرگەو تورکیایۊ نییا. "شمە گەرەکتانە بڕۍ جە ئامانجەکاتا بەدەس باردێ، پەوکای ڕۊڵەکێما پەی جەنگی کیانا و کوشاشا". ئەردۊغان-باغچەلی وەرپەرسۍ سەرەکیێنۍ جە کوشتەی سەروازەکاشانە. گەل پەنەوازا ئی ڕاسییا بوینا. ئەگەر تورکیانە گرد چیوۍ گرانا، پەنەوازا بلا شۊنەو هۊکارەکەیشرە. چی ڕوانە زەڕوو تورکیای بەهاش جەدەس مدۊ و ئابوورییەکەش وڕۊ و ژیوای گەلی گنۊ دلۍ تەرسێوە؟ پەنەوازا ئەوەکۊڵیای جە هۊکارەکاش کەرا. هۊکارەکەیچش ئا جەنگەنە کە ئاکەپە – مەهەپە دژوو گەلوو کوردی دەسشا پەنە کەرڎەن.

بەکرێگیریێ، پێشمەرگەکاو پەدەکەی مەبۊ با ئامرازوو سیاسەتوو کۊکوشی

ئیساتۍ میدیا سەرەکییەکانە بەتایبەتی میدیای مەجازیینە، بڕۍ چیوۍ لاوەکیۍ پێسە بارودۊخوو سەروازەکا، یاگیشا و ئایا کەرەسەو سەروازەکا گونجیان یان نا، کریۊ بە پەرسەو ڕۊی یانۍ تەسەور کەری ئینۍ ئا قسۍ با کە پەرسیا؟

ئینۍ بابەتۍ سەرەکیۍ نییەنۍ کە باسۍ کریا. ئادۍ گەرەکشانە پی ئارگومێنتا شکسەکاشا بشاراوە. وەلۍ سوپاو تورکیای گورزێوە گەورەش وەرکەوت. ئادۍ مەتاوا درێژە بە جەنگەکەی بدا. ئا ئۊپەراسیۊنە کە کریا بەڕۊشنی ئی ڕاسییەشە ئاشکرا کەرد. پەی پەرڎەپۊشکەرڎەی جەنگەکەی پاسە کەرا. ئانە جە چاپەمەنینە وەڵا کریۊوە شێوناش. پەوکای گردوو قسەکا چا بارەوە بەرڎەوامێنێ. ئادۍ گەرەکشا نییا گەل وەنەشا پەرسۊوە، بزاندۍ چی، یا واچدۍ وەسێن ئیتر. گەرەکشانە چیوی تەر کەرا بە پەرسەو ڕۊی. پی بۊنەوە داوام هەنە پەی بەکرێگیریایا (بە نامۍ حەرەساو دەگێوە). مەبۊ خزمەت بە سیاسەتوو کۊکوشی کەرا، مشۊم دژێش با. حەرپاسە مەبۊ پێشمەرگەکاو پەدەکەی با بە ئامرازێوە جە سیاسەتوو کۊکوشیی گەلوو کوردی. پەنەوازا بنکەکاو حکوومەتوو تورکینە دوورۍ گناوە و پەشتیوانییشا نەکەرا، ئینە داوایێوەنە کە وەنەتا کریۊ.

پا بۊنەوە گەریلا جەنگەکاشانە سەرکەوتۍ با. پەی بۊنەوە سەرکەوتەیەکەیشا مەبارەک کەرمێ. گێرا گەریلا بەرڎەوام بۊ جە جەنگەکاش. هەم دەوڵەتوو تورکینە و هەم حکوومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی مشۊم بزانا، کە پی شێوە نمەتاوانۍ بیاوانۍ بە ئەنجام. کورد پەی ئامانجە دیموکراتیکەکاش و ئازادیی درێژە بە کۊشیای مدۊ. پێویسا چی بابەتەیە بیاوانە. پێویسا سیاسەتوو کۊکوشئی و ئینکاری، قڕکەرڎەی، گۊشەگیری و ئەشکەنجە و ئەرەگیرکاری مردنا. ئەگەرنا تەرسیی گەورۍ پەی تورکیای وەشە بۊ، گێرا ئەردۊغان ورچنیەیەکانە سەرکەوتە بۊ، وەلۍ تورکیای بەرەو دلێنەشییەی بەرۊ. تورکیا حیچ دۊسێوەش نەمەنەن، بە تەنیا مەنەنۊ. مشۊم گەلاو تورکیای ئینەیە بوینا و بواچا کۊگەما بەرڎۍ ئایندەما دیار نییا، گورزی گەورەما دریۊ ونە، حیچ ڕێزێوەما نەمەنەن. مشۊم چی بابەتەنە وەنە حکوومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی پێچییۊوە.

* ئاماژەتا پەنە کەرد؛ حکوومەتی قڕکەر و ئەرەگیرکەروو تورکی، دماو ئانەی لاو گەریلاکاوە گورزش میاوۊ لا، گرد جارێوە ڕووە وەنەو وەرنیشتی کەرۊ. تەنانەت بڕۍ جارۍ ئا دروا وەڵا کەرۊوە"وەرنیشتۊ ئامێنۍ و چالاکییشا کەرڎەن". هۊکارەکاو ئی پڕوپاگەنداو جەنگی تایبەتی چێشێنۍ و چەنی مشۊم بزانییا؟

پێسە واتم حکوومەتوو تورکیای سیاسەتوو جەنگی دەروونی تایبەتی پەیڕەو کەرۊ. حکوومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی پا گێروورە سەروو سیاسەتوو کۊکوشی. گرد لێوە مزانا ئا ئۊپەراسیۊنە، کە کریان حیچ پەیوەندیێوەش بە وەرنیشتیوە نیا. وەلۍ پەی خەڵەتنای گەلی و شەرعیەتدای بە هجوومەکاشا دژوو وەرنیشتی ماچا ئانۍ ئا ئۊپەراسیۊنا کەرا وەرنیشتۊ مەیا و گردوو چەکەکاشا هینۍ واینێ. تەنانەت ماچا؛ ئەمریکای فێرۍ و چەکدارۍ کەرڎێنۍ کیانێنێش پەی ئۊپەراسیۊنی. ئندا کورد مەتاوۊ چی فەسڵەنە ئۊپەراسیۊن کەرۊ. چونکوم کوردی بە کەم مزانا. کورد پێسە پێکئامێوە موینا. ئادۍ پێسە ئا کەسا وینا کە مشۊم دلێنە بریا. وەرو ئینەیچا ماچا کورد نمەتاوۊ جەنگێوە چانە کەرۊ و گورزشا بدۊ وەنە. ئامانجوو حکوومەتوو تورکیای و ئاکەپە-مەهەپەی دلێنەبەرڎەی وەرنیشتین. بەڕۊشنی ئینەیە ماچا. ئیساتۍ جەنگی جیهانیی یەرەم بەرڎەواما و گەرەکشانە قازانجش چەنە ورگێرا. گەرەکشانە چی فرسەتەنە شۊڕشوو وەرنیشتی دلێنە بەرا و خەڵکی کۊکوش کەرا.

پەنەوازا گەلەکەما پارێزنایی جەوهەرییش خاستەر کەرۊ

ئادۍ گەرەکشانە گردوو وەرنیشتی پێسە عەفرین، سەرێکانی، گرێسپی ئەرەگیر کەرا. چەتەکاو داعشی عەفریننە، سەرکانی، گرێسپی-ینە منیارە. ئادۍ گەرەکشانە جە ڕاو چەتەکاوە وەرنیشت، سەرنیشت و وەرکەوتوو سوریای بە تەمامی داگیر کەرا. پەوکای هجووم کەرا سەروو وەرنیشتی. وێستگەکاو کارەبی و ئاوۍ و وزەۍ و خەسەخانەی و دەشتەو گەنما کەرا ئامانج. بە مانێوە تەرە بۊردومانوو پێویسییەکاو بژێویی گەلوو وەرنیشتی کەرا. گرد لێوە ئینەیە مزانا. ماچۊ هجووم کەرا سەروو یەپەگە-قەسەدەی،وەلۍ ئینە دروێوە فرە ئاشکرێنە. هەوڵۍ مدا هجوومەکاشا بە شەرعیەت و یاسایۍ نیشانە بدا. پەنەوازا گەلەکەما ئینەیە بوینۊ. حکوومەتوو تورکی پی هجووما گەرەکشا هەلوو ژیوای وەرنیشتنە دلێنە بەرۊ و ئەرەنیشتەکاش کۊچبەرۍ کەرۊ و ئا یاگا ئەرەگیر کەرۊ. ئینە ئامانجوو حکوومەتوو تورکیاین. پەنەوازا گەلەکەما بەرڎەموو ئینەیەنە داراو هەڵوێستی و کارڎایوە بۊ، مەبۊ کەس کۊچ کەرۊ و وەڵاتەکەیش جیا بازۊ. شار و دەگا و یانەو وێشا پەی کەسی جیا نازا. چونکوم وەختۍ ملی ئانە کە حکوومەتوو تورکیای گەرەکشا کەرۊش. ئەگەر بلدێ، شانسوو گێڵنایۊتا مەبۊ. عەفرین، سەرێکانی و گرێسپی دیارێنۍ و ئینۍ وەرەچەماوە.

گەلەکەما تەنیا بە مدرامان و کۊشیای متاودۍ درێژە بە ژیوای وێشا بدا. مەبۊ حیچ ڕایۍ تەرە ورچنییۊ. پەنەوازا گەلەکەمان بە حەرشێوێوە بۊ دژوو دڕندەیی حکومەتوو تورکیای گژیۊ. ئینە مافوو ئانیشان. پەنەوازا گەلەکەما پارێزنایی جەوهەروو وێش خاستەر کەرۊ. هەرپاسە داوێوەم هەنە پەی برۍ جە دەوڵەتا؛ ڕووسیای و ئەمریکای و هێزەکاو هامپەیمانا وەراوەروو ئی هجوومانە بێدەنگێنێ. وەرنیشتنە، ئیمکاناتوو ژیوای گەلی بۊردومان کریۊ، نە ئاوی، نە کارەبا، نە خەسەخانە هەنۍ و شمە بێدەنگێندێ. ئینەیچ بە ماناو قبووڵکەرڎەی ئی بەربەرییەتەیینە. بە مانێوە تەرە شەریکبیەین چەنی حکوومەتوو تورکیای. هەرپاسە پەنەوازا گەلەکەمان دژشا مرڎاوە. پەنەوازا بواچمۍ "شمە چۍ چێش کەرڎۍ سیاسەتوو حکومەتوو تورکیای میاوندۍ یاگۍ یا پەی مەبەسوو وێتا ئینایدۍ چێگە ؟" شمە جە ڕاو گەلوو کوردیوە سیاسەت کەرڎێ، کوردی کەرڎۍ قوربانیی ئامانجەکاتا، ئێمە ئینەیە قبووڵ مەکەرمێ.

ئەرڎۊغان گەرەکشا داعشی چالاک کەرۊوە

*وەرنیشت ئیساتۍ ڕووبەڕوو تەرسێوە گەورۍ بییەنۊ، چەتەکاو نوسرەی و قاعیدەیشا ئارڎێنۍ وا. هەرپاسە ئاشکرابی کە وەختوو جەنگوو فەلەستینی و ئیسرائیلینە ئەنداماو حەماسیشا ئارڎێنۍ وەرنیشت. گەلەکەما جە وەرنیشتنە وەراوەروو ئی تەرسێوە چێش کەرۊ؟

پێسە مزانیۊ داعش ئاراسەو وێش بەرەو دیمەشق کەرڎەبێ، وەلۍ ئەرڎۊغان ئاراسەو کۊبانێش کەرڎێ، ئەرڎۊغان ئا کەسەنە کە داعشی بەرۊ ڕاوە. داعشیچ حەر ئانەش وات. واتشا: ئێمە لوێنمۍ دیمەشق، وەلێم ئاراسەشا کەردیمۍ ڕووەو کۊبانی. داعششا بەتەمامی دژ بە گەلوو کوردی بەکارئارد. ئادۍ گەرەکشابۍ چەنی داعشی گورزێوە وەنەو گەلوو کوردی بدا. وەلێم وەختۍ گەل بە ئیرادە و ئازایەتییوە دژوو داعشی مرڎێوە، ئەرڎۊغان دیش کە نمەتاوۊن کە وەراوروو داعشی و کوردی مرڎۊ. ئیتر حکومەتوو تورکیای وێش دەسش دا ئەرەگیرکەرڎەی وەرنیشتی. هەرپاسە تارێخوو جمیەرەکەیمانە بڕۍ فاشیستۍ و عەشیرەتۍ دژوو ئێمه کوۍ بیێووە. پێسە چەنی یاوێنە کە حیچ ئیسفادێوەش نییا، ئی جارەشا وێشا هەنگامەشا نیا. پانیشتنە هەمان هەرمانەو سەرنیشتیشا کەرڎە.

حکوومەتوو تورکیای فرەو بوارەکاو ژیوایش بۊردومانۍ کەرڎێ، وەلێم پەدەکە چێش ماچۊ؟ ماچۊ هۊکاروو هجوومەکاو حکوومەتوو تورکی پەی سەروو وەرنیشتی پەکەکەن. بە مانێوە تەرە شەرعیەت بە هجووم و بۊردومانەکاو حکوومەتوو تورکیای مدۊ، پەدەکە- ئەنەکەسە خزمەتوو سیاسەتوو حکوومەتوو تورکیاینە هەرمانە کەرا. با وێشا بە کورد بنیارە وەلێم هیچ پەیوەندیێوەشا بە کوردبییەیوە نییا. وەختۍ حکوومەتوو تورکیای هجوومشا کەرد سەروو زیندانەکەو حەسکەی تا ئەنداماو داعشی وربەیا، ئەرڎۊغان گەرەکشا داعش چالاک بۊوە. گەرەکشا بە داعشی ڕاوەبەریی سەرنیشت و وەرکەوتوو سوریای دماییش پەنە باریۊ.

مشۊم ورچنیەی هەنگامێوە تازۍ بۊ پەی گەلوو کوردی

* ڕۊو 31 ئاداری ورچنیەیی هەستیار لە تورکیا و کوردستاننە کریۊ. هێزە دیموکراتیک و ئازادەکۍ چێروو هەلومەرجوو فاشیزمینە بەرڎەوامێنۍ جە ئامادەکارییە یەکلاییکەرەوەکاشا. ورچنیەیی سەرەتایی بە شێوێوە دیموکراتیک کریۊ. ئەرەیاوناش کە دمایی بە دەسەڵاتوو قەیۊمەکا مارا. دەربارەو ورچنیەیی ئایندەی چێش ماچا؟

دەوڵەتوو تورکیای و حکوومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی ئیرادەو گەلوو کوردی پاشێل کەرا. چونکوم گلێرگەی کوردی و ڕزگاریی گەلوو کوردی قبووڵ مەکەرۊ. ئانە کە ئادۍ کوردی بە شایستە مزانا کۊکوشی و دیلێتی و کۊیلەکەرڎەی و دلێنەبەرڎەیشا. حەر وەروو ئینەیە گەلەکەما جە ورچنیەیی شارەوانیینە ئەنجامۍ فرێش دەس وستێ. حکوومەتوو تورکیای وەرگەش نەگێرت. پەی دلێنەبەرڎەی ئیرادەو گەلوو کوردی، قەیومەکێش وستۍ بابەتوو ڕۊیۊ. ئا شارەوانیێشا قۊرغۍ کەرڎۍ کە گەلوو کوردی بە کۊشیای و هەوڵۍ و کۊشایشا بە دەس ئارڎەبێ. گردوو و فرسەتەکەیش لاو شارەوانییەکاوه ڕەخسنان، خزمەتوو ئاکەپه ـ مەهەپەین. پەی دووۍ خولە یۊ دماو یوا یەک قەیومشا نیارە. ئی سیاسەتە هەرمانێش نەکەرڎە و ئاشکرۍ بیێ. هەستشا پانەیە کەرد کە ئەگەر قۊناغوو یەرێنە قەیوم بنیارە، ڕووبەڕووۍ کێشە گەورا باوە. ئی جارەشا بە شێوازی تەر قەیومەکێشا پەروەرڎۍ کەرڎێ. دیسان دەنگدەرێوە فرۍ شارە جیاجیاکاو کوردستانیوە نریارە تا کورد بێهێز بۊ. ڕاسیینە ئەگەر بڕۍ یاگێنە دووۍ هەزار کەسێشا با دووۍ ئاندەی تەر خەڵکش پەی بەرا. یان پۊلیسێنێ، یان سەروازێنێ، یان موختارێنۍ یان فاشیستۍ و کوردستانەنە ئەرەنیشتێشا کەرا پەی ورچنیەیەکا. ئی جارەشا گەرەکشانە پێسە شارەوانییەکا دەس ملەرە گێرا.

حەر وەروو ئینەیچە مشۊم گەلەکەما ئینەیە قبووڵ نەکەرۊ و دژش مرڎۊ. جە حەرشارێوە یا مەنتێقێوە، کە دەنگدەر بەروو وەڵاتیوە ماریۊ، مشۊم پەرسدۍ چکۊوە ئامێندۍ کۍ کیانێندۍ و کوردستانەنە چێش کەرڎێ؟ مشۊم بواچمۍ ئێمەی گەل ئینایمۍ چۍ و بە ئیرادەو وێما مژیومێ، شمە نمەتاودۍ ئیرادەما قۊرخ کەرڎێ. سیستەمێوە دیموکراسییشا وەش کەرڎەن. ئی جۊرە ورچنیەیە سەرەتاییە پەی دیموکراسییەتین و هەرگیز لە تورکیانە نەکریان. ئینەچ ڕاسیی گەلوو کوردی بەروزۊ. گەلوو کوردی بواروو ئازادی و دیموکراسیینە هەنگامۍ گەورێش نیێنێ. ئادۍ پی مانۍ پێشەنگایەتیی گەلوو تورکیای کەرا. پی بۊنەوە مەبارەکبایی وەنەو گەلی و وەڵاتەکەیما کەروو. گرنگ نییا کۍ ورچنیەیە سەرەتاییەکانە سەر گنۊ، پێویسا گرد لێوە پەشتگیریشا وەنە کەرا.

پێویسا بزانیۊ کە ئینە جەنگا، دەوڵەتوو تورکیای و حکومەتوو ئاکەپە-مەهەپەی گەرەکشا کورد دۊڕیۊ، پێویسا گەلوو کوردی پەی سەرکەوتەی کۊشیۊ و وێش ڕێک وزۊ. پێویسا سەرڎای لاو گرد لاێوە کەرا و بە شێوێوە وەرفراوان مامەڵە کەرا و سیاسەتوو ئاکەپە-مەهەپەی ڕۊشن کەراوە. ئینە مشۊم هەنگامێوە تازۍ بۊ پەی گەلوو کورد.

ئانە مەهەپە بێ، کە ڕێککەوتەی حزبوو کۊنترایش پەرەپەنە دا

*مەهەپە و ئەلکۊنترا بە جۊرۍ ورسونیشت کەرا، پێسە واچی دژوو یۊترینی با، وەلێم ئینۍ هامپەیمانیێونە. ئینە چەنی ڕووە مدۊ و بنەماش چێشەنە؟

ئیساتۍ ئاکەپە-مەهەپە و پارتوو ئەلکۊنترای بەرێوەشا نیان یۊ، پێسە مزانییۊ ئاکەپە – مەهەپە دژوو کوردینێ، چەنی کەسێوە کە بواچۊ من کوردنا بەشداروو ئەم بەرەیە بۊ؟ پەنەوازا ئی پەرسۍ کەرۊ. مەهەپە ماچۊ دژوو حزبوو کۊنتراین، وەلێم ئینە دروۍ گەورێنە. چونکوم ئانە مەهەپەن، کە پەرە بە پارتوو کۊنترای مدۊ. مەهەپە پەی وەڵیگێرتەی جە جمیەروو ئازادی و هجوومکەرڎەی سەروو جمیەرەکەی، پارتوو کۊنترایش وەڵۍ وستەن. گەرەکشانە بەتەمامی سەرنیشتی گێرا دەس و چایچ دەسەڵاتوو وێشا بپارێزنا. گردوو یاساکاشا نیۍ لاوە. تاکە ئامانجشا ئەرەگیرکەرڎەی سەرنیشتین. وەختۍ پارتوو کۊنترای سەرەش ورڎا، هەزاران کەسۍ وڵاتپارێزنۍ ئێمەشا کۊکوشۍ کەرێ.

بەرەو ئاکەپە-مەهەپە-کۆنترای پۍ دلېنەبەردەو پەکەکەی و دلېنەبەردەو کوردی وەش بیەن. ئانۍ کە فاشیزم و ڕەگەزپەرسی و بەنامۍ ئایینی کەرانۍ بە بنەماو ۋێشا، ئینۍ چا بەرەنە. پۊکاتی حیچ کامشا چی بەرەنە جیاوازیشا چنی ئەویتەریشا نییا. پێویسا گەل و هێزەکاو دیموکراسی، سۆسیالیستەکا ئی پرسیارا کەرا. ئانۍ ئینۍ چی بەرەنە چنی متاوا بە نامۍ کوردیوە قسۍ کەرا، چ پەیوەندیێوەشا بە کوردیوە هەن؟ ئانۍ کە کوردشا قڕکەرد چنی بە نامۍ کوردیوە قسۍ کەرا؟ پارتوو کۆنترا(جاش) وەڵتەر نیازش بۍ بە کوشتەی کوردی جمیەرەکەی مردنۆ، بەڵام ئیسە بەمەڵامەتوو ئاشکرا بیەیشاوە دەورێوە سیاسیشا پنەبەخشان. ئیجارە گەرەکشانە جمیەری و گەلوو کوردی جە مېڎانی سیاسیینە مردنا. هەر پۊکەی فرەو دەرفەتا پێشکەش بە پارتوو کۆنترای کەرا. بە ئیسفاڎە هۊرگێرتەی چا دەرفەتا بەنیازێنۍ ڕای گرڎی هۊرخەڵەتنا. ئاکەپە-مەهەپە بە بەکارئاردەی پارتوو کۆنترای گەرەکشا دەس سەروو کوردسانیرە گێرۆ. ئینۍ چ پەیوەندیێوەشا بە کوردبیەیۆ هەن؟ نەک هەر پارتوو کۆنترای، بەڵکم پەدەکەیچ حیچ پەیوەندیێوەشا بە کوردبیەیۆ نییا. یاردەی یۊترینی مڎا. چانەی مشۆ مەهەپە پاسە ۋێش نیشانە بڎۆ کە دژوو پارتوو کۆنترایا پۍ ئانەی جە ڕاسییەکا نەیاوۆنە.

گەرەکشا عێراقیچ بەهەمان شێوەو پەدەکەی خزمەت بە سیاسەتوو ۋێش کەرۆ

*تەسەورۍ گرنگۍ جە پانیشت و عێراقیچەنە ڕووە مڎا. هۊرچنیەو کەرکوکی لوواڕاوە. دماو هۊرچنیەکەی، ئەرەنیشتەیۍ فرە جە بەینوو حکومەتوو تورکیای و حکومەتوو عێراقینە ئەنجامدریا. حکومەتوو تورکیای گەرەکشا عێراقی پۍ خزمەتوو سیاسەتوو ۋێش بەکاربارۆ. پەیلوواو تۆ چێشا سەروو ئی ئاژەیە؟

نەک هەر جە عێراقەنە، بەڵکم جە هەر یاگێنە جەنگ و سەرونەشێویای جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە بۆ، ڕۊشنا کە ئاکەپە و تەیب ئەردۆغان دەسشا چنەش هەن. چونکی ئامانجشا پەرەپنەدایی جەنگیا جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە. ئاڎۍ جە ڕاو جەنگی و کۊکوشیوە ۋێشا پارێزنا. مزانا ئەگەر ئی هەرمانۍ نەکەرا تەنانەڎ پۍ ڕووێوەیچ مەتاوا جە دەسەڵاتەنە مەناوە. تورکیە ئاژەو عێراقی مزانۆ. قۊرتەکۍ فرێنۍ؛ بە ئاسانی مەتاویۆوە، لاوازا. حکومەتوو تورکیای ئینەی بە دەرفەتێوە مزانۆ. چێیچەنە پەدەکەی بەکارمارۆ. گەرەکشا جە ڕاو پەدەکەیۆ کاریگەری سەروو سیاسەتوو عێراقی وەش کەرۆ و پېسە پەدەکەی عێراقی پۍ لاو ۋێش کێشۆ. هەر ئینەیچ پاسەشکەردەن عێراق نەگنۆ دلۍ ئا دامېوە و فریو بڎریۆ. مشۊم وریۍ با. پێویسا جە ڕاو گفتوگۊیۆ قۊرتەکاش چنی کوردی چارەسەر کەرۆ. ئەگەر عێراق ئینەی کەرۆ، بۆ بە زلهێزێوە سەرمەشق جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە. بەڵام ئەگەر سیاسەتەکاو حکوومەتوو تورکیای و پەدەکەی قبووڵ کەرا، قۊرتەکۍ عێراقی زیاتەرۍ با. مەتاوا پی جۊرە قۊرتەکاشا چارەسەر کەرا. حکوومەتوو تورکیای ڕۊ دماو ڕۊی فشارەکاش سەروو عێراقی زیاڎ کەرۆ. داواو من پۍ عێراقی ئانەن کە ئاگاڎارۍ ئا گەما با کە حکوومەتوو تورکیای جە ڕاو پەدەکەیۆ ئەنجامش مڎۆ. مەبۆ دوژمنایەتی گەلوو کوردی کەرا. ئەگەر ئی هەرمانۍ کەرۆ زەرەرێوە فرەش پنە میاوۆ.

پەدەکە ۋەرپەرسا جە قۊرتەکا کەرکوکینە

هه هۊرچنیەی جە کەرکوک و شەنگال و عێراقەنە لوواڕاوە. جە هۊرچنیەکەنە حکومەتوو تورکیای و پەدەکە و بەرەی تورکمانی گەرەکشابۍ جە کەرکوکەنە ئەنجام بەدەس بارا. پۍ ئینەیچ هەرمانەشا کەردە. جە لېوەتەرۆ هامپەیمانی بە سەرۆکایەتی یۊبیەی نیشتمانی کوردسانی (یەنەکە)ی جە هۊرچنیەکەینە سەرکۊت. پلانەو حکوومەتوو تورکیای و پەدەکەی و بەرەو تورکمانی ناما دی. بەڵام ئینە پا مانۍ نمۍ کە وازشا جە پلانەکاشا ئاورڎەن. حکوومەتوو تورکیای گەرەکشا دەس سەروو کەرکوکیرە گێرۆ. گەرەکشا جەنگ جە کەرکوکەنە هۊرگیسنۊ و کەرۊش بە قەباحەتوو کوردی. هامپەیمانی یەنەکەی ناستش ئی پیلانۍ سەرەگنۆ. سەرکۊتەی هۊرچنیەکا جارێوەتەر نیشانەشدا کە کریۆ بە هامپەیمانی ئەنجام بەدەس بۍ.

حکوومەتوو تورکیای ڕۊو هۊرچنیەی خوڵقەو وەرپەرسا عێراقیش کەرد. چونکی تورکیا دەسوەردایش جە هۊرچنیەکانە کەرد. دیشا ئا هامپەیمانییەی کە یەنەکەی وەش کەردەبۍ، پلانەکێش پوچۍ کەردۍ. ماچا "چنی متاومۍ کەرکوکی جە کوردی هۊرگێرمۍ و پلانەکاما بە سەرکۊتەیی جابەجێ کەرمۍ؟". ماچا جە ئیسەنە قۊرتەی جددیە جە کەرکوکەنە هەنە، ئانە بەمەڵامەتوو پەدەکەیوە هەنە. حکوومەتوو تورکیای پۍ یاوای بە ئامانجەکاش ئی هەرمانا کەرۆ، بەڵام گۊچانەکۍ دەسیش پەدەکەن. هەر پۊکەی پێویسا گرڎ کەسۍ بزانۆ کە پەدەکە وەرپەرسا جە قۊرتەکا کەرکوکینە.

*پەدەکە گرڎوو دەرفەتەکا پانیشتیش وستێنۍ خزمەتوو بنەیانەو بارزانی. حەرپاسە هۊرچنیەی دماوزۆ. چنی هۊرسەنگنای پۍ ئی ڕووەدایا کەری؟ ئیسە ئاژەو پانیشتی چنی ویندۍ؟

مەڵامەتێوەهەن کە پەدەکە جە کەرکوک و شەنگالەنە سەرکۊتەیش بەدەس نارد. دژوو خیانەتەکەو پەدەکەی  جەگەلوو کوردی هەڵوێسشا هۊرگێرت. هەر ۋەروو ئی مەڵامەتیچە ​​هامپەیمانی یەنەکەی یاوا ئەنجام چونکی ئا سیاسەتەی پەدەکە گێرۊشەنە ۋەر زەرەرێوە فرە بە کوردی میاونۆ. ئیسە خەڵکوو سەرنیشتی و ۋەرنیشتی و پانیشتی ئینەی موینا. تەنانەڎ ئا کەسۍ کە ئینۍ چێروو هەیمانەو پەدەکەینە ئینەی موینا. حەر ۋەروو ئی مەڵامەتیچە ​​پەدەکە نەتاواش ئەنجامەکاو هۊرچنیەی بەدەس بارۆ. جە ویەردەنە ئەنجامەکۍ چێروو نامۍ هۊرچنیەینە شەنگالەنە بەدەس ئێنۍ. تەنیا کاندیدەکۍ ۋێش کاندید کەردۍ، جە ڕاسینە هیچ هۊرچنیێوە ئەنجام نەدریا. هۊرچنیەی جە شەنگالەنە لوواڕاوە، دیسان هامپەیمانی سەرکۆت ، پەدەکە شکسش ئارد. ئینەیچ بەرش وست کە پەدەکە نوێنەرایەتی ئیراڎەو گەلی مەکەرۆ. جە ماوەی ویەردەنە ئا ئەنجامۍ کە چێروو نامونیشانوو هۊرچنیەینە هۊرگیریێنۍ ساختێنۍ و ئەنجامەکێچ چێروو فشاری و زەڕینە بەدەس ئامېنۍ. حەرپاسە گەرەکش بیەن جە وەختوو هۊرچنیەینە خەڵکی بسانۆ. بەڵام ئیسە یاوان بە دمادمایی ئی سیاسەتەیە. هەر ۋەروو ئی مەڵامەتیچە ​​پەدەکە یاوان بە بنبەس و پۍ بەرشیەی چی ئاژەینە ئی هەرمانا کەرۆ. ئا هێزە دیموکراسیۍ کە هامپەیمانیشا پېکئاردەن پێویسا زیاتەر ئی هامپەیمانییە بەقوەتتەر کەرا. پی جۊرە متاوا ڕا جە گەمەی و فیتنە تازەکا گێرا.

*دماو ئانەی حەماس هجومش کەرد سەروو ئیسرائیلی و دماتەر ئیسرائیل هجومش کەرد سەروو غەززەی، پرۆسێوە تازە جە ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە دەسش پنەکەرد. ئارگومێنت هەن کە ئی جەنگە پۍ لوبنانی و سوریای و تەنانەڎ ئێرانی و گرڎوو مەنتیقەکەی درێژ بۊوە. جە پرۆسێوە چانەنە جە ساڵیاڎوو مەردەی قاسم سولێمانینە کۊکوشیێوە ڕووەشدا. جە ئەرەیاۋناکەیتانە سەبارەڎ پی کوشتەیە؛ شمە ئەرەیاۋناتا کە بڕۍ زلهێزۍ گەرەکشانە جەنگەکەی پەرەپنەبڎا و فراوانتەرش کەرا پۍ مەنتیقەکەی. ئی هێزۍ کێنۍ و گەرەکشانە چێش کەرا؟

سەرۆک کۆماروو (حکوومەتوو ئێران)ی نیازش بۍ وەڵۍ ساڵیاڎوو مەردەی قاسم سلێمانینە بلۊ پۍ تورکیای. ئی ئەوەتەقایۆ ئانەینە بلۆ تورکیە ڕووەشدا. حەرچنڎە داعش ۋەرپرسیاری ۋێش جە ئەستۆ گرت، بەڵام ئانە دەزگاو هەواڵگری حکومەتوو تورکیای (میت) بۍ کە ئەوەتەقاکەیش ئەنجامدا. ئەگەر سەرۆک کۆماروو ئێرانی ڕەئیسی بلۊ تورکیا، گەرەکشانە چنی ڕەئیسی گفتوگۆ کەرا سەبارەڎ بە جابەجێکەردەی ئا قەرارا کە جە دژوو ئێمە و کوردی دێنێشا. ئاڎۍ پلانەشا نیارە کە سەروو بنەماو ئی ئەوەتەقایۆ سیاسەتێوە مجارە. پی جۊرە گەرەکشابۍ ئێرانی کێشا دلۍ جەنگێوە چنی پەکەکەی و کوردی. ڕەئیسی دماو ئەوەتەقایۊکەی نەڵا پۍ تورکیای. مەڵامەتوو ئینەی مەزانوو. بەڵام ئا ئەوەتەقایۆ جە تەرەفوو میتی تورکیوە ئەنجامدریا کە گەرەکش بۍ بە ئامانجەکاش بیاوۆ.

حکوومەتوو تورکیای گەرەکشا بەرێوە دژ بە گەلوو کوردی وەش کەرۊ

حکوومەتوو تورکیای گەرەکشا هامپەیمانیێوە وەش کەرۆ دژ بە گەلوو کوردی. بە درێژایی وەڵینگەی چنڎین هامپەیمانیۍ چی جۆرەیشە وەشۍ کەردێنۍ. هەر ۋەروو ئی مەڵامەتیە گەرەکشا ئێرانی و عێراقی بارۊنە دلۍ ئی بەرەیۆ پۍ ئینەیچ هەرمانە کەرۆ. بە تایبەتی سەرنجشا سەروو ئێرانی بۍ. هەڵای مەتاومۍ واچمۍ کە ئی پیلانۍ مەیانە ئاراوە یان نا. ئەردۆغان حەز بە پەرەسانای و فراوانکەردەی جەنگی جە ۋەرکوتوو دلېڕاسەینە کەرۆ. ئەگەر جەنگەکەی گۊرە نەکەرۆ ، مەتاوۆ جە دەسەڵاتەنە مەنۊوە. ئەردۆغان پەرەش بە جەنگوو حەماسی و ئیسرائیلیچ دا. پی جەنگەیە گەرەکش بۍ ئا خەتەو وزەیە وزۊرە کە جە هیندستانۆ دەس پنەکەرۆ و بە ئیسرائیلەرە ویەرۊ و میاوۆ بە ئەوروپای. چونکی وازشا جە تورکیای ئارد. ئەردۆغان واتش: ڕا پا کەسا مەڎەیمۍ کە چی هەرمانێنە بەرما کەرا سەرکۊتۍ با. دماتەر هجوم و حەماسی ڕووەشدا. حکوومەتوو تورکیای گەرەکش بۍ خەتەو وزەی تورکیارە ویەرۆ. ئا خەتەو وزەیەی هیندستان و ئیسرائیل پەرەشا پنەدان، مەبەس چنەش ویەرنایش بۍ بە ۋەرنیشتیرە و بیاوۆ بە بەحری چەرمەی. تورکیە دەسوەردایش چی مژارەینە کەرد. ئینەش مردنا. ماچا: "خەتەو تیرۆریما گرتە". ئاڎۍ بە شێوێوە ناڕاستەوخۆ و بە پەنهانی پاسە باس کەرا.

ئانەی کە خەتەو وزەی بە تورکیارە مەویەرۆ، زەرەرێوە گۊرەن پۍ ئاڎیشا. حکوومەتوو تورکیای ئیتر پېسە ویەردەی دەوری ستراتیجی و سیاسییش نییا. پۍ بەرشیەی چی ئاژە سەختەنە، حکوومەتوو تورکیای گەرەکشا بەرێوە دژ بە گەلوو کوردی وەش کەرۆ و عێراقی کېشۊ دلۍ سیاسەتەکەیشۆ و بەردەوامیی جەنگوو غەززەی پۍ ڕاگێرتەی جە خەتەو وزەی مسۆگەر کەرۆ. گەرەکشا خەتەو وزەی بە تورکیە و عێراقەرە ویەرۊ. گرڎوو ئامانجوو ئەردۆغانی ئانەن کە نازۆ خەتەو وزەی بە کوردسانەرە ویەرنۆ و کورد ئیسفاڎەش چنە نەکەرۆ. چونکی گەرەکشا کوردی دلېنەبەرۆ. ئیسە بەنیازە خەتێوە جە ڕاو ئازەربایجانیوە کەرۊوە و پۍ ئینەیچ حۊڵ و تەقەڵایۍ فرە مڎۆ. بەڵام ئا خەتێچە نەکریاوە. ئیسە گرڎ کەسۍ موینۆ کە تورکیا گەرەکشا جەنگوو ۋەرکەوتوو دلېڕاسەی پەی مەسڵەحەتاکا ۋێش درێژ کەرۊوە. گەرەکشا عێراقی و ئێرانی بارۆ دلۍ جەنگوو غەززەی. وەڵتەر پەدەکەش لاو ۋێشەرە کێشتەن. بەم شێوەیە دەیەوێت لە دەسەڵاتدا بمێنێتەوە. پێویستە گەلی تورکیا ئەمە بزانێت. ڕەنگە ئەردۆغان سەرکۊتەیش بەدەسئاردەبۆ، بەڵام جە کارەساتێوە گۊرەنە تورکیاش چەقنان. ئەگەر ئارۆ تورکیا بەتەنیا مەنۊوە، ئەگەر بڕیۊرە، ئەگەر قۊرتە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابورییەکۍ تورکیای قووڵتەرۍ بیێنێوە و ئەگەر ئی قۊرتۍ ڕۆ جە دماو ڕۊی زیاتەرۍ با، گرڎ  بەرهەموو سیاسەتەکاو ئەردۆغانیا.