کۆمیتەو ئیکۆلۆژی کەجەکەی بە ئاماژەدای بە قڕکەرڎەی ژیۋگەی جە کورڎسان و تورکیا ئەرەیاۋناش: "ئا تاڵانکارییە کاریگەری کەرۊ سەرو کۆو ژیای، ئەرکو کۊشیایۍ هەمەلایەنی وزۊ سەرو شاناما. ئانەیچ وەرپرسیاریېوە ئەخلاقیا کە پەی ژیۋگەی و ئاینڎەی کۊشیەیمۍ".
کۆمیتەو ئیکۆلۆژی کەجەکەی ئەرەیاۋناش کە ئامارەو قڕکەرڎەی ئیکۆلۆژی بەمەڵامەتو جەنگیۊ جە کورڎسان تا مۍ دژوارتەر بۊ و پەی پارېزنای جەهانی، ژیۋگەی و ئاینڎەی بانگەوازش ئەرەیاۋنا.
تاڵانکاری ئیکۆلۆژی( ژیۋگە)ی قورستەر بۊ
ئەرەیاۋناکەو کەجەکەی پی جۊرەنە:
"ئاسەوارەکۍ تاڵانکەرڎەی ئیکۆلۆژیکی، کە هێزە باڵادەسەکۍ و لایەنەکۍ سیستمی سەرمایەداری پا گیرانە بە بۍ ئەخلاقییۊ سەرمەشقیش کەرا، ڕۊ دماو ڕۊی قووڵتەر بۊوە و ڕا وەردەمو زەرەری تازەینە کەرۊوە. ئا کۆبیەیۊ، هامپەیمانی و دیڎارۍ کە هێزە سەردەسەکۍ کە بە ژمارېوە شلۊقۊ گوایە پۍ چارەسەرکەرڎەی ئی قەیرانە ئیکۆلۆژیە –کە هەر ۋېشا ۋەرپەرسېنۍ چانەی- ساز کریا، جگە جە وەعدۍ بۍ بنەمۍ و هامکاری ئا دووڕووییە زیاتەر حیچ ئەنجامێوە تەرشا مەبۊ. تائیسە ئانەی چېرو نامۍ چارەسەرینە ئەنجامدریان، تەنیا هۊرخەڵەتنای رای گرڎین، ۋۍ دزیەیۊ جە ۋەرپرسیارێتی و قووڵتەرکەرڎەیۊ قۊرتەکا بیەن. بەمەڵامەتو مەسڵەحەتەکاوە، بە شێۋېوە بۍ شەرمانە ئا قەرارۍ جە کۊبیۊکانە مڎاشا، جابەجېشا مەکەرا. پەشتیوانی جە قڕکەرڎەی ژیۋگەی جە لایۍ ، ساڵ دماو ساڵی قووڵتەرش کەراوە و ژمارۍ تازۍ تۆمار کەرا. ئاستو ئا دڕنڎایەتیەی کە چېرو دەمامکو 'وەڵېکۊتەی' و 'شارستانیەت' ینە ڕاوەبەرکریا ئاشکرا کەرۊ. ئا قڕکەرڎەیە پا رادە دژوارا کە رێکوزیا میان نەتەوەییەکا پېسە نەتەوە یۊگېرتەکایچ، کە تائیسە چەمپۊشیش ۋنەکەرڎەن و چەمېش سەرەرە قوجنان، دڎان پانەیرە منیۊ و مېنە گۊ و پېسە 'کارەسات'ی نامېش بەرۊ.
تەنیا چی چن ڕۋا دماینە جە کیشوەر و وڵاتە جیاجیاکانە پلەکۍ گەرمای یاۋېنۍ بە بەرزتەرین ئاست، سۊتەی دارسانەکا و لافاوەکا، حەرپاسە ئا زەرەرۍ کە بە مەڵامەتو جەنگی قورسیۊ مەیانە ئاراوە، پۍ ئانەی جە ئاستو مەترسییەکا ئا کارەساتە بیاۋمېنە ۋەسېنۍ. حەر هجومېوە پۍ سەرو ئیکۆلۆژی زامېوە وەش کەرۊ کە حەجگیز ساڕێژ مەبۊ و ئەگەر ئا تاڵانکارییە و ئیسەی ۋەردەوام بۊ ئیتر مزانمۍ کە جەماوەکا ئاینڎەینە ئێمە بەرەو چ ژیایۍ تاریکی راپێچ کەرۊ.
ئامارەکۍ قڕکەرڎەی و کاولکاری ئیکۆلۆژی بە مەڵامەتو جەنگیۊ تا مۍ بەرزتەرۍ باوە
جە ئاکامو سیاسەتە تاڵانکاریەکا دەسەڵاڎداری فاشیستی ئاکەپە-مەهەپە، جە ئیسەنە ئا یاگۍ کە بە قورسی ئی کارەساتەشا چنە ئەنجام دریۊ کورڎسان و تورکیانۍ. ئامارۍ قرکەرڎەی و دلېنەبەرڎەی ئیکۆلۆژی بە مەڵامەتو جەنگیۊ کە سەرو دەسو ئاکەپە-مەهەپەیۊ جە کورڎسانەنە ڕاوەبەرکریۊ، ڕۊ دماو ڕۊی قورستەر بۊ. ئا تنوتیژیەی کە ئەقڵیەتی فاشیستی سەرو گلېرگەیرە پەیڕەوش کەرۊ، بە گرڎ جۆرێوە کاریگەری سەرو سروشتیچ منیۊرە. دەسەڵاڎداری فاشیست کە بە شێۋېوە ئاشکرا جە دیعایەکا هۊرچنیەیچەنە یاگېش پۍ پرۆژەکا تاڵانی ئیکۆلۆژیکی کەرڎەبېوە، گەرەگشا ئا پلانە چەپەڵا وزۊنە بوارو جابەجېکەرڎەیۊ. پېسە هەنگامۍ سەرەتایۍ دماو هۊرچنیەکا پاکتاوکاری و قڕکەرڎەی جە دژوو دارسانەکا شڕنەخی، بەستای، گاباری و جودی بەوپەڕو دڕنڎەیۊ ۋەردەواما، دارسانەکۍ ئاکبەلەنی موغڵا، باخە زەیتونەکۍ جە یاتاغان و هاتای پێسکەش بە کۆمپانیاکا دەسەڵاتی کریۍ. حەرپاسە دیسان جە جودی، سەروازا سوپاو تورکی فاشیستی بە شێۋېوە وەحشیانە سۊچنای دارسانەکاشا بە دیمەن تۆمار کەرڎۍ. تائیسە ئېرەکەو دارسانەکا جودی ۋەردەواما، جە لجۍ دارسانۍ تازېشا سۊچنۍ، جە مەنتیقەو خیزانی بەدلیسی رەز و باخو دەگاکا و بە سەڎان درەختۍ میوەی جە لایەنو سەروازاوە دلېنەبریۍ.
کرڎەۋۍ فاشیستیۍ کە زەراعەت دلېنە بەرا
جە ساڵەکا ١٩٩٠ینە دەگاکا کورڎسانی سۊچنېنۍ و ئارۊیچەنە دوژمنایەتی ۋەران ۋەر بە کورڎی و کورڎسانی جە ڕاو کردەوە فاشیستیەکاوە ژیۋگە و دلېنەبەرڎەی زەراعەتی ملۊڕاۋە. جە ڕاو ئا ستەمیۊ کۆجبەری و هەژاری سەرو گەلیرە مسەپیۊ. جە ۋەرنیشت، پانیشت و سەرنیشتو کورڎسانی جە لایەنو سەروازا و چەتەکا سوپاو تورکی ئەرەگیریۊ دارسان و دار زەیتونەکۍ بڕیاوە و سۊچناشا، کورڎسان بە بەحرۍ تەوقە دریان، بە سەڎان سەنتەرۍ و کارگۍ و کانە تەۋەنۍ بیەیشا هەن و ئاماڎەکاری پۍ پرۆژەی تازەو ئەرەگیری کریۊ. جە سەرنیشتوو کورڎسانی سەرەڕاو رحای، دێرسیمی و ئامەڎی، جە بۆتانۊ تا سەرحەد جە دەیان مەنتیقۍ و شارېنە گەرەکشانە زەمینی زراعی ئەرەگیرکەرا و سەرشاوە ناوەنڎو وزەو ۋەرەتاوی ۋەش کەرا و ئاوەکا حەردووە بەحرو وانی و مونزوری جە ڕاو وێستگەو کارەباو کاروئاویۊ وشک کەرا. حەرپاسە جە رحا ئاو و کارەباو زاریعەکا بڕا و نمازا زڕاعەت کەرا، جە ئامەڎەنە گەنمۍ زاریعەکا سەرو زەمینیۊ مازاوە، بژێۋی و رەنجو ئاڎیشا بە فیڕۆ مڎا، جە ڕاو قەڎەغەی ئاماو لۋایۊ ئاژەڵەکا رووبەڕوو فەوتنای و دەگانشینەکا رووبەڕوو هەژاری کەراوە. جە کورڎسانەنە ئاوەو وارڎەیۊ دەگایەکا و مەنتیقەکا بڕا و ئینۍ تەنیا چن نمونېوەنۍ پۍ ئا کرڎەوا.
ئا قڕکەرڎەی و پاکتاوکارییەی چېرو نامۍ بارو ئەمنینە ملۊڕاۋە
ئا قڕکەرڎەی کە بەشێۋېوە دوژمنکارانە ۋەران وەر بە کورڎا جابەجۍ کریۊ، چېرو دەمامکو 'باری ئەمنی'نە رەوایەتیشا پنەدریۊ، بەڵام جە جەنگو دەسەڵاڎداری ئاکەپە-مەهەپەینە کە جە دەشت و کەشەکانە چەکی کیمیاۋیی و بۊمبۋارانو فرۆکەی بەکارمارۊ، گرڎ یاگۍ ۋېران کەرۊ، سۊچنۊ و حەرپاسە پرۆژەکا تاڵانی و ئیکۆلۆژی چ چېۋېتەر دژوارتەر و خراپتەر کاریگەری سەرو ئاسایش و لایەنی ئەمنی وەش کەرۊ؟ ئا جەنگەی چېرو نامۍ ' باری ئەمنی' نە جە ڕاو سیاسەتی فاشیستیانەیۊ جابەجۍ کریۊ تا ئارۊیچ ۋەردەوام ئېش، کاولکاری و تاڵانیش شۊنیرە ئامان و وەختېچ جە دژوو ژیۋگەی ملاڕاوە هەمان ئەنجامش هەن. تەنیا جیاوازیەکە رەنگە ئانە بۊ کە جەنگ جە دژوو ئیکۆلۆژی ئنڎەو بۆمبەکا جەنگەکەی تەری دەنگش نییا و بڕۍ جارۍ جە ماۋېوە زیاتەرەنە گرڎ چېۋۍ دلېنە بەرۊ. حەر درەختېوە کە بڕیۊوە، حەر بەحرېوە وەش کریۊ، حەر وێستگېوە کارەبۍ کە ساز کریۊ درێژەو ئی جەنگەیە کە جە دژوو ژیۋگەی و ئینسانەکا ملۊڕاۋە و زەرەرو ئا بۊمبوارانەیە حەجگیز قەرەبوو مەکریۊوە.
مشۊم ئێمە ئانەی راگېرمۍ
پېسە گرڎوو کارەساتەکا، کارەساتەکۍ ئیکۆلۆژیچ سەرو دەسو هێزە باڵادەسەکا و سیستمو دەسەڵاڎدارینە خوڵقیان، بەڵام ئانەی مشۊم ۋەر پانەی گېرۊ، ئێمەنمۍ. جە ۋەران ۋەر بە ئاستو قڕکەرڎەی ئیکۆلۆژینە کە ئیتر پېسە کارەساتی بەنامۍ کریۊ ۋەرپرسیاری گنۊ سەرو شانا گرڎ کەسی. هەرپۊکەی مەبۊ کەس بێدەنگ بۊ ۋەران ۋەر پەنەی؛ زاڕۊڵۍ، گەنجۍ و پیرۍ گرڎ کەس و گرڎ بەشەکۍ گلېرگەی جە ۋەران ۋەرو ئانەینە ۋېشا بە رێکوستەی کەرا و ئەرەکۊشا. ئەگەر بێدەنگۍ بیمۍ، مەتاۋمۍ چا ۋەرپرسیاریە بڕەمۍ. ئا قڕکەرڎەیە کاریگەری کەرۊ سەرو گردو کایەکا ژیای، کۊشیایۍ هەمە لایەنە سەرو ئێمەرە سەپنا. کۊشیای پەی ئیکۆلۆژی ۋەرپرسیارێتی و هەڵوێستێوە ئەخلاقییا ۋەران وەر بە ژیۋگەی و ئاینڎەی. کۊشیای ئیکۆلۆژی کۊشیاین پەی مافی و داڎپەروەری. جە وەران ۋەر بە دزی و تاڵانکاری دەسەڵاڎداری فاشیستی پارێزنای سروشتی و ژیۋگەی، خاک، ئاو و هەوا بنچینەییترین مافا. چنی گرڎ چرکېوە جە دماکەوتەیما چا بوارەنە دارسانێوە سۊچۊ، گیانڎارۍ دلېنە بریۊ، دەرېوە پیس کریۊ، زەمینۍ پێشکەش بە وەبەرهێنا کریۊ، دەگېوە چۆڵ کریۊ و ژیای دلېنە بریۊ. رێکوستەی بیەی بۊنەو ئیکۆلۆژیکیۊ ئەرکێوە ژیایی و بەپەلەین. حەرپۊکەی ڕۊو پارېزنای ژیاین جە ۋەران ۋەرو ئەقڵیەتی فاشیزمی و سیاسەتو تاڵانی، جە ڕاو رێکوستەی و کۊشیایۊ. ڕۊ ڕۊو ئانەین کە بە بۍ دماکۊتەی جەهان و ژیۋگەی پارێزېنمۍ، بە زانستێوە ئیکۆلۆژیک هێزو ۋېما یۊوزمۍ، ۋېما بە رێکوستەی کەرمۍ و ئاینڎەو ۋېما پارێزنمۍ، پۍ ئانەی ڕا جە دزی، تاڵانی و کۆکوژی گېرمۍ، ۋەڵۍ گرڎ چېۋېنە پەنەوازما بە رێکوستە بیەی و کۊشیاین".
هـ . ش
