کۊمەڵەو هومێڎە ڕەنگاوڕەنگەکا جە سەرنیشتوو کوردسانینە جە یووەمین کۊمەڵەکاو بواروو مافەکاو زارۊڵان، ڕێکوزیاێوە مەدەنین کە چەمداریی دۊخ و پاشێلکارییەکا وەراوەروو زارۊڵاوە کەرۊ، جە  ڕووەی دەروونی و یاساییوە پەشتیوانیی زارۊڵا کەرۊ. ڕێکوزیی گردینوو کۊمەڵەکەی یەتەر ئەرەل بارەو ئامانجەکاو ئەرەمەرزنای و هەرمانەکاو کۊمەڵەکەیشاوە قسێش پەی ئاژانسوو هەواڵوو فورات (ANF)ی کەرڎۍ.

ئەرەلە واتش کە ساڵەو ٢٠١٧ کۊمەڵەکەشا مەرزنانرە، وەلۍ جە ساڵەو ٢٠٠١ پێسە دەسەو ژەنا ڕۊشنایی هومێڎی سوریچینە پەی زارۊڵا هەرمانە کەرا. ئەرەلە ئانەیچش وست ڕووە، کە دماو جەنگی جە سوورنە، بەتایبەتی دماو وستەیرەی ڕێکوزیایەکا بە پاو قەرارنامەو دەوڵەتی، هیچ ڕێکوزیێوە کۊمەڵایەتیی مەدەنی نەمەنۊ، کە بتاوۊ جە ڕووەو دەروونیوە و پەی ناستەی کاریگەرییە دەروونییەکاو نەهامەتییەکاو جەنگی و پارێزنای زارۊڵا هەرمانە کەرۊ. ئەرەلە واتش، "جەڕاسینە ئا زارۊڵۍ زەروورێنۍ بە پەشتیوانیێوە فرە قەوەتی دەروونی. پێسە دەسەو هامکاریی ژەناو ڕۊشنایی هومێڎی بە سەبەبوو فشارە سیاسییەکاوە ئا وەختە قەرارما دا، کە دەسەکەی ورشانمێوە، وەروو ئانەی دەسەکە، قەوارەو کۊمپانیاینە هەرمانە کەرۍ، پێسە کۊمەڵە و ڕێکوزیایەکا بەئاسانی نەوەزیێنێرە، ئەگەرش بۍ قەیومشا پەی نیێرە. وەروو ئانەی ئانەما بە قابل نەوینا و ڕەتما کەرڎۊ. فشاری سیاسی کریا سەروو دەسەکەی. دژوو هامڕایاما جە دەسەو ڕاوەبەری بە بەهانۍ ئەندامبییەی جە ڕێکوزیای دەسشا کەرد بە وەنەپەرسایۊ چەنەما. جە ناوەندوو دەسەو هامکاری چا وەختەنە کە هامکاریی زارۊڵا کریۍ مەشغووڵۍ هەرمانۍ بێنمۍ پۊلیس ورش کوا سەروو دەسەکەی. مدرامانما پەی چۊڵنەکەرڎەی مەیدانەکەی جوابێوە ئا سیاسەتەینە. مەیدانەکە هینوو ئێمەن، زارۊڵەکۍ هینۍ ئێمەنۍ، وەروو ئانەیە ورکوای سەرما سەر کاریگەریی گەورەش سەروو زارۊڵاوە نیارە، دماو ئانەیە دەسەکەما ورشاناوە، پەی بەرڎەوامیی پەشتیوانیی دەروونی دەمودەس وێما ڕێک وستۊ و کۊمەڵەو هومێڎەڕەنگاوڕەنگەکا (ڕەنگاڕەنگ ئوموتلار)ما ئەرەمەرزنا.  

وەرپەرسیی پارێزگاری جە زارۊڵا

ئەرەلە باسوو ئانەیچش کەرد، کە ئادۍ سەروو بنەماو وێبەخشی و بنەمایەکاو مافی چالاکی کەرا و واتش، "کۊمەڵەکە فرە کەوتون وەڵۍ، بێگومان هەم دەرفەتۍ و خاڵۍ ئەرێیی و هەم هەڕەشۍ و خاڵۍ نەرێیێچ هەنۍ. خاڵە ئەرێییەکۍ پێسنێنێ؛ بە پاو پێویسی بڕۍ هەرمانۍ کریا. ئێمە چا بارۊ پڕۊژۍ ساز کەرمۍ. ئێمە پڕۊژەکاما چا بارەوە ئامادە کەرمۍ و بودجە و پەشتیوانی پەی پڕۊژەکایچما ئامادە کەرمۍ، بکەین. دەرفەت و خاڵە نەرێنییەکێچ پێسنێنێ: ئێمە مزانمێن تاکە پاشێلکاروو مافوو زارۊڵا دەوڵەتا. پەوکای ڕاپۊرتەکایچمانە وستەنما ڕووە. ئێمە ماچمۍ بە پلەو یووەمی دەوڵەت جە پارێزنای و وەرگێری جە مافەکاو زارۊلانە وەرپەرسا. با وەرپەرسبییەی وێشا بیاونا یاگۍ. ئادۍ چیوە ئێمە بە ئۊپۊزیسیۊن مزانا. پەوکای ماوەو دووۍ ساڵانە یەرۍ جارۍ کەوتیمۍ چێروور چەمداری و وشکنایۊ. کۊمەڵەکەشا کەردیمۍ ئامانج. هەوڵۍ مدا قۊرتۍ وزا وەرڎەمما، ئێمەیچ واز نمارمۍ و ئینایمۍ وەڵێوە و هەرمانۍ خاسۍ کەرمۍ."

س.ز