مییامینو"پەیوەندی" گلیرگەو ژیوگەی پرسێوەن تامێ فکرو گلیرگەناسینە قوڵ بۆوە، هەرچنە جە بوارو سەراپاو کاریگەرییەکا ژیوگەینە سەرو گلیرگەی ڕۆشن کریانۆ، بەڵام بنکۆڵکاریەکۍ بەشێوێوە زانستیو بیەیش بە پرسێوە فەلسەفی چێوێ تازەن. ڕوانگەو ئانەی کە وەڵینگە جە سۆمەریەکاوە دەسش پەنە کەردەن تا ئەنازێوە واتێوە ڕاسا. بەڵام وەڵینگەو سۆمەریەکایج چا یاگێوە دەس پەنەکەرۆ کە ڕووبارو دیجلە و فوڕادی و لقەکێش چەنە هورقوڵیا؛ ئایاگێچە میزۆپۆتامیای سەرینا. میزۆپۆتامیای سەرینیج چا دەشت و کویسان و بەرزایا پێکمێ کە گنا میامینو زنجیرە کەژەکا زاگرۆسی و تۆرۆسی. یەکەمین گروپەکا ئینسانی، کە گریمانە کریۆ ملیۆنێ تا بە ملیۆن و نیمێ ساڵۍ چێوەڵتەر جە وەرکەوت و ئەفریقاینە بەرکەوتۍ و وەختێنە ئامێنۍ وەرکەوت و میامینی، ئی جوگرافیا پیسەو گونجیاتەرین یاگۍ ژیوای وینیان. پۆکەی سەر زەمین و کوردسانی چەنی ۋییەردەو ڕۆزگاری بییەن بە یاگۍ بەردەوامی ژیوای. ڕابەر ئاپۆ جەبارەو وەڵینگەو سەرەتاو ئینسانییەتیۆ پاریز نامەکاشەنە شیکاریش کەردەن، هەر جە ڕۆزگارو ژیواو ئنسانی جە دلۍ مەڕەکانە"ئەشکەوت" تا بە دروسبییەو گلیرگەی و سەرپاکەوتەو کولتوورو دەگێ و شۆڕش و کوشتوکاڵی و وەیکەردەو حەیواناتی خاکو کورسانی ڕۆڵێوە فرە سەرەکیش وینان. پیسە ڕابەر ئاپۆ ماچۆ: "ژەنی جە وەڵینگەو زاگرۆسینە کە پیشەنگایەتیش کەردەن پەی ڕەنگ کەردەو ژیواێ ماناداری ساحیبەو ١٠٤ ئاوردەینەرانە؛ گەر ئارۆنە ئی ١٠٤ ئاوردەینۍ جە گلیرگەو ئینسانیەتی ورگیریۆوە ڕەوشو ژیواو ئینسانی چێشش سەرمێ؟ پەی یاواینە جە ئێزیایۆ و ئێسکە پەیکەرەکەو مەڕەو شانەدەری پەنەوازا بەشێوازێوە فراوانتەر جە ڕوانگەو ڕابەر ئاپۆیۆ کنەو وشکنای بکەرمۍ، ڕابەر ئاپۆ ڕوانگێوە چانەش هەن پەی یاواینە جە حەقەتینەو وەڵینگەو ئنسانییەتی پەنەوازا دەسبەردارو ڕوانگەو تەسکو وەڵینگە نوویسا وەرنیشتی بیمۍ و پەشتی بە زانستو ئارکۆلۆژی بەسمۍ. پەی ئی مەبەسیچە پەنەوازا گلیرگەو کوردی جواب و پرسیارەو چەنی ژیومۍ؟ چێشکەرمۍ ‌و چکۆوە دەسپنەکەرمێ بڎۆوە! ئارۆنە بە ئەنازەو یاوانەیما جە حەقەتینەو ژیۋای متاومێ واتا دەیمۍ بە حەقیقەتو گلیرگەو وەڵینگەیما. ئینسان جە باوشەو پەڕ جە سۆزو وەشەویسی ئی مەڕانە ئاشنا بییەن بە حەقیقەت و وێشو بە بەردەوامبییەو ژیوایش واتاش دان بە وێشو ژیوگەکەیش و تەمامو ئادیاردا کە جە سروشتەنە ڕووەشادان. یووەمین شێوەگیرتەو گلیرگەی جە تەوەرەو ئەڎێنە"دایک" جە دەورو ئێرینە دلۍ مەڕێنە ئینسان ئاشناو یووەمین شێوەو ژیوای بە کۆمەڵی بۆ. پێسە ڕابەر ئاپۆ ماچۆ: "گریمانەو ئانەی کریۆ جە ڕۆزگارو ئەرەبڕیاو ئینسانی جە "پریمیتەکاوە" تا یاوۆ بە شۆڕشو کوشتوکاڵی، ماوەو ئی کاتەیە نزیک بە حەوت ملیۆن ساڵابۆ. هەر جە دۆڵەو ڕیف‌و وەرکەوتو ئەفریقایۆ تا یاوای پی جوگرافیایە کە زاگرۆس- تۆرۆس کەرۆنە، ئەوەمەنڎەو ئاسەوارەکا بەشێوێوە وەرفراوان بییەو ئا گیانلەبەرا کە جە توخمو ئینسانیوە نزیکایەتیشا هەن، ئارۆنە زانستو شۆنەوارناسی ئی ڕاسییەی سەلەمنۆ. هەزاران ساڵێن خاکو کورسانی جە تەرەفوو دوژمناوە هجوومش کریۆ سە سەر بە مەڵامەتو ئانەینە کە وەڵینگەو ئێمە ئەڎایش پەی ئینسانیەتی کەردەن. کەچی ئارۆنە جە تەرەفوو هێزە ئەرەگیرەکاوە نکۆڵی جە بیەیش کریۆنە، پێسەو ڕابەر ئاپۆ ماچۆ چن بە ئێشا وەختۍ یاوینە چا ڕاسییەیە کە ئا سەر زەمینەی کە یوەمین گەشەکەردەو گلیرگەو کولتوورو ژەنیش چەنە بەرکەوت، ئارۆنە فراوانتەرین پڕۆسەو قڕکەردەو ئشناسنامەو بیەیش سەرەرە وەڕاوە بریۆ. سەر زەمین و کوردسانی کە لانێوە فرە ئارام و بییەو دەیان مەڕا سروشتی و بییەو ڕووبارو هانێ فری کارێشکەردە کە کەوانەو زاگرۆس-تۆرۆسی یادەوەری ئینسانینە ڕا پەی دەسەواژەو بەهەشتی کەرۆوە؛ پیسە ڕیبەر ئاپۆ ماچۆ.