پارێزنای ۋەرنیشتی، پارێزنای تەمامو کوردەسانیا
ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی، مسەفا قەرەسوو داواش ۋنەو کوردا و لایەنە دیموکراتیکەکا کەرد پەی پارێزنای ۋەرنیشتی هەڵوێس هۊرگێرا و واتش، پارێزنای ۋەرنیشتی، پارێزنای تەمامو کوردەسانیا.
ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی، مسەفا قەرەسوو داواش ۋنەو کوردا و لایەنە دیموکراتیکەکا کەرد پەی پارێزنای ۋەرنیشتی هەڵوێس هۊرگێرا و واتش، پارێزنای ۋەرنیشتی، پارێزنای تەمامو کوردەسانیا.
ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی، مسەفا قەرەسوو بەشداری "بەرنامێوە تایبەت"ـی مەدیا خەبەریش کەرڎ و هۊرسەنگنایش پەی ڕۆژەڤەکا کەرد، هۊرسەنگنایەکۍ مسەفا قەرەسووی پی جۆرەنۍ:
سەرەتاو قسەکاشەنە ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی، مسەفا قەرەسوو سەرنجش وست سەرو ڕۊژەڤ و دیڎارو چەمپنەکۊتەکەو ئێژا ئۆجەلانی و واتش؛" ساڵۊو پاری پەی ئازادی رابەر ئاپۆی هەڵمەتێوە گرنگە دەسش پنە کەرڎ و هەڵای بەردەوامە. جە ئاکامەنە جە ٢٣ ۍ نۆۋەمبەری، عومەر ئۆجالانی چنی ڕابەر ئاپۆی دیڎارش ئەنجامدا. ئا قۆناغەی دیڎارەکەش چنە پێکئاما، هامکاتا چنی بانگەوازەکەو دەوڵەت باخچەلی "با ئۆجالان بێنە پەرلەمان و ڕێکوستەکەیش هۊرشێونۆوە". بەڵام جە ئەساسەنە ۋەرو ئانەی هەڵمەتەو ئازادی ڕابەر ئاپۆی جە کوردەسان و تورکیا و جەهانەنە کاریگەرە بۍ، پۊکەی دیڎارەکە ئەنجامدریا. بەڵام جە دیڎارەکەنە ڕابەر ئاپۆ واتش "گۆشەگیری بەردەوامە". تەنانەت واتەنش "ئێگەی پەی منی فاڕا بە جەحەنەم، گەرەکشابۍ کەراش بە جەحەنەم". ڕابەر ئاپۆ باسش چا سیاسەتەیە کەرڎ کە ۋەرا ۋەرش ملۆڕاوە".
"جە ئیمراڵینە جەنگێوە تایبەت هەن"
چێگۆ موینیۆ کە، گۆشەگیری سەرو ڕابەر ئاپۆی هەڵای بەردەواما. ئەر دیڎارێوە بۆ، ئینە ماناو هۊرگێرتەی گۆشەگیری نییە. پەی ئاساییکەردەیۆ گۆشەگیری، ڕۆژەڤی چامنە وەش مکەرا.
هەڵبەتە نمەبۆ ئینسان هۆرخەڵەتیۆ. جەنگێوە تایبەت سەرو ئیمراڵی هەن. جەنگێوە سایکۆلۆجی هەن. چی ڕوۆ، پەنەوازا ئەرەکۊشای پەی ئازادی ڕابەر ئاپۆی بەردەوام بۆ. پەنەوازا هیچ کەسێ تووشو غافڵبیەی و ۋۍ هۆرخەڵەتنای نەبۆ.
پەی ڕابەر ئاپۆی هەستیاریێوە پێڎا بی. دەربارەو ئازادیی ئاڎیی، ئیساتۍ دۊڵەتو تورکی وەختێ ئی هەستیارییە موینۆ، پەی ئانەی هەم جە جەهانەنە و هەم دلۍ گلێرگەو کوردینە ئینەی لاواز بکەرۆ، پەنا پەی گرڎ ڕێوە مبەرۆ. چی ڕوۆ پەنەوازا گرڎو گلێرگەی هەستیارۍ با. پەنەوازا هێزە دیموکراسییەکۍ هەستیارۍ با. پۊکەی گۆشەگیری هۆرنەگیریان. جەنگێوە تایبەت سەرو ڕابەر ئاپۆی بەردەواما.
"هەتا گۆشەگیری بەردەوام بۆ، گرڎ گلېرۆبیەیۍ هەڕەشۍ و سەپنای سازش کەردەین"
ئانەی ڕووەشدا، دیڎارێوە بۍ، هۊرگێرتەی گۆشەگیری نەبۍ. بەپێچەوانۆ ڕابەر ئاپۆ واتش "گۆشەگیری بەردەواما. چی ڕوۆ بەرگنۆ نزیکایەتیشا ۋەرا ۋەر بە ئیمراڵی چنینا. گلێرۊبیەیۍ چنی ڕابەر ئاپۆی ڕێک وزا. ماچا ڕێکوستەکەیت هۆرشێونۆ. جە ۋەرا ۋەرەنە هیچ هەنگامێوە نمەنیا، جە هەلومەرجێوەنە کە نزیکایەتیێوە چامنە نییا، گلێرۆبیەی و دیڎار چنی ڕابەر ئاپۆی ئەنجام مڎریۆ.
ئیتر گلێرۊبیەی فاڕا پەی هەڕەشۍ و سەپنای سازشی. مشۆم گرڎ کەسۍ ئینەی بزانۆ. ئی گلێرۊبیەیە پەی چارەسەری پرسو کوردی، پەی بناغەنیایرەی پەی گفتوگۆی نییا، گەرەکشانە ئی گلێرۊبیە و دیڎارەیە فاڕا پەی هەڕەشا و سەپنای سازشی. مشۆم گرڎ کەسۍ ئاگاڎار بۆ. گۆشەگیری بەردەواما، پەنەوازا ۋەرا ۋەر پانەی ئەرەکۊشای بەردەوام بۆ، مشۊم پەی ئازادی ڕابەر ئاپۆی ئەرەکۊشای بەردەوام بۆ.
"هەر نزیکایەتیێوە نەبۆ بە مایۍ ئازادی ڕابەر ئاپۆی، جەنگی تایبەتا"
پەی ئانەی ڕابەر ئاپۆ دەور گێڵنۆ، پەنەوازا دەرفەت بڕەخسیۆ. پەنەوازا جە هەلومەرجێوە ئازادەنە چنی بڕۍ هێزۍ و لایەنۍ جۆراوجۆری کۊبۆوە و فیکرو ۋێش بەروزۆ. پی جۆرە نزیکایەتیی چارەسەر مڕەخسیۆ؟ تا ئازادیی ڕابەر ئاپۆی مسۆگەر نەبۆ و گۆشەگیری هۊرنەگیریۆ، ویست و نزیکایەتیی چارەسەر بیەیش نییا. ئینە جەنگی تایبەتا، لاوازکەردەی ئەرەکۊشاین، مژارو جەنگی تایبەتین.
بڕۍ لایەنۍ گنانە ئی دامێوە، ئینەی ئاسایی مکەراوە. پېسە واچی گۆشەگیری هۊرگیریان. هامسەرۆکا داواکارییشا پێشکەش کەرد. کێ هامسەرۆکی مکیانۆ با بکیانۊش، گرنگ ئانەنە ڕابەرایەتی چێش ماچۆ.
ڕاسا، ئانۍ ملا وا پەنەوازا نزیکایەتی و هەڵوێسو دۆڵەتی بزانا. دۆڵەتو تورکی چی ڕا بە گلێرۊبیەی و دیڎارو دەم پارتی مڎۆ. ئایا ئا گلێرۊبیەیە پەی چارەسەرین؟ یان پەی جەنگی تایبەتین؟ ئایا ئی گلێرۊبیەیە پەی زیاڎکەردەی جەنگی تایبەتین سەرو گەلوو کوردی؟ مشۆم چی مژارەنە بەوردی سەرنج بڎەیمۍ.
"کۆنسێپتو تەسفیەکەردەی هەن"
دەربارەو ڕابەر ئاپۆی، دیڎار چنی ڕابەر ئاپۆی و گفتوگۆکا دەربارەو کۆبیەیۆ ڕابەر ئاپۆی و دەم پارتی، بڕۍ لایەنۍ کەشوهەوێوە چامنەشا سازکەردەن، پېسە واچی چارەسەریۍ ئینا ئارانە. پەنەوازا ئینە بوینیۆ، بەڵام جە لېوەتەرۆ، بە ئاشکرا قسۍ مکەرا. باخچەلی ئەردۆگان و محەمەد ئوچوم بە ئاشکرا ماچا "ئینە چارەسەر نییا، ئینە جە کۆڵکەردەیۆ تیرۆرین. جە حەقەتینەنە ئینە چارەسەری نییا. بەڵکم پرۆژەو تەسفیەکەردەی ئەرەکۊشای ئازادیی گەلوو کوردین". ئاڎۍ پاسە ماچا. باسو هیچ چارەسەریێوە نمەکەرا. ئایا دڎانیایپۊرەی بە مافە بنەڕەتییەکا کوردینە هەن؟ نزیکایەتیێوە چامنە هەن؟ ئاڎۍ باس چینەی نمەکەرا. ماچا "پرسو کوردی بیەیش نییا، چارەسەر بیەن". ئایا کوردەکۍ بە زۋانو ئەڎێشا پەروەردە مکریا؟ ۋێڕاوەبەری کوردەکا قبووڵ مکریۆ؟ بە زۋان و ئشناسنامە و کەلتوور و بیەو ۋێشا جە دەسوەردای قبووڵ مکریا؟ چێوی چامنە بیەیش نیا. باخچەلی ماچۆ کوردەکۍ گیانو ئێمەنۍ. بەڵام باسو کوردێوە مکەرۆ کە مافش نییا و پەروەردەش نییا و ئیرادەش نییا. وەڵتەریچ بە هیچ جۆرێوە قبووڵش نەکەرێنۍ. واچێنۍ تورکا. هەڵای هەمان فیکرەشا هەن.
جە حەقەتینەنە مشۆم ۋەرا ۋەر بە جەنگی تایبەتی هۆشیاری بۆنە. جە وەختێ چامنەنە کە ئاڼنە فشار هەن، قەیوم هەن، گرڎ جۆرە فشارێوە جە کوردەکا مکریۆ و گرڎ جۆرە هرووژمێوە مکریۆ سەرو ۋەرنیشتی، ئی هەڵوێسە هەڵوێس و فریودای و هۊرخەڵەتنای کوردین.
ئینە زۋانو ئاکەپەین، زۋانو میتین. زۋانو ئاکەپە و میتی، هەوڵو تێکدای هۆشو کوردین. پەنەوازا گرڎ کەسۍ ۋێش چی ئاژەیە پارێزنۆ. هەرکەس پاسە ویربکەرۆوە، لایەنگرو کوردا نییا، لایەنگرو چارەسەری پرسو کوردی نییا.
کۆنسێپتێوە هەن، کۆنسێپتو تەسفیەکەردەین. شێواز و زۋانو کۆنسێپتو تەسفیەکەردەی، پی جۆرەنە. واتە ماچا "گرڎ جۆرە فشارێوەشا ۋنە مکەرمۍ، ستەمشا ۋنە مکەرمۍ، گێرمێشا و وزمێشا زینان، بەڵام چێوۍ مکەرمۍ". ئا چێوەی ماچاش مکەرمێش، چییەچێشا تورکیێوە هاڵی جە تیرۆری. جە زۋانو تورکیاینە، جە زیهنیەتو تورکیاینە، کاتێ ماچا تورکیێوە هاڵی جە تیرۆری، مەبەسشا جە تورکیێوەن، کە چنەشەنە گەلوو کوردی خاوەنو ئەرەکۊشای ئازادیی نییا و سەرکوت کریان. پەنەوازا پی جۆرە بیاومێشەنە.
ڕابەر ئاپۆ و تەڤگەرو ئێمە هەردەم واتەنشا، "ئی پرسە بە جەنگ چارەسەر نمەبۆ، بە ڕاو سیاسی و دیموکراتیکی چارەسەرش مکەرمۍ". ڕاستتەرین نزیکایەتییما نیشانە دان. تەڤگەر و ڕابەرایەتیما هەڵای خاوەنو هەمان هەڵوێسینۍ.
'کپکەردەی چەکی، دلۍ ئاژێوە بێ جەنگینە ڕێوە چارەسەریی سیاسیی نییا'
دۆڵەتو تورکی مەعقوڵتەرین نزیکایەتی مە پەسینۆ. بیە ئیرادە و ئشناسنامەو کوردا قبوڵ نمەکەرۆ. ۋێڕاوەبەریشا قبوڵ نمەکەرۆ. چی چوارچێوەیەنە مردنای جەنگی، جە ژیۋگێوە بێ جەنگەنە ڕێوە چارەسەری سیاسی نییا. نمەبۆ پاسە تەماشە بکریۆ و چنەش بیاومێنە. چی ڕوۆ مشۆم گرڎ کەسێ نزیکایەتی حەقەتینەو ۋێش نیشانە بڎۆ. بە واتەی "ئێمە چنی کوردا واڵەو-برێنمۍ" گەرەکشانە کوردا هۊرخەڵەتنا. بڕې جە کوردایچ چەمەڕوانیشا چینەی هەن. با گرڎ کەسێ هۆشیار بۆ. نمەبۆ کەس بە گەمەو، قسۍ و سیاسەتەکا ئاکەپە و میتی هۆرخەڵەتیۆ.
ئەنەیاوای ئانەی کە متاویۆ گرڎ چێوۍ بکریۆ و متاویۆ چارەسەری پێکبۍ مەترسیڎارا. مشۊم گرڎ کوردێوە جە دژو خاوەنداری ئی ئەنەیاوایە مردۆوە و هەڵوێس نیشانە بڎۆ. ئینە ڕوانگەو دۆڵەتو قوڵی، ئاکەپە و میتین. مشۆم ئی ڕوانگە مەڕیۆ. هەرۋێش فشار سەرو ڕابەرایەتی هەن.
چێوۍ جیاوازۍ وچیا. نمونەو ئانەی کە ڕابەرایەتی پاسە ماچۆ و ڕێکوستەیچ ئانەی نمەکەرۆ. قسۍ پېسە ڕابەرایەتی ماچۆش و بەڵام دەم پارتی جابەجێش نمەکەرۆ. ڕابەرایەتی چێش ماچۆ، ئانەی ماچۆش ڕۆشن و ئاشکران، ئاڎ ڕابەرو ئی گەلەینە. ئشناسنامە و بیەو کوردا بەروزۆ.
مشۆم کێ پەی ئینەی واچۆ نا؟ دەم پارتی واچۆ؟ یا پەکەکە واچۆ؟ ئاخۆ ماچۆ با دەوڵەت بۆ؟ ئایە جە پەکەکە یان جە دەم پارتی نزیکایەتیێوە پی جۆرە هەن؟ ۋەرو ئانەی با هیچ کەسێ گۆش نەڎۆ پی قسا.
'نوێنەری سەرەکیما ڕابەرایەتییا'
چڼین جارۍ واتەنما. نوێنەری سەرەکییما ڕابەرایەتییا. بەڵام مشۆم جە ۋەرا ۋەرو گفتوگۊی سەرەکینە نزیکایەتیێوە درووس بۆنە. مشۆم نزیکایەتیێوە جدی بۊنە. تەڤگەرما، ڕابەرایەتی و سیاسەتو کوردی دیموکراتیکی ئا بناغە نییا کە گەمەش پۊوە کریۆ. ئەزموونێوە گۊرە هەن. وەڵتەریچ باسما کەرڎەن. مزانمۍ چێش ئینا خیاڵو ئەردۆگانینە. وە پەی باخچەلیچ هەمان چێوا. جە ڕاو قەیومیوە پرۆسەو بە کرێدای شارەوانییەکا ڕاوەبەرمکریۆ.
ماوێوە فرەن سیاسەتو قەیومی ڕاوەبەر مکەرا. ئی جارەیچ پېسە هەڕەشێوە. بە قسەکاو باخچەلی کۆنسێپتێوە تازە دیاری کریا، جە حەقەتینەنە ئی کۆنسێپتە جە لایەنو ئەردۆگانیوە دیاریی کریان.
جە ئیساتێنە قەیومی پېسە بەشێوە چی کۆنسێپتەیە پراکتیزە مکەرا. بە دەم پارتی ماچا ئەر ئانەیە نەکەردۍ، پا جۊرە نە جمدێوە ئانە نمەتاودۍ بیدۍ بە پارتێوە تورکیایی. ئەنداماو دەم پارتیچ واتشا پارتی حەقەتینەو تورکیای دەم پارتییا. مەهەپە پارتێوە تورکیایی نیا. مەهەپە بە تەنیا پارتێوە تورکەکان. نەک پارتو پێکئامایە جیاوازەکا. ئاکەپەیچ هەمان چێوا. جە توکیانە ئەر پارتێوە تورکیایی بۆنە بە تەنیا ئا پارتێنۍ کە جە نەریتو هەدەپەیۆ سەرشا هۊردان. ئینە چێوۍ ڕۊشنا.
دیموکراسی جە تورکیانە بیەیش نیا. ۋەرو ئانەی دیموکراسی نیا ئارانە، مافو کوردایچ نییا. مافو عەلەوی و پێکئاما جیاوازەکا تەریچ هەر نییا. بە پاو ئاڎیشا تۆ نمەبۆ جە دژو ئینەی مردیوە. مەبەسو ئاڎیشا جە مەعقوڵ بیەی ئینەنە. نمەبۆ چەمەکات بکەریوە. مشۊم تۊیچ بی بە بەشێوە گۆشگیر چی سیستەمەیە.
'قەیوم پېسە هەڕەشۍ و سەوداو مامەڵەی بەکارمۍ'
مشۆم گلێرگەو و هێزە دیموکراسییەکۍ دژو قەیومی مرداوە. قەیوم بە ماناو ۋنەپەرسایۆ و حەقکەردەیۆینە جە ئیرادەو گەلی. ئا کاتە مشۆم گرڎو هێزە دیموکراسییەکا جە دژو ئینەی هەڵوێسی ناڕەزایی ۋێشا نیشانە بڎا.
هەرپۊکەی ڕاستەرین هێڵە هەڵوێسو گەلو وانین. گەلو دێرسیمیچ هەڵوێسێوە گرنگش نیشانەدا و بە ئاشکرا واتشا قەیوم قبوڵ نمەکەرمۍ. ئێلح، مێردین و خەلفەتیچەنە هەر پاسە بۍ. بەڵام هەڵوێسو گەلوو وانی گرنگ و بایەخدار بۍ.
مشۆم بەردەوامی پی ئەرەکۊشایە بڎریۆ و ئەرەکۊشای جە دژو قەیومی بەشێوەن جە ئەرەکۊشای ئازادی گەلوو کوردی. بەشێوەن جە ئەرەکۊشای ئیدارەو ۋێڕاوەبەری و دیموکراسی دلێینەی. بە تەنیا کێشەو شارەوانیێوە نیا و چانەی وەرفراونتەرا. متاومۍ واچمۍ مېڎانوو ڕۆشنبیەیۆ ئەرەکۊشای سەڎ ساڵەین.
'نمەبۆ گەل واچۆ قەیوم سەپیان، ئیتر چێش بکەرمۍ'
ۋەرو ئانەی چنی گەلوو کوردی سەڎێوەن ئەرەکۊشۆ و خاوەنداری جە بەهاکاش مکەرۆ، مشۆم ئەرەکۊشای جە دژو قەیومی بە هەمان شێوەو ئەرەکۊشای هۊرسەنگیۆنە. مشۆم گەلوو کوردی و گرڎ کەسێ بیاوۆنە چانەی قەیوم جە دژو گەلوو کوردین و بەشێوەن جە سیاسەتو حەقکەردەیۆ و ۋنەپەرسایۆ سەڎ ساڵەی جە ئیرادەو گەلوو کوردی و پی جۊرە هەڵوێسی پەنەواز نیشانە بڎا. پەی ئەنەیاوای جە کۆنسپێتو دەوڵەت باخچەلی تەماشەو قەیومی بکەردۍ. ئا کۆنسێپتە ڕەهەندێوەش هەن ئاڎیچ سیاسەتەکۍ قەیومینۍ. پۊکەی مشۆم ئەرەکۊشای ۋەرفراوانتەر بکریۆ. ئینە ئەرەکۊشایۍ نیا جە دژو ئاژێوە دژە دیموکراسیی یان ئاژێوە دژە یاسایی. ئینە ئەرەکۊشای نییا جە دژو پاشێلکەردەی مافێوە. ئەرەکۊشای جە دژو قەیومی مشۆم پېسە ئەرەکۊشای ئازادی گەلو کوردی بوینیۆ. مشۊم پی جۊرە هۊرسەنگیۆ.
هرووژمو قەیومی هرووژما جە دژو زۋانی، ئشناسنامە، کلتوور و گرڎ چێوۍ کوردی. حەقکەردەیۆن جە ئیرادە، کلتوور و زۋانو گەلو کوردی. گوایە مشۆم کوردەکۍ مەعقوڵ ویربکەراوە. ماچا: "با کوردا خاوەنداری جە زۋان و کلتوورو ۋێشا نەکەرا. پەی ئازادی گەلو کوردی کۊشش نەکەرا. ئا کاتە شمە متاودۍ شارەوانیتا بۊنە. متاودۍ بیدۍ پەڕلەمانتارۍ. بیدۆ پەڕلەمانتارۍ ئامەدی، مێردینی و وانیچ." ماچا: "ئەرەکۊشای گەلوو کوردی ڕاوبەر نمەکەردۍ، مەبیدۍ بە شارەوانیێوە کە بۆ بە پارێزنەرو مافەکا گەلوو کوردی."
هەرپۊکەی مشۆم ئەرەکۊشای جە دژو قەیومی بە شێوێوە جدی هۆرگیریۆ. جە سەرەتانە بڕۍ ئەرەکۊشای ئەنجامدریا، بەڵام ئینە وەسۍ نییا. مشۆم ئەرەکۊشای بەردەوامیش بۆ. ئەرەکۊشای ئازادی گەلوو کوردین. هەڵبەتە مشۆم چنی ئەرەکۊشای جە دژو قەیومی، ئەرەکۊشای پەی ئازادی ڕابەرایەتی، ئەرەکۊشای خاوەنداریکەردەی جە ۋەرنیشتی و ئەرەکۊشای جە دژو گرڎو ئی فشارا ڕاوەبەر بکریۆ.
جەنگ جە هەرێمەکاو پارێزنای مەدیاینە
ئی جەنگە ٤ ساڵێن بەردەواما. جە ٩و شوباتینە هجوم کریا سەرو گارەی. چا کاتۆ بە گرد هێزێوە جەنگشا چنی گەریلای کەردەن. واتشا، ئیساڵ تەمامش کەرمێ، ئی وەهارە تەمامش کەرمێ، ئانە بی بە ٤ ساڵێ. ڕەوش یاوان ئی ئاستە.
ئینەیچ ئانەی بەروزۆ کە هێزو گەریلای چ جۆرێ مڏرامانێ و ئەرەکۆشاێ کەرۆ. دوژمن گیرش واردەن. لوێنێ بڕێ یاگێ. بێگومان لوێنێ بڕێ یاگێ، بەڵام ئینە بە پاڵپەشتی پەدەکەی ڕووەشدێنە. ئەگەر پەشتیوانی پەدەکەی نەبیێ نەتاوێنێ هەنگامێ بنیا. جیاشا ئاسێنێ و بڕەمێنێ. چونکە جە ساڵەکا وەڵینی چنین جارێ لوێنێ دلێ هەرێمەکا پارێزناو مەدیای. وە چنین جارێ بڕەمێنێ.
جە حەقیقەتەنە ئەر پەشتیوانی پەدەکەی نەبیێ هەمان چارەنووسش بێ، وە ڕەمێنێ. بەڵام وەرو ئانەی پەدەکە شارەزاو ئاکەین و هێزێوە باڵادەسا چاکە، گرد جۆرێ پەشتیوانیێ دۆڵەتو تورکی مکەرۆ. چی دماینە هەلیکۆپتەرەکێ بە هامکاری فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان سەدان سەروازێشا یاونێنێ سەرنیشت. ئی سەروازا جکۆ منیۆرە؟ جە ئامێدی و دێرەلوک گێراشارە. هەمان ئا چێوەنە کە پنەش ماچا قوفڵ، ئینەن. یعنی گیاناو سەروازی پەی مەنتیقەو پەدەکە جە ئامێدی، دێرەلوک و شیلادزێ.
وێش پەدەکە گرد جۆرە هامکاریێ پێشکەش مکەرۆ. وەزیرو وەرگری کەوتەن جۆش و خرۆش. تا ئەرەکۆشای وێشا نیشانە دانە، جە پەرلەمانەنە واتشا ئێمە قوفڵما کەرد. ئەر چێوێ چانە بیێ ئانە چن مانگێوەن نەواچێنێ قوفڵش مکەرمێ. ئایا باوەڕ مکەری ئەر چێوێ چانە بیێ، ئەردۆگان حیچ پەی کەسی ناسێوە؟ ئا هۆرئێسێ، سەعاتێ، دووێ سەعاتێ، پرۆپاگەندە کەرێ کە چنین قوفڵەکەشا وستەنەرە. ئینە پەی ئەردۆگانی فرە گرنگا.
"جەنگ بەردەوام بۆنە"
ئەرەکۆشای بەردەوام بۆنە. جەنگ بەردەواما و بەردەوام بۆنە. پێسەو پاساوێ پەی هرووژمەکا سەرو وەرنیشتی واتشا "هەرمانەما چاکە تەمام، چاکە ئەنجامما بەدەستئارد، ئیتر ملمێ وەرنیشت". چیوی چانە وەڵاکەرێوە. ئیسە جەنگ جە وەرکەوتوو ناوینی زیاتەر تەشەنە مکەرۆ. ئینەیچ جە بنەڕەتەنە ئانەی بەوسۆ کە جەنگی زیاتەر ڕووەمرۆ. گەریلا زیاتەر جە دژو سوپاو تورکی مجەنگیۆ. سوپاو تورکی تا زیاتەر جەنگ کەرۆ، زیاتەر سەروازێ تازێ مارۆنە و زیاتەر نوقمو لیتە بۆنە. پەنەوازا بی شێوە تەماشە کریۆ.
گوایا دۆڵەتو تورکی مێ، ملۆ ئاکە، چاکە ئاسوودە بۆنە و گەریلا بێدەنگ مەنۆوە. چێوی چانە نییا. گەریلا گرد یاگێنە گورزە شانۆ و بەردەوامیچ بۆ. دۆڵەتو تورکی گەرەکش بۆ بە ئاسانی سەرو پانیشتینە نیشۆرە، بەئاسانی جە هەرێمەکا پارێزناو مەدیای نیشۆرە، چەمش پنە مەگنۆ.
گەریلا هێزێوە فیداییا. ٥٠ ساڵێن ئەزموونیش هەن. جە هەلومەرجی فرە سەختەنە جەنگش کەردەن. جە گرد یاگێوە سەرنیشتی، جە بەحری سیاوی تا بەحری چەرمەی، جە هەر یاگێنە سوپاو تورکیش ئنا جنە، جەنگو وێش درێژە پنە دان. ئا جەنگە قووڵتەر بۆنەو و پەرە مسانۆ.
"چەقو جەنگی جەهانی یەرەمی، وەرکەوتوو دلێڕاسەین"
جەنگی جەهانی یەرەمی بەردەواما. ناوەندو جەنگی جەهانی یەرەمی، وەرکەوتوو دلێڕاسەین. بەتایبەتی چی ساڵەو دماینە، حەماس هجومش کەرد سەرو ئیسرائیلی و چنین خەڵکو سڤیلیش کوشتێ و نزیکەو ٢٠٠ کەساش بەدیل گێرتی. دماو ئی ڕووداوەی جە وەرکەوتوو دلێڕاسەی جەنگ تەشەنەش کەرد.
جە جەنگو جەهانی یوەمینە، ئیسرائیلییەکێ، یەهودییەکێ، پلانەو ئەرەنیشتەیشا جە فەڵەستینەنە جابەجێ کەرد. هەنگام بە هەنگام جە فەڵەستینەنە ئەرەنیشتێ بیێ. جە جەنگو جەهانی دووەمینە، دۆڵەتو ئیسرائیلی ئەرەمەزیارە. ئیسەیچ جە جەنگو جەهانی یەرەمینە، پەی سەلامەتی دەوڵەتیدۆڵەتو ئیسرائیلی، جەنگ گریۆ. ئیسە بنەڕەتو جەنگو جەهانی یەرەمین جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە، پەی سەلامەتی ئیسرائیلی گریۆ. جەنگێوەن پەی هۆرگێرتەو گرد ئاستەنگەکی وەردەموو سەلامەتی ئیسرائیلی. پەنەوازا مرۆڤ پاسە وینۆنەش. ئەمریکا پەشتگیری تەمامو ئی جەنگەیە مکەرۆ پەی پارێزناو ئیسرائیلی. ناتۆیچ پەشتگیری تەمامش مکەرۆ. ئەوروپا پەشتگیری تەمامش مکەرۆ. واتە جەنگێوە جەهانین. گردو هێزەکا جەهانی پەشتگیری ئیسرائیلی کەرا.
ئینە ماناش چییشا؟ گردو هێزەکا جەهانی پەشتگیری دیزاینکەردەیۆ وەرکەوتوو دلێراسەی کەرا سەرو بناغەو پارێزنا و سەلامەتی ئیسرائیلی. هەڵبەت ئینە گرنگا. ئیسرائیل سەرو ئی خاکەیۆ هەن. یەهودی هەن. جە تەمامو تاریخینە هەنێ. یەرێ جارێ ئاوارە کریێنێ. دماجار بیێنێ دۆڵەت، ئیتر مشۆم بییەو یەهودییەکا و ئیسرائیلی قبووڵ کریۆ. پێسە چنین ئا نزیکایەتییا ماچا "بییەو ئیسرائیلی ڕەت مکەرمێ، قەبووڵش مەکەرمێ، وڕنمێش" ناڕاسێنێ، بەهەمان جۆر سیاسەتە پاوانوازییەکا ئیسرائیلیچ ناڕاسێنێ.
بی دووە سیاسەتەی جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە، مرۆڤ مەیاۆنە حیچ یاگێ. چی ڕووە، دان بە بەبیەو ئیسرائیلرە منریۆ، بەڵام مشۆم ئیسرائیل دەس جە سیاسەتو پاوانوازی هۆرگێرۆ. مشۆم بە زیهنیەتو نەتەوەو دیموکراتیکی، فێرو پێوەرە ژیوای با.
'سوریا چنین کەوت؟'
ئیسە چێگە سوریا چنین کەوت؟ هەڤاڵ عەباس پەیوەست بی دۆخەی وەڵێ دووێ مانگا واوەیش کەردۆ. یانی ئێران سیاسەتی خەڵەت بەرۆڕاوە. بەیچی ئێران حیزبوڵاش دا گژو ئیسرائیلیرە؟ هەڤاڵ عەباس واتش، ئەشیێ مدرنیێ. ئینە بە ماناو ئانەیە مێ دۆلەتو تورکی هانو ئێرانیش دا پەی ئی جەنگەیە. ئێرانیچ بینەیە فریویوش وارد.
گرد ڕوێ واچێنێ بەیجی ئێران هجوم مەکەرۆ سەرو ئیسرائیلی؟ حیزبوڵا چی هجوم مەکەرۆ؟ بەیچی پەشتیوانی جە غەززەی مەکەرۆ؟ مەزانو چی ئینەو و ئانەیە مەکەرۆ؟ چنەیۆ یاومێنە چانەی بی کاریگەریی و هاندانەو حیزبوڵای هجومو سەرو ئیسرائیلیش کەرد. وە جە پەشتەوە ئینەیچ ئەوروپا هەن. ئەمریکا هەن. یانی گردو دۆڵەتا دەسشا هەن چینەینە. جەنگێوە جەهانیا. جەمسەرێ کە ئی جەنگە جەهانییە بەرۆڕاوە، پەی پارێزناو ئاسایشو ئیسرائیلی جە دژو گردو ئا هێزا هجومش دەسپنەکەرد کە هەڕەشێ جە ئاسایشو ئیسرائیلی مکەرا.
بیی بە شکست. حیزبوڵا سەرکوت کریا. ڕەنگە هەڵای وێش گێرتەبۆ، بەڵام گورزێوە کوشندەێش واردە. ئا چێوەی سوریاش مدرنابێ، حیزبوڵا، ئێران و ڕووسیا پێ. گردوو ئانیشا گورزێوە کوشندێشا واردە. چی ڕووە هەڵبەت ئی هجومەو هەتەشەئ ڕووەشدا، ئیسرائیل ئی هێزێشە جە سوریانە لاواز کەردێ و سەرئەنجامو ئینەینە ڕاشا وەڵێنە کراوێنە. ئینەیچ ئاشکران. سوریاشا پێسەو وڵاتێوە نەوینان کە ئاسایشو ئیسرائلی قەبوڵ کەرۆ و هەڕەشێوە نەبۆ پەیش.
جە حەقیقەتەنە وردە وەردە سوریا هەوڵ مرۆ بەپاو ئانەیە هەنگامێ بنیۆ. هەوڵ مرۆ نەبۆنە دژبەرو ئیسرائیلی. بەڵام گەرەکشا بێ سوریا بە تەمامەتی گنۆ دلێ سیاسەتەکاشاوە و جابەجێش کەرا. جە کاتێنە ئینە نەکریا، حیزبوڵا و ئێران لاواز کریێ.
وەڵتەر گورزەشا جە گردو ئامانجەکاشا دا جە سوریانە. دۆڵەتو تورکی هەتەشە و سوپاو نەتەوەیی سوریای کیشنا دلێ ئی زەمینەی کە ئیسرائیل و هێزەکا پەشتی سازنابێشا.
ئی قۆناغەو کەوتەو هەتەشەی و سوپاو نەتەوەیی سوریای پەی دلێ سوریای جە حەقیقەتەنە لگەدریاو سیاسەتەکێ هجومەکا ئیسرائیل سەرو هەرێمەکەی. دۆڵەتو تورکی جە دژو ئیسرائیلی ئینە و ئانەی مکەرۆ. هەڵای ماچۆ پاسەن و مەزانو فڵان چێوا. بەڵام گەرەکشا جە سوریانە دەسەڵاتو وێش سەپنۆنە کە جەئەنجانو هجومەکا ئیسرائیلی لاواز بییەن. گەرنا جە بنەمانە پەیوەندییش چنی ئیسرائیلی هەن. ڕەنگە پێوەرە پلانەشا مدێبۆ. ئانەیە مەزانمێ، بەڵام ڕۆشنا هجومێ جە دژو سوریاینە ئینا ئارانە، وە [سوریا] جە لایەنو ئیسرائیلی و هێزەکا پەشتو ئیسرائیلی لاواز کریان.
'ئانەی کە ئیدارەو سوپاو نەتەوەیی سوریای و هەتەشەی مڏۆ دۆڵەتو تورکین'
وتریۆ هەتەشە ڕێکوزیێوە تیرۆرستییا. جە ئیسەنە چەنین دۆڵەتو تورکی پەشتگیری و هامکاریی داعشی مکەرۆ، هەمان جۆرا پەشتگیریی مرۆنە هەتەشە و سوپاو نەتەوەیی سوریای. هەروێش گردو ئینیشا ڕێکوزیێ جیهادینی. پەیوەندییشا بە دیموکراسییۆ نییا. هەوڵمرا بڕێ چا ڕووەی پەردەپۆششا کەرا. بەڵام جە حەقیقەتەنە جیهادیینا و چیوی چانە بییەش نییا.
جە ڕووەو ئایدۆلۆژییۆ بە دڵنییایۆ درێژکراوەو داعشینێ. هەروێش هەتەشە بەردەوامی ئەل قاعیدەین. پێوە ویرما کاتو وێش فەرماندێوە داعشی جە ئەدلب کوژیا. پەوەست بینەیۆ تاومێ واچمێ دلێ هەتەشەینە بێ. پەیوەندییش بە تورکییایۆ بێ. مشۆم ئەپاسە تەماشە کریۆ.
هەڵبەت ئینە کاریگەرییش جە کوردا کەرد. کاریگەریش سەرو هامسەنگییەکا وەرکەوتوو دلێڕاسەی کەرد. هەڵبەتە جە ئیسەنە سوریا ئینا دلێ دۆخێوە فرە سەختەنە. ئایا دۆڵەتو سوریای وێش گێرۆ یا نا؟ وێش پارێزنۆ؟ هەڵای دیار نییا. سوریا مەحکومو هەتەشەی بۆنە. هەتەشە داعشا، جیهادییا. هەرپاسە ئا هێزە نیەنێ کە ئاسایشو ئیسرائیلی دابین مکەرا. پەیوەست بە دابینکەردەو ئاسایشو ئیسرائیلی بی جۆرە هجوم کەردەی سەرو سوریای و هۆرشانایۆ ڕژێمی بی مانێ نمه کە هەتەشە ئاسایشو ئیسرائیلی پێکمارۆ.
گەر بابەتەکە قایلکەردەو ئیسرائیلی بۆ، ڕەنگە ئایدۆلۆژیاو ئیدارەو ئەسەدی و نزیکایەتیێ زیاتەر و گرنگتەر بۆ چی ڕووە. تاومێ چنی ئیسرائیلی یان هێزە ئەوروپییەکا یاواینە کەرمێ. جە ئیسەنە دیار نییا چێش ڕووەمرۆ.
سەرو شەهبای گەمارۆدایشا پێکئارد. بە پاو ئا زانیاریا دەستما یاونێ، متاویۆ چاکە مڏرامان بۆنە. یانی ئامادەکاریێوە چا جۆرەیشا بێ. بەڵام وەروئانەی کە تەوقدریێوە فرە بئ، وە هاوسەنگییە سیاسییەکێ فاڕیێبێنێ. هەرپاسە ئینایمێ جا قەناعەتەنە هێزەکا هامپەیمانا ئینێ دلێشەنە.
جە شێخ مەقسود ئەرەکۆشا. ئانێ جە شەهبانەنە کۆچەر بەرێ بیێ، چاکەنە جە خێمەنە مەناوە، بەڵام ئانێ جە شێخمەقسودەنە کە یاگێ وێشا کوردێنێ کە ساڵانێ فرەن پێسەو بەشێوە حەلەبی ژیوای کەرا ئی قەرارەیە مرا. ماچا؛ "تا دمایی ئەرەکۆشمێ." ماچمێ؛ " تا قەبوڵکەردەی ئا سیستەمە دیموکراسیەییە بنیاندما نیان ئەرەکۆشمێ." یانی بی جۆرە یاگێ سیاسی و ژیوای هەتەشەی و سوپاو نەتەوەیی سوریای قبوڵ مەکەرا. تا دمای خەبات مکەرا، بەڵام سیستەمو سیاسیشا، سیستەمو ژیوایشا و زیهنیتیشا قەبوڵ مەکەرا. مشنەومێ ئێمە کە قەرارداریێ چی جۆرەشا کەردەن.
هجومەکێ سوریای هامسەنگییەکا وەرکەوتو ناوەڕاسی فاڕا. تورکیا هەوڵمرۆ ئینەی جە چوارچێوەو بەرژەوەندییەکا وێشەنە بەکاربارۆنە. ڕەنگە پاسە بۆ. بەڕاسی ئانەی سوپاو نەتەوەیی سوریای و هەتەشە بەرۆشڕاوە و پەشتگیریش کەرۆ، دۆڵەتو تورکین.
دۆڵەتو تورکی سەرو ئینەیۆ بارزگانی مکەرۆ. بەڵام ئینەیچ هەن؛ ئی سیاسەتو تورکیایە، ئی گرد پشتگیرکەردەیە بی گرووپا دەرنجامو ئاشکرابییەی ئی ڕاستییا ڕەنگە بۆنە بەڵا سەرو تورکیایۆ. ڕەنگە هەتەشە بۆ بە هەرێ کە بە زەمینی ئەلخام ڕێشیرە گێڵیۆ.
'دۆڵەتو تورکی ئینا پەشتو ئی ڕووەدایاوە'
کەواتە هەنگامێ فرێ پەی ئاسایشو ئیسرائیلی گیریاوەر، جەنگ کریۆ. دۆڵەتو تورکیچ ئنەی جە دژو ئیسرائیلی کەرۆ و هێزە دژە ئیسرائیلییەکا جە سوریانە زاڵێ با. دیار نیا ئینە چنش پنە مشۆ. دەرنجامەکێ ئینەی جە ئیسەوە سەرو هێزە کوردییەکاوە هەن. هجومێ قورسشا ئینا سەر، بەڵام وەرەنگارێ با.
جە پەشتو ئی هجوما و پەرەسانی کارەساتبارا سوریانە دەسو دۆڵەتو تورکی هەن، ئاکەپە هەن، ئەردۆغان هەن. ئەردۆغان هاندەرو پەرەساناو ئی جەنگەیە بییەن. بەڵی ئەردۆغان کەردش. چونکە ئەجیاش یەکسەر حکومەتو سوریای وڕۆ، پەی ئانەی کورد سودش چنە ورنەگێرۆ. پەرەدای بە جەنگی دلینەو سوریای، دژایەتیکەردەی ڕژێمی، ڕێکوزتەی گرووپە چەتەکا، گرد بە مەبەسو ڕاگیری کەردەین چانەی کورد بۆنە بە خاوەن ماف.
هەرپۆکەی پەشتەو ئینیشاوە ئاکەپە بییەیش هەن. وێشا بە ئاشکرا ماچا. گۆش جد میدیاکاشا گێرتێ گردشا ماچا، "پەیەدە، قەسەدە چێش ماچا؟ پەیەدە مەیڏانو قەسەدەی وەرفراوان مکەرۆ. بۆ بە تەرسی پەی تورکیای." سەرو ئی بابەتەیە هۆرسەنگنای فرە مکەرا. پەیوەندییشا بە سوپاو نەتەوەیی سوریای و بە هەتەشەی وەرو ئینەین. پەی دلێبەردەی دەستکەوتەکێ کوردا.
جە ئیسەنە هەوڵمرۆ جە ڕاو سوپاو نەتەوەیی سوریای و هەتەشەی هجوم سەرو ئیدارەیی وێڕاوەبەری کەرۆ. دۆڵەتێوە چی جۆرەنە. جە فکرو دۆڵەتو تورکینە گەلو سوریای، مەزانە ئی ڕێکوزتەی و ئی گلێرگە نیا. تاکە چێوێ جە ویرشانە بۆنە ئانەن کورد جە وەرنیشتەنە نەبۆ بە خاوەنو هێز و کاریگەر. مشۆم بی جۆرە چێوەکەی وینمێ.
'دۆڵەتو تورکی گەرەکشا ئیدارەو وێڕاوەبەری دلێنە بەرۆ'
سەرو ئی بنەمایێ مشۆم کورد بەپاو ئینەی یاگێ وێش گێرۆ. دۆڵەتو تورکی دەسبەردارو ئی سیاسەتا مەبۆ. ئی هجومێ ڕووە جە ئیدارەو وێڕاوەبەری مکەرا. جیسەولای دۆڵەتو تورکی جە گرد سەودایی و بازرگانییەکا تایبەت بە سوریای وەرنیشتی کەرۆ مژارو وێش. مەزانو چەمپنەکەوتەی ئاسانا چی دۆخەنە، جە فڵانە یاگێ پەی فڵان چێوی گلێرێ باوە.
جە گردوو ئیناشەنە ڕۆژەڤو یوەمو دۆڵەتو تورکی وەرنیشتا. قسێ کەرۆ و ماچۆ، "چنی دابەشبیەی سوریانیەنمێ. پارێناو یۆگێرتەو سوریای مکەرمێ. یەکپارچەیی سوریای پارێزنمی." کاتێ گردو ئانیشا ماچۆ باسو سوپاو نەتەوەیی سوریای، سوریێوە دابەشبیەی، سوریا فڵان چێو مکەرۆ، مەگریۆ. بەتەمامی باس جە کوردا کریۆ. بە دەسئاردەو مافو کوردا پێسەو جیاوازی هۆرسەنگنۆ. پێسە چەنین ئانەی جە تورکیانە قەبوڵکەردەی بییەو کوردا پێسەو جیاوازی وینریۆ، جە سوریاشەنە هەمان جۆرا وینمێ. سەرو ئی بنەمێ مشۆم گرد کەسێ زانۆنە کە هورسوڕنەرو سیاسەتەکا سوریای و تورکیای گرد کاتێ ئینەن. مشۆم بە پاو ئانەیە جوڵیێمێ.
گەلوو کوردی جە سوریا و ۋەرنیشتەنە بە ئەزموونو چن ساڵەو ۋێش مزانۆ کە نیازو دۊڵەتو تورکی دمایی ئارڎەین بە ئیدارەو ۋێڕاوەبەری. چی مژارەنە هۆشمەندیێوە قوڵ هەن. چونکی جە عەفرین، سەریکانی، گرێ سپی ئەرەگیری ئینا ئارانە. گرڎ کاتێ هرووژم هەن و حەجگیز نمەمردۆ. کۆمکوژییەکۍ بەردەوامۍ بیێنۍ. هرووژمکەردەیشا پەی سەرو شەهبای هەن. گرڎ کاتێ ئیدارەو ۋێڕاوەبەری ئینا مەرامشانە. منبج ئینا مەرامشانە. پۊکەی گەلوو کوردی مېیاوۆنە جە سیاسەتو دۆڵەتو تورکی. چی ڕوۆ مزانۆ مشۆم جە ئاماڎەکاریینە بۆ.
هەتا پاسە ویرمکەرمێوە یاوایما پی هۆشمەندییە؛ بەبێ مڎرامان جە دژو دۊڵەتو تورکی، نمەتاوا وەرگریی جە ئیدارەو ۋێشا بکەرا. ڕاو ئی مڎرامانیە دژ مردایۊین جە دژو دۆڵەتو تورکی و چەتەکاش. سەرو ئی بنەمایۍ پاسە ویرمکەرمێوە ساڵانێوەن بە زانابیەی چی حەقەتینیە ئاماڎەکاریشا کەردەن.
'گەلو کوردی ئیرادەو مڎرامانیشا هەن'
ۋەرو ئانەی هەمیشە جە تیڤییەکاوە ئانە مژنەویۆ. واچێنۍ گرڎ کاتێ کۊشش مکەرمۍ. جەختشا چانەی کەرڎۆ تاکە مەرامشا پارێزنای سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سوریاین جە دژو هرووژمەکا. چی ڕوۆ ڕەنگە جە ئاماڎەکاریشانە کەموکوڵی بۆنە، بەڵام قەناعەتما هەن کە بناغێوە گرنگو ئامادەکاریی بیەیش هەن. چی ڕوانگۆ ئەر بە بڕیارۍ با، بە ئیراڎۍ با هێزو ئەرەکۊشای گەلوو کوردی بیەیش هەن. گەلوو کوردی ئیتر گەلێوە بە بڕیارا. قوربانیدایشا هەن. جە ئەرەکۊشای دژ بە داعشینە زیاتەر بە هەزاران گەشمەرڎۍ هەنۍ. چی ڕوانگۆ گلێرگێوە هەن کە دلۍ ئاژەو جەنگینە ۋێش وەشکەرڎەن. ماوێوە فرەن ئینا دلۍ جەنگینە. چی ڕوۆ متاوۆ ئی جەنگەیە ڕاوەبەر بکەرۆ. باوەڕیما پینەی هەن. بە دڵنیایوە گەل جەنگ مکەرۆ. قەناعەتما هەن ئیدارەو ئاگەی و کادرەکێشا خاوەنو ئی ئیرادەینۍ.
'هەتەشە و گرووپەکا پېسە سوپاو نەتەوەیی سوریای دژمنایەتی هێڵۊو ئازادی مکەرا'
جە لێوەتەرۆ دژمنایەتی گرووپەکا هەتەشەی، سوپاو نەتەوەیی سوریای و دۊڵەتو تورکی جە دژو سیستەمو ۋەرنیشتی هەن. چا دژمنایەتیکەردەی جە دژو هێڵۊو ئازادی ئینا ئارانە. دژمنایەتی جە دژو هێڵۆو دیموکراسی ئینا ئارانە. ۋەرو ئانەی ئا گرووپۍ و دۊڵەتو تورکی ئازادی و دیموکراسی پېسە دژبەرو ۋێشا موینا. پېسە چنی دۆڵەتو تورکی جە ئازادی متەرسۆ و دژمنایەتی دیموکراسی مکەرۆ، هەتەشە و سوپاو نەتەوەیی سوریایچ هەمان جۊرەنۍ. چی ڕوۆ هەڵبەت سەرنیشت و ۋەرکۊتوو سوریای پەی ۋەرگریکەردەی ئازادی و دیموکراسی ۋێشا لەزەتو ئازادی و دیموکراسیشا کەردەن. ژیۋایۍ ئازاد و دیموکراسی ئاما ئاراوە. پەی پارێزنای ئی سیستەمەیچە تا دما هەناسەو ۋێش ئەرەکۊشۆ. جە ئەرەکۊشایشانە هیواو سەرکۊتەیشا پەی موازمۍ.
ۋەرنیشت بەشێوە گولانەو کوردەسانیا. مقارنە بە پارچەکا تەرو کوردەسانی جە ڕوو خەڵکی و جوگرافیایۆ گولانەن، بەڵام ئی بەشە گولانە پەشتگیریش دا بە ئەرەکۊشای پارچەکاو تەرو کوردەسانی. یانی جە نزیکایەتی سیاسەتو ۋەرنیشتینە ئی جۊرە پەشتگیری دایە هەن.
"بە چالاکییەکاو کۆبانێ شکسو داعشی مسۆگەر بی"
گەلێوە هەن کە پەشتگیری جە ئەرەکۊشای پانیشتوو کوردەسانی و ئەرەکۊشای سەرنیشتی و ئەرەکۊشای ۋەرکۊتی. جە گرڎوو بەشەکا کوردەسانی هەن. چی ڕوۆ، پەشتگیری جە ۋەرنیشتی پەنەوازیش بە ۋەرپرسیاریۍ تاریخی پی جۆرەینە. پەنەوازا ۋەرا ۋەر بە ۋەرنیشتی ۋەرپرسیاریۍ چامنە جە ئەستۆ بگیریۆ. جە لێوەتەرۆ مشۆم گرڎو بەشەکا ۋەرنیشتی بەتەنیا جیا نازا.پاڵپەشتیش ۋنە بکەرا. ئەگینا دۆڵەتو تورکی یان هێزە جیاوازەکۍ پېسە ئەڵقێوە لاوازی دژش هۊرمێزا. چی ڕوۆ جە مڎرامانو کۆبانێ، دماتەر جە جەنگو داعشینە، جە گرڎو بەشەکاوە پەشتیوانی بۍ. سەرنیشتەنە هەمیشە جووڵێوە پەی کۆبانێ بیەن. هەمیشە جە پیرسوسنە پەشتگیریشا کەرڎەن. بەشداریکەردەی ڕووەشدان. گرڎو جەهانی پەشتگیریشا کەرد. بە چالاکییەکاو کۆبانێ جە ٦-٧-٨و نۊۋەمبەرینە شکسو داعشی مسۆگەر کریا.
چالاکییەکاو کۆبانێ جە ٦-٧-٨و نۊۋەمبەرینە دەورێوە گۊرەشا گێڵنا جە شکسپنەئاردەی بە داعشی. پاڵنەرێوە گۊرەش جە مڎرامانەنە وەش کەرڎ. دماو ئانەی داعش بە سەرکێشیۆ رووەش کەردە کۆبانێ. جە پانیشتەنە بە سەڎان جوانۍ دەمودەس یاوۍ کۆبانێ. یاوۍ ۋەرنیشت. مڎرامانۍ گۊرەشا کەرد. هێزە سیاسییەکۍ پانیشتی پەشتیوانی مڎرامانوو ۋەرنیشتیشا کەرد. ۋەرنیشتیچ پاڵپەشتیش کەرد. گەلەکەما جە جەهانەنە پەشتیوانیشا کەرد. پەنەوازا چی قۆناغەیچەنە ئی پەشتیوانییە بکریۆ. کارەساتە چانەو داعشی کەمتەر نییا. ئڼەو داعشی مەترسیڎارا، تەنانەت جە داعشیچ مەترسیڎارتەرا. داعش ئاشکرا بی. ئیساتۍ دۆڵەو تورکی هەوڵو شەرعیەتدای بە هەتەشەی مڎۆ. چی ڕوۆ پەنەوازا گرڎو گەلو کوردی پەشتیوانی ۋەرنیشتی و مڎرامانە گۊرەکەیش بکەرۆ. پەنەوازا گرڎ یاگێنە ئەرەپڕا. هامشێوەو مڎرامانوو کۆبانۍ بەشداری بکەرا. پەنەوازا جە ئەوروپانە هەڵوێسێوە گۊرە بۆنە، جە تەمامو جەهانی، جە وڵاتا جیاوازینە گەل ئەرەپڕا.
دۆڵەتو تورکی و چەتەکۍ سوپاو نەتەوەیی سوریای و هەتەشەی پلانە پەی هرووژمکەردەی سەرو ۋەرنیشتی مجارە. ئی حساباتەیە مکەرا. چی ڕوۆ، مشۆم ۋەرنیشت و مڎرامانوو ۋەرنیشتی پارێزیۆنە. ئینە فرە گرنگا.
ئی پارێزنایە، پارێزنای تەمامو کوردەسانیا. پارێزنای سەرنیشتین، پارێزنای پانیشتیا. پارێزنای ۋەرکۊتیا. پۊکەی مشۆم هەڵوێستێوە ئاسایی نیشانە نەڎریۆ.
"هەرکەسۍ دەسوەردای جە ئیدارەو ۋێڕاوەبەرینە بکەرۆ، گرڎو گەلوو کوردی جە ۋەرا ۋەرو ۋێشەنە موینۆوە'
ئیساتۍ پانیشت کوچۍ چەم جە ئاژەکەی مکەرۆ، ئینە ڕاس نییا. پەنەوازا بە ئاشکرا پەشتگیری جە ۋەرنیشتی بکەرۆ. پەنەوازا هەڵوێستێوە ڕۊشن و ئاشکرا جە دژو دۆڵەتو ئەرەگیرو تورکی نیشانە بڎۆ. پەنەوازا پاسە نیشانە بڎا کە حەجکەس دەسوەردای جە ئیدارەو ۋێڕاوەبەرینە بکەرۆ ئا کاتە گرڎو گەلو کوردی جە ۋەرا ۋەرو ۋێشەنە موینۆوە. چونکی چانەینە مەترسیێوە گۊرەتەر جە داعشی سەر هۆربڎۆ. مشۆم پاسە ئاژەکە بوینیۆ. پۊکەی ئی جەنگە قورستەر بۆنە.
بێگومان جەنگێوە گۆرە ڕووەمڎۆ. ئێمە پاسەش موینمۍ. چونکی هرووژمەکە ڕووبەڕوو مڎرامانۍ گۆرەی بۆوە. چا شۆنانە کە جەنگ و مڎرامانێوە پاسە تن ڕووە مڎۆ، مشۆم کوردیچ شەو و ڕۆ سەرو پەیاوە بۆ. قەد نمە بۆ مردا. نمەبۆ هیچ ئاستەنگیێوە بشناسا. جە ڕوانو ٦و ٧و ٨و نۆۋەمبەرینە مڎرامانو کۆبانێ جە ئارانە بۍ، نموونێوەن. هەرپاسە مڎرامانوو پرسوسی نموونێوەن. پەنەوازا ئی نموونا بەگرنگیوە تەماشە بکریا و مشۆم گرڎو بەشەکا کوردەسانینە بە هەستیارییوە گەل چنی ئاژەکەی مامەڵە بکەرۆ.
ماوۍ چێوەڵی سەرۆکوەزیرانی وەڵینو بەریتانیای تۆنی بلێر، هۊرسەنگنایۍ چیمنەش کەرد و واتش: "ئێمە جە گرڎ شۆنۍ جەهانینە شۆنیرەلوای پەی سیاسەتێوە ئەخلاقی مکەرمۍ. ئێمە بە پاو یاساو ۋێما مامەڵە مکەرمۍ". بەڵام واتش کاتێ مۍ ئێمە فرە ۋەرکۊتو مېیامینی نمەپارێزنمۍ و واتش: "ئێمە سیاسەتێوە دروس و ئەخلاقی پەیڕەو نمەکەرمۍ". چانەینە ڕستەکێش پا جۊرە نەبیێبا، بەڵام کردارو گرڎ چێوێشا پا جۆرە بۍ.
'دۆڵەت پەی بەرژەوەندیەکاش سیاسەتەکاش دژ بەگەلو کوردی پەیڕەو مکەرۆ'
جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە بڕێ دۆڵەتێ، کوردێ وزا چێرو دەسەڵاتو وێشاوە. ئی دۆڵەتێ پەیوەندیشا چنی زلهێزە جەهانیەکاوە هەن. تورکیا و ئێران و عێراق پەیوەندیشا هەن، سوریایج بە هەمان شێوە. ئیسە جە کوردەسانەنە کۆمکوژیێ گەورە ملۆ ڕاوە. بەتایبەت جە سەرنیشتەنە کۆمکوژییەکە چڕتەر هەن. هەرپاسە عەفرین جە وەرنیشتەنە ئەرەگیر کریا و بەهەزاران کەسێ جە عەفرینەنە کۆچبەرێ بیێ. هەرپاسە سەرێکانی و گرێ سپی ئەرەگیر کریێ و بەسەدان هەزار کەسێ کۆچبەرێ بیێ و جە کەمپەکانە ژیوانە.
بەڵام جە دژو ئی دوژمنانە حیچ هەستیاریێ تێرکەر نییا. جە دۆسیەو غەززەینە بەهەمان شێوە هەڵوێستێوە تێرکەر نەبێ. بەڵام هەڵای هەستیاری بێ. نەتەوە یۆبیەکێ گرد وەختێ بەیاننامێشا بەرکەردینێ. هامکارییەکێ پەی گۆڵانە تەوقدریێکێ غەززەی گییانێ. پەنەوازی پزیشکی گیانیا. بە گردی ڕۆژەڤێوە جە ئارانە بێ. بەڵێ ئیسرائیل گۆش نەرێ. جەهانش چنی وێش هامڕا کەرد. بەڵام ڕاو گردی مییانەتەوەییش بێ. تەنانەت دۆڵەتێ ڕەخنێشا جە سیاسەتەکا ئیسرائیلی گێرت.
ئیسە کەسانێ فرە جە کەمپەکانە ژیوا. جە خاکو وێشانە دەربەدەر کریێ. ئەڵبەتە عەفرین جە غەززەی گەورەتەرا. پەنەوازا دژایەتیشا چنی دەربەدەر کەردەکا غەززەی بیێ جە یاگەکا تەریشەنە بەهەمان شێوە بیێ. بێگومان پەنەوازا گرد کەسێ جە خاکو وێسەنە ژیۆنە. بەڵام گەلو عەفرینی جە خاک و زێدو وێشا ئاوارەرێ بیێ. ئاوارەو شەهبای بیێ و چاکەیش دیسان کۆچشا کەرد. چەم جە تەلەفزیۆنی کەرا، ماچا پەی کۆی بلمێ؟ جە عەفرینۆ ئامایمێ شەهبان. جە شەهباوە ئامایمێ وەرنیشت. بەمەڵامەتو ئی هجوماوە پەی کۆی بلمێ؟.
'گەل جە شێخ مەقسوودەنە دلێ تەوقێنە مڏرامان مکەرۆ'
ئیسە گەل جە شێخ مەقسوود چێرو تەوقدریاینە مڏراما مکەرا. بەپاو ئەرەیاوناکەی، ڕا مەدریۆ واردە و پێویسیێشا پەی بلۆ. چاکە تەشنای و ئاوراینە خەڵک مرۆ. هجومێ چانە هەن. بێگومان مشۆم دژو ئانەی هێزە دیموکراتیکەکا و ڕاو گردی جەهانی دەس بە هەوڵدای کەرا. وتریۆ مافو مرۆڤی، دیموکراسی. دماتەر ڕەوشێوە ڕووە دریح کە هجوم کریۆ سەرو گەلو کوردی. پەنەوازا دژو ئینەیە مدرمێوە. جە شەهبانەنە ژەنێ سەرەشا بڕیان. مرۆڤێ کوژیێنێ. بە حەقیقەتی دەستدرێژی کریان. سەرەو سەروازا سوریایشا بڕیەن. گرد جۆرە هەرمانێشا کەردێنە. ئی چەتێ چنی پێوەر و بەها مرۆییەکا مەگونجیا. ئیسە لەشکرێوە چەتێ هەنی. جە لە شارەکا تەری ڕووە کەرا سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سوریای. پێسە مزانمێ سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سوریای مڏرامان مکەرۆ. ڕەنگە ڕووبەڕوو هەر جۆرێ خەساری و زەحمەتیێ بیمێوە، هەرپاسە گەشمەرڏەبییەی ڕووەمرۆ.
ڕەنگە جە ڕوێنە هەزار و پەنچ هەزار کەسێ مرا. ئازادی و دیموکراسی تەنیا بە ئەرەکۆشای و قیمەتێ قورس بەدەس مێ. حیچ نەبۆ جە مەردێوە گۆرەتەرا. چی بەینەینە بێگومان گەلو کوردی مڏرامانێ گەورە بەرۆ ڕاوە، خاوەن هێزو جەوهەرێنمێ. پەنەوازا پەشت بی هێزەو وێشا زیاتەر بەسانە.
ئی گەلە داعشش ماڕا. بەدەیان هەزار گەشمەرڏێ و زامڏارێ هەنێ. داعش جە گرد یاگێنە، جە ئەڵمانیا، فەرەنسا، بەلژیکا، گرد یاگێنە سەرو مرۆڤەکا بڕییەن. ئی گەلە جە دژو هێزێوە چانەی کە دوژمنو مرۆڤایەتییا بە ڕۆحێوە فیداییانە مڏراوە. بەنامێ گردوو مرۆڤایەتییۆ وەرەو ڕوو داعشی بییۆ. هەرپاسە سەوای بە نامێ گردو مرۆڤایەتییۆ دژو ئی چەتا ئەرەکۆشای مکەرمێ. ئەگەر مرۆڤایەتی ویژدانش بۆنە قەرزارو ئی گەلەینە. گرد کەسێ قەزارو ئەرەکۆشاو ئاریشان. جە وەراوەرو ئی دۆخەینە بێگومان پەنەوازا گرد بە وەرپرسیارێتیێ ویژدانی، ئەخلاقی و سیاسی جە وەراوەرو هجومەکا سەرو سەرنیشت و وەرکەوتوو سوریای ئەرکو وێشا جابەجێ بکەرا".